kolonTènT
""BINNENLAND.-
Ver8pretöa fterfchten.
jjringen; de regimenten no. 1 en 3 van de
JCeizerjagers uit Tirol herwonnen echter alle
Werloren stellingen, namen een bataljons
commandant, 10 officieren en 153 man ge
vangen en veroverden twee machinegewe
ren. Ook een latere aanval der Italianen
werd afgeslagen.
Sterke vijandelijke afdeelingen, die zich
voor den Boite-rug verzamelden, wer-
iden door ons geschutvuur in toom gehou
den. Overigens hier en daar artilleriege-
vechten.
Onze vliegers hebben op Salcano en op
Costagnavizza (bij Görz) bommen laten val-
ien.
Rome, 19 Oct. (Stefani). Officieel
communiqué.
Op den Pasubio-berg volgen de aanvallen
en tegenaanvallen elkaar bijna zonder op
houden op, met uiterst hevige bombarde
menten in de tusschenpoozen. Gistermor
gen slaagde de vijand er zelfs in de redoute
op den „tand" binnen te dringen. Hij werd
onmiddellijk na een verwoed handgemeen
teruggeworpen. Een honderdtal gevange
nen, onder wie negen officieren, een buit
gemaakt kanon en een granaatwerper van
10.5 c.M. getuigen van de dapperheid van
onze troepen op dezen moeilijken dag.
Aan het verdere front hadden alleen ar
tillerie-gevechten plaats.
Op het Karstplateau maakten wij in klei
ne gevechten eenige gevangenen en ver
overden een machinegeweer.
Vijandelijke vliegtuigen wierpen bommen
op Borgo en op onze liniëen ten oosten van
Görz, zonder slachtoffers te maken of scha
de toe te brengen.
Bij San Giovanni (Ivangrad), ten westen
van Comendo, veroorzaakten onze vliegtui
gen brand in een vijandelijken observatie-
ballon.
Weenen, 19 Oct. (W. B.) Officieel
bericht van heden middag.
"Front aartshertog Karei. De gevechten
aan de Zevenbergsche Zuid- en Oostgrens
'duren voort.
Sofia, 19 Oct. (Bulgaarsch agent
schap). Communiqué van het hoofdkwartier.
Op het geheele Rumeensche front is niets
.van gewicht gebeurd.
Bukarest, 19 Oct. (Rumeensch
agentschap). Officieel communiqué.
Noordelijk en noord-westelijk front. Bij
Fulghes en Bicaz artilleriestrijd. Een onzer
afdeelingen trok over het Lampris-gebergte
haar Agas in het Trotus-dal, viel den vijand
^net de bajonet aan en vernielde 12 kanop-
jfien met voorwagens. Zij trok zich terug met
jlvegvoering van 600 gevangenen. Een an-
bere afdeeling die Gojoasa in het Trousdal
panviel, verraste den tegenstander; zij maak
te 300 gevangenen en nam eenige machi
negeweren. In het Uzul-dal sloegen wij aan
ballen van den vijand af.
h In het Oitoz-dal duren de gevechten met
uiterste hevigheid voort. In Vrancea wa-
^en lichte gevechten aan de grens bij Tabla
Buri. Bij Buzea artilleriestrijd. Bij Bratocca
jen Predelus ls de toestand onveranderd.
Bij Predeal hebben wij kleine vijandelijke
roepen-afdeelingen, die naar Chabucetul en
aunilui oprukten, over de grens terugge
worpen. In den Brau-pas hebben wij terrein
gewonnen. In de richting van Dragostavele
«ijn vijandelijke colonnes, die naar den Sca-
ra-pas oprukten, tegengehouden.
Op de rest van het front-en ook op het
•uidelijke en zuid-westelijke front is de toe-
ptand onveranderd.
Londen, 19 Oct. (R.) In het Lager-
Ruis deelde Bonar Law mede, dat de toe
stand in Rumenië sinds eenigen tijd een
boorwerp van zorgvuldige overweging is bij
jje Engelsche regeering en hare bondgenoo-
len en dat al het mogelijke gedaan wordt.
B e r 1 ij n, 1 9 O c t. (K. N.) Uit Bern
tyordt aan de Voss. Ztg. geseind, dat on
danks de groote verwachtingen die eenige
(Parijsche bladen thans nog van de tegen
stand van Rumenië koesteren, toch de ont
goocheling over den nieuwen bondgenoot
fen de pessimistische opvatting van den ge-
Reelen toestand overheerschend schijnt te
gijn. Nooit heeft Hervé zijn oproep om de
Eumeniërs te hulp te komen luider doen
inken. Bukarest zelf, of het Rumeensche
•eger althans dat deel van het Rumeen
sche leger dat tusschen Zevenbergen en
jden mond van den Donau staat schijnt
^yolgens hem bedreigd. Indien de Duitschers
.er in slagen zich van die Rueensche troe
pen meester te maken, dan wordt Rumenië
in twee deelen gespleten, het Rumeensch-
Russische leger in de Dobroedsja wordt dan
In den rug aangevallen en een groote buit
tean graan en petToleum valt dan in handen
Ber Duitschers.
Weenen, 19 Oct. (W.-B.). Officieel
bericht van heden middag.
Uit Albanië is niets te berichten.
B e r 1 ij n19 Oct. (W.-B.). Bericht uit
het groote hoofdkwartier van heden voor-
jtnicïdag.
Aan de Cerna ontwikkelden zich nieuwe
gevechten.
B e r 1 ij n, 19 Oct. (W. B.) Officieel.
Aan het Macedonische front ontwikkelden
lich aan de Cerna nieuwe gevechten.
P a r ij s, 19 Oct. (Havas). Namiddag-
communiqué.
in de streek van het Doiranmeer werden
^uigaarsche aanvallen, die in den nacht
yan 17 op 18 October gericht werden te
gen de stellingen van de geallieerden ten
poorden van Dodjili, teruggeslagen door het
yuur van de geallieerden met ernstige ver
liezen voor den vijand.
In de bergachtige streek van Dobropol
gaat de strijd voort in het voordeel van de
Serviërs, ondanks den hardnekkigen tegen
stand van den vijand.
Aan den linker Cerna-oever veroverden
W «i. ii. Mmui «s.
de Serviërs in den loop van een schitterend
gevecht het geheele dorp Brod. Een vijftig-
tol gevangenen bleven in hunne handen.
Op den linkervleugel van de geallieerden
duurt de artilleriestrijd met hevigheid voort.
Londen, 19 Oct. (R.) Britsch com
muniqué uit Saloniki.
Er is niets van belang gebeurd aan het
Stroema-front.
De vijand deed In den nacht van den
17en een krachtigen aanval op onzen rech
terflank in den sector van Doiran. Hij werd
teruggeslagen.
Sofia, 18 Oct. (Bulgaarsch agent
schap). Communiqué van het hoofdkwartier.
Aan het Macedonische front, tusschen het
Prespa-meer en den spoorweg Monastir-Flo-
rina, werd het gewone artillerie-vuur gewis
seld.
In de bocht van de Cerna zijn hevige ar
tillerie- en infonterie-gevechten geleverd. De
strijd duurt voort. Een zwakke aanval van
den vijand op Larnowa werd afgeslagen.
In het Moglenitza-dal en aan weerszijden
van de Vardar is geringe artillerie-actie.
Aan den voet van de Belasitza-Planina
heerscht rust.
Aan het Stroema-front werd druk ver
kend en hier en daar zwak artillerie-vuur
gewisseld.
Aan de kust van de Egeïsche zee bom
bardeerde een vijandelijke kruiser zonder
resultaat de hoogten rondom het dorp Or-
fano.
Petersburg, 19 Oct. (Tel.-agent-
schap). Communiqué van den grooten ge-
neralen staf.
Aan het Kaukazische front vielen onze
bergkozakken bij Talmieh in een stoutmoe-
digen aanval een vooruitgeschoven Turk-
schen post aan, die bijna geheel vernietigd
werd. Er werden eenige gevangenen ge
maakt.
Tien werst ten Zuid-westen van Moesh,
bij Marnik, werd de Russische voorhoede
door een vijandelijke overmacht omsingeld;
zij baande zich, dapper strijdende, met on-
beteekenende verliezen een weg naar hare
loopgraven.
Londen, 19 Oct. (R.) Officieel com
muniqué.
Onze bereden troepen in Egypte verken
den de vijandelijke troepenmacht bij Mog-
hara op 65 mijl ten Oosten van Samiulia.
Na een moeilijken marsch van twee nach
ten door een zandige streek werd de vijand
in een krachtige stelling ontdekt.
In den morgen van den 15en slaagden
wij er in hem terug te drijven na een ge
vecht van twee uren, waarbij onze vliegers
de hoofdstelling van den vijand bombar
deerden. Er werd een twaalftal lijken in de
loopgraven gevonden. Wij namen 16 Tur
ken gevangen en maakten een aantal ka-
meelen bult. Onze verliezen bedroegen één
doode en twee gewonden.
Onze colonne kwam den 17en terug zon
der een enkelen kameel te hebben verloren;
zij heeft inlichtingen van groote waarde
verkregen betreffende de streek en de stel
ling van den vijand.
Londen, 19 Oct. (R.) De minister
van koloniën heeft rapporten ontvangen
over de operatiën in de Zuidelijke distric
ten van Duitsch-Oost-Afrika, waarin het
volgende wordt bericht: Den 6en Juni viel
kapitein Roger den vijand aan en dreef hem
op de vlucht. Kort voor deze actie was er
een afschuwelijk incident voorgekomen. Een
cavalerist van de tweede Zuid-Afrikaansche
afdeeling werd door den vijand gevangen
genomen, op het wiel van een kanon ge
bonden en door een inboorling onder be
vel van een Europeaan geranseld. Daarna
werd op hem geschoten, zoodat hij door
zeven kogels getroffen werd. Twee dagen
later stierf hij; daar hij zijn bewustzijn niet
verloren had, kon hij het een en ander me-
dedeelen. De commandeerende officier van
de vijandelijke troepenmacht was graaf Fal-
kenstein.
Men gelooft, dat onder de gevangenen
drie Duitschers zijn, die bij deze mishande
ling tegenwoordig waren en van wie één
vermoedelijk medeplichtige is.
Verder wordt nog gemeld:
Onder de gevangen genomen Europea
nen waren dertien zendelingen, maar zij
hebben aan den strijd deelgenomen, of bij
den aanvoer en het transport geholpen.
Londen, 19 Oct. (R.) De Belgische
troepen in Oost-Afrika, onder bevel van
Tombeur, houden thans het westelijk deel
van den centralen spoorweg van het Tan-
ganjikameer tot Tabora tot op een afstand
van 65 kilometer ten oosten van deze plaats
bezet. De vijand vernielde op zijn terug
tocht alle bruggen, maar de Belgen voeren
uit den Congo materiaal over het Tanganji-
ka-meer naar Kigoma aan en herstellen de
lijn. Volgens de laatste berichten is de
dienst op den spoorweg over een afstand
van 80 kilometer hervat. De lijn van het
meer naar Tabora zal binnenkort heropend
worden.
De Duitschers hebben de lij- van Tabo
ra naar de zee eveneens ernstig bescha
digd en belangrijke bruggen vernield. In
afwachting van de noodige herstellingen
hebben de Engelschen er een auto-dienst
georganiseerd. Er is geen enkele Duitscher
meer ten Noorden van den centralen spoor
weg en de vijand is eveneens «verdreven
van de oevers van de drie meren, het c-
toria-, Nyassa- en Tanganjikameer. Het
aantal Duitschers, da tnog e er is, wordt
op een duizendtal geschat. Dé Duitschers
vluchtten bij de nadering der geallieerden
naar Neu-Iranga en zijn thans geconcen
treerd in de ongezonde en moerassige
streek van Matenge, waar de troepen 'der
geallieerden hen opsporen.
Berlijn, 19 Oct. (W. 3.) Officieel
bericht van den chef van den admiraalstaf
der marine
Door onze duikbooten werden in de Mid-
dellandsche Zee tot zinken gebracht:
den 4en Oct. het ledige Engelsche troe
pentransportschip Franconia van 18.150
ton;
den lien Oct. het bewapende Engelsche
transportschip Crosshill van 5002 ton, met
paarden en Servische geleiders;
den 12en Oct. het bewapende en zwaar
geladen Engelsche troepentransportschip
Sebek van 4600 ton. De Crosshill en de
Sebek bevonden zich op weg naar Salo
niki.
Den 16en Oef. heeft een van onze duik
booten een fabriek en spoorwegwerken bij
Catanzaro (Calabrië) met succes bescho
ten.)
Londen, 19 Oct. (R.) Het Britsche
stoomschip Alaunia is in den grond ge
boord.
De Alaunia is een schip van de Cunard-
lijn, groot 8000 ton netto. De kapitein en
de bemanning, 163 koppen sterk, is aan land
gebracht. Vooraf waren de passagiers, om
streeks 180 personen, waaronder een aan
tal vrouwen en kinderen, aan den wal geko
men.
Kristiansand, 19 Oct. (W. B.)
Het in Bergen thuis behoorende stoomschip
Sten, met eene lading nikkelerts van Skiën
naar Grimsby onder weg, is Dinsdag voor
middag door een Duitsche duikboot in den
grond geboord. De uit 16 man bestaande
bemanning werd door een Zweedsche
stoomboot des avonds te Kristiansand aan
land gebracht.
Kopenhagen, 19 Oct. (WB.) De
Zweedsche bark Gretha, uit Stockholm, met
mijnhout van Göteberg naar Sunderland, is
in den middag in de buurt van Hertehals
door een Duitsche U-boot in brand gesto
ken. De bemanning van 18 personen kreeg
tien minuten tijd om het schip te verlaten;
zij werd door een Noorweegsch poststoom-
schip opgenomen en des avonds in Frede-
rikshavn aan land gezet.
B er 1 ij n, 19 Oct. (K. N.) In leidende
politieke kringen wordt het optreden van
Noorwegen in de duikbooten-kwestie als
een directe onvriendelijke daad tegen
Duitschland gevoeld. Het verwijzen van de
pers van Noorwegen naar het optreden van
Zweden op gelijke wijze wordt te Berlijn
als niet juist teruggewezen, want Zweden
had zich te beklagen over belangrijke neu-
traliteitsschendingen, terwijl aan Noorwe
gen r.iets van dien aard is overkomen. Bo
vendien is men te Berlijn van oordeel, dat
Noorwegen, indien het oorlogsschepen in
twee klassen wil onderscheiden, zulks bij het
uitbreken van den oorlog had moeten doen
en niet eerst nu na verloop van verschei
dene jaren. Aangezien echter de duikboot
nota van Noorwegen bovendien onder de
pressie van de Entente-mogendheden tot
stand gekomen is, tegen welke pressie
Noorwegen zich op geenerlei wijze verzet
heeft, verlaat de regeering van Noorwegen
daarmede volgens de opvatting te Berlijn
ten eenenmale het standpunt van strikte
neutraliteit, waaraan het beter deed in 't be
lang van Noorwegen te blijven vasthouden.
Te betreuren is het, gelijk men te Berlijn
doet uitkomen, dat de houding van de pers
van Noorwegen niet geschikt is om het in
cident kalmer te beoordeelen. Die houding
heeft integendeel de ontstemming te Ber
lijn grooter gemaakt.
Washington, 19 Oct. (R.) Het ver
lies van de handelsduikboot Bremen wordt
thans feitelijk toegegeven door Duitsche
diplomaten, die van de bewegingen van het
schip op de hoogte zijn.
Kopenhagen, 19 Oct. (W. B.) Gis
teren is te Aalborg het Noorv.eegsche
schip Olaf aangekomen met een Engelsche
prijsbemanning van vijf man, onder wie één
officier. Het schip was den 9en October op
de Noordzee door een Engelschen kruiser
aangehouden en van een prijsbemanning
voorzien, die 't schip naar Stornoway moest
brengen. Tijdens een storm werd het schip
in oostelijke richting gedreven, zoodat de
Engelsche officier het commando weer aan
den kapitein overgaf, die koers zette naar
Aalborg.
Kopenhagen, 18 Oct. (W. B.) Naar
de National Tidende verneemt, is het plan
om zieke krijgsgevangenen naar Dene
marken over te brengen, nog niet opge
geven. Al wil Engeland voorloopig geene
gevangenen naar Denemarken zenden, de
commissie ad hoe zet toch haren voorbe
reidenden arbeid voort.
Van Rusland is nog geen antwoord ont
vangen.
Londen, 18 Oct (R.) Op de alge-
meene vergadering van de Ericson Ship
ping Compagny verklaarde de voorzitter
heden, dat de Duitschers zich ten volle
bewust zijn van het overwegend belang van
de toekomst hunner scheepvaart. Al het
gepraat in Duitschland over de vrije zee
is slechts een masker, om de neutralen te
misleiden. Hun werkelijk doel is de Britsche
scheepvaart te ondermijnen. Het zal noo-
dig zijn, als de tijd daarvoor is gekomen,
erop aan te dringen, dat de vijand schip
voor schip alles vergoedt, wat de geallieer
den ten gevolge van de zeeroovers-metho-
den der Duitschers verloren hebben. Het zal
ook noodig zijn, de vraag te overwegen of
de geheele tonnage van de Duitr -he koop
vaardijvloot, evengoed als die van.de oor
logsvloot, aangenomen zal worden als ge
deeltelijke betaling van de schadeloosstel
ling.
Kopenhagen, 1-8 Oct. (W. B.) Het
dagblad Politiken v erneemt uit Berg:n:
Van de Murmankust wordt bericht, dat de
Russische bevolking daar de Noorweeg-
sche zeelieden beschuldigt hare Schepen in
den grond te boren en daarom tegen dezen
eene vijandige houdig aanneemt. In
Alexandrowsk werd aan een doodzieken
Noorweger onderdak geweigerd. Zijne ka
meraden verkregen door dwang, dat hij In
het ziekenhuis werd opgenomenmaar Jaar
kreeg hij geene verpleging en stierf na
eenige dagen.
Het verkeer tusschen Archangelsk en
Vardö is steeds gestremd.
P a r ij s, 19 Oct. (Havas). In de negen
eerste maanden van 1916 stegen de Fran-
sche uitvoeren tot 2516 millioen tegen
2179 millioen gedurende het correspondee-
rend tijdperk van 1915, zijnde eene ver
meerdering van 337 millioen. Dit is eene
aanwijzing van eene aanmerkelijke ople
ving van de industrie.
D e U 35.
Volgens het Berl. Tageblatt heeft de com
mandant van de U 35, kapitein-luitenant
Arnauld de la Perrière, van den Keizer de
orde pour le mérite gekregen. Arnauld is
een van de duikboot-commandanten die het
meeste succes heeft gehad, en die de U 35
in den tijd van driekwart jaar, waarop hij
commandant is, met groote bravoure heeft
geleid.
Zooals bekend is, was het ook de U 35
die de Spaansche haven Cartagena binnen
liep en daar een eigenhandig geschreven
brief van den Keizer aan Koning Alfons
heeft afgegeven. Door de U 35 werden se
dert 126 schepen met een totalen tonnen
inhoud van 270.000 ton in den grond ge
boord, onder welke de Fransche kruiser Ri-
gel en de Engelsche kruiser Primula. Ook
verscheidene vijandelijke hulpkruisers wer-
der door de U 35 in den grond geboord,
o.a. de Gallia, de Provence en de Minnea
polis. Voorts zijn door de U 35 verscheidene
vijandelijke transportschepen met bestem
ming naar Saloniki tot zinken gebracht. De
U 35 had in het geheel bij de door haar ge
voerde operaties 17 gevechten te doorstaan.
Door deze enkele duikboot werd. aan den vij
and een schade berokkend van 450 millioen
Mark.
De dood van een vlieger.
Norman Prince, een Amerikaansch vlieger
in Franschen dienst, heeft het leven verlo
ren tengevolge van een ernstige verwon
ding. Prince stierf in het hospitaal. Hij
was in zijn vliegtuig gewond bij een lucht
gevecht en gevallen. Onder het vallen kwam
hij met het hoofd op een telegraafdraad te
recht. Als doodsoorzaak wordt dan ook
„bloeduitstorting in de hersenen" opgege
ven. Prince had de militaire medaille en
het oorlogskruis verworven.
Mevrouw Joubert. f De 'Afrï-
kaansche bladen melden het overlijden van
de echtgenoote avn wijlen generaal Piet
Joubert. Zij werd in 1830 te Richmond in
de Kaapkolonie geboren en heeft alle avon
turen der voortrekkers meegemaakt.
Namens duizenden Afrikaansche vrou
wen heeft zij in het begin van den oorlog
tevergeefs bij Botha om genade gesmeekt
voor Jopie Fourie.
Rochette gearresteerd. Uit
Parijs wordt aan het H.bld. geseindDe
beruchte bankier Rochette, die door aller
lei oplichterijen indertijd van de Fiansche
spaarders een paar honderd millioen frs.
wist los te krijgen en die na tal van juridi
sche en politieke incidenten te hebben uit
gelokt, de vlucht wist te nemen, is nu ont
dekt. Rochette was tot drie jaren gevange
nisstraf veroordeeld, maar verdween spoor
loos. Thans is hij teruggevonden en gear
resteerd. Sedert Augustus 1914 deed hij
onder een valschen naam dienst als motor-
wielrijder aan het front.
Stockholm, 19 Oct. (Ritzau.) Uit
Understed wordt medegedeeld dat het
stoomschip Alfhild uit Stockholm gisteren
tijdens een storm in de Aland-zee gezon
ken is.
Tien mannen en twee vrouwen, die aan
boord waren, verlieten het stoomschip in
twee reddingbooten, waarvan de ééne, met
zes man en twee vrouwen, omsloeg. Al deze
personen, met uitzondering van één vrouw,
die zich in de tweede boot redde, verdron
ken.
De tweede boot kwam hedenmorgen
vroeg bij het lichtschip van Understed aan.
Een lichtmatroos was dood. De tweede ma
chinist was in een vlaag van krankzinnig
heid overboord gesprongen.
Oost-IndiS.
De onlusten in Sumatra*
(Officieel). Bij het Departement van Ko
loniën is ontvangen het volgende telegra
fisch bericht van den Gouverneur-generaal
van Nederl.-Indië:
Bij een aanval op het detachement te
Paoetoea (aan de Tembesi, benedenstrooms
van de samenvloeiing met de Merangin)
sneuvelden zes opstandelingen; aan onze
zijde bekwam niemand letsel.
Uit Weltevreden wordt aan de Tel.
geseind:
De opstand in Palembang breidt zich langs
de Rawas-rivier uit. De colonne Grashuis
is bij Paoeh waarschijnlijk met de rebellen
slaags geraakt. De bevolking van Peman-
goeng keert terug. Bij Ajer Itan, in het Ta-
bir-gebied, hadden kleine gevechten plaats,
waabij 15 opstandelingen werden gedood en
evenveel gevangen genomen.
De Indische correspondent van het Hbld.
seint:
Officieel wordt gemeld: De colonne AscK-
moneit had van 68 October een ontmoe
ting met de opstandelingen in de streek
van de Ajer Hitam. De vijand kreeg5 doo-
den.
De controleur van Djambi bezooht van 11
tot 13 October alle dorpen in de afdeeling
Pemajo ng. De toestand is gunstig. Vier
per? :\en zijn ..wangen genomen.
Kapitein Snol heeft te Matembesi van de
door ds opstandelingen 26 Augustus gesto
len 14,000 gulden 8200 teruggebracht.
Kapitein Brasser meldt uit Bangko, dat in
de streek Tabia 12 opstandelingen zijn ge
dood.
Luitenant Vlasblom heeft 5 oproerlingen
te Pamenang aangehouden, luitenant Vors!*
12 te Kritnji.
(Officieel.) Bij het Departement van Ko
loniën is het volgende telegrafische bericnf
van den gouverneur-generaal van Nederl.-
Indië ontvangen:
De controleur van Rawas bezocht alle be
nedenstrooms gelegen rawasdoesoens,
waarbij 8 opstandelingen werden gevangen1
genomen. In de Rawas is het nu rustig.
De patrouille van den kapitein Frankamp
kwam via Moeara Kling!, Moeara Bliti eri
Trawos te Moeara Roepit aan.
Van particuliere zijde wordt aan de
N. R. Ct. het volgende uit Palembang ont-
vangen telegram toegezonden:
„Om onnoodige ongerustheid ten uwenf
te voorkomen, deelen wij u mede, dat da
politieke toestand in de residentie Palem
bang, tengevolge van de door de regeering
genomen maatregelen, geen reden tot ern
stige ongerustheid oplevert."
Oneerlijke controleur.
Uit Weltevreden wordt aan de Tel. ge
seind:
De controleur van Tambesi heeft 18.000
aan belastinggelden gestolen, waarvan
8.000 teruggevonden is.
Kameroverzicht.
Tweede Kamer.
Het wetsvoorstel om do wettelijke rege
ling en bescherming van de mijnarbeiders,
thans vastgelegd in het Mijnreglement, als
nog uit te stellen tot 1 November 1921, werd
in de zitting van Donderdag aangenomen,
na verwerping met 41 tegen 20 stemmeif
van een amendement-Albarda, om slechte
tot 1 Nov. 1918 uitstel te verleenen.
Grondwetsherziening.
De heer Troelstra zet zijn rede voo.t.
Hij betoogt, dat 't zou getuigen van groote
politieke kortzichtigheid, te beweren, dat de
volkswil zich niet zou hebben uitgesproken
voor algemeen kiesrecht.
Hij houdt verder een uitvoerig betoog, om
aan te toonen, dat de noodzakelijkheid van
algemeen kiesrecht voortvloeit uit de histo-
risch-malerialistische opvatting der geschie
denis. Vrouwenkiesrecht is niet allereerst
een sexe-zaak, doch een arbeiderszaak, daar
de vrouw nog sterker door het kapitalisme
wordt uitgebuit dan de man en een wapen
moet hebben om te strijden voor verbetering
vai\ toestanden.
Algemeen kiesrecht voor mannen en vrou
wen is, betoogt mr. Troelstra verder, een!
eisch van consequente toepassing der begin
selen van de S. D. A. P. en moet in de
Grondwet worden vastgelegd. Hij waar
schuwt echter tegen den eisch van alles of
niets. Wegneming van beletselen tegen
vrouwenkiesrecht is niet genoeg te achten y
de gehuwde vrouw mag niet worden uitge
sloten. We hebben noodig de normale vrouw,
uit het gezin en niet alleen de vrouw, die'
door allerlei omstandigheden van den nor
malen weg der vrouw is afgeweken. Spr. is
voorstander van evenredig kiesrecht, opne
ming van stemplicht in de Grondwet zou in
opportuun zijn met het oog op een latere in
voering van vrouwenkiesrechthij wil daar
om facultatiefstelling.
Met het door de regeering voorgestelde
onderwijsartikel kan spr. zich vereenigen, al
is hij bereid mede te werken tot eene rege
ling, die onedele concurrentie kan voorkon
men. Hij is evenwel verbaasd over het rel
letje, opgezet door hen, die doen alsof de
openbare school het uiterste gevaar loopt.
Spr. ziet slechts één leemte in het voorge
stelde* artikel 192. Hij zou de uitdrukkelijke
uitspraak willen, dat het onderwijs op beide
soorten van scholen op gelijk peil moet
staan, iets wat trouwens reeds een stilzwij
gende conditie is.
De heer De Meester(u. 1.) acht de op
portuniteit der yoorstellen boven twijfel. Dq,
consequentie van het standpunt van den mw*
nister brengt ook het algemeen vrouwen-"
kiesrecht mee. Spr. zou daaraan willen mee
werken als de herziening daardoor niet iri
gevaar zou worden gebracht; bovendien iST
wat geboden wordt, niet gering en wordt acri
het concentratieprogram ten volle voldaan,
Spr. is voorstander van evenredige verte
genwoordiging en wenscht niet te tornen
aan het door de regeering voorgestelde stel
sel. Ook wenscht hij stemplicht als comple
ment van evenredige vertegenwoordiging.
Wat het onderwijs betreft, staat de Libe-(
rale Unie nog op het standpunt dat de opener
bare school de beste iszij wil evenwel ra*'
kening houden met het feit, dat zeer veler^
de openbare school niet willen, waardoor we
komen tot den strijd, die alleen door geeste-^
lijke middelen kan worden gestreden ei\j
waardoor we logisch komen tot financieelé
gelijkstelling.
Mr. Tydeman (u. 1.- acht het tijdstip^
voor de behandeling eigenlijk niet gunstig, 1
maar heeft toch ook niet veel bedenking te-;
gen bespreking op dit oogenblik. Hij hadj
liever uitgebreider Grondwetsherziening ge
zien, doch komt er tegen op, dat de regee
ring het verband tusschen het kiesrecht er>
het onderwijs heeft aanvaard.
Te half vijf wordt de vergadering verdaagd
tot heden half twaalf.
BerlcMen.
De Staatscourant van 19 October beval
o. a dc volgende Kon. besluiten:
op verzoek >\cgens solhracbt^fi dieusUij4
