„DE EEMLANDER". Zaterdag 1 Juli 1916. BUITENLAND. ffl° 1. Eerste Blad. 19 «jaargang. FOORTS Hoofdredactie I MARIE VAN VERSENDAAL. Mr. D. J. VAN SCHAARDENBURG. Uitgevers: VALKHOFF Co. ABONNEMENTSPRIJS: 'J'er 8 maanden voor Amersfoort f 1.30. Idem franco per post-1.80. Per week (met gratis verzekering tegen ongelukken) - 0.125. Afzonderlijke nummers- 0.O5. Wekeli.iksch bijvoegsel „De Hollatidsche Hui&vrouio" (onder redactie van.Thérèse Hoven) per 3 mnd. 50 ets. Wekelijksch bijvoegsel Pak me mee" per 3 mnd. 52 Cts. Bureau: UTRECHTSCH ESTRAAT I. Intercomm. Telefoonnummer 66. PRIJS DER ADVERTENTIËN: Van 1—B regeUf O.HO. Elke regel meer «0.15. Dienstaanbiedingen 1—5 regels.. - 0.50. Groite lettors naar plaatsruimte. Voor handel on bedrijf bestaan zoor voordeolige bepalingen tot het herhaald adverteeron in dit Blad, bij abonnoment Eene circulaire, bevattende de voorwanrden, wordt op aanvraag toegezonden. Kennisgevingen. 'De Bur meester van Amersfoort; Brangt ter kennis van de ingezetenen dezer Gemeenie, d i het door dem Directeur van 's Rijks directe belastingen, enz. te Utrecht exe cutoir verklaarde kohieren nos. 516 van dc Per sonele Belasting, over het dienstjaar 191G aan den Ontvanger van 's Rijks directe belastingen alhier ls ter har.d gesteld, aan wien ieder ver plicht is zijnen aanslag op den bij die wet be paalden voet tc voldoen. Gedaan t\n op de daarvoor gebruikejijke plaatsin aangeplakt te Amersfoort dan 30slten Juni 1916. De Burgemeester voornoemd, VAN RANDWIJCK. RIJST. De Burgemeester der gemeente Amersfoort mcakt bekend, dat door middel van het levens- niitidelenbureau goedlcoope rijst wordt Ibeschik- -gesteld op de volgende voorwaarden prijs voor winkeliers f 8.50 per 50 K.G. klcirihandelprijs f 0.10 per pond. Winkeliers, welke geneigd zijn deze goed- koope rijst te verkoopon worden uitgenoodigd zich te vervoegen aan het Levensmiddelanbu- reau, alwaar verdere inlichtingen werden ver sta ekt. Tot den varkoop worden slechts die win teliers toegelaten, welke door onderteekening van de voorwaarden, waarop de verkoop plaats zal hebben, verklaren, zioh strikt hieraan te zul len houden. Hoofden ven huisgezinnen, welke voor zich en hun huisgezin deze goedkoope rijst wen- schen te betrekken, worden verzocht bij hunnen gewonen winkelier eon aanvraagformulier in te vutten, waarna hun binnen 3 dagen door middel van dezen winkelier een xijstkaart zal worden toegezonden, recht gevende op evenveel pon den rijst per week, als het leden-aantdl van net huisgezin bedraagt. De distributie zal zoo mogelijk, Maandag 3 een aanvang nemen. Da Burgemeester van Amersfoort, VAN RANDWIJCK. Sumgemeester en Wethouders ven Amers foort, Brengen ter openbare kennis, dat bij hun be" duit van 23 Juni 1916 aan de Naaml. Vennoot schap „Farbwerk" en hare rechtverkrijgenden voorwaardelijk vergunning is verleend tot het firitibreidan van hare inrichting tea- bereiding van verfstoffen en chemische produkton, door plaatsing van een Cornwall-stoomketel met een verwarmingsoppervlak van 40 M2. en voor een stoomd/ruk van 10.3 K.G. op den c.M.J ter ver vanging van den thans bestaonden stoomketel, in het peroeel alhier gelegen aan de Kleine Koppel, kadastraal bekend gemeente Amers foort, sectie D. No. 1630/1631'. Amersfoort, 27 Juni 1916.» Burgemeester en Wethouders voornoemd, De SearetEfris, De Burgemeester, A. R. VEENSTRA. v. RANDWIJCK. Na de verkiezingen. De Statenverkiezingen hebben niet dat csultaat gebracht, dat men meer gehoopt dan verwacht had. In 2 van de 4 be> dreigde provincies is de rechtsche meer derheid wel weer wat afgebrokkeld, en in een zelfs verdwenen, maar als geen tus- schentijdsche stormen het bouwwerk teiste ren, zal de conservatief-clericale Eerste Kamer het nog drie jaren kunnen houden. Er moesten nog te veel zetels gewonnen worden, om de Staten van Gelderland en Zuid-Holland te doen omgaan. Men ge looft spoedig wat men hoopt, maar wie met meer nuchteren blik de situatie overzag, moest toch, al wilde hij het niet bekennen, wel vreezen dat de sprong 'in eenen te groot zou zijn. En zoo is het ook gebleken 'Men zal er twee keer over moeten doen. Maakt men de balans van deze verkie zing op, dan kan rechts dankbaar zijn, dat hare meerderheid in de Eerste Kamer nog gered is, maar zij ziet den tegenstander tc weer wat dichter genaderd. Links mag zie i verheugen over de winst van een der vijandelijke stellingen, maar de aanval op de hoofdstelling is afgeslagen, al werden den ook eenige kleinere werken genomen. Overigens kunnen de vrijzinnigen en clericalen elkaar troosten over hun beider terreinverlies aan de soc. dem. Want die zijn het, die ten slotte met de buit gaan strij ken. Gelijk zij reeds zoo menigmaal deden en nog zoo menig jaar doen zullen. Heb ben zij langzamerhand op de vrijzinnigen hun grootste winsten behaald, in het recht sche gebied liggen nog groote, wildrijke jachtvelden gereed, en mogen wij de „Stand." gelooven, dan wist de roode jager ook hier reeds menig onvoorzichtig haasje te treffen. 'Je positie der vrijzinnigen was vooral op t laatste oogenblik zeer verzwakt. Ston den zij er anpvahte ik als de paladijnen van h- noo'vi:"2 n nisterie Cort v. d. Lin den gunstig voor, hoe dichter de verkie zingen naderden, des te feller werd de cri- tiek op dit ministerie. Vooral de levens- middelenduurte werd 'n machtig wapen, waarvan de tegenpartijen ,'n handig ge bruik wisten te maken.... tegen de vrijzinni gen. En het dagblad de „Telegraaf" met z'n veelgelezen volksuitgave de „Courant" hielp daarbij krachtig mee door z'n ont houdingsadvies. Kwamen de stemmen op de soc. dem. jen slotte toch „nog het eind doel ten goede, zoodate de ruimhartige vrij zinnige, wien het tot standkomen van de aanhangige hervormingen ten slotte boven het partijbelang gaat, daarin desnoods nog wel berusten kan het „Telegraaf'-advies schaadde èn het partijbelang èn die poli tieke hervormingen. Al is dat advies niet door duizenden opgevolgd, honderden heb ben er toch wel naar geluisterd en in menig district kunnen reeds enkele tientallen stemmen beslissend zijn. Zij die dat advies volgden of in arren moede rood stemden, zullen daarmee niet willen gezegd hebben, dat zij de vrijzinni gen aansprakelijk stelden voor den nood der tijden, noch dat een der andere par tijen het er beter afgebracht zou hebben want van geen van die partijen was tot kort voor de "verkiezingen ook maar eenig alge meen verzet tegen de economische politiek der regeering te bespeuren geweest. Neen, mén heeft de vrijzinnigen, omdat zij het naast stonden aan de leden der regeering, willen doen boeten voor de vermeende fou ten van sommige bewindsmannen. Toch is het pure dwaasheid om de vrijzin nigen schuldig te achten aan'de duurte der levensmiddelen. Het is gemakkelijker te be weren dan te bewijzen, dat aan de regeering ernstige tekortkomingen te verwijten zouden ziin. Niemand is feilloos of onfeilbaar en ook de regeering zal wel eens misgetast hebben. Maar waarom juist de vrijzinnigen daarvoor gestraft zouden moeten worden, is niet duidelijk. Als er een partij aansprakelijk gesteld kan worden is het de S. D. A. P. Want ter wijl de vrijzinnigen ronduit het moeielijke van 'n oplossing van de economische crisis erkennen, en wel niemand de behoudzieke rechterzijde tegen die zware taak opgewas sen zal achten, krijgt men van de s. d. a. p.'ers vaak den indruk, dat het hun weinig moeite gekost zou hebben den grooten nood te voorkomen of d£n kop in te drukken. Maar dan .is het ook aan hun weigering om in 1913 de ministerportefeuille te aanvaar den, te wijten dat ons volk thans die groote ellende doormaakt, welke zij niet nalaten in de schrilste kleuren af te schilderen. Had den zij toen niet het partijbelang boven het volksbelang gesteld, thans zou er geen honger geleden zijn. Kan men van de vrijzinnigen hoogstens zeggen zij hebben gewild maar niet gekund, van de soc. dem. geldt: zij zouden, vol gens hun zeggen, wel gekund hebben, doch hebben niet gewild. En als zij soms tegen werpen wat zouden onze 3 ministers tegen de 6 andere gekund hebben? dan is dat 'n praatje voor de vaak; want bij zulke zaken wordt niet bij stemmenmeerderheid beslist, de ministers van marine, van oorlog en van 'koloniën zullen daarbij weinig of niet mee spreken. Het is misschien ondemocratisch, dat niet het getal beslist, maar verkieslijk is het toch wel eens. Hoe het zij, m schier iedere provincie hebben de Soc. dem. vrijzinnige zetels inge nomen. Dies luidden de clericalen, harder nog dan zij reeds na zoo menigen verkie zingstijd pleegden te doen, de doodsklok over de vrijzinnigheid. Toch zijn de vrij zinnigen nog springlevend en kerngezond, arbeidzamer dan ooit te voren Het is nu eenmaal 'n treurige waarheid dat menschen wier dood men voorspelt of verlangt, ge woonlijk het taaiste leven hebben. 't Is jammer voor onze tegenstanders, maar de vrijz. beginselen zijn nu eenmaal onuit roeibaar. Vooral uit rechtschen mond zijn dergelijke sombere voorspellingen omtrent het lot der vrijzinnigen zeer zonderling heeft men daar den stamboom der vrijzin nigen niet opgevoerd, via Judas, tot Kain? En zou men dan gelooven dat zulk 'n oud geslacht nu oneens zou uitsterven? Wat nu stemmenverlies van 'n partij be treft, volgens onze tegenstanders schijnt de beteekenis van 'n politfeke partij, van 'n geestesstrooming te liggen in het getal der personen, die zich aanhanger verkla ren. Als het om de macht te doen is, dan is het getal stellig het belangrijkste. En dan geven wij ons gaarne gewonnen. Want zoowel rechts als de S. D. A. P. hebben de massa tot hun beschikking, de een de onderworpen tnassa, de ancjere de opge zweepte massa. De vrijzinnigen daarente gen doen niet een massa-Cultus. Zij dienen niet de belangen van zekere groep, zij wer ken slechts voor het welzijn van heel het volk. Dat is juist het mooie in de vrijzin nigheid, dat ls haar kracht, maar bij de stembus haar zwakheid. Want de groote massa kan zich niet op zulk 'n hoog stand punt plaatsen, de groote massa is egois- tisch, vraagt slechts wie haar belangen het meeste dient of belooft te zullen dienen. De andere partijen komen op voor de belangen van bepaalde categorieën en kun nen dus zeker zijn van den steun dier cate gorieën, zoolang zij öf de meerderheid heb ben öf naar de meerderheid streven met kans van slagen. Zoodra alle kans daarop verkeken is, houdt zoon partij op reden van bestaan te hebben, en hare aanhangers wien het slechts om behartiging van eigen belangen te doen was, zullen 'n heenkomen zoeken om langs anderen weg te bereiken wat zij begeeren. Zoo zal het einde zijn der coalitie. Egoistische motieven, voor zich zelve of voor zekere groepen, houden de vrijzinnigen er niet op na. Door belangenharmonie meenen zij het algemeen belang het best te dienen. En aangezien het gros der menschen voor het gemeenschaps-belang weinig gevoelt, ja het groepsbelang vaak zelfs slechts dan beoogt als de belangen van andere groepen er door geschaad kun nen worden is het begrijpelijk, dat de vrij zinnige denkbeelden steeds in beperkten kring zullen blijven leven en nooit gemeen goed zullen worden van het oppermachtige Jan Rap. Het nobele en altruïstische heeft wel 'n zekere aantrekkingskracht en zoo is het te verklaren, dat de kleurlooze midden stof zoo menigmaal den vrijzinnigen 'n overwinning bezorgde. Maar tegen de mas sa zal echter zelfs de kleurlooze middenstof den vrijzinnigen niet 'n meerderheid kunnen bezorgen. Bij invoering van het algemeen kiesrecht, dat aan veel ongezonde verkie zingspraktijken een einde zal maken, kun nen zij er dus verzekerd van zijn, dat stem bus-overwinningen in het vervolg totaal uit gesloten zijn. Voor velen zal deze gedachte misschien onverdragelijk, althans pijnlijk zijn, en de bijloopers, die elke partij telt, zullen allicht, als er niets meer te halen valt, in arren moede hun oude vrienden den rug toekeeren, maar zij, die zich wel rekenschap van die dingen geven, zullen begrijpen, dat het den vrijzinnigen niet om de macht ter wille van de macht te doen mag zijn, doch ter wille van de uitvoering hunner denkbeel den. Niet de vrijzinnigheid maar de ge meenschap zal dus het meest de dupe wor den van het belangenregime van de eene of de andere massa. Voor de vrijzinnigen hangt van 'n stem busuitslag niet dood of leven hunner be ginselen af. Is het misschien zelfs wel de vraag of de zuivere toepassing der hooge vrijzinnige beginselen, harmonische ont wikkeling van de belangen der gemeen schap en geleidelijke vooruitgang op elk gebied, in onze door egoisme overheerschte menschenmaatschappij mogelijk is ze ker is, dat de vrijzinnige beginselen, ook al was de kern der dragers nog ?oo uiterst klein, nooit nalaten kunnen hun invloed uit te oefenen en door te dringen tot de pro gramma's der massapartijen, welke dan om de meerderheid-in-getal met elkaar zullen strijden. En als het den vrijzinnigen mocht geluk ken steeds meer hun beginselen de pro gramma's der andere partijen te doen be- heerschen, dan zullen zij schitterender over winning behaald hebben, dan de grootste getaloverwinning van 'n massa-partij. Intusschen kunnen wij in de komende jaren de vrijzinnigen en soc. dem. naar el kaar toe zien evolueeren. Terwijl in "den rug der soc. dem. alweer 'n nieuwe revolutio naire partij in opkomst is, vervormt de s. d. a. p. zich meer en meer tot 'n radicaal-de mocratische hervormingspartij, welke hoe meer zij in macht toeneemt, haar verant woordelijkheidsbesef voelt groeien en steeds meer vragen zal naar het „bereikbare". Nu reeds 'zien wij, dat daar, waar soc. dem. op 'n verantwoordelijken post r.ijn geplaatst. En terzelfder tijd voltrekt zich de ontwik keling van de democratische idee onder de vrijzinnigen. Steeds dichter zullen beiden elkaar dus naderen. Reeds vinden zij elkaar bij stembusaccoorden in den gemeenschap- pelijken strijd tegen behoudzucht en reactie. Totdat ten slotte beider banen inéén zullen loopen .En dat zal dan niet zijn de baan van de soc. dem., doch die van de vrijzinnigen. Want dezen bewegen zich voorwaarts in de vaste, rechte lijn der historische ontwikke ling; en de lijn der soc. dem., welke er aan vankelijk loodrecht op stond, beweegt zich almeer, zij het met heen- en w^ersHige- ringen, naar diezelfde lichfri^. De hoek is al lang geen 90 graden meer en hoe scherper die hoek wordt, des te sterker ook de aantrekkingskracht van de historische lijn. Maar inmiddels zal de massa zich weer afgekeerd hebben en misschien de nieuwe revolutionaire partij toejuichen, welke thans achter den rug der soc. dem. opgroeit. De oorlog. B e r I ij n, 3 0 Juni. (W. B.) Bericht van het opperste legerbestuur uit het groote hoofdkwartier van heden voormiddag. Ook gisteren en in den loop van den nacht sloegen onze troepen Engelsche en Fransche aanvallen terug op verscheidene plaatsen, bij Richebourg door een dadelij- ken tegenaanval. De vijandelijke tegenaan vallen werden zonder resultaat voortgezet. De krachtige artillerie-werkzaamheid werd met onderbrekingen voortgezet. Ten zuid oosten Van Tahure en bij de hofstede Mai- sons de Champagne aanvallende Fransche afdeelingen werden bloedig afgewezen. Links van de Maas werden aan de hoogte 304 vorderingen door ons gemaakt. Rechts van de rivier was geene infanterie-werk- zaamheid. Het totaal van de bij onze successen op 23 Juni en bij het afweren van de groote Fransche tegenaanvallen ingeleverde gevan genen bedraagt 70 officieren en 3200 man. Kapitein Böhlke schoot in den avond van 27 Juni bij de hofstede Thiaumont zijn 19e vijandelijk vliegtuig neer, luitenant Par- schau ten noorden van Peronne den 29en Juni zijn vijfde. In de streek van Boureuilles (Argonne) werd een Fransche tweedekker door ons afweervuur naar benede" gebracht. P a r ij s, 3 0 Juni. (Havas). Namiddag communiqué. In België vielen de Duitschers gisteravond elf uur, na artillerievoorbereiding, een voor uitspringende punt van de Fransche linie aan in de buurt van den weg Nieuwpoort Lombardzijde. Een Fransche tegenaanval, die terstond werd ondernomen, wtferp hen terug in het loopgraafelement, waar zij had den voet gevat. Tusschen Chaulnes en Roye werd een sterke Duitsche verkenningstroep onder Fransch vuur genomen en verstrooid. Te voren had die troep een Fransche loop graaf aangerand. Tusschen de Oise en de Aisne ondergingen twee -andere patrouilles hetzelfde lot, een voor Quennevières, de an= dere ten noordoosten van Vingre. In Champagne werd een kleine Duitsche granaataanval op kleine vooruitgelegen Fransche posten ten westen van de heuvel van Mesnll met gemak teruggedreven. Op den linker Maasoever vermenigvuldig den de Duitschers gisteravond en in den daarop volgenden nacht hunne aanvals- actiën op de Fransche stelling van het bosch van Avocourt tot ten oosten van hoog te 304. Een reeks zeer hevige plaatselijke aanvallen, voorafgegaan door intens bom bardement en het werpen van brandende vloeistoffen, werden door de r uitschers ge richt tegen de voornaamste punten van de Fransche linie. Tusschen het bosch van AvocQurt en hoogte 304 zijn alle Duitsche pogingen gebroken door het Fransche vuur, dat den vijand zware verliezen toebracht. Ten oosten van hoogte 504 gelukten het den Duitschers, na verscheidene vruchtelooze aanvallen, zich meester te maken van een versterkt werk der eerste Fransche linie, welks bezetting letterlijk begraven was door het bombardement. Om 4 uur in den morgen werden de Franschen door een schitteren den tegenaanval weer meester van dit werk. Aan den rechter Maasoever is het bom bardement zeer levendig geweest in de sec toren ten noorden van Souville en Tavan- nes en vooral in de strek van Chenois. Er was geen enkele infanteiie-actie. A.vondcommuniqué. Aan den rechter Maasoever was den ge- heelen dag een verwoed gevecht in de streek van Thiaumont. Door een schitteren den Franschen aanval om tien uur voor middags werd het werk Ihiaumont ver overd. Ondanks ons uiterst hevig gordijn- vuur, verdubbelden de Duitschers in den namiddag hunne inspanning om ons weer te verdrijven. Zij leden groote verliezen. De vijandelijke aanval slaagde er in, om drie uur namiddags in het werk door te dringen; maar een krachtige tegenaanval bracht het werk geheel in ons bezit. Er was een aanhoudend bombardement op hoogte 30.4 in de streek links van de Maas, maar geene infanlerie-actie. Londen, 30 Juni. (R.) Communiqué van het Britsche hoofdkwartier. Onze met het doen van verkenningen en invallen belaste patrouilles zijn langs het geheele front actief. Zij drongen de Duit sche loopgraven op verscheidene punten binnen en maakten eenige gevangenen. Een sterke troep ten zuiden van Chapelle drong tot aan de Duitsche tweede linie door B e r 1 ij n, 3 0 Juni. (W. B.) Bericht van het opperste legerbestuur uit het groo te hoofdkwartier van heden voormiddag. Afgezien van een gevecht, dat voor ons gunstig verliep, ten noorden van het Ilsen- meer (zuidwestelijk van Dunaburg), is er van het noordelijke gedeelte v n het front niets van belang te berichten. Bij de legergroep Linsingen bleven ten zuidoosten van Liniewka de tegenuanvallen van de door onze troepen opnieuw uit hun ne stellingen geworpen Russen zonder re sultaat. Er werden meer dan 100 gevange nen gemaakt en 7 machinegew n buit ge maakt. W e e n e, 3 0 Juni. (W. B.) Officieel be richt van heden middag. Ten noordoosten van Kirlibaba sloegen onze afdeelingen Russische aanvallen af Bij Pistyn,ten noordwesten van Kuty, kwam het gisteren wederom tot verbitterde gevech ten. Tengevolge van den druk van de hier in 't vuur gebrachte overmachtige vijande lijke krachten werden onze troepen in het ge bied ten westen en zuidwesten van Kolomea teruggenomen. Ten noorden van Obertyn vielen verschei dene Russische aanvallen onder zware ver liezen in ons vuur ineen. Ten westen van Sokul aan de Styr trachtte de vijand vruch teloos de den vorigen dag door de Duitsche troepen veroverde stellingen terug te win nen. Peters burg, 30 Juni. (R.) Officieel bericht. Wij hebben Kolomea genomen, een be langrijk middelpunt van het spoorwegnet in de Boekowina. (Tel.-agentschap). Communiqué van clen grooten generalen staf. De troepen van den Russischen linkervleu gel namen heden Kolomea, een belangrijk kruispunt van spoorwegen in de Boekowina. De vijand gaat voort naar het westen terug té gaan, zioh vastklemmende aan vroeger In orde gebrachte stellingen. Ten noordwesten van Kimpolung tracht de vijand het offensief met aanzienlijke krachten te hervatten. De troepen van gene raal Letsjitsky verrichten hun offensief in uiterst moeielijke omstandigheden, wegens den stroomenden regen, die de toch reeds slechte wegen in de streek van actie on bruikbaar maakt. Ten noordwesten van de samenvloeiing van de Lipa en de Styr, op de lijn Luzk Brody, nam de vijand, door zware en lichte cavallerie gesteund, hef offensief tegen de Russische stellingen bij Gaienki en Natalin. Onze troepen lieten den vijand koelhloedig bij onze prikkeldraden komen en schoten hem daarna neer. In de streek van de Lipa bereid de tegenstander, na den eersten terugslag, een nieuwen aanval voor. In den morgen van den 29en wierpen vijandelijke vliegers 30 bommen op Luzk. Bij de kolonie Kovbar, ten noordwesten van de samenvloeiing van de Lipa en dr Styr bereikte onze troep ongemerkt het dorf van dien naam. Het garnizoen werd ovet de kling gejaagd en het dorp vermeesterd De tegenstander nam de vlucht; wij maak ten gevangenen. Op het Dwinafront bombardeerde de vijandelijke artillerie de sectoren van onze stellingen ten zuidoosten van Riga en het brughoofd te Ikskul. Ten noorden van II- lukst hoopten de Duitschers gisteravond vooruit te komen; zij werden teruggeworpen door ons batterijvuur. In den avond van den 28en richtte de zware en lichte Duitsche artillerie een hevig vuur op onze loopgraven in den Njemen- sector ten noordoosten van Novogroedak. Onder dekking van dit vuur ging de vijand over de Njemen en maakte zich meester van een bofthje ten oosten van het dorp G'nens» sitikL Volgens de laatste rappor! _n 's het aan tal gevangenen in het tijdperk van 4 tot 28 Juni geklommen tot 212,000 man, met in begrip van de officieren, de gevangenen blijven nog toestroomen. Ten zuiden van de Dnjestr „rvolgen onze troepen den vijand. De Oostenrijkers, die zich in paniek terugtrekken, geven karren met oorlogsmaterieel prijs. Er is bericht ge* kómen van de verovering van C yn en de naburige dorpen na strijd. Er woHt strijd gevoerd bii Pistvn ten noórd-vsfen van Kuty.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1916 | | pagina 1