Maandag 31 Juli 1916.
H9 26.
„DE EEMLANDER".
15-* Jaargang.
BUITENLAND^
FEUILLETON.
DE EERSTE MEI.
ABONNEMENTSPRIJS:
8 maanden voor Amersfoortf 1.30.
Idem franco per post«1 .Sö.
Per week (met gratis verzekering tegen ongelukken)» 0.5155.
Afzonderlijke nummers0.05.
Wekelijksch bijvoegsel „D« Holland iehs Huisvrouw(onder
redactie van Théröae Hoven) per 3 mnd. 50 ets.
'Wekehjksoh b(jvoegsel Ptik m$ mtf per 8 mnd. 53 ets.
Bureau: UTRECHTSCH ESTRAAT 1.
Intercoinm. Telefoonnummer 66.
PRIJS DER ADVERT ENTIKN:
Van 15 regels.. f O.SO.
Elke regel meor0.15.
Dienstaanbiedingen 1—5 regols.. 0.50.
Grooto letters naar plaatsruimte.
Voor haudel on bedrijf bestaan zeer voordeelige bepali:v^on
tot. het herhaald adverteeron in dit Blad, bij abonnoment.
Eene circulaire, bevattende do voorwa&rdon, wordt op
aanvraag toegezonden.
.0^,. MARIE VAN VERSENDAAL.
'Hoofdredactie, j Mf Q j yAN SCHAARDENBURO.
Politiek Overzicht
De wereldstrijd in het Oosten.
Terwijl in het Somme-gebied de strijd ten
deele rust, ten deele blijft woeden op dezelf
de plek en overigens in het westen de strij
dende partijen elkaar in schaak houden,
wekt op het oostelijk oorlogstooneel de strijd
verhoogde belangstelling. Men ziet dat aan
den Duitschen Keizer, die het westelijke oor
logstooneel heeft verlaten om zich met den
chef van den grooten generalen staf naar
bet oosten te begeven. De nieuwe aanvals-
beweging, die de Russen daar hebben on
dernomen, neemt een grooten omvang aan
en dwingt de verbonden Duitsch-Oostenrijk-
sche legers, die zich daar in de defensieve
atelling bevinden, op-steeds nieuwe punten
terug te gaan.
In het noordelijke gedeelte van het uitge
strekte, nagenoeg 1200 K.M. lange front
handhaaft Hindenburg zich ten volle in het
bezit van zijne stellingen. Ook uit het zuide
lijke gedeelte hoort men in de laatste dagen
niet van zwaren strijd. In het zuidwestelijke
deel van Boekowina zijn Russische aanval
len op de hoogten ten noorden van den
Prislopkam teruggeslagen. In het Proethdal
hebben de Oostenrijkers de Magoerahoogte
ontruimd en zich op den hoofdkam van de
Karpathen teruggetrokken. De gedeeltelijk
langs de Hongaarsche grens loopende kam-
lijn van de Swidowec en de Czernahora
schijnt te zijn gekozen als de nieuwe, defi
nitieve verdedigingslinie. De Neue Freie
Presse roemt de sterkte van deze linie, waar
in de Oostenrijkers met vertrouwen kunnen
hopen, het opdringen van de Russen tot
staan te brengen.
Bene zeer krachtige actie voeren de Rus
sen op het gedeelte van het front, waar de
puitsche strijdmacht staat onder de alge-
tneene leiding van generaal von Linsingen.
In het gebied van Baranowitsje worden de
pogingen om de vijandelijke linie door te
breken, telkens op nieuw hervat. Ten zuiden
van Gorodiscze zijn op één dag vier aanval
len en den volgenden morgen nog een vijfde
aanval ondernomentegen de zuidoostelijk
van Baranowitsji gelegen Duitsche stellingen
aan de Szczara hebben twee Russische divi-
siën drie malen achtereen storm geloopen.
Op enkele plaatsen drongen zij in de voor
ste loopgraven, maar overal werden zij er
weer uitgeworpen.
Meer succes hebben de Russen in Wolhy-
nie. Hier onderneemt het leger van Sacha-
row een offensief aan beide zijden van de
Styr, dat tegen Lemberg gemunt is.
De rechtervleugel is den 21 en Juli over
üe Lipa gegaande linkervleugel opereert
aan den rechteroever van de Styr. Vereenigd
zijn zij in aanhoudende aanvallen steeds
dichter bij de grens gekomen en verleden
Vrijdag hebben zij het Oostenrijksche ge
bied bereikt. In den avond van dien dag
hebben zij de grensstad Brody bezet, die 90
K.M. ten noordoosten van Lemberg ligt. Zij
zijn dus gevaarlijk dicht bij de hoofdstad van
Galicië gekomen.
Nu is de vraag: Zal het mogelijk zijn den
Russischen aanval te stuiten? Anders staat
Lemberg voor de tweede maal bloot aan het
gevaar, door de Russen in bezit te worden
genomen. Generaal von Linsingen heeft in
een gesprek tot een correspondent van de
New-York Times gezegd: „Het spreekt van
zelf, dat de Russen, wanneer zij op een be
perkt front alles bijeen brengen wat zij kun
nen krijgen, en wanneer zij eveneens doen
als de Éngelschen in het westen, die 17 divi-
siën in eene beperkte ruimte hebben samen
geperst, in staat zijn tijdelijk ons front op het
eene of andere punt in te deuken, totdat wij
onze reserves hebben ontboden en hunne
stooten hebben opgevangen. Maar ik kan
mij niet voorstellen, dat het hun ooit zou
gelukken door te breken."
Is met de bezetting van Brody en 't geen
daaraan vastzit het Duitsch-Oostenrijksche
front nog maar ingedeukt? Of heeft dit feit
eene grootere beteekenis en zijn de Russen
daarmee er in geslaagd de linie door te bre
ken? Dat zal de verdere loop van den strijd
moeten uitwijzen. Dit staat in ieder geval
vast, dat de stoot, dien de Russen hier on
dernemen. gemunt is op het hart van de te
genpartij en er op doelt de veroveringen,
die deze in eene vroegere strijdperiode, nu
een jaar geleden, heeft gemaakt, weer te
niet te doen.
De oorlog.
P a r ij s 3 0 Juli. (Havas). Namiddag
communiqué.
In de streek van Chaulnes hebben de
Franschen ten Zuiden van Lihons Duitsche
verkenners uiteengejaagd.
Op den rechter Maasoever is een aanval
der Duitschers op de redoute in het ravijn
ten Zuiden van Fleury door de Franschen
afgeslagen. Het bombardement duurt voort
in de streek van Fleury en in de bosschen
van Vaux en Fumin.
Op de rest van het front is de nacht kalm
verloopen.
Den 29en Juli over dag hebben de Fran-
'sche vliegers aan het Somme-front 11 ge
vechten geleverd. Drie Duitsche toestellen
werden neergeschoten, terwijl in de Argon-
ne een Duitsch vliegtuig, dat door de Fran
schen aangevallen was, in de Duitsche li-
niën neerstortte.
Het wordt bevestigd, dat een van de Duit
sche vliegers, die, naar gisteren gemeld is,
aan de Somme zwaar gewond werden, door
onder-luitenant Guynemer getroffen werd;
Guynemer heeft thans dus zijn elfden tegen
stander geveld.
In den nacht van 29 op 30 Juli zijn 40
bommen van 120 m.M. geworpen op de
Duitsche stations in de streek vande
naam is niet vermeld).
Vanmorgen heeft een Fransch vliegeska-
der verscheidene bommen van zwaar kaliber
op het station en de militaire werken te
Mülheim, op den rechter-Rijnoever gewor
pen.
In dew eek van 24 tót 31 Juli hebben de
volgende operatiën aan het Fransche front
plaats gehad
Aan de Somme wederzijdsch bombarde
ment, maar het veelal mistige weer belem
merde de actie van het Fransch? geschut.
Van den 24en tot den 26en Juli hebben
de Franschen ten zuiden van Estrées een
groep versterkte huizen vernield, 5 kanon
nen veroverd en 103 Duitschers gevangen
genomen.
Bij Verdunw oedde steeds een hevige ar-
tilleriestrijd in den sector Froide Terre
Moujinville.
In de streek van Fleury maakten de Fran
schen eenige vorderingenden 24en namen
zij een versterkt werk, onmiddellijk ten wes
ten van Thiaumont en maakten gevangenen.
De Franschen hebben van eene nieuwe
Duitsche divisie de aanwezigheid geconsta
teerd.
De Duitschers hebben op meerdere pun
ten coups de main of plaatselijke aanvallen
ondernomen, die alle werden afgeslagen en
wel den 25en Juli tusschen de Oise en de
Aisne in de richting van Tracy-le-Val, in
den Elzas in de richting van Bacschweiler
ten noorden van Altkirch, den 27en ten noor
den van de Aisne in de streek van Ville au
Bois, in Champagne ten Westen van Pros
nes, den 28en op de Fransche loopgraven
bij Lihons en den 29en in den Elzas in de
streek van de Violen.
Avondcommuniqué.
Den geheelen dag woedde eene reeks
zware gevechten ten noorden van de Som
me. Een Fransche aanval bereikte den
zoom van het dorp Maurepas, veroverde het
bosch ten noorden van het station Hem, de
stengroeven ten noorden van dat bosch en
de hoeve Monacu. De Duitsche tegenaan
vallen waren bijzonder hevig bij de' hoeve
Monacu, waar de strijd- het zwaarst was. De
Franschen namen 200 gevangenen.
De Franschen vielen in den morgen aan
op het front tusschen hoogte 139, ten noord
oosten van Hardecourt, en de rivier; zij na
men het geheele vijandelijk loopgraafsys
teem op eene diepte, afwisselend tusschen
300 en 800 Meters en behielden al den ver
overden grond tegen de verwoede vijande
lijke tegenaanvallen in den namiddag.
Een Duitsche aanval ten westen van
Thiaumont op den rechter Maasoever werd
teruggeslagen.
Londen, 30 Juli. (R.) Namiddagcom
muniqué.
In den afgeloopen nacht hebben wij de vij
andelijke loopgraven en reserve-stellingen
tusschen de Ancre en de Somme hevig be
schoten; ons vuur bracht bij Courcelette in
een vijandelijk munitiedepót eene ontploffing
te weeg.
Avondcommuniqué.
De Éngelschen avanceerden heden mor
gen, in samenwerking met de Franschen op
een front van oostelijk van het Delvillebosch
tot de Somme. Er zijn vorderingen gemaakt
ten oosten van de Waterloohoeve, het Tro-
nesbosch en de Maltzonehoeve.
De vijand was in aanzienlijke sterkte; hij
moet zwaar geleden hebben in den hevigen
strijd. Wij hebben 52 gevangenen genomen.
De Franschen hebben op onze rechtervleu
gel ook hunne linie vooruitgebracht.
Er was geen infanteriestrijd in de streek
van Pozières, waar de dag werd doorge
bracht met versterking van den in de vorige
week gewonnen grond.
Drie vijandelijke vliegtuigen vernielden
gisteren verscheidene vijandelijke machines
en dwongen hen te landen.
Er is niets van belang gebeurd tusschen
de Ancre en de zee.
B e r 1 ij n, 2 9 Juli. (W. B.) In den nacht
van den 28en op den 29en jl., heeft een
eskader marine-luchtschepen een aanval ge
daan op het middelste gedeelte van de En-
gelsche Oostkust en bommen geworpen op
spoorwegwerken bij Lincoln, industrie-ter
reinen bij Norwich, vlootboses bij Grims
by en ïmmingham, alsmede op verkennings
vaartuigen bij den Humber. Een vuurtoren
aan den mond van den Humber werd ver
nield. Ondanks de beschieting door afweer-
kanonnen keerden alle luchtschepen behou
den naar hunne basis terug.
Londen, 29 Juli. (R.) Officieel be
richt.
Over den luchtaanval op de Engelsohe
Oostkust worden de volgende bijzonderhe
den vermeld: Tusschen middernacht en half
twee deden drie Zeppelins een aanval en
wierpen 32 bommen; er werd geen mate-
rleele schade aangericht en niemand ge
wond of gedood. Verder moeten nog vele
bommen in de zee tereohtgekomen zijn. Op
ééne plaats waren de afweerkanonnen in
actie; zij slaagden er in de Zeppelins te ver
drijven, die in hun actie zeer belemmerd
schijnen te zijn door den mist.
Berlijn/30 Juli. (W. B.) Bericht uit
het groote hoofdkwartier van heden voor
middag.
Legergroep Hindenburg. Ons vuur belette
sterke vijandelijke patrouilles de Dwina over
te trekken. Het met troepentransporten be
zette baanvak WilijkaMolodecznoMinsk
en op het front van prins Leopold van
Beieren de stations van Pogorjelzy en Ho-
rodzieja, zijn met goed gevolg met bommen
beworpen. Des avonds is een aanval der
Russen ten zuiden van Skrobowa in ons vuur
mislukt.
Legergroep Linsingen; De ^vijandelijke
aanvallen zijn in uitgebreidheid nog toege
nomen en wel, enkele sectoren uitgezon
derd, van Stobychwa (aan de Stochod, ten
noordoosten van Kowel) tot ten westen van
Beresteckzo. De aanvallen zijn onder buiten
gewone zware verliezen voor den aanvaller
meerendeel fn ons spervuur mislukt. Slechts
op weinige punten van het groote front
kwam het tot gevechten van dichtbij, waarin
de in onze liniën gedrongen vijand door te
genaanvallen teruggeworpen of tot staan ge
bracht werd.
Des nachts werd de sints lang reeds voor
genomen verplaatsing uit de naar het Oos
ten vooruitspringende bocht van de Stochod,
ten noorden van de lijn KowelRowno naar
den korten koord van den boog uitgevoerd,
zonder door den tegenstander te worden ge
stoord.
Legergroep von Bothmer: Ook gisteren
hebben de ten deele sterke aanvallen der
Russen ten noordwesten en westen van
Buczacz geen succes gehad.
Weenen, 30 Juli. (W. B. Officieel
bericht van heden middag.
De gevechten in Oost-Galicië en Wolhy-
nië wordt met onverminderde kracht voort
gezet.
In Oost-Galicië is vooral bij Molodylof,
ten Noord-Westen van Kolomen, en ten
Westen en Noord-Westen van Buczacz, ver
bitterd gestreden. De vijand viel dag en
nacht aan, doch al xijne aanvallen zijn on
der de zwaarste verliezen voor hem mis
lukt. Eveneens hebben zijne aanvallen tus
schen Beresteczko en Stobychwa, aan de
Stochod, ondanks de grootste opoffering
van menschen-raateriaal, hem geen voordeel
gebracht. Ons geschut- en geweervuur
bracht de aanstormende colonnes meesten
tijds tot staan, ^el is het den Russen ge
lukt ten Westen van Luzk, aan het front
van het leger van generaal Tersztyansky,
onze loopgraven tijdelijk binnen te drin
gen, doch een tegenaanval wierp hen terug.
Bij Koszofka, aan de Stochod, is onze
verdedigingslinie, nadat verscheidene aan
vallen afgeslagen waren, in den koord van
de vooruitspringende bocht van de Stochod,
verlegd.
Petersburg, 30 Juli. (Tel.-agent-
schap). Namiddagcommuniqué van den groo
ten generalen staf.
Meer dan 12 Duitsche vliegtuigen hebben
een tocht naar Dwinsk ondernomen en on
geveer 40 bommen op de stad geworpen.
Twaalf van onze machines dreven den vijand
op de vlucht. Ben Duitsche machine werd na
een verwoed gevecht neergeveld. Wij leden
geene verliezen. Ons eskader heeft het sta
tion van Yelofka gebombardeerd.
Ten Oosten van Baranowitsji hebben wij
een vijandelijk vliegtuig neergeveld. Wij heb
ben de vliegers gevangen genomen; het toe
stel is verbrand.
Aan de Stochod zetten onze troepen de
versterking van den linkeroever voort. In de
richting van Kowel, bij Brody en eveneens in
de streek ten Zuiden van de Dnjester, zetten
onze troepen hun opmarsch voort en vervol
gen den vijand.
Rome, 30 Juli. (Stefani). Officieel
communiqué.
In het Lagarina-dal levendige artillerie
actie. Ons geschut heeft spoorwegen, waar
een levendig treinverkeer was gesignaleerd,
met succes beschoten.
Op het Tonezza-plateau heeft onze infan
terie na geschutvoorbereiding de vijandelij
ke liniën ten noorden van den Monte Ci-
mone aangevallen. In het zich daar bevin
dende zeer dichte bosch, waar bovendien
verschillende rijen versterkingen en allerlei
hindernissen aangelegd waren, nam de strijd
een zeer verwoed karakte aan; onze troepen
Al te veel woorden versmooren de waar
heid.
Roman door
Mr. L. H. J. LAMBERTS HURRELBRINCK.
21
Op dit oogenblik z'n vrouw, die binnentreedt;
,,'t is mis, de plaats was al bezet," 't eenige,
.wat ze uit de tranenvolle keel kan stooten.
Enkele droge aardappelen hebben ze gege
ten, dien dag, de laatste... wat morgen... ge
dachte, die woelt in aller brein, zonder dat
■een hunner ze durft uitspreken, ontwijkend
eikaars blikken, bang dat vreeselijke denken
.met hun oogen te zeggen.
Ook dezen nacht heeft Peters niet gesla
pen... weer -vizioenen, duidelijk, met helderen
lichtglans omstraald... die bankbiljetten, dat
goud... die sleutel... neen, neen hij wil niet...
'hij wil niet.
Hij duwt het gezicht in den kussenkull om
jniet meer te zien die tot het slecht, het ge-
pneene verlokkende beelden 't baat niet,
Kooger en hooger die 3tapel bankbiljetten van
Allerlei kleuren, met allemaal cijfers d'r op...
|jreedor die hoop van glinsterende, fonke
lende goudstukken, met allemaal ronde ge-
ftphten, djg hiera toelachen, .wenfcgiiya yerd..?
verd... nog, en dieper, vaster het gelaat in
t kussen te vergeefsch... wijder die schate
rende gouden monden... 't is of ze spreken,
eerst zachtkens, fluisterlispelend, dnn harder,
luider, schettercnder, eindelijk bulderend;
kom kom ons halen, laat je vrouw,
Jeangske, Marieke niet crepeeren kom, kom,
wij zijn Joch beter bij Jou dan bij dien giere-
bas. die ons houdt opgesloten in die ijzeren
kast... kom. kom dan toch... laat ons rollen,
wij zijn toch rond. laai ons je redden, je weer
kracht en gezondheid geven... 't geluk weer-
brengen in je huis... kom... je kunt het immers
met dien sleutel... o God, o God, dat houdt hij
niet uit, dat is om gek, razend te worden...
neen... neen... hij wil niet stelen, hij wil geen
gemeene gauwdief worden... die schande zal
hij zijn vrouw, zijn kinderen niet aandoen.
liever dood, honderd maal liever dood, dan
dat zij zich voor hun man en vader zouden
moeten schamen, dat zij, als zij aan hem
dachten, zouden denken aan een dief en weer
dat schetlerhoonlachen van die goudstukken...
dood... dood... ha... ha... ha... wat zal jouw
dood hen kunnen helpen... zal je ze daarmee
te eten geven kleeren, dek, alles, wat ze
noodig hebben?... kom... kom dan toch", „wij"
kunnen hun dat allemaal geven... niet je
dood.
't Brandt ln zijn keel; 't is of er om zijn
hoofd een ijzeren band met scherpe punten
is gesmeed, die vaster, vaster zich schroeft
om zijn slapen; 't la of hij de puntspitsen diep
voelt doordringen in zijn vleescH... God in den
Hemel... wat, wat moet hij doen?... Ja... ja,
dat was het eenige wat hij doen kon... wat hij
doen moet, wat hem verlossen zal van den
$e is h$t zeker, &e bej® yijï
verleiden, die hem een dief wil maken... hij
zal de sleutels wegwerpen in de Geul bij den
molen... -daar is het erg diep maar dan ook
direct, dadelijk, dan'is het in eens uil dan
is het onmogelijk.
Goddank, Gretchen slaapt geen wonder;
zij heeft den vorigen nacht geen oog dicht
gedaan; ook de kinders slapen rustig. Zacht
kens staat hij op, grijpt met bevende, tastende
hand de sleutels en sluipt naar buiten.
Zoo vlug mogelijk op de nog niet krachtige
beenen stapt hij voort naar de Geul.
Plots in de verte een plompe, donkere
massa, de Wolfshoeve waar „hij" woont, de
ellendeling, waar de brandkast slaat met al
die schatten daar links, bij het hoekvenster.
Z'n lichaam trilt op de- knikkende knieën
en vaster, nauwer de schroefband, nog altijd
om zijn hersenen, dieper de punten in z'n
hoofd en onwillekeurig balt zijn vuist zich om
een der sleutels, de redding, de uitkomst uit
dit onnoemelijk leed.
Het is er stil; allen slapen, geen gevaar der
halve... neen... neen hij werpt zich liever in
de Geul... 't zou misschien het beste zijn, als
hij hen tegelijk met zich zeiven ook maar ver
dronk, dan waren zij allemaal uit hun lijden
't zou eigenlijk toch precies hetzelfde zijn
als nu... nu vermoordde hij ze ook door zijn
niet kunnen werken, hun niet te eten kunnen
geven en dat lijden zou veel korter duren,
'n paar minuten maar.
O God... o God, hij is dol 't draait, 't war
relt alles daarbinnen 't is hem of zijn heele
kop .in vuur en vlam staat, hij, de man, de
vader met eigen hand zijn vrouw, zijn kinde
ren vermoorden, hen als beesten laten kapot
ga%n, ionder Sacramenten, zoo voor eeuwig
verdoemen... als hij dan toch maar... er zou
den misschien maanden voorbij gaan, voordal
die smiecht het zou merken hij zal toch
niet eiken dag die brandkast open maken, niet
eiken dag al dat geld lellen, daarvoor is het
te veel en... later, als hij weer aan het werk
was zou hij immers alles weer terug kunnen
leggen met denzelfden sleutel, waarmede hij
het nu heeft weggenomen 't zou zoo heel
veel niet hoeven te zijn... 'n paar duizend
francs, dat zou ruim genoeg zijn... binnen een
half jaar zou hij die weer bij elkaar hebben,
als ze heël zuinig leefden en dat zouden ze...
dat zou hun niet veel moeite kosten na al de
armoede, waaraan zij gewend waren... 't zou
dan geen stelen zijn, maar alleen leenen... hij
zou de interesten er zelfs bij kunnen doen,
dan had hij zich niks te verwijten... maar als
de verdoemcling nu eens niet zoo lang wachtte
met zijn duiten tte gaan tellen, als het nu eens
eerder uitkwam... de diefstal, neen, neen
't was geen diefstal, 't was alleen voor een
korten tijd het geld wegnemen om het dan
weer terug te geven... leenen, leenen... ^nfin
't kwam er eigenlijk niet op aan, wat het
eigenlijk was, hoe het eigenlijk heette; 't
mocht in elk geval niet, daar ging niks van
af en zouden de marechaussées dan niet direkt
op hem verdacht krijgen en als ze bij hem
kwamen zoeken, ?t geld en de sleutels zouden
vinden, dnn was hij er toch. gloeiend bij...
maar waarom zouden zij juist op hem suspicie
moeten krijgen hij stond toch overal be
kend als een braaf, eerlijk rotn, die nog nooit
iets met de politie uitstaande had gehad en
niemand wist iets van dien sleutel, de oude
Kerkhofs had hem. zelf gevraagd er met geen
giensch oye£ te spreken». d$t heeft hij ook
niet gedaan, 't kon heel goed zijn, dat ziji*
zoon hel zelfs niet eens wist 't waren zulke
beste maatjes niet vader en zoon... waarom,
waarom zou men dan verdacht op hem krij
gen?
Ilij heeft wel eens gelezen, dat dc gendar
men iemand in de galen houden, die veel
geld uitgeeft en waarvan zij weten dat hij
het niet heeft.
Zoo stom zal hij niet zijn... zoo min moge*
lijk zal hij verleren, niets anders dan wat
brood en spek koopen... hij kon altijd zeggen,
dat hij nog wat had overgehouden laten
ze 't hem eens bewijzen, dat hij niet waar is
en 't geld en ook de sleutels zal hij nog voofl
alle voorzichtigheid verstoppen, ergens heel
diep in den grond en ver van zijn huis -*
laten zij 't daar maar eens gaan zoeken
Neen, gevaar dat hij gesnapt zal worden is
er niet dat bestaat niet, en tegelijkertijd
eenige stappen vooruit in de richting" van die
donkere massa.
Plots een terugtreden, enkele schreden vol
bange angst daar vlak voor hem een ge<
drocht, een spook, ontzachelijk, schrik-ver-
•wekkend groot, dat met lang uitgestrekte*
arm hem dreig-wijst: „terug," „terug."
(Wordt vervofgdj
