RIJN- en MOEZELWIJNEN I A. SCHOTERMAN Zn. Uit den omtrek. STADSNIEUWS. KOOPT UWE Telefoon 145. Otr. str. 34. School, en Kerknieuw*. wrak van de mailboot „Koningin Wilh -lmi- na", waardoor een groot gedeelte er van u!t het water werd opgelicht en daarna voor de tweede maal in de diepte verdween. Hollandse h-Zwitsersche handel. Men schrijft uit Zurich dd. 2 dezer aan de „N. R. Ct.": De ZwitseTsche bladen brengen dezer dagen een bericht, dot de belangstelling verdient van allen, die zich in Holland voor 'den uitvoer-handel interesseeren. Enkele dagen geleden werd gemeld, dat de Bonds- regeering erin geslaagd was, eenige honder den wagons aardappelen in Holland te koo- pen. De groote importeurs tTokken de waar heid van het bericht in twijfel, wijl hun eigen pogen op moeilijkheden in Holland en (ook voor den doorvoer) in Duitschland waren afgestuit. Eén feit is, dat ook in den herfst van 1Q15 eenige honderden wagons aardap pelen voor Zwitserland bestemd door Duitschland werden vastgehouden. Nu komt echter van goed-ingelichte zijde het stellige bericht, dat de rollende 400 wagons aardap pelen niet direct door den Bond in Holland gekocht, maar door vriendelijke bemidde ling van Duitschland aangevoerd zijn. Dus m.a.w. Duitschland neemt Holland de leve ring naar Zwitserland uit de handen! En dit feit staat niet alleen Ook de zendingen van Hollandsche haring naar Zwitserland zijn sedert lang door Duitschland bemoei lijkt de kaas-aanvoeren zijn gelimiteerd. Er is dientengevolge een beweging gaande, om na de geslaagde proef met de Hollandsche aardappelen, ook voor de andere opgehou den artikelen uit Holland zijn toevlucht te nemen tot Duitschland Export naar Engeland. Naar het Centrum verneemt, doen zich met betrekking tot den uitvoer van verschil lende artikelen naar Engeland nog eenige moeilijkheden voor. Het hoofdbezwaar is wel, <Jat Engeland niet op de vrije markt in Nederland wil koopen, doch consignatie ver langt naar de Engelsche markt, zoodat het risico van den prijs zou komen ten laste van den Nederlandschen verkoqper. Begrij pelijkerwijze in men in handelskringen niet gezind over dit bezwaar heen te stappen terwijl men van Engelsche zijde niet gene gen schijnt in dezen toe te geven. Om tot een oplossing te geraken waar toe het in de gegeven omstandigheden wel zal moeten komen, zou nu vermoedelijk van onze regeering een aanvullende rege ling te verwachten zijn die het bovenge noemde risico dekt. Levering van slachtrunderen en schapen. Naar aanleiding van de omstandigheid, dat vele burgemeesters zich tot den minister van Landbouw hebben gewend, met verzoek hun den weg te willen aangeven tot het ver krijgen van slachtrunderen en schapen te gen redelijke prijzen, heeft de minister me degedeeld, dat, voor zoover het rundvee be treft, de Nederlandsche bond van Veehan delaren, adres de heer J. Turksma, voorzit ter, te Leeuwarden, de firma Zilversmid en Pinto te Hengelo (O.), alsmede de firma Jos. Lion te Nijmegen, zich bereid verklaard hebben, slachtvee tegen billijke prijzen op aanvrage aan gemeentebesturen te leveren. Ten aanzien van slachtschapen, waarvan de beschikbaarstelling verband houdt met den uitvoer, kon nog geen regeling worden ge troffen, aangezien nog geen gebruik is ge maakt van de gelegenheid om schapen te exporteeren. Er is evenwel reden om aan "te nemen, dat er spoedig verandering in dezen toestand zal komen en een aanvang kan worden gemaakt met het leveren van schapen voor verschillende gemeenten. Teneinde het welslagen van de zeer ge waardeerde, door verschillende burgemees ters in het werk gestelde pogingen, om het gebruik van schapenvleesch ingang te doen vinden, te bevorderen, wordt ten slotte de mogelijkheid overwogen, dit vleesch tegen een lageren dan den vroeger genoemden prijs van 0.80 per K.G. slachtgewicht beschikbaar te kunnen stellen. Maïs. Een besluit van den Minister van Land bouw brengt een tweetal belangrijke veran deringen in de Maïs-distributie. Vooreerst zal voortaan niet meer maande lijks gelegenheid worden gegeven om aan vragen in te dienen, maar gelden de voor 15 Augustus in te dienen aanvragen voor Sep tember en October, dat wil zeggen dat men heeft op te geven de hoeveelheid die men per maand wenscht te ontvangen, en welke voor September dezelfde moet zijn als Octo ber. Het voornemen bestaat de volgende aanvragen te doen strekken voor de winter maanden November, December en Januari, en zoo vervolgens. In de tweede plaats zullen landbouwers en veehouders niet meer zelf kunnen aanvra gen, doch hebben zij zich te wenden tot .handelaren of tot hun vereeniging, om van deze hun mals te betrekken. Zij hebben dus bijtijds te zorgen dat zij met dezen in verbin ding komen, en dat dezen met hun behoef ten bij het aanvragen rekening houden. Tabak. Men meldt ons uit 's Gravenhage: In verschillende bladen is verzekerd, dat Engeland binnenkort maatregelen zou ne men om den oogst van den particulieren tabaksverbouw op Java, dus de productie der boerenplanters, niet meer naar ons land door te laten, tenzij geadresseerd aan de O. T., terwijl van dezen maatregel dan de bekende groote plantages zouden zijn uit gesloten. Bij navraag aan de Uitvoerende Commissie der N. O. T. vernamen wij, dat hiervan niets bekend is. De regeling, welke lot dusverre omtrent den aanvoer van tabak uit de Ned. koloniën geldt volgens welke deze vrij kan worden aangevoerd, wanneer blijkt, dot de tob&t gen product is van de Nederlandsche koloniën en geconsigneerd is aan de vertegenwoordigers in Holland van de plantage, op welke de tabak werd gepro duceerd, om in Nederland to worden ge veild is onveranderd gebleven, cn er wordt op het oogenblik niet over een wijzi ging van die regeling onderhandeld. Tentoonstelling in het Vluchtoord te Ede. Zaterdag is in het Vluchtoord te Ede eene uitgebreide tentoonstelling van voorwerpen, daar vervaardigd, benevens van g <-• /ens, betrekking hebbend* op de organisatfe en het kampleven, geopend. Voor de concert zaal, die als tentoonstéllingsgebouw dienst doet, is een plantsoentje aangelegd, waar omheen achter eene eerepoort eenige der Deensche huisjes" staan welke uiteenneem- bare woningen de vluchtelingen bij terug keer naar België kunnen meekrijgen. In een hiervan wordt het kantwerken gedemon streerd en een aantal kantwerken tentoon gesteld; in een tweede heeft de schilder A. de Roover zijn werken verzameld, in een derde heeft de Society of Friends haar atelier. Voorts is een dezer woningen inge richt zooals zij er compleet met de zelf ver vaardigde meubileering uitzien, en zijn in een óndere voortbrengselen van de vak school geëxposeerd. Het tentoonstellingsgebouw bevat diverse „stands", die in twee afdeelingen te splitsen zijn; de eerste geeft een overzicht van de diverse takken van openbaren dienst en de industrieën in het Vluchtoord, de tweede bevat voortbrengselen van individueel werk en huisvlijt. De geneeskundige dienst heeft een en ander geëxposeerd van de verple- gingsmiddelen met tabellen e. d., en een miniatuur van het ziekenhuis (waarin 14 16 verpleegsters werkzaam zijn). Daarnaast hebben de verschillende takken van onder wijs hun afdeeling. Ook treft men verder een stand aan van den Hollandschen schilder (beambte van het kamp), Verheijen en een afdeeling waar men de verzending van pakjes naar het front en de gevangenkampen gedemon streerd ziet. De aandacht trekt vooral een inzending van de ofd. verwarming en electrische cen trale, bestaande uit metalen voorwerpen en gereedschap, uit cfc hand vervaardigd. Ver dienstelijke inzenu gen deden ook de beeldhouwer Hild Derre en de jeugdige kunstschilder de Waegh, wier werken van talent getuigen. Op smaakvolle wijze geordend, vullen de ze inzendingen samen het ruime gebouw. Op het sportveld van het Vluchtoord heeft ter gelegenheid van de opening der tentoonstelling, een groot Belgisch turn- feest plaats gehad met 400 deelnemers. Duitsche kinderen in Nederland. Dinsdag zullen naar het Hbld. meldt ongeveer 500 kinderen uit Duitschland hun vacantie op „Oud-Bussem" te Naarden komen doorbrengen. De ruimte, die tot voor kort gediend had tot het onderbrengen van militairen, werd, nadat van overheidswege was te kennen'gegeven, dat hieraan geen behoefte meer was, afgestaan aan het co mité, dat zich met deze zaak heeft belast. Te Leiden zijn 25 kinderen aangekomen uit Dusseldorf. Met nog 75 anderen zijn zij per extra-trein van daar naar ons land over gebracht, waar zij hun vacantie zullen door brengen. Engelsche vlieger v r ij g e 1 a t e n. De vlieger R. Freeman, luitenant der En gelsche marine, die Donderdag te Hoek van Holland door het Belgische stoomschip „An- vers" is aangebracht, is, naar De Tel. meldt, uit zijn voorloopige detineering ontslagen en zou per Harwichboot weder naar Enge land vertrekken. In gevangenschap. Naar „Zelandia" uit Sas van Gent ver neemt worden ernstige pogingen aangewend om den heer Maurice Lippens, burgemeester van Moerbeke en voorzitter van de Ze euwsch-Vlaamsch e Tramwegmaatschappij, uit zijn ballingschap in Duitschland bevrijd te krijgen en verlof om in Nederland te mo gen verblijven, wat met het oog op de aan staande bietencampagne zeer gewenscht zou zijn en ook voor de Z. V. T.-Maatschappij niet van belang ontbloot is. Belgische geïnterneerden. Het hoofdbestuur van den Nederl. Bond van Fabrieksarbeiders te Winschoten wend de zich telegrafisch tot den Minister van Oorlog en het hoofdbestuur van het N. V. V. met het verzoek om medewerking, dat on middellijk alle Belgische geïnterneerden, in het landbouwbedrijf werkzaam, worden te ruggeroepen. Zulks naar aanleiding van den boycot door den Bond van Werkgevers in het Landbouwbedrijf in zake de staking der cartonbewerkers aan de stroocartonfabriek „Union" te Oude-Pekela. Over de grens gekomen. Men meldt uit Zevenaar aan het „Hbld.": Zaterdag passeerden hier vijf internatio nale militairen, namelijk een Engelschman, een Franschman, een Rus, een Pool en een Duitscher, die gezamenlijk ons land bereik ten in vriendschappelijken omgang. Nabij den Nederlandschen grenspost te Neeritter is een Duitsche deserteur over de grens gekomen. Te Winterswijk zijn Vrijdag weer drie deserteurs, twee Oostenrijkers en een Duit scher, aangekomen. Een hunner was reeds van het begin van den oorlog af aan het front geweest; de anderen slechts korten tijd. De N. R. Ct. meldt: Te Bergen (L.) zijn twee ontsnapte Rus sische krijgsgevangenen over de grens ge komen; te Maastricht gistermogen weer vijf. Nabij Glanerbrug zijn drie Franscne krijgsgevangenen over de ffrent gekomen; te Gr a tri em (I..) gisteren-een uit Duitsche krijgsgevangenschap ontvluchte Russische officier. In de grensplaats Oeding, even voor de Nederlandsche grens bij Winterswijk is een Belgisch officier aangehouden, die uit een interneeringskamp in de nabijheid van Ber lijn ontvlucht was. De electrische grensdraad. Te Sas van Gent is een vrouw door een electrischen draad gedood. Het Stat e.n lid Benni nk. In de Vrijdagavond gehouden districtsvergadering Enschede der S. D. A. P. werd onderstaan de motie met algemeene stemmen aange nomen: „De vergadering van de districts-federatie S. D. A. P. Enschede, gehouden 4 Augustus 1916; van oordeel, dat de wijze waarop G. Ben- nink bij de verkiezing van een lid der Eerste Kamer heeft gehandeld, absoluut in strijd is met het arbeidersbelang; overwegende, dat hij indertijd gekozen is als arbeiders-afgevaardigde; spreekt als haar meening uit, dat het de plicht is van Bennink om van zijn mandaat als Statenlid afstand te doen. Gemeentel ij k wanbeheer? Men meldt uit Geldermelsen aan de Tel.: De raadsleden zijn hier. absoluut niet te spreken over het beheer van B. en W. Er wordt zelfs van wanbeheer gesproken. Over het algemeen is men niet tevreden over de leiding van den burgemeester. In geheime zitting moeten daarover harde woorden zijn gevallen. Mr. Kolff en negen andere raadsleden hebben hun ontslag ingediend, op grond in geheime zitting uitgesproken hiervan, dat zij zich niet verantwoordelijk achten, om onder de leiding van den burgemeester de gemeentezaken te beheeren. Zij kunnen hun plichten niet nakomen en achten ook het aannemen van het wethouderschap on mogelijk. Beslissingen van den raad blijven onuitgevoerd. Verwacht en gewenscht wordt ingrijpen der regeering. Een krasse grijsaard. Te Hol- landscheveld kon men in de vorige week den 88-jarigen Zwiggelaar nog dapper zien maaien. Op een opmerking van één der voorbijgangers antwoordde hij: „Och, wat zul mij dat werkl" In de kachel geworpen bankbiljetteh. Een paar dagen gele den, zoo meldt de Ass. Crt., had de heer H., hoofd der openbare lagere school te Uhorst, een bedrag van 1020 van de spaarbank gehaald én geborgen in een gebruik couvert. Vermoedelijk is drt couvert met den inhoud in de kachel geworpen en verbrand, althans het geld is zoek. De asch is thans ter onder zoek opgezonden. De nommers der bankbil jetten, een van 100 en twee van 10, zijn bekend. Diefstal. Uit het bureau van het bewakingsdetachement van het internee- rings-depot te Wierickerschans wordt een geldkistje inhoudende ongeveer 800, ver mist. Een onderzoek wordt ingesteld. Die.fstallen aan de marine werf in Den Helder. In verband met diefstallen aan de Marinewerf te Den Helder vervoegde zich aan het bureau van politie te Sneek een agent van politie uit Den Hel der, wien opgedragen was een onderzoek naar het vermiste in te stellen bij den arbei der Z. Swierstra te Poppingawier. Door den commissaris werd hem ter as sistentie een marechaussee meegegeven. Het onderzoek ten huize van Swierstra le verde nogal wat op. In beslag werden ge nomen: een stuk nieuw zeildoek, gemerkt K. M. en een gekroond anker; een geteerde manillatros ter zwaarte van K.G. en één van I K.G.; een knot touw, een geteerde ma- nillalijn van K.G.; een stuk touw van 3 K.G.; een getaande vlaggelijn; een witte vlaggelijn; een stuk touw van 8 K.G.; stalen kabels van 12 K.G.; stukken fonkelnieuw staaldraad van een J4 K.G., verder blokken, schijven, kousjes enz., alles afkomstig van 's Rijks Marinewerf en vermoedelijk ont vreemd door een familielid van Swierstra, werkzaam aan genoemde werf te Den Hel der. (Leeuw. Ct.) Inbraken. Vrijdagnacht is door mid del van een valschen sleutel ingebroken in de woning van den heer G. M. aan de Kruis kade 112a te Rotterdam. Gestolen zijn een damesfiets, een gouden rijer, een vijfgulden- stukje waarop de kop verkeerd staat, en een geldkistje inhoudende 50 mark aan papieren geld. Een portefeuille met 2000, die op een schoorsteen lag, Is niet meegenomen. De bewoners waren afwezig. N. R. Ct. Inbraak. Te Udenhout (N.-Br.), is Vrijdag op klaarlichten dag ingebroken bij ■den landbouwer J. K. Behalve eenige gou den sieraden, ter waarde van 250, is nog een bedrag van ƒ1300 ontvreemd. Men vermoedt, dat hier bekende personen aan het werk geweest zijn, want het geld was in de kleerkast verborgen. Inbraak. Zaterdagnacht is inge broken in de woning van den heer J. Schreuders, directeur van de Hollandsche Handelsbank, te Haarlem. Daar de familie afwezig is en te Scheveningen vertoeft, is nog niet opgemaakt kunnen worden, wat ver mist wordt. Op een trein geschoten. Zaterdag middag is nabij de waterleiding te Woestduin op een trein van Vogelenzang naar Haarlem, een schot gelost, waardoor eene vrouw werd geraakt. Zij werd te Haar lem verbonden en zette daarna hare reis voort naar Zandvoort. Het vergiftigingsgeval te iJmuiden. Zaterdag is onder vele blijken van belangstelling ter anrde besteld het stof felijk overschot van den heer J. Kaptein te IJmuiden, die in het begin van de vorige week onder verschijnselen van vergiftiging overleed en wiens lijk aanvankelijk door de justitie in beslag werd genomen. Er schijnt geen licht in dit geval; het on derzoek is nog gaande. Nekkramp. De landstormer P. uit Heemskerk is gisteren aan nekkramp ge storven. Doodgevallen. Vrijdagmiddag is te Hummelo, de schoenmaker M.(asselink), van den hooizolder gevallen. De ongelukki ge was direct dood. Noodlottige val. Te Middelburg is een 23-jarige artillerist, afkomstig uit Sas van Gent, overleden aan de gevolgen van een val met zijn motorrijwiel. Verdronken. Onder Haarlemmer- liede Is het 3-Jarig kind van den arbeider S., in een sloot van het erf gevallen en leven loos daaruit opgehaald. Verdronken. Het 2^-jarig kindje v&n schipper J. de Vries, van Veendam, is te 't Waar te water geraakt en verdronken. Verdronken. Te Vianen is een 22-jarig militair bij het wemmen verdron ken. Verdronken. Te Deurne is het 1X jarig dochtertje van den landbouwer D. In een waterkuip gevallen en verdronken. Door eigen onvoorzichtigheid is de 20- jarige H. J. J., uit de Zevenhuissteeg. aan de Parkhaven te Rotterdam te water gevallen en verdronken. Aanvaring. De stoomloggers V L 175 Sumatra, schipper M. Roos, van de Hol landsche Zeevisscherij maatschappij en V L 31 Francisca, schipper A. Vrolijk, van de reederij G. Vriens, zijn bij het loslaten van den sleeptros op de Noordzee in aanvaring gekomen en bekwamen zooveel averij, dat ze voor herstel naar Vlaardingen moesten terugkeer en. Marktberichten. Eiermarkt te Amsterdam- 8 Aug. 1916. Kipeieren V. P. N. f 6.908.00. Regeering 5.15f 5.90. Eendeieren V. P. N. f 7,10—7.50. ff Regeering f 6.05—605. Aanvoer V. P. N. 29683. ff Regeering 461896. Middenprije per 100 P. N. 7.2. Regeering f 5-47. Jonge Hanen f 0.311 10. Oude Hanen f 1.20.—0.00 Oude Kippen f 1-20—1.50. Eenden f 0.00—0.00. Aanvoer 122 stuks. Reclames BIJ B. P. Sormani. f Tengevolge van een in fectie is te Amsterdam op 36-jarigen leeftijd overleden de arts B. P. Sormani, privaat-docent in de serologie aan de Universiteit van Amster dam en uitwonend éssistent aan het Onze Lieve Vrouwe-Gas thuis. Dokter Sormani had, hoewel hij nog zoo jong was, een mooien staat van dienst. Hij had zich in het bijzonder toegelegd op de pathologische anatomie, serologie en bacteriologie. Na zijn arts-examen te hebben gedaan, bezocht hij de beroemde kliniek van prof. Wright in Engeland, en verschillende klinieken in Duitschland. Daar op was hij werkzaam bij prof. Rotgans, totdat hij benoemd werd tot uitwonend assistent in het O. L. V. Gasthuis. Do heer Sormani had zegt het Hbld- ook buiten ons land een goeden naam in de krin gen zijner speciale wetenschap, vooral ook in verband met zijn onderzoekingen betreffende de Wassermannreactie, waarin hij verschillen de verbeteringen votkL Een infectie, bij zijn arbeid in het O. L. V.- Gasthuis opgedaan, had een bloedvergiftiging ten gevolge, welke een zoodanig verloop heeft genomen, dat geen middelen meer konden ba ten. Alg. Synode der Ned. Herv. Kerk. XVI. Na de opening der zitting worden allereerst de zaken van Valkenheide aan de orde ge~ sxeld. Prof. Daubanton krijgt het woord om daarover eenige rapporten voor te lezen. Het eerste rapport is tot stand gekomen door het bezoek van eenige leden der Synode den 26. Januari 1916 aan Voïkenheide gebracht. Toen heeft men getracht tot een meer welwillende verhouding tusschen de Synode en het bestuur der stichting te komen, wat geleid heeft tot een aantal voorstellen van dr. Weijland» Deze voorstellen zijn eenstemmig door alle bestuursleden en de vertegenwoordigers der Synode goedgevonden. Nog worden overgelegd de rekening en ba lans van Valkenheide over het vorige jaar, waarna besprekingen volgden, op de leiding der stichting betrekking hebbende Zaterdag werd in Hótel de l'Europe te Utrecht een vergadering gehouden van agenten in binnenlandsche gra nen, ter bespreking hunner belan gen. bij de distributie van tarwe, haver en gerst van den nieuwen oogst. Besloten werd niet alleen actie te voeTen, doch dit gezamenlijk te doen met de Vereeniging .van tuftchencersonen in granen en aan* verwante artikelen te Rotterdam en té trachten het daarheen te leiden, <iat cftj agenten in binnenlandsche granen hun aarvg deel blijven behouden in de aanstaand# distributie. B a a r n. Pastoor P. J. C. Kok, alhier, her» dacht Zondag onder groote belangstellfna rijn 50-jarig priesterschap, 's Morgens ha? een plechtige Hoogmis plaats en werd Z E\^ een geschenk der parochianen aangeboden*' J. K. B. veTtelt in Onze Tuinen van 41 Aug. jl., dat hij op Klein Malvahoeve te Soest een roos op rolder heeft gezien. Die roos is van buiten, door een klein gnatjd tusschen muur en dak op den zolder geko# men, hield zich tussdhen de voegen van hel beschot vast, vertakte zich en bloeide deze^ dagen met twee volkomen ontwikkelde prnrHlj tige rozen, die de ruimte van den zoldeti parfumeerden. Het dokvenster zorgt voor het noodigé licht. Een honderd-jarige. Mej. B. van Putten, te Hilversum, vierde Zaterdag onder vele blijken van belangstelling haar honderdsten vèrjaardag. De jubilaresse is nog flink en gerond. Alleen het gehoor is niet zoo goed meer. Nadat Zaterdag morgen tot intentie der 100-jarige de Mis van kwart voor acht In de St. Vltuskerk was opgedragen, begon het reeds spoedig druk te worden in de woning van mej. van Putten. Talrijke bloemstukken werden aangebracht, terwijl telegrammen, brieven, briefkaarten en kaartjes van alle kanten blijk gaven van belangstelling in dit zeldzame feest. Ook de gemeente bleef niet achterwege. Bij monde van den loco-burgemeester, de# heer J. v. d. Smit, werd de jubilaresse na mens de gemeente gelukgewenscht met de* zen dag, terwijl ook de heer R. van de# Hengel, pastoor der St. Vituspnrochie, per soonlijk van zijne belangstelling blijk gaf. (Gooi- er. Eemk) Afwezigheid Burgeme De Burgemeester is van hed Augustus afwezig. Wethouder H. W. van Esveld treedt ais waarnemend burgemeester op. Milita ir Hospita#). De Staatscommissie voor onderzoek den militairen geneeskundigen dienst b zocht Zaterdagnamiddag het hospitaal al hier. J. B u s q u e t. f Vrijdag is alhier overleden de heor Busquet, in den ouderdom van 73 jaar Hij werd geboren te Vlissingen en trad reeds vroeg in militairen dienst. Later was hij ambtenaar belast met het bijhouden der bevolkingsregisters dezer gemeente en lui tenant-adjudant-instructeur bij de schutterij. Als bestuurslid van vele vereenigingen van liefdadigheid werd hij zeer gewaardeerd wegens zijn ruimen blik over plaatselijke toestanden. Met hem daalt een hooggeacht en zeer bemind man ten grave. Examen. Voor het examen Engelsch 1 f de heer W. van Hassel. Internationale school vroor Wijsbegeerte. Cursus van dr. De Hartog. II. We ziin onzen lezers nog een voortzetting schuldig van het overzicht, waarvan verle ien weck in ons blad 't eerste deel heeft ge staan. Wij hebben reeds medegedeeld, op welke wijze dr. de Hartog zijn definitie van wetenschap formuleerde. Wetenschap is op drieërlei wijze te zien: naar den grondslag, (organische wisselwerking tusschen objecti viteit en subjectiviteit), naar de denkvor men, die de stof bearbeiden, en ten derde naar den inhoud. Bij dit laatste punt gaf de leider van den cursus betrekkelijk recht aan de empirie, die zegt: kennen is de functie van den geest, door welke het kennend subject het bijzondere feit onder een alge- me enen regel begrijpt. Het empirische we ten is dus altijd verontrust. Lessing: twijfelen is een rijk en levendig ding). Dr. de Hartog zelf schreed voort tol de metaphysica, die Schopenhauer noeml 't geen achter de verschijnselen verborgen is, ook wel: het wezen der dingen, terwijl Fechner er de alwetenschap onder verstaaft een encyclopedische samenvatting. De „leeraar" trachtte vervolgens zijn hoorders het onderscheid te laten zien tusschen reli gie en filosofie (religie is leven In de Al- eenigheid; de aleenigheid bekennen, zich1 daarop bezinnen is wijsbegeerte), om ver volgens in de nieuwere wijsbegeerte de twee lijnen te laten zien, die eigenlijk slechts in accent verschillen, namelijk de eene (Hegel en zijn „Schlechte Ur.endlichkeit") die de veelheid begrijpt in het begrip en de andere (Schopenhauer Schelling), die den na druk legt op den wil, op de wils vermenig vuldiging. Daarna werd de natuurwetenschap behaiv* deld, waarin drieërlei sfeer is te onderschei den: het physische, het. psychische en hei pneumatische bestaan (het stoffelijke, ziel* lijke en geestelijke). Blijft de mensch naar zijn physisch bestaan aan tijd en plaats ge bonden, streeft de mensch naar zijn psy- chische existentie uit boven deze gebonden heid aan tijd en plaats, als geest is dl mensch boven de tijd-ruimtelijke gebonden heid uit. Al blijft „der Geist" tevens In die „Leiblichkeit versenkt", nochtans „der Geisl unterscheidet sich von der Seele („das Be- lebende des Körpers"), welche gfeichsarn das Mittlere zwischer der Leiblichkeit und dem Geiste, oder das Band zwischen beiden

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1916 | | pagina 3