stadsnïéüwsT
Uit den omtrek.
HtlSEL JJ.SCR0TEIMA1 &k
Utrecfitóslraat 31 Tolef. 145.
verstoren, de door uvoor binnenlandsch
verbruik bestemde groenten niet meer in
veiling zullen worden gebracht, doch tegen
maximum-grossiersprijzen ter beschikking
van de gemeenten zullen worden gesteld,
jvelke daarom vragen."
Hen internationale vrede s-
meeting.
Woensdagavond 2 Augustus belegt het
Partijbestuur der S. D. A. P. te Amsterdam
een internationale vredesmeeting ter gele
genheid van de bijeenkomst der socialisti
sche conferentie van neutrale landen en ter
herdenking van den tweejarigen duur van
den wereld-oorlog. Het woord zal gevoerd
worden door:
Robert Grimm, lid van den Zwitserschen
Nationalen Raad, redacteur van de Berner
Tagwacht;
Stauning, lid van de Deensche Tweede
Kamer;
Morris Hillquith, lid van het Partijbestuur
der Socialistische Partij van de Vereenigde
Sïnter\ van Noord-Ameriko;
Hjalmar Bran ting, lid van de Zweedsche
Tweede Kamer, redacteur var. de Stock-
holmsche Socialdemocraten;
Ole Lian, voorzitter van het Noorsche
Vakverbond;
Camille Huysmans, lid van de Belgische
Tweede Kamer en van den Brusselschen
gemeenteraad, secretaris van het Internatio
naal Socialistisch Bureau
Zendingen naar Duitschland.
Men schrijft aan de N. R. Ct.:
Alie goederen- en levensmiddelenzendin
gen uit ons land naar Duitschland en niet
bestemd voor de Centrale Inkoopscommis
sie (Z. E. G.) te Berlijn, worden thans aan
de Duitsche grensstations door daartoe aan
gewezen ambtenaren in beslag genomen,
om doorgezonden te worden naar f-?noenv
de commissie, die deze artikelen clan aan
haar gewone afnemers overdoet. Geadres
seerden ontvangen dan voor die waren de
in Duitschland vastgestelde maximum-prij
zen, hetgeen voor de betrokken opkoopers
vaak een niet geringe schadepost betee-
kent. Dikwijls toch worden docr Duitsche
opkoopers in ons land artikelen opgekocht
voor prijzen, hooger dan de in Duitschland
vastgestelde maximumprijzen, enkel met het
doel, deze waren aan hun particuliere af
nemers met winst over te doen, hetgeen,
zijn die artikelen eenmaal in hun bezit, zeer
gemakkelijk kan geschieden. Nu het comité
te Berlijn echter tusschenbeide treedt, wordt
op die wijze de handel in ons land met par
ticuliere opkoopers uit Duitschland zeer be
lemmerd. Immers, 't wordt op die wijze een
soort smokkelhandel en wel langs de
groote wegen van het internationaal ver
keer. Alleen voor margarine wordt, naar men
ons mededeelt, thans nog vrije doorvoer toe
gestaan.
Van belang voor velen, die familieleden
of kennissen in Duitschland sommige le
vensbehoeften doen toekomen (natuurlijk
_met consent) is het misschien ook wel, te
weten, dat van die zendingen in den regel
een gedeelte wordt doorgezonden naar de
Z. E. G. te Berlijn, hetgeen dus niet in han
den van geadresseerden komt. Van 3 K.G.
boter b.v., wordt I K.G. naar Berlijn gezon
den, terwijl adressant in geld de maximum
prijs van 1 K.G. boter wordt uitbetaald.
Daar op die wijze slechts een gedeelte der
zending op de plaats zijner bestemming
komt, hebben enkele, geregelde afzenders,
een blijkbaar deugdelijk middel gevonden,
om toch hun doel te bereiken. Zij zenden
hun waren aan belanghebbenden ten ge
schenke en voegen er desnoods, zoo het
Nederlanders betreft, een geneeskundige
verklaring bij, dat geadresseerden de ter ver
zending aangeboden levensmiddelen in 't
belang van hun gezondheid beslist noodig
hebben. En op die wijze komt dan de ge-
heele zending op de plaats van bestem
ming.
De Engelsche geïnterneerden.
Zooals men weet is in den nacht van 1 op
2 April de schouwburgtent in het Engelsche
Interneeringskamp te Groningen, geheel
verbrand. Er is thans een nieuwe „recrea
tion hall" gebouwd, die binnenkort zal wor
den ingewijd met een voorstelling der Tim-
bertown Follies.
Over de grens gekomen.
Onder Vlagtwedde zijn vier Fransche
krijgsgevangenen over de grens gekomen
Een vijfde is verdronken.
Hausknecht.
Gister om II uur arriveerde te Zevenaar,
vergezeld van rijksveldwachters, de gewezen
Duitsche onderofficier Hausknecht, die met
denzelfden trein onder geleide naar Duitsch
land werd uitgeleverd.
(De man, Duitsch deserteur, werd wegens
een ander feit door de Nederlandsche regee
ring uitgeleverd, onder beding, dat hij niet
wegens desertie zou vervolgd worden).
Nieuwe g r e n s a f s 1 u i t i n g.
Men schrijft aan het Hbld.:
Sinds gisteren zijn nieuwe strengere be
palingen uitgevaardigd, die het verkeer tus-
schen België en Nederland geheel onmoge
lijk maken. Was het tot nog toe al een hooge
uitzondering, dat iemand met den trein Ne
derland verliet, nu is voorloopig elk over
schrijden der grenzen verboden. De treinen
vertrekken ledig en keeren ledig weer. Zoo
is het in elk geval, wat het étappe-gebied be
treft. Van de allerhoogste legerleiding is het
bevel gekomen, en streng wordt het uitge
roerd. Enkele reeds uitgereikte passen wer-
'den vervallen verklaard, na telefonische be
spreking van den grenscommandant met het
A. O. K. te Thielt (Armee Ober-Kommando
van het vierde leger, onder den hertog van
,Wurtenvberg).
De reden van dit alles?
Meest voor de hand liggend is, dat groote
troepenverplaatsingen in België, in Vlaan
deren vooral, plaats grijpen. Het geheel#
Duitsche leger is in koortsige actie. Men
voelt de spanning van hoog tot laag. Ieder
zegt: Nu komt het er op aan. Ieder spreekt
van de hevige botsingen daarginds in
Frankrijk. Grootet verliezen worden geleden,
al troost men zich met de gedachte, dat ook
de vijand groote verliezen lijdt. Telkens
nieuwe troepen moeten in den strijd worden
geworpen, en Vlaanderen is dan mee het
land, waar zij strijdvaardig worden gemaakt
en van waar 2ij naar de verschillende be
dreigde punten van het front worden gediri
geerd. Zoolang deze toestand duurt, moeten
vreemde oogen worden geweerd, moet de
mogelijkheid van het overbrengen van be
richten worden afgesneden.
In verband daarmede zijn ook da voor
schriften omtrent hét verkeer in Vlaanderen
herzien. Ook voor voetgangers is elk gaan
buiten eigen gemeente zonder specialen
reispas verboden. Ieder komt weer als op een
eiland te wonen.
Of de vrees voor ontsnapping van deser
teurs hierin niet ook een rol speelt? Op deze
wijze kan van het front moeilijk iemand door
België heen komen, zonder ontdekking. De
enkelen, die nog over de grenzen komen,
behooren ook. nu meestal tot de grenswacht.
De kans dat Vlaanderen bij een mogelijk
gelukken der doorbraakplannen vrijwillig zal
worden ontruimd, is volgens hoogere Duit
sche militairen uiterst gerinrr. Al strijdende,
zal men zich vastklampen aan elk mogelijk
steunpunt, heel België en Frankrijk door.
Liever tot den laatsten man sneuvelen op
vijandig gebied, dan de gruwel der verwoes
ting doen komen op den eigen Duitschen
grond, zoo drukte een Duitsch officier zich
uit.
Moet zoo de ure der bevrijding voor België
worden tot een uur van opperste ellende?
Sod a-g e k n o e i.
In Gouda is een groot geknoei met soda
ontdekt, deelt de „Tel." mee. Was reeds
voor eenige dagen de voorraad soda bij een
tweetal grossiers in beslag genomen en van
I gemeentewege opgeslagen, thans is dit weer
geschied bij een derden grossier, die de
soda ver boven den maximumprijs verkocht.
Een partij van 400 K.G. werd in beslag ge
nomen.
Onder de vele bleekers zijn er ook enke
len, die de hun door de soda-commissie ver
strekte soda met enorme winst verkoopen,
terwijl ze hebben gecontracteerd de soda
Voor éigen bedrijf te zullen gebruiken. Bij
den burgemeester is bericht ingekomen, -dat
de soda-commissie overweegt, geen soda
meer aan de Goudsche bleekerijen te leve
ren.
Verder werd nog Sel de Soude verkocht
tegen den prijs van 60 en 70 cent, terwijl
de maximum-prijs van dit product 20 cent
bedraagt.
Kinderfeest te Katwijk.
Onlangs werd medegedeeld dat H. M. de
Koningin uit erkentelijkheid voor de harte
lijke bewijzen van aanhankelijkheid door de
Katwijksche jeugd aan Prinses Juliana bij de
komst van H. M. in deze gemeente haar be
toond, aan de leerlingen ven alle scholen
een eenvoudig feest had toegezegd.
Dit feest had Dinsdag plaats. Een 2000-
tal kinderen namen er aan deel, die onder
geleide van hunne onderwijzers en onderwij
zeressen zich te halftien aan het strand op
stelden.
De Koningin en de Prinses woonden de
feestelijkheden bij met haar gevolg, waarbij
ook de burgemeester tegenwoordig was. Zij
hadden plaats genomen op een tribune aan
den voet van het strand. De enthousiaste
kleinen ontvingen na een hartelijke toe
spraak van de Koningin van H. M. een stuk
chocolade met het portret van dë Prinses.
Nadat de kleinen een aantal Vaderlandsche
liederen hadden gezongen, nam de Konin
gin afscheid, luide toegejuicht door oud en
jong.
Daarna werden de kinderen nog in de
scholen getracteerd.
Militaire opstootje^
te Leiden.
Gisteren werd voor den krijgsraad te 's Gra-
venhage behandeld de zaak tegen eenige mili
tairen uit het garnizoen te Leiden, schuldig aan
de opstootjes, die aldaar in den loop van de
maand April hebben plaats gehad als gevolg
van de intrekking van het verlof en die geleid
hebben tot arrestatie en disciplinaire bestraffing
van een groot aantal militairen.
Als hoofd en aanstoker van de muiterij stond
terecht de milicien der infanterie A. L. A. God-
dijn; hem wordt mede ten loste gelegd, in het
openbaar tot desertie en dienstweigering te heb
ben opgeruid.
De president wees hem er op, dat hij reeds
den 10en April, den dag vóór dat de eigenlijke
muiterij plaats had, gedurende de excercitie op
de Maaldrift, kameraden heeft aangezet den
volgenden dag dienst te weigeren, door te wei
geren uit te rukken.
Als bekl. daarop begint te beweren, zich niet
veel te herinneren van hetgeen hij toen gezegd
heeft, geeft de president hem een berisping daar
het niet aannemelijk is, dat bekl. zich, van een
zoo ernstige zaak niets meer zou herinneren.
De president verzocht daarna den secretaris
de vroeger afgelegde verklaringen van bekl.
voor te lezen. Hieruit blijkt, dat bekl. vroeger
volledig bekende, behalve de beschuldiging, dat
hij hoofd en aanlegger van de muiterij en sa
menrotting zou zijn.
Bekl. bleef nu bij deze vroeger afgelegde ver
klaringen volharden, waaruit tevens bleek, dat
hij berouw had. Hij had niet gedacht, dat er iets
van de dienstweigering zou komen en dus de
ernst van de zaak niet zoo dadelijk begrepen.
De president vraagt daarop welk beroep bekl.
in het burgerleven uitoefent.
Bekl. antwoordt dat hij electromonteur van
beroep is te Amsterdam.
De president merkt hem op, dat dit geen
beroep is, waarvan de werkzaamheden zoo maar
gedachtenloos worden verricht en dat het dus
zeer onwaarschijnlijk is, dat bekl. ook hier zoo
maar zonder nadenken heeft gehandeld.
Bij de instructie zijn een 60-tal getuigen ge
hoord, thans waren gedagvaard een 7-tal mili
ciens.
Behalve dezen werd nog gehoord de kapitein
J. J. G. baron van Voorst tot Voorst, die des
tijds te Leiden in garnizoen- was en die op Tl
April aan de Breestraat aldaar bij de Gehoor
zaal een troep samenrottende militairen ont
moette, die hun kwartier hadden verlaten en
weigerden op zijn driemaal herhaald bevel terug
te keeren, zoodat hij verplicht was de wacht in
't geweer te roepen en met behulp van een
anderen troep uitrukkende militairen, de on-
willigen te omsingelen. Het bleek uit het ver
hoor van den kapitein, dat de medewerking van
een troep aonmarcheerende londstormplichtige
korporaals niet groot was. De kapitein kreeg
den indruk, toen hij den troep op de Breestraat
ontmoette, dat er niet gemanifesteerd werd.
Varen het burgers geweest, zou hij er van zeg-
gef*, dat het een opstootje was geweest.
Uit het verhoor van de getuigen bleek, dat
de troep op 10 April op de Maaldrift zeer
slecht exerceerde; men toonde zich onwillig.
Gedurende de rust werd er over gesproken om
den volgenden dag te weigeren uit te rukken.
Bekl. was bij die gesprekken zoo wat de hoofd
persoon, hoewel verschillende getuigen zich dat
nu niet weten te herinneren. Hun geheugen
werd dan door den president wat opgefrischt
aan de hand van vroeger afgelegde verklarin
gen en onder herinnering, dat de plicht hun
voorschreef, voor den krijgsraad de waarheid te
zeggen.
Voorts bleek, dat bekl. in het kwartier, het
gebouw van den Roorosch-Katholieken Volks
bond, verschillende personen heeft aangesproken
en deze heeft aangezet den volgenden dag aan
de dienstweigering mede te doen. Sommigen
hadden daarnaar geen ooren, dezen zagen er
niets in, daar ze gehuwd waren en voorzagen
I dat het niet goed zou ofloopen. Zij weigerden
beslist, werden don uitgescholden. Anderen
schijnen zich niet te tobben laten overhalen,
want den volgenden dag, den 11 en, werd in
het kwartier geschreeuwd, dat men verlof wilde
hebben. Te zamen, ongeveer 120 man, trok
men dien morgen naar de „Gehoorzaal", blijk-
baor met de bedoeling om ook andere com
pagnieën over te halen aan de muiterij deel 1c
nemen.
Onderweg ontmoette de bende den kapitein
van Voorst tot Voorst, die een eind aan 't rel
letje maakte. Een deel van hen, een 50 man, wist
toch de Gehoorzaal te bereiken, waar zij
schreeuwden dat men verlof eischte en werden
enkelen door de belhamels persoonlijk aangezet
tot dienstweigering. Of beid. daarbij de hoofd
persoon was, wisten sommige getuigen niet
inecr. Ook wisten zij niet precies meer wat er
gezegd was.
De sergeant-fourier Koenen als getuige ge
hoord, deelde o. m. mede, dot er in den troep
in die dogen een mopperende geest heerschte,
vooral omdat de verloven waren ingetrokken.
Bij dc in arreststelling van bekl. en vier zijner
kameraden, werd een lijdelijk verzet door hen
gepleegd, en duurde het een half uur vóór dat
de sergeant van de week hen in arrest kon stel
len. Tijdens dat verzet, wilde het hem voorko
men, dot bekl. de leiding had.
Na het hooren der getuigen werd bekl. nog
eens afgevraagd waarom hij aldus gehandeld
had en welke grieven hij eigenlijk had.
Bekl. antv.oorddde, det in 't nlgc-meen de in
trekking der verloven hem en anderen had ont
stemd, en 't eten dikwijls tc wenschen overliet,
voornamelijk het spek viel niet in den smaak,
terwijl enkele diensten, b.v. het excerceeren met
de opleiding van den landstorm den manschap
pen niet beviel.
T eg en beklaag de is acht maanden
geëischt.
AaTdappèl-exporte u r s
De Centrale Bond van Nederl. Aardappel
exporteurs heeft gisteren te Utrecht verga
derd en een motie aangenomen, waarin den
minister van Landbouw wordt verzocht:
gelet eenerzijds op den gemonopoliseer-
den inkoop van een der meest koopkrach-
tige landen waardoor op enkele uitzonderln-
gen na alle exporteurs geheel uitgeschakeld
en buiten hun broodgevend bedrijf gezet
worden en anderzijds op de Instelling van
het Landbouw-Export-Comité, welk regee-
ringsinstituut reeds door zijn aanvankelijk
optreden doet vermoeden dat evenmin
eenige rekening is gehouden met de belan
gen van exporteurs en te vreezen staat dat
dit instituut de taak zal gaan overnemen van
de honderden exporteurs die sedert 10-tal-
len van j'aren moeite noch kosten ontzagen
den Hollandschen aardappel een afzetgebied
te bezorgen tot in verre landen.
overwegende, dat hier ernstig gevaar
dreigt zoowel voor den producent die door
verkrachting van den vrijen handel zijn be
staan ondermijnd ziet als voor den expor
teursstand, die door miskenning van zijn
rechten tot een hopeloos niets-dcen ge
doemd wordt en meer nog, dat de bestaan
de wantoestanden daadwerkelijk gevaar op
leveren voor onzen aardappelteelt in de toe
komst, waardoor zelfs onze volksvoeding be
dreigd wordt;
het Landbouw Export-Bureau te Instru-
eeren met een commissie uit den Centr.
Bond van Nederl. Aardappelenexporteurg
geregeld te raadplegen, beter nog deze com
missie in genoemd instituut permanent een
plaats te willen verleenen opdat mede door
de jarenlange ervaring op exportgebied van
vele vroede mannen, leden van den Bond,
een energieke samenwerking tot een voor
allen bevredigend resultaat moge leiden".
B a a r n. De heer F. F. Baron '..is de
Bourouill, burgemeesler dezer ger eente,
heeft als '~nig tegen 1 September e.k.
ontslag aangevraagd.
Nader vernemen wij dot de Nat. Land
dag van den Anti-Oorlog Raad in de pro
vincie Utrecht op 1 Augustus a.s. zal wor
den gehouden te Boarn, in het z.g. Stations
park, vlak bij het station tier Hoil. Spoor en
onmiddellijk tij het sic..ion der Centr. Spoor.
Coers' Liederkoor zal zingen. Als sprekers
Lïederkoor liederen zingen. Als sprekers
zullen optreden: Mevr. mr. C. Bakker—Van
Bosse, lid van het bestuur van den Anti-
Oorlogsraad (openingsrede); ds. Junod,
Luthersch pred., Den Haag. Verder mr. Van
Geuns, adv.-generaal bij het gerechtshof te
Amsterdam; de heer Hugenholtz, soc.-dem.;
mr. Srneenge, lid der Tweede Kamer; dr. J.
v. d. Valk, rector van het Marnix-Gymna-
sium te Rotterdam, allen ter verkondiging
van de vredesidee.
De meeting zal te half 3 aanvangen en Is
tegen 5 uur afgelo pen.
Een paardendief. De rijkspolitie
heeft na een wilde jacht een jongeman ge
vangen genomen, die op de paardenmarkt
te Hoofddorp (Haarlemmermeer) een door
hem te Zandvoort gestolen paard trachtte
le verkoopen. Een bezoeker, die toevallig
het paard kende, stelde de politie op de
hoogte. De dief nam de vlucht, doch weid
in een korenveld gevat.
De Gemeenterekening.
Blijkens de op 20 Juli j.l. ingediende Ge
meente-rekening over 1915, hebben de Ont
vangsten bedragen
Gewoon 747 203.18
Buitengewoon -2 619 312.14
Totaal
en de Uitgaven
Gewoon
Buitenger, e -»
ƒ3 366 515.32
737 735.35*
-3 045 826.14
c per anker f 34.
v ppy fiesch - 0.35,
plnü I l.iSO por miker accijns.
School- en Kerknieuwe.
Door tien gemeenteraad van Amsterdam is
tot hoogleeraar in de oogheelkunde, vacature
prof. Ci. M. Straub, mtt 13 van de 23 uitge
brachte stemmen en één blanco, benoemd dr.
W. P. C. Zremen, assistent ven wijlen prol.
Straub.
De door de faculteit voorgedragen prof. dr. J.
van der Hoeve uit Groningen verkeer 12 stem
men.
In de vacatures in de theologische fecuheit,
die der professoren De Bussy en Bruining, be
noemde de Raad, conform de voordracht van
curatorentot gewoon hoogleeraar dr. H. V.
Groenewegen, hoogleeraar aan het Seminarium
der Remonstranten te Leiden, en dr. J. G. Ap
peldoorn.
Voorts werd de buitengewone hoogleeroar dr
H. A. ven Bakel benoemd tot gewoon hoog-
leercar en belast met het onderwijs in de ge
schiedenis van de leerstellingen dex Christelijke
Kerk.
Alg. Synode der Ned. Herv. Kerk.
V.
Dr. Weyland brengt rapport uit van zijn on
derzoek naar de registers van ingekomen en uit
gegane stukken. Van 22 Juli 1915 tot 18 Juli
1916 kwamen in 1444 stukken en gingen uit
2203 stukken. Het voorstel van den rapporteur
om den secretaris denk te brengen voor zijn
goede zorgen voor de registers en archief
wordt met epplaus aangenomen.
Hierna wordt voortgegaan met de behande
ling van de aanvragen uit de Generale Kas.
Deze aangelegenheden worden nog niet ten
einde gebracht en van de toegestane subsidies
kan pas later medede-eling worden gedaan. Al
leen kan thans reeds gemeld worden, dat aan
het Provinciaal Kerkbestuur een subsidie van
f 15.000 uit de Gen. Kas verleend wordt, om
tegemoet te komen in de schade geleden aan
kerken en pastorieL'n en om te voorzien in het
gebrek ean geldmiddelen b:j de kerkvoogdijen
voor uitbetaling der trakten.enten en ter \oor-
ziening In de behoeften van den eeaedienst
Totaal 3 783 571.49
Er is derha'. e een nadeelig slot der bui
tengewone middelen, groot 426 514.
dat evenwel door leening kan worden ge
dekt; en een voordeelig saldo der gewone
ontvangsten en uitgaven ad 9 46782 S.
Zoodat per saldo de dienst 1915 sluit met
een nadeelig slot van 417 046.173-$.
't Bovenstaande ontleenen we aan de
Amersf. Crt. Eigenaardig toch, dat sinds
een „zekere gebeurtenis" de z.g. officieele
berichten uitsluitend worden toegezonden
aan bovengenoemd blad.
Personalia.
Benoemd tot secretaris der gemeente
Vreeswijk de heer W. Geleedst, adjunct
commies le klasse ter secretarie (afd. PI-
nanciën) alhier.
De agent van politie H. J. van Appel, die
benoemd is tot concierge aan de Gasfa
briek, heeft deze benoeming aangenomen
en zal 1 Aug. a.s. den politiedienst verlaten.
P. van Achterbergh.+
Voor de derde maal in weinig weken
tijds zijn we in de droeve noodzakelijkheid
den dood aan te kondigen van een onzer
raadsleden. De heer P. van Achterbergh is
nl. hedennacht, na een langdurig lijden,
overleden. Hij had zitting voor district 111,
zoodat thans ook aldaar een verkiezing zal
moeten plaats hebben.
Pieter van Achterbergh werd 16 April
1876 te Amersfoort geboren en was Amers-
foorter in merg en been. Toch wés hij dit
niet in den ongunstigen zin des wooris.
Zijn horizon had zich verder uitgestrekt dan
de stad zijner geboorte; hij had genoeg van
de wereld, ook buiten Amersfoort, gezien,
om gevrijwaard te zijn voor het bekrompen
standpunt van den enghartigen Amersfoor-
ter. Zijn energie en werklust bracht hem
vooruit in de wereld. Hij was een man van
durf, die wist van aanpakken. En hoewel
ook de moeilijkheden des levens hem niet
gespaard zijn gebleven, werkte hij stoer
door in zijn vak en was hij een der eersten
hier, die toonde een helderen kijk te hebben
op de toekomst van Amersfoort. Want me
nigeen zag met vreeze die massabouwerij
aan van Van Achterbergt en wilde men de
angstvalligen gelooven, 'dan zou Amersfooil
nimmer zoo bewoond worden dat ais dtt
huizen ook hun huurders vonden. Maar Van
Achterbergh had goed gezien; dat bleek al
j spoedig en tegenwoordig is zeker ieder et
van overtuigd, dat hier eenige jaren ter.tgi
veel te wefnJg is gebouwd, waardoor nu de
woningnood min of meer te verklaren volt»
Zoo zal als groot bouwondernemer Van
Achterbergh steeds voor onze gemeente
blijven voortleven.
Dat hij vertrouwen had in Amersfoort toon-
I de hij ook met zijn bad- en zweminrichting.
I Had hij het initiatief niet genomen en had
hij de risico niet aangedurfd, Amersfoort
j *ou wellicht nog verstoken zijn van een be-
I hoorlijke zweminrichting. En middellijk is
hij daardoor oorzaak, dat onze stad thans in
de zwemsport zoo'n goeden naam heeft in
ons land.
In de dagen der opleving van de vrijzin
nige zaak, trad van Achterbergh in de Vrij
zinnige kiesvereeniging meer en meer op
den voorgrond.
Hij voelde zich democraat en geen
wonder dus, dat er onder de meer vooruit
strevende elementen een sterke strooming
ontstond om Piet in den Raad te brengen.
Zijn candidatuur ontmoette echter bij een
belangrijke groep nog al tegenkanting. Maar
het volks-element was te sterk geworden en
een afscheiding volgde. Bij de eerstvolgen
de verkiezing werd van Achterbergh can-
didaat en wat te voorzien was met het oog
op zijn populariteit in district III, hij werd
met vlag en wimpel gekozen.
In den Road deed hij zijn intrede als op
positie candidaat en fel trad hij aanvanke-
lijk tegen de groep-Rijkens-Gerritsen op.
Wij hebben dat altijd ten zeerste betreurd,
vooral ook, omdat hij toen wel eens wat te
ver ging, waardoor de zaak zeker niet ge
diend werd. Toch vond hij vaak gelegenheid
goede dingen naar voren te brengen en on
getwijfeld bracht zijn verschijnen in den
Rood heel wat kleur aan de debaten.
Wat voor ons echter altijd onverklaar
baar is gebleven is dit, dat van Achterbergh?
zijn kracht vond in zijn oppositie. Toen hij
meer en meer naderde tot de groep, die hij
eerst zoo fel had bestreden, zakte zijn kracht
en had hij niet meer die goede momenten,
die hem vroeger zoo in aonrien brachten.
Was het toen waarschijnlijk al de ziekte,
die hem ten grave bracht, die hem intoom
de? Toch vereeuwigde hij nog zijn naam in
de geschiedenis van Amersfoort, door den
aanleg van nieuwe wegen. Vooral Laan 1914
zal een voortdurende getuigenis afleggen
van zijn werkkracht en ondernemingszin. De
vroegere Kalkweg werd door hem omgetoo-
verd in een der fraaiste wegen van ons land.
Ook aan de Doam Fockemalaan werkte hij
naarstiglijk, maar kon deze helaas niet vol
tooien. Voor de verbetering der wegen in
de stad zelve heeft hij ook zeer veel gedaan.
Met van Achterbergh gaat dus weer een
man heen, die veel voor de gemeente heeft
gedaan en van wien nog zoo heel veel werd
verwacht. In den bloei zijner jaren wordt
deze schijnbaar zoo stoere man van ons
weggerukt. Zijn goedmoedigheid en joviali
teit zullen nog lang in veler herinnering
blijven en dankbaar zal steeds herdacht wor
den, wat hij gedurende zijn Raadslidmaat
schap voor Amersfoort heeft gedaan.
Internationale School vcor
Wijsbegeerte
Mevr. dr. v. d. B e r g h v. E y s i n g a
zette gistermorgen haar voordrachienreeks
voort met een nadere behandeling van Al-
lard Pierson.
Spreekster stelt het humanisme van Allat d
Pierson tegenover het humanisme, dat
.voortkwam uit de Renaissance. Zijn huma
nisme is een synthese van dit humanisme
en van de theocratie, in den zuiversten zin
van het woord opgevat. Het humanisme van
de Renaissance achtte den mensch op zich
zelf voldoende, menschelijke kennis en men-
schelijke roem het hoogste.
Volgens Pierson moet het Goddelijke
heerschen, het Goddelijke, dat uit den
mensch zelf opwelt. Spr. leest een citaat,
waaruit Pierson's waardeering spreekt voor
de mannen van het Réveil, en waarin hij de
vroomheid, die niet aan een bepaald geloof
verbonden i6, speciaal stelt tegenover de
mondainiteit. „Mijn Koninkrijk Is niet ven
deze wereld". Pierson heeft den weg gewezen
om de critiek te boven te komen en aan he4
verstand te paren de innige vroomheid, die
gepredikt is door de godsdienstige heroën
van alle tijden. Het aantrekkelijke in hem is
de eerlijkheid, waarin hij die tweespalt
erkent. Hij heeft het hoogste wel gegrepen
in zijn persoonlijkheid, maar niet dit hoogste
wiisgeerig weten te verantwoorden. Hij wat'
critischer dan zelfs menige der uiterste
modernen, doch het merkwaardige is dat hij
ae goede dingen in de orthodoxie bleef
erkennen, o. a. het zondegeloof, dat bij'dé
modernen in dien tijd geheel in het gedrang
kwam, en eerst in de 20e eeuw bij de vrij
zinnigen weer naar vorenis gekomen. Pierson
ontkent, dat het godsdienstig gevoel het
middel zou zijn om kennis te krijgen aan
gaande de waarheid. Onze kennis strekt niet
verder dan onze waarneming en ervaring.
Hier komen we tot zijn wijsgeerige inzichten.
Hij was leerling van Opzoomer, die, ook irit
een godsdienstige familie gesproten, zijn ge^
loof steeds strikt heeft gescheiden van dé
wetenschap. Hij aanvaardde het dualisme,
was monist in de natuurwetenschappelijke
beschouwing, maar zijn hart bleef daarbui-^
ten. Het is jammer, dat Pierson op zijn weg,
Opzoomer heeft ontmoet. Opzoomer waf
leerling van Comte en Stuart Mill. Nu zijrtj
de Fransche wijsgeeren helder, critisch ert
scherp, de Engelsche hebben een grooteref*
zin voor de werkelijkheid, maar de Duitsch#
zijn het diepst en verfijndsL Zij zijn ook d#
eenige, die naar een synthese streven tu^
schen wijsgeei% iazicht en godsdienstig ge
voel
