RIJN- en
MOEZELWIJNEN
J. A. SCHOTERMAN Zn.
Uit den omtrek.
STADSNIEUWS.
Reclames
KOOPT UWE
Telefoon 145. ütr. str. 34.
School» en Kerknieuw».
De Engelsclie regeering rechtvaardigt haar
houding door het feit dat het graan en meel
zou gekocht geworden zijn door firma's die
«taan op de zwarte Rist.
Een naturalisatie.
Uit een onlangs ingediend ontwerp van
,<wet, waarbij de regeering de Tweede Kamer
Voorstelt over te gaan tot de naturalisatie
o.m. van den heer B. H. W. Riesenbeck, ge-
horen te Ledde (Pruisen), machinist op een
reevisschersvaartuig, wonende te IJmuiden,
trekt De Telegraaf de conclusie, dat er wel
degelijk vreemdelingen van belligerente na
tionaliteit op de LJmuidensche visschersvloot
.varen.
Naar aanleiding hiervan schrijft men uit
.Jmuiden aan het Hbld.:
De heer Riesenbeck is in 1857 te Ledde
iri Pruisen geboren. Op 9-jarigen leeïtijd
kwam hij met zijn ouders in ons land en was
6edert onafgebroken in Nederland geves
tigd. Hij vervulde hier te lande ook zijn mi
litieplichten.
Nadat hij verscheidene jaren op Neder-
landsche koopvaardijschepen gevaren had,
kwam hij 18 jaren geleden naar IJmuiden en
sedert voer hij aldaar als machinist op een
stoomkorder. Toen verleden jaar een gere
geld toezicht op de bemanningen van vis-
schersvaartuigen werd ingesteld en bepaald
werd, dat alleen Nederlanders en neutrale
buitenlanders ter visscherij mochten uitva
ren, werd de heer Riesenbeck niet meer op
de trawlervloot toegelaten.
De man, die 30 jaar lang zijn brood ver
diend heeft in zuiver Nederlandsche maat
schappijen, heeft' toen een aanvraag inge
diend tot naturalisatie, welke nu reeds lan
ger dan een jaar in zee is.
Nadat de regeering inlichtingen had in
gewonnen, heeft zij den heer Riesenbeck
thans voorgedragen voor het Nederlander
schap.
Hollandsche visschers naar
Duitse hl and overgebracht.
De opvarenden van de Heijster visschers-
boot H 60, die van Breskens waren uitgeva
ren en door de Duitschers naar Zeebrugge
waren overgebracht, zijn naar het civiele ge
vangenkamp te Sinnelager overgebracht.
(Tel.)
De gelande Duitsche
vlieger.
Omtrent de landing van den Duitschen"
luitenant-vlieger met zijn tweedekker B 147
nabij het station Vlodrop, verneemt de N. R.
Ct. nog, dat de vliegmachine Woensdagmor
gen reeds ten 81 uur weid gezien boven
Hollandsch grondgebied in de onmiddellijke
nabijheid der Duitsche grens, waar ze reeds
eenigen tijd door de Hollandsche grenswacht
werd beschoten. Ten ongeveer 9 uur daalde
de machine op een kwart uur afstand van de
Duitsche grens. De heer v. A., uit Roermond,
daar ter plaatse met een op verlof zijnden
luitenant der Limburgsche jagers, op de een-
denjacht, bemerkte de machine op het oogen-
blik, dat de bestuurder de motor reeds weer
Jtad aangezet om op te stijgen.
De luitenant sommeerde den .yiieger door
eenige schoten uit zijn revolver tot over
gave, waartoe deze, na eenige schoten rake
lings langs zijn hoofd gekregen te hebben,
besloot. Luitenant B. ging vervolgens over
tot ontwapening van den Duitscher, genaamd
Grossmann en bezitter van het IJzeren Kruis
eerste klasse.
Een groot dolkmes, dat luitenant B. over
gaf aan den inmiddels gekomen onbezoldig-
den rijksveldwachter Waaien uit Herken
bosch, wist de Duitscher dezen te ontrukken,
waarna hij poogde zich door een steek met
dit wapen in de Imkerzijde het leven te be
nemen. Door de dikte der kleeding mislukte
die poging en bepaalde zich tot een lichte
bloedende verwonding. Vervolgens verzocht
hij op zeer hoffelijke wijze luitenant B. om
diens revolver, wat deze natuurlijk geweigerd
heeft. Na zijn eerewoord gegeven te hebben,
dat hij niet zou ontvluchten, werd hij onder
militair geleide met den trein naar Roermond
gebracht en aldaar in vexhoor genomen.
De oorzaak der landing was een defect aan
den motor der vliegmachine, welke voorloo-
pig op de plaats der landing onder militaire
bewaking is gesteld.
Woensdag avond is de Duitsche cava-
lerie-officier M. R. Gohsmann, tevens vlie
genier, wiens vliegmachine bij Vlodrop daal
de, begeleid door kapitein Eilers, te Wierl-
kerschans aangekomen, om aldaar geïnter
neerd te worden.
Totaal zijn aldaar nu 14 Duitschers geïn
terneerd.
Over de grens gekomen.
- In Rekken (gem. Eibergen) zijn 6 Rus
sische krijgsgevangenen aangekomen, die
uit hun kamp ontvlucht waren.
Te Broekheurne zijn twee Russen over de
grens gekomen, die in het begin van den
oorlog te Warschau gevangen waren geno
men.
Te Winterswijk zijn 3 Engelsche krijgsge
vangenen en 3 Finnen, burger-gevangenen,
van een getorpedeerd Engelsch schip, over
'de grens gekomen.
Te Swalmen zijn drie uit Duitsche
krijgsgevangenschap ontvluchte Russen over
de grens gekomen.
Smokkelaar gedood. Wo'ens-
'dag is onder Strijbeek een smokkelaar aan
geschoten en nog dienzelfden avond aan de
bekomen verwondingen overleden
Te Chaam is eveneens een smokkelaar
aangeschoten.
,,^en cur"i°siteit. Blijkens de
„Ing. heeft de S.S. haar eerste locomotief,
welke 1 Oct. 1863 in dienst was gesteld,
Berst in 1913 uit het locomotiefpark afge
voerd. De S.S. heeft haar als curiositeit
bewaard. In die 50 jaar heeft ze afgelegd
ruim T.521.008 K.M., d. i. circa 38 maal
Hen omtrek van de aarde.
Bravo,_voor den Belgf Men
jchrijft aan d& N, R. £t. uit Amsterdam:
Woensdagavond even na negen uur op
het Rembrandtplein.
De terrassen voor de café's zijn dichtbe-
zet, en op het plein is het vol wandelaars,
't Is een prachtige zomeravond.
Opeens, dichtbij, een gestamp en ge
schreeuw. Het paard van een bestelwagen
van de spoor is op hol geslagen. In woeste
vaart stormt het voort, vlak langs het trot
toir. Alles rijst op; alles vlucht! Stoelen en
tafeltjes worden omgeworpen, vrouwen en
meisjes gillen. Onder de kap van den wagen
ziet men koetsier en besteller uit ajle macht
aan de teugels trekken; vruchteloos. Maar
een slanke, grijze figuur rent mee naast het
paard. Het is een sergeant van het Belgische
leger. Hij heeft het wilde dier bij den teugel
gevat, vlak bij het bit en rukt er sterk aan,
nog eens en nog eens. Zal het hem lukken?
Jaf Vlak voor het Rembrandttheater mindert
het paard zijn vaart. Het gevoelt de krach
tige hand; het aarzelt en wordt meteen over
mand.
Het publiek haalt ruimer adem; de kijkers
snellen toe. Maar de redder heeft zich al ver
wijderd. Daar loopt hij in snellen stap terug
langs de café's zijn mouwen omlaag trek
kend en de gekreukte manchetten glad strij
kend.
Maar zóó komt hij er niet aff Als hij langs
De Kroon snelt, dan staan de menschen op
eens vol bewondering op. Handgeklap weer
klinkt en men roept hem bravo's na. Een
vaandrig van het Nederlandsche leger salu
eert hem eerbiedig midden op het trottoir.
Bravo, voor den Belgf
Bravo!
Mitrailleurlrckhonden. Door
het Comité tot Beperking der Vivisectie, als
diercnbeschermende organisatie, is f ^00 ge
schonken aan het Comité in zake het Trek
honden vraagstuk (secretaris jhr. W. E. Enge
len te Hilversum), ten behoeve van de mitrail
leurhonden, welke naar dezer dagen werd
medegedeeld, aan dit Comité worden afge
staan wanneer zij ongeschikt voor den dienst
blijken te zijn.
Arbeidsconflict aan de
H e m b r u g. Sedert eenigen tijd is het
aan het gisten onder het losse personeel,
werkzaam aan de Artillerie-inrichtingen aan
de Hembrug. Verschillende grieven bijeen
gevoegd, dreigen een arbeidsconflict te doen
ontstaan. Het personeel eischt een korteren
arbeidsduur en hooger loon. De losse arbei
ders, die niet zijn aangewezen om in den
nacht te werken, eischen om beurten in den
nachtploeg te worden opgenomen, omdat zij
die in de nachtploeg werkzaam zijn, het
voordeel genieten van meer uurloon bij kor
teren arbeidsduur.
Tot dusver kwamen reeds een paar ploeg-
stakingen voor. welke spoedig werden be
ëindigd na inwilliging van de gestelde ei
schen.
Het bezoek, dat de minister van Oorlog
Woensdag aan de Hembrug bracht, stond in
verband met het dreigende conflict. Minis
ter Bosboom had over een en ander met de
directie een conferentie, welke ruim 4 uur
duurde. De resultaten hiervan zijn nog on
bekend.
Woensdag arriveerden een veertigtal mili
tairen aan de Hembrug, wien het handhaven
der orde was opgedragen. Gisteren werden
meer militairen verwacht. Uit een en ander,
alsmede uit het feit, dat in de fabrieken de
staat van beleg is afgekondigd, maakt men
op, dat de directie een eventueele staking
met geweld wil onderdrukken.
De arbeiders, aangesloten bij de Rijks-
werkliedenvereeniging, dit zijn vaste arbei
ders, zullen zich, naar wij vernemen, voor-
loopig niet in het conflict mengen, omdat
deze vereeniging sedert jaren een actie tot
lotsverbetering voert, welke actie zij niet
door dit conflict wil vertroebelen.
Het toebrengen van bajo
netsteken door een vader aan
z IJ n kind. Het gerechtshof te 's Gra-
venhage heeft behandelt de zaak van H. J.
V., 36 jaar, varengezel te Delfshaven (Rot
terdam), beklaagd van in den nacht van Za
terdag 18 op Zondag 19 Maart j.l. in zijne
woning aan de Wijde Steeg te Rotterdam te
hebben gepoogd zijn 'tweejarig zoontje Ma-
rinus van het leven te berooven door het
toebrengen van dat kind (dat later 14 da
gen na ontslag uit het ziekenhuis is over
leden), van bajonetsteken, terwijl hij dron
ken was, en door de rechtbank te Rotterdam
overeenkomstig de vordering van het O. M.
veroordeeld tot 1 jaar en 6 maanden gevan
genisstraf.
Bekl. beweerde, zich niet meer te herin
neren wat hij gedaan heeft en niet te kun
nen gelooven en zich niet te kunnen voor
stellen, dat hij zijn kind gestoken heeft; zijn
woede op zijne vrouw, omdat zij met een an
der leefde, de oorzaak voor hem geweest
zou zijn om zich tegen zijn Idnd te keeren,
toen hij ijn vrouw zelve niet kon treffen,
zooals de president van het Hof meende te
mogen aannemen, beweerde bekl. ook niet
aannemelijk te achten.
Advocoaat-generaal jhr. mr. Van de Bran-
deler herinnerd dat een onderzoek naar
beklaagdes geestvermogens is ingesteld en
dat daaruit is gebleken, dat,geen enkele af
wijking was te constateeren. Voorts achtte
advocaat-generaal beklaagdes opgaven on
aannemelijk en het door hem bedreven feit
zóó ernstig, dat de opgelegde straf te gering
moet worden genoemd; hij vorderde verzwa
ring van straf tot 2 jaar en 6 maanden, zon
der aftrek der preventieve hechtenis.
Mr. C. A. de Grooto, advcaat te Den Haag,
als verdediger optredende, pleitte clementie,
wijzende op beklaagdes ongelukkig huwe
lijksleven.
Uitspraak 16 Aug.
Inbrekers betrapt. Te Gles-
sen-Oudekerk is ingebroken bij den heer C.
de Zw., juist nadat deze zich te bed had be
geven. De heer De Z. werd door het gestom
mel wakker, ging zien wat er aan de hand
was en trof twee personen nan, die later ble
ken te zijn de 27-jarige milicien-korporaal
P. V., van Zandvoort, en de 21-jarige recidi
vist L. B., van Sliedrecht. De inbrekers, die
reeds een zilveren horloge, dat in een ven
sterbank had gelegen, hadden weggemoffeld,
hielden zich dronken, maar waren toch ntét
zoo ver weg of ze trachtten nog te ontvluch
ten, hetgeen hun door buren, die de heer De
Z. te hulp had geroepen, werd belet. De po
litie legde beslag op een koffer, dien zij bij
zich hadden en waarin zich o.m. een tweetal
maskers, inbrekerswerktuigen en twee gela
den revolvers bevonden. De beide mannen
zijn ter beschikking van den officier van jus
titie te Dordrecht gesteld.
De inbraak te Haarlem. De
politie deelt thans mede, daubij de inbraak
in het tijdelijk onbewoonde huis van mr.
A. A. Pelerin te Haarlem alleen eenige
kleine zilveren voorwerpen gestolen zijn.
Verdronken. Een vierjarig zoontje
van J. K. te Scharwoude is in een sloot bij
de ouderlijke woning verdronken.
Spoorwegongeluk. Van den
D-trein 4.31 van Groningen naar Holland
zijn gisteren, in de nabijheid van het station
De Punt, de achterste drie wagens ont
spoord. Er zijn geen persoonlijke ongeluk
ken. Nadat de ontspoorde wagens afgehaakt
waren, ging de trein verder. De sneltrein van
7.11 kon, dank zij het dubbel spoor, op den
gewonen tijd uit Groningen vertrekken.
Verdronken. Te Bierum (Gron.)
is het 12-jarig zoontje van den landbouwer
U. Wiersema in de gracht bij de boerderij
verdronken.
Verdronken. De landstorm
soldaat H. Flipse, een bekend Vitesse-spe-
ler, is te Zundert bij het zwemmen verdron
ken.
Verdronken. Te Tilburg is een
tienjarig knaapje, genaamd Van Riel, bij het
zwemmen in een leemkuil verdronken.
Een noodlottige sprong.
Eenige jongens waren aan het roeien in de
Keizersgracht te Amsterdam. De 16-jarige
B. J. Dannenburg was op een der aardappel-
schuiten. Hij wilde in het roeibootje sprin
gen, doch viel in het water. Daar de schui
ten op eenigen afstand van den wal lagen,
kon men niet dadelijk met het reddingswerk
aanvangen. De makkers van dendrenkeling
waren door het ongeval zoo overstuur, dat
ze eerst wegroeiden.
De geneeskundige dienst en politie tracht
te tevergeefs de levensgeesten van den jon
gen op te wekken. Het lijk werd naar het
gasthuis vervoerd.
(N. v. d. D.)
Lijkje opgehaald. Gister
nacht heeft een agent van politie uit den
Amstel bij de ^ustenburgerstraat te Amster
dam het lijlcje opgehaald van een 6-jarigen
knaap.
Fabrieksbrand. Te Echt is de
stoompannenfabriek Schilberg gedeeltelijk
afgebrand. Verzekering dekt de schade.
Hooibroei. In alle boerderijen der
gemeenie Schoterland, en dat zijn er heel
wat, broeit het hooi. Het is van verre reeds
te ruiken. Woensdagmiddag werd de toe
stand in de boerderijen van R. de Boer te
Oudehorne en H. de Jong te Katlijk zoo
kritiek, dat men besloot het hooi uit de schu
ren te halen. Men was juist op tijd, want pas
was het hooi buiten of het vloog in brand.
Beide boerderijen, die anders zeker afge
brand waren, wist men nu te behouden.
Agenten van Brandwoarborgmaatschappijen
surveilleeren om zich op de hoogte van den
toestand der verzekerde panden te stellen,
wat zeer nuttig blijkt te zijn.
Dat het hooi zoo erg broeit, men herinnert
zich niet, dat het ooit zoo erg was, is volgens
het Hbld. het gevolg van het vochtige weer
tijdens den oogst van de eerste snede. Over
al in Friesland klaagt men over ergen broei
van het hooi, dat eerst gewonnen werd.
BIJ
Alg. Synode der Ned. Herv. Kerk.
XIX.
Behandeld wordt het voorstel van dr. Weij-
land tot plechtige herdenking van het vierde
eeuwfeest der Kerkhervorming op 31 October
1917. Deze viering wordt door den rapporteur,
den heer Zoete, aanbevolen.
De Alg. Syn. commissie worde uitgenoodigd
om een circulaire tot de gemeenten te richten,
hen opwekkend tot deze ernstige herdenking.
Ook andere kerkgenootschappen wenscht hij
hiertoe aan te sporen.
Na discussie wordt de conclusie van het rap
port van den heer Zoete verworpen, als te bin
dend voor de Syn. commissie. Maar goedge
keurd wordt aan deze op te dragen, de gemeen-'
ten der Ned. Herv. kerk op te wekken, het vier
de eeuwfeest der Kerkhervorming te herdenken
op den 31 October 1917 en daartoe maatrege
len te beramen.
In de namiddagzitting werden besprekingen
gevoerd over het reglement op de kerkelijke
archieven.
Het voorgestelde reglement wordt verworpen.
Aan de Alg. Syn. comnvssic wordt echter opge
dragen, lettend op de gehouden besprekingen,
een nieuw reglement te ontwerpen.
XX.
In deze zitting is behandeld: het Rapport over
de voorloopig aangenomen wijzigingen in art
2*3, 22, 13, 19. 51 en 33 A. R., een wijziging van
art. 21 Syn. RcgL voor de Kerkeraden, van art.
7 van het Regl. Vac. en van art. 3 en 11 Regl.
Alg. Wed. en Weezenbeurs der Ned. Herv.
Kerk. De wijzigingen in den vorm zooals ze
door de Synode zijn vastgesteld, zullen wor
den onderworpen aan de hoofdelijke stemming
van de leden der Provinciale kerkbesturen.
De gemeenteraad van Utrecht kwam
gisteren in vergadering bijeen,' onder voor
zitterschap van den burgemeester, mr. J. P.
Fockema Andreae.
Goedgekeurd werd een voorstel om mach
tiging aan Ged. Staten te vragen om het elec-
trisch bedrijf van den heer C. E. Wolff te
Maarssen aan te sluiten aan het gemeente
lijk kabelnet, waarvan de kosten zullen be
dragen 26,500.
Mede werd goedgekeurd een voorstel om
de remise van het gemeentelijk Electriciteits-
en Trambedrijf uit te breiden en daarvoor
56,000 te besteden en de magazijnen van
dat bedrijf uit te breiden en daarvoor te be
steden een bedrag van 46,000.
Verleend werd een crediet van 5000
tot het doen aanbrengen van tijdelijke voor
zieningen aan den schouwburg voor het sei
zoen 1916'17, terwijl goedgekeurd werd
het voorstel om de tegenwoordige exploi
tatiecommissie haren arbeid te doen voort
zetten tot de verbouwing is geëindigd.
Tot tijdelijke wethouders werden be
noemd de heeren jhr. mr. J. F. Hooft Graaf
land en mr. W. M. H. Werker.
De Raad benoemde vervolgens tot leden
van het bestuur van de Middelbare Tech
nische School voor de Bouwkunde de heeren
G. W. van Heukelom en mr. F. H. Abbing;
tot leeraar in de stenografie aan de Handels
school de heer H. J. Bijleveld; aan de H. B.
S. met 3-j. cursus tot leeraar in het Fransch
den heer K. Kruis te Hilversum; tot leeraar
in het Engelsch den heer W. Wijga te Zut-
fen; tot leeraar in de aardrijkskunde, het Ne-
derlandsch en de geschiedenis den heer A.
C. van Waveren te Tiel; tot leeraar in de
wis- en natuurkunde dr. J. B. 't Hart re Den
Haag, en tot leeraar in de gymnastiek den
heer M. G. van Schaik te Utrecht; tot tijde
lijk leeraar in de wiskunde aan de H. B. S.
met 5-j. cursus den heer A. M. P. Rocholl te
Utrecht; aan het Stedelijk Gymnasium tot
tijdelijk leeraar in de oude talen den heer
A. Asscher en tot tijdelijk leerares in de
aardrijkskunde en geschiedenis mej. A. G.
Cannegieter, beiden te Utrecht.
Ten slotte kwam in behandeling een voor
dracht tot aanbouw van een tweede com
plex arbeiderswoningen (157, waaronder ten
hoogste 9 winkelwoonhuizen, op bouwblok
ken aan het Ondiep) van gemeentewege. De
voordracht strekt om B. en W. te machtigen
een voorschot van 579.500 uit 's Rijks
kas aan te vragen, daartoe n.l. 97.500
voor den grond en 482.000 voor den wo
ningbouw; het eerste af te lossen in 75, het
tweede in 50 jaren.
In de avondzitting werd het voorstel zon
der hoofdelijke stemming goedgekeurd.
De heeren Van Bolhuis en Dufour ver
zochten aanteekening in de notulen dat ze
er tegen waren.
Aangevangen werd daarna met behande
ling der voordracht betreffende een tweede
openbare lagere school der 1ste soort nabij
den Amsterdamschen straatweg en van eene
der 3de soort nabij het Ondiep, welke voor-
draoht aangenomen is.
Neerlangbroek. De Ridderhofstad
Lunenburg met wapen en titel, gelegen aan
den Langbroekschen weg te Neerlangbroek,
is gisteren te Doorn in publieke veili.itr in
gezet op 128.250
Aankoop perceel.
B. en W. stellen den Raad voor, in ver
band met de plannen tot verbetering van de
binnenstad
van de Wed. Wouterus of Everardus Rijn
c.s. winkelierster, aan te koopen het perceel
aan de St. Jorisstraat no. 54, groot 90 c.A.,
voor de som van achthonderd zestig gulden,
met dien verstande dat de kosten geraamd
op 100.voor rekening van de Gemeente
komen.
Sal'aris Directeur Keurings
dienst.
De Commissie van Bijstand voor den Keu
ringsdienst heeft B. en W. voorgesteld te be-
voffleren, dat met ingang van 1 Januari
1917 een herziening intreedt van de rege
ling der jaarwedde van den Directeur van
den Keuringsdienst.
Voorgesteld werd het salaris te bepalen op
3500.
B. en W. kunnen zich met de meening van
de Commissie geheel vereenigen.
De tegenwoordige bezoldiging van 2350,
benevens een toelage van 600 voor de
werkzaamheden van het levensmiddelenbu
reau, is onvoldoende en zou, bij handhaving,
te veel personeelswisseling ten gevolge heb
ben.
Vooral bij den keuringsdienst waar
kennis van locale toestanden zoo gewenscht
is zou zulks den dienst zeer schaden.
B. en W. stellen daarom den Raad voor
de jaarwedde van den Directeur van den
Keuringsdienst, met ingang van 1 Januari
1917, te bepalen op 3500.
Evenwel onder de voorwaarde, dat de toe
lage, welke thans wordt genoten, dan komt
te vervallen, maar dat de werkzaamheden,
welke thans den Directeur zijn opgedragen
met 'betrekking tot het levensmiddelenbureau
aan hem blijven toevertrouwd.
In overeenstemming met de jaarwedden-
regeling voor andere hoofdambtenaren
worden geen periodieke verhoogingen voor
gesteld.
Examens.
Te s-Gravenhage slaagden voor het exa
men Fransch L. O.; mej. E. Veldmeyer en
voor het examen Engelsch L. O.: de heer
J. H. van Achterbergh.
Personalia.
Wij vernemen, dat de bekende Vlaamsch#
kunstschilder Eug. Joors, die samen met Rik
Wouters in 1914 in het kamp bij Zeist ge
ïnterneerd werd, ernstig ziek ligt in het Mili
tair Hospitaal.
Int. SchoolvoorWijsbeg ee rte.
Gistermorgen vervolgde Lod. van Mierop
zijn voordracht over ascese.
In Egypte komt de ascese ook voor bij de
Isis en Osiris-mysteriën. Voor den Serapis*
dienst bestond ook een ascete stand, wier
dienst was het zich voortdurend heiligen
voor de godheid.
Het lichaam werd in Egypte beschouwd
als een kerker voor de ziel.
Met Pythagoras begint de <>scese een al
gemeen voorkomend verschijnsel te zijn.
Empedocles was de eerste, die zich abso
luut van vleesch onthield, wegens zijn ziels-
verhuizingsleer. Ook met dieren voelen de
moderne vegetariërs zich in zooverre ver
want, dat zij meenen schade te doen aan
hun ziel door ze te dooden.
De ascetische levensopvatting heeft in 't
Grieksche cultuurleven een rol gespeeld
(de cynici, Antisthenes en de Stoa met haar
ideaal van den Wijze, tegenover den hei
land van andere godsdiensten).
Voor de ballingschap komt boetedoening
voor, maar niet zoozeer in den vorm van
lichaamspijnigihg, bij de Israëlieten.
Bron voor ascese in het Christendom
is het meergenoemde proefschrift von dr.
C. E. Hooykaas. Dr. I. Hooykaas geeft een
veel waardeerender opvatting, ook over de
ascese in het leven van Jezus en in het
Christendom, maar hij stelt de ascese van
Johannes den Dooper voor als een ziekelijk
verschijnsel tegenover de gezonde zedelijk
heid van het Jezusbeeld. Geest en vormen
moeten in overeenstemming zijn. Geen ver
plicht vasten, maar alleen als het hart in zijn
droefheid er toe dringt. Vrijwillig vasten,
zonder vertoon voor de buitenwereld,
keurt Jezus goed.
Of 't vasten afgedaan heeft en voor Chris
tenen verderf'lijk zou zijn, is een nieuwe
vraag.
De jonge Hooykaas noemt de vosten ver.
sleten gebruiken.
Hier is begripsverwarring iussAien de
ten en het vasten.
Ascese vormt een onmisbaar element in
de ontwikkeling van het normale menschen»
leven, om te komen tot vergeestelijking.
Dr. I. Hooykaas verwaarloost het oerprin-
cipe, de liefde. Het Christendom heeft maar
één poort, waardoor men slechts komt langs
den weg des kruises.
Levensdoel is niet de ascese, maar ware
menschelijkheid te erlangen, het god-men-
schelijke. Dr. C. E. Hooykaas beoordeelt de
ascese, als ware zij doel in zich zelf en
komt daartoe, uitgaande van verkeerde alge
meen gangbare definities.
Het woord ascese klinkt leelijk in dezen
tijd, wat dr. Verwyen aldus verklaart
De schrik voor ascese is ontstaan, omdat
men te veel 't oog heeft gericht op haar bui
tensporigheden (pathologische).
Geleerde schrijvers mogen zich door op
pervlakkige populaire meeningen niet laten
beïnvloeden en daarop hun verhandelingen
bouwen. Thomas meent, dat ascese leelijk
klinkt, omdat doldriftige kloosterlingen vaak
te ver gingen, doch Mathijs Acket zegtel9
de rede zal heerschen over de ziel en de zin
nen, dèn is ascese onmisbaar.
Cursus van dr. De Hartog.
Kant heeft behalve de ervaring en de
denkvormen, die de kennis constitueeren,
nog een derde moment: de idéé, die regula
tief werkt. Het is het rusteloos streven naar
totaliteit, al-kennis, al-omhelzing. Hier wordt
niet meer gesproken van bewijzen, want dit
zijn we te boven, maar van postulaten.
Fichte zegt zoo juist: 't heelal wordt niet be
wezen, maar doorleefd. Er is geen mensch
geboren, of hij moet vragen: waarom? waar
door, waartoe? Uit, door en tot wat? Alles i9
uit, door en tot den geest, den eeuwigen
Al-geest. Dit is de kringloop, de drieëenig-
heid. Het uit God wijst op zijn transcendentie
(verhevenheid); het door God wijst op zijn
immanentie (inwoning) het tot God op zijn
glorificatie (verheerlijking). De christelijke
indeeling is, uit den Vader, dooi den Zoon,
tot den Geest. Van het u i t kunnen we
slechts transcendent, apofatisch (afzeggend)
spreken. Dat het subsisteerende is achter
het existeerende, is bet Medusahoofd, waar
voor alle nietaphysisch denken verstart
(v. Hartmann). Katafatisch kunnen we van
God slechts spreken, als hij zich openbaart.
Voorzoover de Goddelijke verhevenheid het
heelal doortintelt en uitdraagt, spreken we
van de iramanentie-gedachte, de Zoons-ge-
dachte (Joh. 1 1T8). Het grondelooze
Licht Gods heeft steeds een middelaar noo-
dig. De gansche wereldstuwing is tot een
goddelijk doel: de glorificatie. De drie-eenig-
heid is een postulaat van het religieus en
wijsgeerig denken. Zoo ook bij de IndiërSj
We vinden den kringloop overal in de vrije
beweging (planeet, regendroppel, bloed). We
moeten die drieëenheid niet beschouwen al$
een uiterlijke drievuldigheid van de optel
ling, maar a\% de innerlijke drieëenheid van
de vermenigvuldiging. De Vader is bewogeif
in den Zoon; de Zoon is bewogen ln deil(
Geest; zoo krijgen we de albewogenheid ett
den bewogen mensch.
Hoe gaat nu God uit God uit? Dat if hft
groote probleem van de schepping.
VI.
Scheppen houdt twee noodzakelijke tffc1
grippen in
L Begin. Q. Nietf.
