EEK STRliO M DE ZSK.
„DE EEMLANDER".
t
Vrijdag 6 October 1916.
BUITENLAND.
FEUILLETON.
N- 83.
15de Jaargang.
AMERSFOORTS
hoofdredacties
MARIE VAN VERSENDAAL.
Mr. O. J. VAN SCHAARDENBURG.
Uitgevers: VALK H.O F F Co.
ABONNEMENTSPRIJS:
(per 8 maanden voor Amersfoortf
Idem franco per post
U Per week (met gratis verzekering tegen ongelukken).*
Afzonderlijke nummers
Jnekelflkeob bijvoegsel „Dt HoUandtchê Huisvrouw"
f redactie van Thérèae Hoven) per 8 mnd. 50 ets.
(WsVtlÊibLBoh b^voogsel ,fhme mee' per 8 mnd. 53 ets.
1.30.
1.80.
0.125.
0.05.
(onder
Bureaus UTRECHTSCHESTRAAT 1.
Intercomm. Telefoonnummer 66.
PRUS DER A D VERTENTIËN:
Van 1—6 regelsf O.NO.
Elko regel meer0.15.
Dienstaanbiedingen f—5 regels.. 0.50.
Groote lettors naar plaatsruimte.
Voor handel en bedrijl bestaan zeer voordeolige bepalingon
tot het herhaald advuitoeron in dit Blad, bij abonnement.
Eono circulaire, bevattende de voorwaarden, wordt op
aanvraag toegezonden.
Kennisgeving.
HINDERWET.
Burgemeester en Wethouders van Amers
foort,
Gelet op artt. 6 en 7 der Hinderwet,
Brengen ter kennis van het publiek, dat een
£oor J. J. Vermeij to Amersfoort ingediend
.Verzoek, met bijlagen, om yergunnmg- tot het
Oprichten van eene slachterij in het perceel al
hier gelegen aan de Paulus Borstraat no. 70,
bij het kadaster bekend onder sectie D, no.
9109 op de secretarie der gemeente ter visie
ligt, en dat op Woensdag den 18. October aan
staande, des voormiddags te half elf uren ge
legenheid ten Raadhuize wordt gegeven om,
ten overstaan van het gemeentebestuur of van
feén of meer zijner leden, bezwaren tegen het
bprichfen van de inrichting in te brengen.
Tot het beroep, bedoeld in art. 15, lo lid den
Hinderwet, zijn volgens de^ bostaande jurispru
dentie, alken zij gerechtigd, die overeenkom
stig artikel 7 der Hinderwet voor het gemeen
tebestuur of één of meer zijner leden zijn ver
schenen, teneinde hunne bezwaren mondeling
boe te lichten.
Amersfoort, den 4. October 1916.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De Secretaris, De Burgemeester,
A R. VEENSTRA v. RANDWUCK.
Politiek Overzicht
De wereldstrijd in het
westen.
De strijd in het Somme-gebied heeft met
dien in de streek ten noorden van Verdun
dit gemeen, dat beiden in hoofdzaak artil-
leriestrijd zijn. Het hoofdwerk wordt ver
richt door de artillerie; de andere wapens
verrichten hulpdiensten of treden in actie
els het hoofdwapen hunnen, arbeid voldoen
de heeft voorbereid. Maar er is steeds een
climax in 't geen de artillerie verricht. Wat
zij voor Verdun" heeft gepresteerd, overtrof
alles wat men tot dusver had gezien; maar
het is op zijne beurt weer in de schaduw
gesteld door de prestatiën aan de Somme.
Van een Franschen artillerie-officier haalt
de Parijscffie Liberté de volgende uitspraak
aan: „Ik heb den geheelen Verdun-slag
meegemaakt en ben nu sints een paar maan
den in Picardië. Nooit heb ik iets dergelijks
beleefd."
De vertegenwoordiger van de Associated
Press, die een tijdlang heeft vertoefd in de
Duitsche Somme-liniën, verhaalt, dat tijdens
zijn bezoek werd geconstateerd, dat een
roffelvuur van de Engelschen en Franschen
in den Pozières-sector eene hevigheid van
1600 neerslagen in 105 seconden bereikte;
in één seconde had» men 32, in een twee
den 28 neerslagen en dit op eene Duit
sche stelling van iets meer dan 1000 Me
ters lengte. Van de loopgraven blqef weinig
heel. Zij werden plat geschoten, met den
grond gelijk gemaakt. De manschappen wa
ren in onderstanden met eene beschutting
van zeven Meters boven zich en wachtten
op het oogenblik van den aanval.
Kenschetsend voor de geheel gewijzigde
strijdmethode, die nu in de loopgraven
wordt toegepast, zijn de-hier volgende op
merkingen van dezen correspondent. „Ik
heb mij er zelf van kunnen overtuigen in
een loopgraaf, die 800 Meters van de En
gelschen verwijderd is, dat men thans wei
nige troepen in de voorste linie houdt. De
reden daarvoor is eenvoudig. Hoe' grooter'
het aantal van de soldaten in een loopgraaf
onder artillerievuur is, des te grooter is de
mogelijkheid van verliezen. Men stelt
zich niet meer tevreden met* het oude be
grip „stormrijp"; heden wordt de loop
graaf eenvoudig stuk geschoten, onder zulk
een vuur genomen, dat men op overleven
den haast 'hiet meer kan rekenen. De loop
graaf, zooals vroeger, door infanterie te
verdedigen, heeft dus geen zin. Men houdt
de loopgraaf bezet om zich tegen verras
singen te beschermen, en geeft haar dan
prijs aan het roffelvliur van den tegenstan
der en aan diens nakomende infanterie^troe-
pen, die in den regel gedwongen zijn be
scherming te zoeken in het geringe over
schot van de dekkingen. Dan wordt de zaak
omgekeerd. De Duitsche artillerie neemt de
voormalige eigen loopgraaf onder roffel-
vuur en voltooit zoo de vernietiging van de
vijanden, die aan het roffelvuur ontkomen
zijn. In het algemeen is dit het dagelijksche
programma van den Sommestrijd."
EeH aanvullend kijkj^ op het karakter
van den modërnsten loopgraafstrijd, zooals
hij zich aan de Somme afspeelt, ver
schaft ons een schrijven, waarin de ver
tegenwoordiger van de Daily Chronicle in
het Britsche hoofdkwatier de koortsachtige
werkzaamheid schetst achter het front van
de geallieerden in de dagen, toen de strijd
tot het hoogste was opgevoerd. Hij schnjlt:
„Men had smalspoorbanen aangelegd, om
een onafgebroken munitie-aanvoer te ver
zekeren. In nagenoeg alle stellingen had
men de batterijen verdubbeld en verdriedub
beld, opdat niet^door het warm worden van
de geschutloopen pauzen zouden ontstaan.
Zoo volgde er een razend roffelvuur gedu
rende drie dagen op het geheele vijandelijke
-front. In dit helsche concert sloegen de 24-
en 38 c.M. kanonnen de maat. Deze kanon
nen waren ver achter de vuurlinie in zorg
vuldig verborgen stellingen ingebouwd.
„Dit roffervuur, het onbegrensde verbruik
vén reusachtige munitie-hoeveelheden, de
zware inspanning van de artillerie-man
schappen, die met naakte bovenlijven drui
pend van zweet achter de kanonnen stonden
en om de twee uren moesten worden afge
lost, zijn kenschetsend voor de geheele ver
schrikkelijkheid van den loopgraaf-oorlog/
Het is haast niet te gelooven, dat aarden
wallen dezen ijzerhagel konden weerstaan
en dat hunne bezetting zich in 't leven kon
houden. En toch is dit in zeer vele geval
len geschied, zooals onze op zes mijlen
breedte ondernomen infanterie-massaaanval
heeft bewezen. Bij dozijnen stormden onze
bataillons voorwaarts, en ofschoon de eerste
loopgraaflinie voor een zeker deel kon wor
den bezet, is het resultaat teleurstellend,
wanneer het nuchter wordt beschouwd en
vergeleken met de toegepaste middelen.
Iedere voetbreedte gronds, die wij voor
waarts konden rukken, moest wat de mate-
rieele zijde betreft betaald worden met
een kostenrekening, die de waarde van den
veroverden grond zeker minstens vijftigmaal
overtreft."
De oorlog.
B e r 1 ij n, 5 Oct. (\V. B.) Bericht uit het
groote hoofdkwartier van heden voormiddag.
Legergroep prins^Rupprecht. Op het slag
veld ten noorden van de Somme groeide de
sterke~arHllerie-actie voor de infanteriê-aan-
vallen van den tegenstander tot de grootste
hevigheid aan. Op de meeste plaatsen bleef
de voor den storm aangetreden vijandelijke
infanterie reeds in ons vuur liggen. Een En-
gelsche aanval tusschen de hofstede Mou-
quet en Cóurcelette viel geheel ineen. De
tusschen Cóurcelette en Eaucourt l'Abbaye
uitkomende tegenstander kwam voorbij Le
Sars tot in onze stellingen, waar de Engel-
sche infanterie met zware verliezen in het
handgemeen het aflêgde tegen de onze. Ook
een over de linie Rantourt—Bouchavesnes
gevoerde Fransche aanval leed schipbreuk
voor onze liniën. Tussohen Fregicourt en
Rancoirrt werd gistermorgen hevig gestreden.
Wij verloren hier enkele loopgraven.
Legergroep kroonprins. Aan beide zijden
van de Maas waren levendige artilleriege
vechten.
P a r ij s, 5 Oct. (Havas). Namiddag-com
muniqué.
De, nacht was rustig op het geheele front.
In denToop van den vooruitgang der Fran
schen ten oosten van Morval gisteren over
dag vermeesterden wij 9 Duitsche kanonnen
van 88 m.M.
Qndanks het zeer slechte weder, bombar
deerde een Fransch vliegfbig het vliegter
rein te Colmar.. Op den terugtocht werden
in een nachtelijke vlucht 90 bommen ge
worpen op de lichtwerpers van de militaire
gebouwen van de haven Zeebrugge.
Avond-communiqué.
Ten Noorden van de Somme bleven wij
vorderingen maken ten Oosten van Morval.
Wij sloegen een kfachtigen tegenaanval
af op onze nieuwe lóopgraaf ten noorden
van Frégicourt.
De vijandelijke artillerie was ten Zuiden
van de Somme zeer werkzaam.
Onze zware kanonnen in de Woëvre be
schoten het militaire station St.-Benoit, waar
drukker beweging gemeld werd. Er werd een
groote brand gesticht.
Londen, 5 Oct. (R.) Communiqué van
generaal Haig.
Ten noorden van de Schwaben-redoute
tracht onze artillerie verliezen toe aan vij
andelijke infanterie in marschcolonne. Wij
deden een geslaagden inval in de streek
van Vimy. De vijand slaagde niet in eene
poging om in loopgraven ten oostn von
Saint-Eloi te dringen.
Avond-communiqué.
Er is weinig te berichten van het ge
vechtsfront, behalve vijandelijk granaat-
vuur in de streek van Geeuc^court en
twee vijandelijke tegenaanvallen in de
streek van Thiepval, die krachtig bestreden
en teruggeslagen werden.
Tusschen 1 Juli en 30' September vero
verden wij, behalve groote hoeveelheden
ander oorlogsmaterieel, op het Somme-
slagveld 29 zware kanonnen en houwitsers,
92 veldkanonnen en houwitsers, 103 stuk
ken loopgraafgeschut en 397 machinege
weren.
B e r 1 ij n, 5 Oct. (W. B.) Bericht uit het
groote hoofdkwartier van heden voormiddag.
Front prins Leopold. Aan het Stochod-
front waren verscheidene vruchtelooze aan
vallen van zwakkere vijandelijke afdeelingen.
Telkens weer hervatten de Russen hunne
woedende aanvallen ten westen van Luzk.
Zij hebben nrets bereikt. Telkenmale werden
hunne aanvalsgolven door het vuur van onze
artillerie, infanterie en machinegeweren uit
eengeschoten. Alleen ten noorden van Zu-
belno drongen zwakke afdeelingen tot in
onze stelling, waaruit zij dadelijk weer ver
dreven werden.
Onze vliegers, die ook in de voorafgegane
dagen door geslaagde aanvallen op kampe
menten, gereed staande troepen en spoor-
weginrrchtingen den -tegenstander schade
toebrachten, staken gisteren door het neer
werpen van talrijke bommen het station Ro-
zyszscze en de in de buurt liggende etappen*
inrichtingen in brand.
Aan het front van aartshertog Karei is
niets van bijzonder belang gebeurd.
W e e n e n, 5 Oct. (W. B.) Officieel be
richt van heden middag.
Aan het front van aartshertog Karei geene
bijzondere gebeurtenissen.
Front prins Leopold. In Wolhynie bleven
ook gisteren alle pogingen van den den vij
and om de liniën van het vierde leger tot
wankelen te brengen, geheel zonder succes.
De Russen leden zware verliezen. Aan den
Beneden Stochod ondernam den tegenstan
der met dezelfde negatieve uitkomst zwak
kere aanvallen.
P e t e r s b u r g, 5 O (Tef.-agent-
schap). Namiddag-communiqué van den
grooten generalen staf.
Op het frontvon Wladimir Wolinsky en
Bolchak tot de Dnjester duren de hardnek*
kige' gevechten voort. De Russen verover*
den op verschillende punten vijandelijke
stelling-elementen. In de streek van Bo'
gorodsjan, aan deBystritz, wierpen wij eeni*
ge vijandelijke voorposten overhoop en
maakten gevangenen.
Weenen, 5 Oct. (W. B.) Officieel be
richt van rieden -middag.
Op het Karstplateau is de artillerieslag
in vollen gang. Hier en daar trachtte de vij
andelijke infanterie tot den aanval over tc
gaan; ons geschutvuur hield hen echter
tegen.
Aan het Fleimeddelfront duren^de arlil-
leriegevechten voort; de toestand bleef on
veranderd.
Aan den Cimone hebben onze troepen
in den tijd van 23 September tot 2 October
35 Italianen uit het puin bedolven. In het
geheel zijn 482 gevangenen ingeleverd en
zijn zes machinegeweren, drie mijnwerperi
en vele geweren buit gemaakt.
Rome, 5 Oct. (Stefoni). Officieel com
muniqué.
In het Travignola-dal deed de vijand in
den nacht van 3 October na hevige, ver
spreide acties tegen onze linies op de hoog
ten ten noorden van de "rivier, nieuwe aan
vallen in de streek van Col Bricon, op de
zuidelijke hélling. Hij werd echter overal
teruggeslagen.
Den 4en October hervatte de vijand na
een hevige artillerie-voorbereiding, zijn po
gingen met versche troepen. Hij slaagde er
in een vooruitgelegen stelling bij den Col
Brfcon Piccolo te heroveren, welke wij in den.
morgen van 3 October genomen hadden
De vriendschap der menschen ïs door
gaans een chronisch geworden misverstand.
Uit het Noorsch van Hulda Garborg.
- Vertaald door
A. M. VAN DER LINQEN—VAN EDEN.
En hij verzoekt mij u ronduit te zeggen, dat
overeengekomen zijn zoo lang bij elkaar te
blijven als zij kunnen. Aldus een soort „vrij
huwelijk", maar dat zij om pwktische redenen
nog geheim houden. Twee ontwikkelde,
modern denkende menschen kunnen zich,
meent hij, op geen andere wijze met elkaar
verbinden. En hij gelooft dat u in deze dingen
éven vrij van oordeel zijt, als hij weet dat
*ljn moeder dat zou geweest zijn als zij nog
leefde, die zeker Lisa, dat is haar doopnaam,
tegemoet zou komen als ware zij zijn wettige
fcuisvrouw.
Zij is studente in de filologie en heel mooi.
tk ken haar; wij waren met ons drieën veel
t>ij elkander. Hij dacht dat zij misschien op
*en naburigen gaard haar intrek zou kunnen
kernen. Maar als u haur ook in üw huis .wilt
'jbntvangenl
Zie zoo, nu heb ik het gezegd, zoöais hij mij
hec/t
Maar zelf wil ik u nog vertellen dat ik niet
gerust ben op Carl.
Hij ziet er volstrekt niet vrij en moedig uit,
als iemand die de wereld trotseert voor een
idee. Integendeel.
Ik ben zoo bang dgt u niet van haar zult
houden en dat het om die reden pijnlijk zal
worden, niet het minst voor Carl zelf.
Mijn eerste gedachte was om hem dit te jeg-
gen; maar ik kon er niet toe komen. Ik wil
hem, zoo het kan, niet kwellen en wij zien
elkaar ook zoo zelden. Hij is verhuisd, dichter
bij de Universiteit. Hier was het voor hem
niet zoo gemakkelijk als voor ons, die aan de
Hoogeschool studeeren. En wees nu lief en
schrijf hem zelve wat u er van vindt en wilt.
Zelf is hij er van overtuigd, dat alles in orde
is. Hij is bijzonder ingenomen met Plato cn
Schopenhauer ;en meent het ernstig met zijn
pessimistische levensbeschouwing.
Wanneer hij er dus niet gelukkig uitziet in
zijn jonggehuwden staat, is dit zeker voor een
deel daaraan toe te schrijven, dat hij dien
staat beschouwt als een zondeval.
Ik heb vroeger altijd moe^e gehad om Hem
au sérieux te nemen en ik heb hem zeker wel
dikwijls geplaagd. Maar dat doe ik nu niet
meer, want daarvoor is hij mij te goed.
Maar nu hoor ik u vragen: „Maar zij? Is zij
gelukkig?"
Neen, moeder, Ik geloof niet dat Mofia Lisa
gelukkig is. Zij is een vreemd en ondoorgronde
lijk wezen. Soms doet zij mij denken aan een
vampyr, begeerig en wreeds maar dan weer
aan een verdwaald lam, dat naar haar moe
der zoekt. In onze wereld zal ze zijn als een
vreemde .vogel met zwarte vleugels.
Maar zij is mooi als een Judtli ach, moe
der, het is zonde van Mona Lisat Zij is, als het
ware, tot eenzaamheid geboren.
Kom, moeder, u moet dadelijk schrijven
maar vooral aan Carl! Ik voeg hier zijn adres
bij. En nu zal ik trachten aan het werk te
gaan. Ilcb het goed totdat.u terug ziet
Uw Koarc."
Eli gevoelde zich zoo gelukkig over het
eerste deel van ICaare's brief, dat zij er om
lachen en schreien moest. Er was dus geen
twijfel of onzekerheid in zijn ziel; het waren
nog de ideeën en de arbeid op zichzelf en er-
waren geen bijoogmerken, die zijn gedachten
in bezit namen; zij had nu de zekerheid, dat
hij nog vrij was van den koopmansgeest, die
zoovele jonge menschen in dezen lijd tot arm
zalige egoïsten mabkte.
En zij glimlachte over het standje dat zij
kreeg; het was juist en waar, ieder woord. Zij
voelde zelve dat haar onpartijdigheid soms
overdreven was, en dus eigenlijk een. zwak
heid. Maar men werd niet voor niets een heel
leven lang vol gestampt met alle mogelijke
theorieën over opvoeding; zij lieten je dikwijls
in twijfel,* wanneer het er op aan k-wam.
Onzeker en angstig^om niet^op alles acht te
geven-
Maar niettegenstaande al de misgrepen; die
zij kon gemaakt hebben, was hij, haar zoon,
dus toch nog frisch en onbedorven gebleven.
En zij klopte op de tafel om haar geluk te
bezweren. Er kon nog zooveel gebeuren. Zij
wist wel dat er bijgeloovige moeders waren,
die amuletten binden om den hals hunner
kinderen, maar de eenige zekere amulet tegen
al de betooyering der wereld was een yast,
op góede grondslagen gebouwd karakter, en
ieder nieuw teeken dat hij dat kostbare
amulet bezat, was als een blijde overwinning
voor haar.
Maar Carl, arme jongen! Zij zou hem dezer
dagen schrijven uit de volheid van haar ge
voel en zich door niets van buitenaf laten hin
deren. Kaarc's brombrief had haar er aan
herinnerd om op zich zelve te vertrouwen.
Want. eigenlijk waren haar angstige overwe
gingen in haar laalsten brief gewetenloos cn
laf gcwreest. Zij was angstig geworden voor de
verantwoordelijkheid; zij had een achterweg
willen openhouden. Was het niet kostelijk dat
zij ICaare had opgevoed om ten slotte zich
zelve op te voeden! Zij glimlachte bij de ge
dachte.
En zij schreef aan Carl alsof hij Kaarc was,
terwijl zij dacht aan zijn moeder cn haar als
het ware tot getuige opriep.
Lieve Carll
Dank voor je bericht en je groet door Kaare;
ik ben er blij en trotsch op dat je vertrouwen
in mij stelt en je herinnert dat ik je moeders
beste vriendin was, en dat ik altijd ga;.rne
de jouwe, wil zijn. Dat je nu, éven als vroeger,
welkom zijt in mijn huis, dat weet je, en je
hebt me daarvan een nieuw bewijs gegeven,
dat je Kaare's thuis als je eigen beschouwt,
ook nu het in werkelijkheid niet z.oo gewor
den is, zoeals ik hel mij gedacht had. Je be
grijpt dus dat ook je vriendin hier welkom is
wanneer je haar wenscht mee te brengen. En
komt zij, dan hoop ik dat wij als vrouwen
elkaar zullen leeren verstaan en van elkande*
zullen houden, al verschillen we in leeftijd erf
beginselen.
Want je weel wel dat voor mij de officicele
wijding niet de hoofdzaak in het huwelijk is.
De hoofdzaak is oneindig meer, ligt hooger of
dieper, dat Is namelijk de liefde, welke het
besef van verantwoordelijkheid, de vaste wil
en beslistheid om, nu dit het eenige is, danj
ook voor dat eenige onverdeeld te willen
leven.
Als twee menschen door bijzondere omstan
digheden hun geluk voor de wëreld moeten
verbergen, zal het hen altijd in moeiclijkheden
brengen en ik vind hen oneindig te beklagen.
Want als er iets is, waaraan men behoeftrf
heeft, wanneer men bemint cn gelukkig is,
dan is dat, hand aan hand door het leven ttf
gaan, vrij en blijde om samen de verantwoor<
(lelijkheid en den strijd van het leven te dra-*
gen.
Dat iemand zijn geluk verbergt uit trots, om*
dat hij vindt dat de samenleving er niet mee te
maken heeft, ook al is alles in orde en zijrf
huwelijk op goede grondslagen gebouwd, en
zedelijk zoo sollede als iets, vind ik kinder*
achtig
(Wordt vervolgd^"