EEN STRIJD OM DE ZON.
15d* Jaarciang,
„DE EEMLANDER".
Dinsdag 29 Augustus 1916.
BUITENLAND.
FEUILLETON.
N' 51.
AMERSFOORTSCH DAGBLA
-hoofdredacties MARIE VAN VERSENDAAL.
I Mr. D. J. VAN SCHAARDENBURG.
Uii - vers: VALKHOFF Co,
ABONNEMENTSPRIJS:
(per 8 maanden toot Amersfoort f 1.30.
Idem franco per poet1.80.
Pér week (met gratis verzekering tegen ongelukken)» 0.125.
Afzonderlijke nummers0.05*
^Vekelijkaoh bijvoegsel „De HoUandscht Huisvrouw" (onder
redaotie van Thérèae Hoven) per 8 mnd- 50 ets.
(Wekolijksoh bijvoegsel tn# mee* per 8 mnd. 52 ets»
0=
Bureau: UTRECHTSCH ESTRAAT 1.
Intercomm. Telefoonnummer 65.
PRIJS DER ADVERTENTI EN:
Van 1—5 regels.. f 0.80.
Elke regel meer 0.15.
Dienstaanbiedingen 1—5 regels0.50.
Groote letters naar plaatsruimte.
Voor handel en bedryf bestaan zeor voordoeligo bepalingen
tot bet herhaald adverteeron in dit Blad, bij abonnement.
Eone circulaire, bevattende do voorwaardou, wordt op
aanvraag toegezonden. f
De oorlog.
Be r 1 ij n, 2 8 Aug. (W. B.) Berioht uit
liet groote hoofdkwartier van heden voor
middag/
In het Sommegebied deden des avonds
en des nachts onze westelijke tegenstan
ders onder aanwending van sterke krachten
en na ruime artillerie-voorbereiding pogin
gen om onze liniën ten noorden van de ri
vier door te breken. Tegen de fronten bij
rThiepval, Mouquethoeve en Delvillebosch—
(Ginchy deden de Engelschen meermalen
stormloopen tegen onze stellingen, tegen
Onze tusschen Maurepas en Clery gelegen
Stellingen de Franschen. De aanyallen mis
lukten gedeeltelijk na een bajonetstrijd, ge
deeltelijk door een tegenstoot. Ten zuiden
van de" Mouquethoeve en in het Delville
bosch wordt in kleine loopgraafdeelen nog
verder gestreden.
Op het overige westelijke Front is, afge
zien van een levendige vuurwerkzaamheid
in de avonduren aan beide zijden van het
La Bassée-kanaal en aan den oostelijken
Maasoever niets van belang gebeurd.
P arij s, 2 8 Aug. (Havas). Namiddag-
communiqué.
Verscheidene Duitsche aanvalspogingen
Op onze stellingen voor het dorp Fleury
Werden door onze grenadiers met gemak
afgewezen.
Overal elders was de nacht rustig.
Avondcommuniqué.
Aan het Somme-front artillerie-actie.
Op den rechter Maas-oever deden de
Duitschers ten Oosten .van Fleury een
machteloozen aanval. Zij bombardeerden
onze loopgraven bij Vaux-Chapitre. Overi
gens had de dag een kalm veroop.
Londen, 28 Aug. (R.) Officieel be
richt.
Generaal Haig rapporteert: Ondanks het
slechte weder, hebben wij vorderingen ge
maakt ten oosten van Delville en geslaag-
Be ondernemingen uitgevoerd ten oosten
van de Mouquethoeve. Er was veel vijande
lijk granaatvuur in Delville en ten noorden
van Pozières. Onze artillerie was ook werk
zaam.
Avondcommuniqué.
Ons ver dragend geschut heeft op ver
schillende punten tusschen Bapaume en
Miraumont troepentransporten met goed ge
volg beschoten. Er was bij tussohenpoozen
yijandelijk artillerievuur tusschen Pozières
en Thiepval. Onze artillerie en loopgraaf-
mortieren waren elders aan het front in
werking.
In den avond van 26 Augustus heeft een
hevige storm acht van onze vliegtuigen
overvallen; vijf machines keerden niet terug.
Berlijn, 28 Aug. (W.-B.). Bericht uit
Het groote hoofdkwartier van heden voor
middag.
Front Hindenburg. Bij Lennewaden bracht
een patrouille-onderneming 2 officieren en
57 man als gevangenen aan. Ten noordoos
ten van Swimoechy.^n den boog van Luzk,1
wezen Oostenrijksch-Hongaarsche troepen
de aanvallen van Russische aideelingen af.
Front aartshertog Karei. Ten noorden van
de Dnjestr gingen des avonds sterke Russi
sche krachten vooruit om aan te vallen.
Het aanvankelijke succes van den vij
and bij Delejow werd1 door nachtelijke tegen-
stooten geheel uitgewischt. Verder noorde
lijk kwamen tusschen Toustobaby en Zawa-
low aanvalstroepen onder den invloed van
het spervuur niet tot ontwikkeling uit hunne
stormstellingen.
In (ie Karpathen werden Russische aanval
len ten noordwesten van Kukulu en op Stara
Wipczyna teruggeslagen.
Aan de grens van Zevenbergen zijn Ru-
meensche gevangenen ingeleverd.
Weenen, 28 Aug. (W. B.) Officieel
bericht van heden middag.
Front aartshertog Karei, ^an d<« zuid-oos
telijke en oostelijke grensmurep, van Hon
garije wisselde gisteravond onze nieuwe vij
and Rumenië in een sluipoverval de eerste
schoten. Aan den Rotenturn-pas traden
heden morgen de wederzijdsche voortroe
pen met elkaar in het gevecht en werden de
eerste Rumeensche gevangenen inge
bracht.
In de Karpathen wezen wij ten noordwes
ten van de berg Kukul een sterken Russi-
schen aanval af onder zware verliezen voor
den vijand. Ook ten noorden van Mariampel
eindigde een gisteravond ondernomen aan
val voor de Russen met een volledig échec.
Zij werden overal, ten deele in een tegen
aanval, teruggeslagen en lieten vele gevan
genen in onze handen.
Front Hindenburg. Het leger van kolonel-
generaal von Tersztyanski verijdelde Rus
sische aanvalspogingen. Verder waren er
geene bijzondere aanvalspogingen.
Petersburg, 26 Aug. (Tel.-agenr-
schap). Namiddagcommuniqué van den groo-
ten generalen staf.
In de streek van het meer Koldytsjew
trachtten vijandelijke formatiën vooruit te
gaan; maar zij werden door onze artillerie
onder vuur genomen en keerden terug in
hunne loopgraven van uitgang.
Aan de Szcrara-rivier, ten zuiden van den
spoorweg Baranowitsji—Loenitrets, vielen
de Duitschers, ongeveer twee bataillons
sterk, onze vooruitgebrachte elementen aan,
die de loopgraven op den westelijken oever
van de rivier bezet hielden; zij werden terug
geslagen.
Aan de Stochod, ten zuiden van Sto-
bykhwa, sloten onze verkenners een Oosten-
rijkschen post in en namen een deel van de
bezetting gevangen.
In de stTeek van de Dnjestr, ten noorden
van Mariampol, maakten onze troepen ten
gevolge van een gevecht zich meester van
een bosrhje (-ten oosten van het dorp De-
leioeff, waar zij zich versterkten. Zij maak
ten een officier en 37 soldaten gevangen en
namen twee machinegeweren.
W- e ener., 2 8 Aug. (W. B.) Officieel
bericht van heden middag.
Aan de Cauriol wérd _weer hevig gestre
den. Nadat een aanval van den vijand in
ons geschutvuur was mislukt, slaagde des
avonds eene Italiaansche afdeeling er in,
met krachtige ondersteuning van de artil
lerie, in onze stelling op den top te dringen.
Heden morgen wierp een tegenaanval den
vijand er weer uit.
Aan het front in het kustland werd in de
streek van den berg San Gabriele Nova Vas
door de Italiaansche artillerie levendig be
schoten.
W e e n e n, 2 8 A u g. (W. B.) Gisternacht
verscheen de Rumeensche gezant in het
ministerie van buitenlandsche zaken om de
nota te overhandigen, volgens welke Ru
menië van 27 Augustus negen uur des
avonds af zich beschouwt als zijnde in oor
logstoestand met Oostenrijk-Hongarije.
Weenen, 28 Aug. (Corr.-bureau). De
Neue Freie Presse verneemt van diploma
tieke zijde, dat de Rumeensche minister-pre
sident, Bratianu, gisteren, Zondagmorgen,
den Oostenrijksch-Hongaarschen gezant,
graaf Czernin, nog ontvangen heeft en hem
verklaarde, dat hij de neutraliteit kon, wilde
en zou handhaven. De in den namiddag te
houden Kroonraad zou dat' bevestigen. Op
datzelfde tijdstip was echter het door den
Rumeenschen minister van Buitenlandsche
Zaken, Porumbaru, eigenhandig ondertee-
kende stuk, dat de oorlogsverklaring ''nhield,
reeds in handen van den Rumeenschen ge
zant te Weenen.
Den 26en Augustus werd graaf Czernin
des voormiddag door koning Ferdinand ont
vangen: de koning verklaarde den gezant,
dat hij geen oorlog wilde en dat hij hoopte,
dat de Kroonraad een besluit zou nemen tot
handhaving der neutraliteit.
B e r 1 ij n, 2 8 Aug. (W. B.) Officieel be
rioht.
Aangezien Rumenlé smadelijk ue mer voos-
tenrijk-Hongarije en Duitschland gesloten
verdragen gebroken heeft en onzen bondge
noot gisteren den oorlog verklaarde, heeft de
keizerlijke Duitsche gezant in Rumenië last
gekregen zijn passen aan te vragen en aan
de Rumeensche regeering te verklaren, dat
Duitschland zich thans eveneens beschouwt
met Rumenië in oorlogstoestand te zijn.
B e r 1 ij n, 2 8 Aug. (K. N.) In tegenstel
ling tot de Italiaansche oorlogsverklaring,
welke lang verwacht was en koel werd opge
nomen, heeft de Rumeensche oorlogsver
klaring, die eerst tegen 2 uur 's nachts be
kend werd en door de couranten derhalve
niet meer kon worden besproken, in bree-
den kring het volk verrast, aangezien men
de krisis overwonnen waande. In de politie
ke kringen daarentegen was men wel be
kend met den ernst van den toestand, ter
wijl men in militaire kringen reeds lang op
alles ten volle was voorbereid, hetgeen
spoedig tot schade der Rumenen zal blijken.
In elk geval heelt thans het gebeele Duit
sche volk eenzelfde gedachte: namelijk dat
de toestand van onzekerheid heeft opge
houden. Dat Oostenrijk-Hongarije den nieu
wen tegenstander niet alléén behoeft tege
moet te treden, begrijpt men in Duitschland
vanzelf.
De oorlogsverklaring van Italië is te Ber
lijn overal met volkomen kalmte opgeno
men en de ochtei\dbladen hebben daarop
nuchtere commentaren geleverd. Aan den
feitelijken toestand wordt niets gewijzigd,
evenmin aan den militairen toestand. In
dit opzicht krijgt men thans zelfs vrijere
hand. De Italiaansche toelichting, die door
tusschenkomst van het Zwitsersche gezant
schap werd aangeboden, is zeer arm aan
motieven en bevat weinig nieuws. Aan het
slot echter wordt de ware reden genoemd,
n.l. dat het niet aangaat den eigenaardigen
tweeslachtigen toestand langer te handha
ven.
Budapest, 28 Aug. (W. B.) De Ru
meensche oorlogsverklaring werd hier zon
der bijzondere ontroering ontvangen, want
de pers had reeds voor geruimen tijd de
aandacht gevestigd op de verdachte hou
ding van Rumenië.
De Pester Lloyd schrijft: De oorlogsver
klaring heeft ons niet onvoorbereid over
vallen. Het laat zich aanzien, dat met het tre
den van Rumenië in den oorlog de we-
reldstrijd streeft naar zijn toppunt. De on-
zijdigheidscomedie, die men tot dusver in
Bukarest speelde, zal blijken eene vruchte-
looze poging te zijn. Wij doorzagen dat spel
steeds; alle maatregelen werden tijdig en
grondig genomen om dezen nieuwen aan
slag zonder uitwerking te maken.
De Magyar Orszag schrijft: Wij werkten
de ontwikkeling van Rumenië steeds met
de grootste welwillendheid in de hand. Wij
waren de sterkste waarborg voor zijne vei
ligheid. Onze diplomatie vertroetelde Ru
menië -letterlijk. Maar zijn grootheidswaan
zin liet niet toe, dat gevoelens van bevrien
de buurschap in Rumenië wortel vatten. De
ar paj.Vf, v»... "7.->-cror»
ontnemen, dat door eene duizendjarige ge
schiedenis met ons verbonden is, zal alle
Hongaren tot dapperen afweer bereid vin
den.
De Az Est zegt: Zevenbergen kan gerust
zijn. Hongarije zal tot den laatsten man strij
den om dezen roofzuchtige™ overval op zij
ne grenzen terug te slaan.
P a r ij s, 2 8 Aug. (Havas). De dubbele
oorlogsverklaring werd gisteravond op een
laat uur bekend in Genève door bulletins
van de dagbladen, waarom het publiek let
terlijk vocht. Zij maakten een diepen indruk.
Het optreden van Rumenië aan de zijde van
de Entente werd sedert eenige dagen als
zeker beschouwd. Twee dagbladen, een te
Lausanne en een ander te Genève kondig
den dit aan als een voldongen feit. Daaren
tegen werd de oorlogsverklaring van Italië
volstrekt niet verwacht.
Over het algemeen is het publiek' in Ge
nève van meening, dat de Fransche mi
nister-president Briand de groote bewerker
is van de dubbele oorlogsverklaring, die is
geschied.
Salonlkl, 27 Aug. (R.). De Bulgaren
kwamen den 25en in Kavalla. Alle forten
op één na werden hun in ongeschonden
staat met bewapening en munitie overge
geven overeenkomstig de bevelen, die da
Grieksche bevelhebber uit Athene had ont
vangen.
B e r 1 ij n, 28 Aug. (W, B.) Bericht uil
het groote hoofdkwartier van heden voor
middag.
Aan het Moglenafront stelden de Bulgaren
zich in het bezit van de hoogten ten zuiden
van Zborsko. Aan de Ceganska Planina mis
lukten Servische tegenaanvallen.
P a r ij s, 2 8 Aug. (Havas). Dee Engel-
sohe schepen, die Kavalla bombardeerden^
verschaften aan de Bulgaren een antwoord,
dat misschien niet verwacht was. Ook op
het iaqd ontmoetten de Bulgaren tegensla
gen. Elf hevige aanvallen mislukten ondet
het vuur van de Servische kanonnen in da
streek van Kukuruz. Het is duidelijk merk
baar, dat de Duitsohers en Bulgaren te veel
van hunne krachten vergden, door eene
groote beweging te beginnen om Salonikl
door hunne vleugels in te sluiten. Zij raak
ten spoedig buiten adem en blijven op do
plaats of wijken terug, terwijl de wezenlijke
gevechten nog niet begonnen zijn.
Saloniki, 28 Aug. (R.) Oificieel be
richt.
Op het Doiranfront bracht de Britsche ar
tillerie de vijandelijke kanonnen, die onza
stellingen bombardeerden, tot zwijgen. Da
Bulgaren beschoten Mekes op het Stroema-
front
Konstantinopel, 27 Aug. (W,
B.) Communiqué van het groote hoofdkwar
tier van den 26e.
Aan het Kaukasus-front wordt ons offen
sief op den rechtervleugel, in weerwil van
vijandelijke tegen-aanvallen, voortgezet.
Petersburg, 28 Aug. (Tel.-agent-
J ai-ootof)
generalen staf.
Aan het Kaukazisdh'e front van Kycci tot
aan het meer Van duren de gevechten voor^
Onze troepen verdreven de Turken uit da
loopgraven aan den linkeroever van de riviet
Maula, die zich bij Nourik in de Euphraal
stort, en gingen op den westelijken oever
over.
Ten noorden van Bitlis sloegen wij dool
een tegenaanval den vijand terug naar het
zuiden; wij namen daarbij 11 officieren en
200 Askari's met drie machinegeweren. In
de richting van Mossoel zitten wij de TurkenJ
op de hielen in de streken van Neri en
Sakhir. -
Konstantinopel, 27 Aug. (W.-B.J,
Communiqué van het hoofdkwartier van del?
26sten. v
Aan het Irak-front werd In den EuphraatJ
sector het vijandelijk legerkamp door suc
cesvolle aanvallen bestookt.
In den Tigris-sector vielen Mudsjahids een
vijandelijken trein aan ten zuiden van dj
linie Sjeikh Said Ali—Garbi, waarbij bult ia
hun handen viel. -
In Perzlë werden op het Russische fronl
66 K.M. ten zuid-oosten van Hamadan, in
Uit het Noorsch van Hulda Garborg.
Vertaald door
A. M. VAN DER LINDEN-VAN EDEN.
>Ja, is Ket geen wonder? En dan zijn er
"nog mensohen die niet aan wonderen geloo-
IVen. Stel je nu eens voor, het is slechts
eenige weinige weken geleden, dat ik een
klein droog zaadje in de aarde legde, en
eenige dagen daarna kwam er een klein
Spruitje te voorschijn, dat kleine, lichtgroen
gekleurde blaadjes in wilden overmoed naar
buiten begon te vertoonen. En plotseling
(verstopt het zich listig tot heel naarbinnen
Jn het hart, en een, twee, drie, is het heele
Wonderwerk voltooid. Is het geen mirakel?"
irJa, en dan zulk een bloemkool!" riep
Kaare uit
„Nu moet u den jongen geen grillen ln
Ket hoofd brengen, en hem bewegen kool te
gaan planten, in plaats van onzen berg
stroom te bedwingen", zei Eli.
Mevrouw Bshme was bijna beleedigd: „En
&1 was dat zoo? Al die paardekrachten ma
ken de menschen in de war. Maar weet
|s wel dal ik alweer honger heb. Ja, Kaare,
ik heb al éénmaal ontbeten. En weet je wat
mijn ontbijt was? Haring en brij, knaap! Om
klokke vijf uur in den morgen. Ik, die eens
zoo'n afschuw van eten had dat ik schreide,
wanneer ik warm rundvleesch voor ontbijt
kreeg."
„Haring en brij!" Kaare lachte en schudde
het hoofd. „Ja, dat smaakt goed. Toch zou
ik liever wat anders hebben."
Mevrouw Böhme nam hem onder den
arm„Ja, kom mee I Wij krijgen vandaag
aardbeien, zie ik."
„Ja, daar kan je van op aan."
Oude Mdrga kwam op hetzelfde oogen-
blik in de veranda met een blinkenden kope
ren ketel; zij hief dien omhoog en spoedig
zaten allen om de witgedekte tafel, waar de
reseda van Kaare om strijd geurde met de
koffie.
n.
KONING KAARE.
Na het ontbijt stonden Eli en Kaare weder
in dé veranda en zagen uit in den glans van
den zomerdag. Zoo menigen zomer en witten
winter hadden zij hier geleefd, en toch voelde
Eli zich nog jong en was vol verwachting.
Maar de verwachting betrof nu haarzelve
nietnu was het Kaare en zijn leven en zijn
werk, dat haar in beslag nam. Nu zou het uit
komen of hij de mensch was, dien zij had
gedroomd van hem te kunnen makennu zou
het blijken of hij geheel ongedeerd was
heengekomen door het samenleven met haar,
wier innerlijk een afgrond vol onrust gij yer-
lanaen was geweest,
Zij had het zoo dikwijls hooren zeggen dat
een jongen een vader moet hebben en er
waren er velen die meenden, dat zij, die zelve
zoo weinig „meester" over haar leven was
geweest, nauwelijks de rechte kon zijn om
een kind op te voeden. Wat het misschien
een teeken van verstoktheid, dat zij van het
oogenblik at waarop zij de verantwoordelijk
heid voor 'hem op zich nam, geloofde dat zij
hem meer kon geven dan de meeste moe
ders hun kinderen konden geven omdat
niemand kon begrijpen hoe dierbaar en duur
gekocht hij haar was, en omdat zij eens voor
altijd voor haar leven gekozen had. Zij was
-toen jong, en het kostte haar veel alle brug
gen af te breken naar de gouden sprookjes
van het leven. Maar toen het gedaan was,
had zij haar roeping helder vóór zich gezien
en zij had zich om niets of niemand anders
bekommerd. Als er nog iets als geluk voor
haar te vinden was in de wereld, dan was het
deze roeping. AI het andere was voorbij.
Zooals zij naast Kaare stond in den witten
glans, geleek zij op hem als een oudere zus
ter. Zij had haar jeugdige slankheid behou
den en haar frissche, bruine gelaatskletir,
maar bij de slapen waren zilveren strepen
in het glanzend, bruine haar gekomen, dat
in een dikken wrong in haar hals vastgelegd
was. Haar oogen waren nog vol glans, maar
soms sloten de oogleden zich als in een
droom of in plotselinge vermoeidheid, en
de kleine groef om den mond werd dan zoo
diep en scherp. Dan zag men haar haar 40
jaren oon. De eenvoudige, gladde japon
deed haar slankheid beter uitkomen en de
witte kanten kraag viel zoo. zacht om de
mooie) fijne ronding van haar hals. Over
al haar bewegingen lag een weldadige rust,
ofschoon zij van natuur vroolijk en levendig
was.
Kaare kon zich zijn moeder nief anders
herinneren dan in deze eenvoudige kleeding,
en met de gouden broche van grootmoeder
en de lange, fijne ketting met vier kleine dia
manten in het schuifje. Maar van haar groot
vader, den ouden overste, van wiens gedach
tenis zij bijna een godsdienst maakte, droeg
zij soms een ring met opaal, in ouden roco-
co-stijl gevat. Kaare en mevrouw Böhme
waren beiden jaloersch op dezen grootvader.
„Hem dank ik het, dat ik tenslotte een
mensch geworden ben," zei Eli dikwijls. Hij
bad haar geleerd den weg te vinden in haar
eigen binnenste, toen olies om haar h?en
weg "viel. Hij zei „ga uit in de zon, kind; zit
niet in de schaduw waar de goddeloosheid
troont." Deze woorden van hem hadden haar
moed gegeven tot de breuk, waarover zij,
niettegenstaande alles, nooit berouw had ge
had. En zijn dood was zoo mooi en vol ver
hevenheid geweest dat zij het nooit kon ver
geten. Het deed goed om er aan te denken;
de herinnering aan zijn helder, zacht ter
ruste gaan was ais een ster waar zij gaarne
naar keek. Zijn vastheid van geloof was zon
der wedergade en „rechtschapen" was een
woord dat hl] altijd gebruikte. „Wees slechts
rechtschapen en natuurlijk, mijn kind," zei
hij „dan kan je hel uithouden met jezelve
totdat de jaren je lot een filosoof beginnen
te maken." En zij, die geen moeder had, en
haar vader toen nog weinig kend», zij be
waarde ieder woord yam dezep grootvader in
haar hart. Het was een voorrecht iemand ge
kend te hebben die zoo alfSers was dan da
meesten. Hij was zoo eenvoudig, de oude
overste; maar zijn tijd was misschien ook'
eenvoudiger, ofschoon hij was opgegroeid
onder den naklank van de groote revolutie-
van Rousseau en Voltaire. Zeker is het dal
Eli op een wondervolle wijze den familietrek
met dezen grootvader gevoelde; zij verlang
de naar de zelfde eenvoudigheid en natuur
lijkheid, naar zijn rust en klaarheid. Maar zij
had nog zulk een langen weg te gaan.
Zij leunde een oogenblik tegen Kaare'j
schouder aanhet was als een kleine, vlucÜ-
tige liefkozing. Al haar gedachten gingeS^
naar hemmaar zij moest hem niet plagen
met haar overwegingen. En zij richtte zicK;
weer op. Kaares blik was op nieuw als vezj
weg en onwillekeurig kwam haar een woord
in "den zin, dat grootvader eenige dagen vóóej
zijn dood had gezegd. Het was op een namid^
dag terwijl zij bij hem in de gezellige kamer^
zat en de stralen van de zon over het portre(
van zijn gestorven vrouw gleden, die hij had
liefgehad met een liefde, die aan aanbiddin»
grensde. „Alle me*sohen blijven ten sloft»
alleen," zei hij on zuchtte daarbij zoo smarte
lijk. Toen had ElQiaar arm om zijn hals ge
legd en gefluisterd „U mist grootmoeder io<$j
grootvader."
/Wordt vervolgd^