KOLONIËN,
"BiNNENLAND.
jÜerlijk vastgesteld ~en geformuleerd kunnen
'•worden, maar over het algemeene doel, dat
jde geallieerden in dezen oorlog moeten be
reiken. En om dat te doen moet ik u ver
zoeken u te herinneren en nooit te vergeten
hoe de oorlog ontstond. Wanneer wij in de
stemming, zooals die behoort te zijn, over
den vrede gaan spreken, dan kan dat
slechts geschieden door ons voor oogen te
houden en nooit, zelfs geen oogenblik, te
^vergeten, wat de ware oorzaak van den
oorlog was. Sommige menschen zeggen:
pOch, wij behoeven geene oude koeien uit
de sloot te halen. Iedereen weet dat!" Maar
men kan het niet te vaak ophalen, want het
hangt nauw met de vredesvoorwaarden sa
men. Duitschland praat over vrede. Zijne
staatslieden praten over vrede. Over wat
;Voor een vrede praten zij? Zij zeggen:
„Duitschland moet waarborgen hebben, dat
het met weer wordt aangevallen." Als deze
oorlog Duitschland opgedrongen was, zou
dat een logische redeneering zijn, maar,
omdat hij Duitschland niet opgedrongen
.werd, doch Duitschland dien aan Europa
'opdrong, moeten juist de geallieerden waar
borgen voor den toekomstigen vrede heb
ben. (Toejuichingen).
In Juli 1914 dacht niemand er aan om
Duitschland aan te vollen. Er is gezegd, dat
Rusland het eerst mobiliseerde. Zoo wordt
het in Duitschland voorgesteld als recht
vaardiging van de bewering, dat de oorlog
geen agressieve oorlog van den kant van
Duitschland was, maar opgedrongen werd.
Rusland heeft nooit de mobilisatie, waar
over Duitschland klaagt, bevolen, dan nadat
Duitschland geweigerd had een conferentie
te houden, en het heeft dit ook niet eerder
gedaan dan nadat in Duitschland een be
richt was verschenen, dat Duitschland tot
de mobilisatie het bevel had gegeven en dit
bericht naar Petersburg was geseind. (Toe
juichingen).
Het was weer de oude geschiedenis van
3870. De voorbereidingen tot den oorlog,
ïiiet alleen wat het materieel betreft, maar
ook de voorbereidende maatregelen, ver
keerden te Berlijn in een meer gevorderd
stadium dan in eenig ander land en toen
het gekozen oogenblik aanbrak, werd er een
manoeuvre uitgevoerd, om het eene of an-
'dere land uit te lokken tot het doen van een
verdedigenden stap, en als deze gedaan
.was, een ultimatum te stellen, dat den oor
log onvermijdelijk maakte. Ik zou niets lie
ver willen dan dat deze beweringen, dat
Rusland's mobilisatie een agressieve en
geen defensieve maatregel was en dat een
andere mogendheid dan Duitschland met
België's neutraliteit sjacherde of van plan
was over België's grondgebied aan te val
len, voor eene onafhankelijke en onpartij
dige rechtbank onderzocht werd.'
Wanneer vier mogendheden een confe
rentie voorstelden en één mogendheid wei
gerde, zijn het dan de mogendheden, die
de conferentie aanboden, welke den oor
log uitlokten, of de mogendheid, die haar
afsloeg? De Czaar van Rusland stelde voor
het Haagsche gerechtshof uitspraak te laten
doen. Is het de vorst, die voorstelt zich tot
den Haag te wenden, die den oorlog uitlokt?
Of is het de vorst, die dit voorstel voorbij
gaat?
Aan den vooravond van den oorlog legde
Frankrijk de belofte af, de neutraliteit van
België te eerbiedigen, als Duitschland deze
niet wilde schenden. Wij vroegen om een
dergelijke belofte. Was het de mogendheid,
die om deze belofte vroeg en de mogend
heid, die haar gaf, welke voor de schending
.van België's neutraliteit verantwoordelijk
rijn, of de mogendheid die weigerde dien
waarborg te geven?
Nog kort geleden betreurde de kroon
prins tegenover een Amerikaanschen cor
respondent het verlies aan menschenlevens
els gevolg van den oorlog. Ja, omdat wij
wisten, welk verschrikkelijk lijden de oor
log met zich moest brengen en hoe vree-
selijk een oorlog in^ Europa zou zijn, trach
ten wij hem in 1914 te voorkomen en om
dat wij deze ontzettende ervaring hebben
wat de oorlog beteekent zijn wij besloten dat
deze oorlog niet zal eindigen voordat wij
er van verzekerd kunnen zijn, dat de toe
komstige geslachten en volken niet weer
laan zulk een vreeselijke beproeving zullen
blootstaan.
Duitschland's plan was, dat Frankrijk en
Rusland verslagen zouden worden en En
geland geïsoleerd en vernederd. Wij moe
ten nooit het aanbod vergeten, dat het ons
deed, om ons uit den oorlog te houden.
Er werd ons door Duitschland gevraagd
onder zekere voorwaarden neutraal te blij
ven. Men vroeg ons, de neutraliteit van
België te verloochenen en Duitschland de
vrije hand te laten van de Fransche kolo
niën zooveel te nemen als het wilde. Dat
was het plan, niet alleen om ons te isolee-
ren, maar om ons in minachting te bren
gen. Ik vraag iederen neutrale, wat de toe
komst van dit land zou zijn geweest, als de
Britsche regeering zulk een aanbod had
aangenomen. Wij zouden ^je verachting van
2e gehéele wereld op ons hebben geladen.
^Gelukkig slaagde deze zoo doorzichtige toe
leg niet.
En nu wat de politiek betreft, die gevolgd
móést worden. Een zekere professor Ostler,
feen Duitscher, liet zich in 19T4 tegenover
<cen Amerikaan uit. Hij noemde zich paci
fist en omschreef Duitschland's doel.
Duitschland moest aan het overige Europa
'den vrede dicteeren en het beginsel der vol
strekte souvereiniteit van iedere individu-
©ele natie moest worden prijs gegeven.
Dat was de geest, waarin de oorlog werd
begonnen. Ik houd mij aan het woord van
Iden premier, dat wij zullen strijden tot wij
©nze suprematie hebben gevestigd en het
recht van vrije ontwikkeling onder gelijke
omstandigheden verzekerd, waarbij alle sta
ten, groote en kleine, In overeenstemming
met hun aard, samen opbouwend kunner^
goj lui*-. ijlsjjsjl. -v-f yjiwu'iwmiaMK wamaw
opgroeien, en werken als één gezin van het
beschaafde menschdom.
In dezen strijd hebben wij al ons geld,
hulpmiddelen, materieel en arbeidskracht
geworpen, zoodat wij thans een. groot leger
slagvaardig hebben uitgerust. Wij hebben
het levensbloed van onze natie gegeven,
dat wij plengen zijde aan zijde met onze
bondgenooten, aangespoord door de kracht
die zij toonen in de verdediging van hunne
landen. Wij plengen het omdat wij weten,
dat onze zaak de hunne is en dat wij voor
de toekomst samen staan en vallen, zonder
ons van elkaar af te scheiden, voelende dat
eendracht onmisbaar is niet alleen voor de
overwinning, maar ook voor ons toekomstig
leven en slagen. Duitschland tracht ons van
elkaar te scheuren om zijn doel te verwe
zenlijken. Maar geen week gaat voorbij,
waarin niet ons besluit, om gezamenlijk met
onze bondgenooten te volharden, beves
tigd wordt en na den oorlog vertrouw ik,
dat de herinnering aan den gezamenlijk be
toonden moed, die ons door deze beproe
ving heen brengt, een duurzamen band van
vereeniging en sympathie tusschen onze
regeering en ons volk zal vormen.
Ik wensch nog een enkel woord over een
ander onderwerp te zeggen. Wanneer ik
aan de toekomst na den oorlog denk, vraag
ik mij af, wat kunnen de onzijdigen doen?
Ik heb aan iemand, die mij hierover polste,
geschreven: „De geloof dat het beste wat
de onzijdigen kunnen doen, is te trachten
te voorkomen, dat een oorlog als deze weer
voorkomt^' Wanneer de volken in zulk een
besluit eensgezind waren geweest en in
Juli 1914 met kracht er op hadden aange
drongen, dat het geschil moest worden ver
wezen naar eene conferentie of naar het
Haagsche gerechtshof en dat het Belgische
tractaat moest worden geëerbiedigd, zou er
nu geen oorlog zijn.
Van de oorlogvoerenden is niet te ver
wachten, dat zij er tijd aan zullen geven
om te overwegen wat, nadat wij de overwin
ning behaald hebben, gebeuren moet. Maar
de onzijdigen kunnen dit wel.
Ik merk op, dat niet alleen president Wil
son, maar ook de candidaat voor het presi
dentschap Hughes de oprichting van een
bond voorstaan, welke zich niet interventie
in den huldigen oorlog tot doel stelt, maar
het tot stand brengen van eene internatio
nale vereeniging, om den vrede in de toe
komst te verzekeren. Dat is een werk voor
de neutrale-landen, dat wij allen met inge
nomenheid en hoop moeten beschouwen.
Maar wij moeten dit in het oog houden, dat,
wanneer de natiën na den oorlog in staat
zullen zijn iets effectiefs te doen, door zich
te verbinden met het gemeenschappelijke
doel den vrede te bewaren, zij er op voor
bereid moeten zijn niet meer te onderne
men dan wat zij in staat zijn te volbrengen
en wat zij, als er een krisis komt. door hun
ne macht kunnen handhaven. Wij moeten
hen vragen: Als de tijd komt, zult gij er dan
voor opkomen? Het -doel van dit verbond
is te zorgen, dat verdragen worden nage
komen en dat een andere uitweg wordt be
proefd, voordat tot den oorlog wordt over
gegaan.
In 1914 bestond een dergebjk verbond
niet. Wanneer wij ons eens voorstellen, dat
de toestand van 1914 terugkeerde en er
zulk een verbond bestond, zou alles er van
afhangen, of de stemming der volken, die
achter dit verbond staan, zoozeer doordron
gen is van de lessen van dezen oorlog,
dat zij ieder volk kan bewegen het als een
levensbelang te beschouwen, dat de vrede
anders dan door de macht wordt gehand
haafd.
Maar men moet meer hebben dan dat.
Er moet eene overeenkomst komen na den
oorlog betreffende de methodes, die bij het
voeren van den oorlog in acht genomen
moeten worden. Grey veroordeelde in
scherpe woorden de Duitsche methodes van
oorlogvoering; hij wees op het in 't wilde
uitzetten van mijnen, de aanwending van
verstikkende gassen, het in den grond bo
ren van handelsschepen met bemanning en
passagiers, de euveldaden bedreven in be
zette streken. De onzijdigen hebben er be
lang bij, dat er iets gedaan wordt om te
verzekeren, dat in de toekomst regelen
worden gesteld en gesteund, waardoor het
duidelijk wordt, dat iedere daarvan afwijken
de natie door de gansche wereld beschouwd
wordt als een gemeenschappelijke vijand
van het menschdom.
In de jaren vóór-den oorlog, hebben wij
in de sombere schaduw van het Pruisische
militarisme geleefd. Er moet geen vrede
zijn behalve een, die aan de volkeren van
Europa de zekerheid verschaft, dat zij in de
toekomst zullen leven van die schaduw be
vrijd, in de open lucht en in het licht van
de vrijheid.
Dit is het doel waarvoor wij strijden.
Gent, 24 Oct. (W. B.) Heden voormid
dag vond de plechtige opening plaats der
Vlaamsche universiteit te Gent. Ongeveer
1000 personen uit alle deelen .van België
waren daarbij tegenwoordig. In de aula be
vonden zich behalve de professoren en de
studenten ook velen, die zioh op politiek
gebied bewegen en het meerendeel der
Vlaamsche literatoren.
Rector Hoffmann sprak over de sociale
beteekenis der hoogeschool en ontwikkelde
in zijn rede vele nieuwe gezichtspunten. Hij
verklaarde, dat de universiteiten hunne taak
in sociaal en moreel opzicht slechts dan
zouden kunnen vervullen als zij op normale
grondslagen worden opgebouwd.
Tot dusver was dit te Gent niet het ge
val, daar niet in de moedertaal onderwezen
werd. Ook waren voor studenten en leera
ren grootere vrijheden noodzakelijk, wan
neer de volksontwikkeling in alle lagen van
de bevolking wil doordringen.
De rede werd met levendigen bijval be
groet. Nadat de curator, De Vries, eenige
officieele ntededeelingen omtrent de uniyer-
siteit had gecaan, was de plechtigheid ge
ëindigd.
Voor het universiteitsgebouw had zich een
talrijk publiek verzameld, dat dc professo
ren en studenten vriendelijk begroette.
Hedenavond wordt in den Vlaamschen
schouwburg een algemeene vergadering ge
houden, waarin op de beteekenis van de
Vlaamsche hoogeschool voor het Vlaam
sche volk gewezen zal worden.
Morgenvoormiddag beginnen de colleges.
Londen, 24 Oct.-(R) Het ministerie
van Binnenlandsche Zaken heeft bepaald,
dat alle winkels 's Zaterdags om negen,
Vrijdags om acht en de andere dagen
der week om zeven uur 's avonds moeten ge
sloten worden.
Deze bepaling geldt niet voor restaurants,
winkels voor vleeschwaren en die waar cou
ranten worden verkocht.
Weenen, 23 Oct. (W. B.) Heden
avond werd in het politiebureau de moor
denaar van den minister-president Stuergkh,
dr. Friedrich Adler, voor de tweede maal
verhoord door den rechter van instructie
dr. Jakob. Waarschijnlijk zal hij morgen bij
het Landesgericht worden ingeleverd.
Oost-Indië
Indië weerbaar.
Uit Weltevreden wordt aan de Tel. ge
seind:
Oud-gouverneur-generaal Idenburg heeft
zich bereid verklaard, bij de autoriteiten in
Nederland de deputatie voor de weerbaar
heid van Indië te introduceeren. Die depu
tatie is thans samengesteld uit den Prins
van Solo, den regent van Magelang, leden
van Sarikat Islam en Boedi Otomo, luite
nant Rhemrev, een/Menadoneesch en een
Ambonneesch vertegenwoordiger, te zamen
zeven personen.
Kameroverzicht.
Tweede Kamer.
In de zitting van Dinsdag werd. na be-
eediging van den heer De Kanter, nieuw lid
voor Dordrecht, het wetsontwerp tot instel
ling van een Volksraad voor Indië, zonder
stemming aangenomen.
Grondwetsherziening.
De heer Van der Voort van Zijp
(a.-r.) zet zijne rede voort. Hij acht het be
grijpelijk, dat, bij den geweldigen omkeer in
de stemming der linkerzijde, onder de voor
standers van het bijzonder onderwijs er zijn,
die, ook na den arbeid der Bevredigings
commissie, nog vreezen, terwijl verschillen
de uitingen in den laatsten tijd van de lin
kerzijde gehoord en uitspraken van partijen
recht geven te vragen naar de preciese be
doelingen van de linkerzijde. We verkeeren
nu in eene onzekerheid, waarin niets zeker
is, dan dat men allerlei voorbehoud maakt,
terwijl toch het voorgestelde artikel 192 het
compromis is, waarbij de antirevolutionai
ren het maximum hebben gegeven, van wat
zij geven kunnen.
Wat het kiesrecht betreft, hebben de an-
tirevolutionnairen geen bezwaar tegen eeni
ge honderd duizenden kiezers meer, wel
echter tegen het beginsel, waarop het alge
meen kiesrecht wordt toegekend, en dat de
zegepraal van het individualisme beteekent.
Het huismanskiesrecht is evenwel thans toch
niet te verwezenlijkenhij wil daarom het
algemeen kiesrecht aanvaarden als beter dan
wat we thans hebben.
Hij is tegen vrouwenkiesrecht, doch als
het komt, moet het vooreerst aan de gehuw
de vrouw gegeven worden. Stemplicht acht
spr. ongeoorloofd.
De heer L o e f f (r.-k.) betreurt, dat de her
ziening niet breeder is opgezet, dat met
name niet wordt onder de oogen gezien de
vraag, of niet andere organen dan provin
cies, gemeenten, waterschappen in ons
staatsverband moeten worden opgenomen.
Hij had ook liever kiesrecht en onderwijs in
één ontwerp geregeld gezien; het verband
was dan gemakkelijk gelegd.
Hij brengt minister Cort van der Linden
in de eerste plaats hulde voor de erkenning
van het goed recht der bijzondere school,
daar dit voor spreker eene zaak van recht is,
terwijl algemeen kiesrecht slechts een quahs-
tie is van politieke opportuniteit. Ook spre
ker keurt den handel in beginselen af. Spre
ker maakt zich ten aanzien van het kiesrecht
los van de motiveering van den minister.
In zake het passieve vrouwenkiesrecht
geeft spr. zich gewonnen, omdat dit iets an
ders is dan het actieve vrouwenkiesrecht.
Het actieve vrouwenkiesrecht is voor de
groote meerderheid der katholieken geen
beginselquaestie, daarom zijn zij niet prin
cipieel tegen wegneming van de beletselen
er tegen uit de Grondwet, en zij vereenigen
zich met het betreffende voorstel der regee
ring, omdat zij het 't verstandigst achten
quaesties van den dag, die beweging kun
nen wekken, aan de gewone wetgevers over
te laten.
Spr. is voor evenredige vertegenwoordi
ging en aanvaardt het stelsel door de regee
ring gekozen. Stemplicht acht hij noodza
kelijk en dringt bij den minister er op aan
op dit stuk pal te staan.
Ten slotte verklaart zich spr. voor de on-
derwijsvoorstellen.
Met art. 192 gaan wij mee zegt spr., maar
zonder wijzigingen. De voorgestelde wijzi
gingen zijn voor de Katholieken niet accep
tabel.
Spr. wil geen uitgewerkt stelsel in de ad-
ditioneele artikelen, maar wel een eenvou
dige bepaling, dat binnen een zekeren tijd
de onderwijsvoorstellen geheel gereed zul
len zijn.
De heer De Mura 11 (u. 1.) bestrijdt de
rede van den heer Troelstra, S£x4 fretoogt»
dat de oppositie uitgaat van degenen die, ten
plattelande gedwongen zullen worden het
confessioneele onderwijs te volgen. In 't art.
worden gemist de gelijke eischen van deug
delijkheid voor bijz. en openbaar onderwijs.
Spr. is voor invoering van algemeen man-
nenkiesrecht en is van oordeel dat 't actieve
vrouwenkiesrecht hier in de Grondwet moet
wórden opgenomen.
De heer Van Leeuwen (s. d.) houdt
een uitvoerig betoog over het principieele
verschil dat in de Kamer bestaat over het
Vrouwenkiesrecht.
Spr. betoogt dat het vrouwenkiesrecht
niet in strijd is met de Christelijke beginse
len en bestrijdt o.a. de meening dat vrou
wenkiesrecht ongunstigzou werken op de
vrouw, het gezin en de maatschappij.
Spr. betoogt ten slotte dat de thans te
nemen beslissing van grooten invloed zal
zijn op de verdere ontwikkeling der maat
schappij. Spreker bestrijdt de bewering dot
het vrouwenkiesrecht een nadeeligen in
vloed zou hebben op het gezinsleven.
Te 5.40 uur wordt de beraadslaging ge
sloten.
Berichten.
De Staatscourant van 24 October bevat
o.a. de volgende Kon. besluiten
op verzoek eervol gepensionneerd wegens
volbrachten diensttijd de le luiteannt der
infanterie van het Indische leger A. Visser,
thans met verlof hier te lande;
op non-activiteit gesteld wegens tijdelijke
ongesteldheid de le luitenant L. H. A.
Crommelin, van het 3e reg. huzaren.
benoemd tot belasting-ontvanger te Hon-
tenisse F. Greidanus, thans te Aardenburg;
te Menaldum G. J. R. Slotboom, thans te
Amstenrade.
Deelneming. De Minister van
Buitenlandsche Zaken heeft den Nederland-
schen gezant te Weenen telegraf1--' opge
dragen de deelneming der regec-;ng te be
tuigen aan de regeering^ van Oo?4anrijk-
Hongarije wegens den moord op den minis
ter-president Graaf Stürghk.
De heer von Kühlmann, aftredend
Duitsch diplomatiek vertegenwoordiger te
s Gravenhage, is thans weder voor eenige
dagen te 's Gravenhage teruggekeerd, om,
alvorens naar zijn nieuwen post te Konstan-
tinopel te vertrekken, zijn officieele af
scheidsbezoeken af te leggen.
Eerste Kamerverkiezing.
De Provinciale Staten van Zuid-Holland
kozen gisteren in de vacature mr. van Water
schoot van der Gracht tot lid der Eerste
Kamer den heer F. H. van Wichen, roomsch-
katholiek Tweede Kamerlid voor Haarlem
mermeer, met 43 stemmen tegen 26 stem
men op dr. A. Plate en 10 op den heer
Vliegen.
Tweede Kamer-vacature
Haarlemmermeer. Als r.-k. candi
daat voor de Tweede Kamer in het kiesdis
trict Haarlemmermeer is, naar het N. v. d. D.
meldt, in de plaats van den heer Wichen,
die door Zuid-Holland naar de Eerste Kamer
wordt afgevaardigd, reeds aangewezen de
heer J. H. M. Balvers, lid der Provinciale
Staten van Zuid-Holland, te Hillegom.
Art. 192 van de Grond we-
Aan de Tweede Kamer is een adres gezon
den door het Nederlandsch Onderwijzers-
Genootschap, waarin gevraagd wordt:
lo. de 4e alinea van het nieuw ontworpen
artikel 192 der Grondwet aldus te wijzigen,
dat zij zal luiden: Overal in het wordt
van overheidswege voldoend openbar alge
meen vormend lager onderwijs gegeven.
2o. de 5e alinea van genoemd artikel zdo
te wijzigen, dat duidelijk blijkt, dat de ei
schen van deugdelijkheid aan het geheel of
ten deele uit de openbare kas te bekostigen
onderwijs te stéllen, zoodanig bij de wet
moeten worden geregeld, dat zij voor bij
zonder en openbaar onderwijs dezelfde
zijn.
Bij Koninklijk besluit van 21 October
1916 no. 50, is aan den reserve-tweede
luitenant T. J. Velderman, van het regiment
grenadiers, ter zake van ongeschiktheid voor
de verdere waarneming van den militairen
dienst, wegens lichaamsgebreken, en alzoo
krachtens de artt. 36, punt 4o, en 37 der
wet voor het reserve-personeel der land
macht 1905, een eervol ontslag uit den mili
tairen dienst verleend.
K. Kater. Naar de Standaard ver
neemt, is de heer K. Kater, eere-voorzitter
van Patrimonium, Maandag bij een wande
ling in de Leidschestraat door een duize
ling bevangen en gevallen.
Na thuis gebracht te zijn, scheen hij wat
op te knappen, doch 's avonds kreeg hij
een flauwte, een attaque van beroerte. Zijn
toestand wordt zeer zorgelijk geacht; be
wusteloosheid duurt voort
C. van der Stok. t Te Leiden is
overleden de heer C. van der Stok, burge
meester-secretaris van Nieuwpoort, Lange-
rak en Groot-Ammers, dijkgraaf van het
hoogheemraadschap de Alblasserwaard met
Arkel beneden de Zouwe.
ledtrland «n de oorlog»
Opgebracht.
Bij de betrokken reederijen is officieel be
richt ontvangen, dat de stoomloggers VI112
„Adriaan" van de reederij IJzermans te
Vlaardingen, en IJM 33 „Jhr. Carel Herman
van der Brandeler" van de Nat. Stoomvis-
scherij-Maatschappij te Umuiden, naar
Grimsby zijn opgebracht.
Opgebracht naar Zeebrugge.
De Caledonia, Zaterdag ochtend met
steenkool en stukgoed j/an Huil naar Rot
terdam vertrokken, werd, naar de N. R. Cf.
meldt, in den nacht van Zaterdag op Zon-,
dag op ongeveer 20 pujl afstand van hef
Maasvuurschip door Duitsche marine-vaarW
tuigen aangehouden en naar Zeebrugge op*
gebracht. i
Nadat aldaar de scheepspapieren waren'
nagezien, mocht het stoomschip, zonder dal
er iets van de lading behoefde te wordei^
gelost, de reis naar Rotterdam voortzet-*
ten.
Gisternacht om kwart voor twee is hel
schip, met ongeveer twee etmalen -vertra*
ging, den Nieuwen Waterweg blnnenge*
loopen.
De „Fortuna" gezonken.
Gistermorgen was nog niets naders ver
nomen omtrent het lot van de 15 leden dei-
bemanning van de „Fortuna", die niet ol^
gered vermeld zijn, zoodat het vermoedert
gegrond is, dat zij omgekomen zijn. Ondeij
de niet als gered opgegevenen is ook de ge«
zagvoerder, de heer R. Vooiham.
Omtrent het vergaan der „Fortuna"'
van de Koninklijke Nederlandsche Stoom
boot Maatschappij, is bij de directie te Am*,
sterdam een bevestiging ingekomen van den'
Londenschen agent. De overlevenden zijn
op 't oogeblik in de Engelsche hoofdstad*
Naar de Tel. verneemt, is het s.s. „Fortu-.
na" op de Amsterdamsche beurs tegen moe
lestgevaar verzekerd voor 300.000 be*
treffende het casco, en 225.000 voof
vrachtpenningen.
Suiker.
Het Hbld. schrijft:
Sedert eenige weken is de campagne "n
de suikerfabrieken begonnen, maar nojf
steeds is de regeling, waarbij bestemming
aan het product wordt gegeven, niet geheef
in orde. Nfet voor het binnenland en niet
voor het buitenland.
Wat de binnenlandsche voorziening be-,
treft, weet men, dat er een regeling afge*
kondigd is, waarbij althans gezorgd is, da(
bij het einde van het seizoen zich geen te-<
kort zal voordoen. De uitvoering van deze
regeling brengt nogal wat moeilijkhedeit
mede. Zoo b.v. is nu reeds gebleken, dat
het verplichte inleveren van dagstaten vooii
tusschenhandelaren, die èen betrekkelijk
geringen afzet hebben, behalve den grootei\
last, ook in verhouding tot de winstmarge,,
onevenredig hooge kosten met zich brengt.
En bijna onoverkomelijk is het bezwaar voof
vele afnemers dier tusschenhandelaren, dal
zij telkens en telkens weer, als zij een klei*
ne hoeveelheid suiker willen betrekken»
daarvoor eerst een gang naar het gemeen*
tehuis moeten maken.
Ook over de prijsregeling heerscht zee*
veel ontevredenheid. Daarover hebben dtf
vorige week raiffinadeurs, tusschenhandela*
ren en kruideniers eenige malen vergaderd,
waarbij besloten werd aan te dringen op
'herstel van dezelfde prijsregeling als van het
vorige jaar.
Wat nu de uitvoerregeling betreft, deze
is zelfs nog niet gereed. Voor zoover one
bekend is geworden, schijnt de regeering
het recht van uitvoer te willen verleenen
aan een op te richten of reeds geconstitu
eerde vereeniging van fabrikanten. Deze
vereeniging heeft echter al aanstonds mei
groote moeilijkheden te kampen. Duitsch
land schijnt nJ. den eisch gesteld te hebberf
om alles, wat wij niet noodig hebben voor -
ons binnenlandsch verbruik, te ontvangen'.
Dezen eisch wordt kracht bijgezet door de'
bedreiging, dat we anders het volgende jaar
geen kalksteen zullen krijgen (noodig bij de
ruwfabricage) en ook geen zaaizaad voor de
suikerbieten. Het kweeken van dat zaafc
zaad is n.I. een afzonderlijke teelt, die voor*
namelijk in Duitschland wordt uitgeoefend,
Gebrek aan regeeringsmeel.
Het bestuur van de Coöperatieve
Broodbokkerij „De Volharding" te 's Gra*
venhage deelt mede, dat het zich verplichl
ziet aan de leden (13000 gezinnen) be*
kend te maken dat de vereeniging wegens
gebrek aan regeeringsmeel niet in staat 's
regeeringsbrood (brood op broodkaart) tö
leveren.
Het bestuur voegt er aan - ';rt alle
pogingen bij de autoriteiten aangewend, om
nog regeeringsmeel te krijgen, gefaald heb*'
ben.
Gebrek aan paardenvoeder.
Naar wij vernemen zal wegens onvol
doende verstrekking van krachtvoeder voor
de paarden van den trr.mdienst Dokkum-*
Veenwoude ingaande TO October a.s. de
dienst belangrijk worden beperkt.
Duitsche kinderen.
Gisternamiddag zijn 233 Duitsche kinde*
ren uit verschillende plaatsen van ons Ian<J
r.aarj>un vaderland teruggekeerd.
Over de grens gekomen.
Te Maastricht kwamen twee uit Duitsch
land ontvluchte Russen aan.
Te Aerdt arriveerden drie Duitsche deser*
teurs in burgerkleeren.
Te Maastricht kwam een uit Duitsche
krijgsgevangenschap ontvluchte Rus aan.
De ZsppeEin.
Uit Gorinchem wordt ons geseind:
In verband met een bericht, dat in de peri'
de ronde doet, als zou het voorwerp, dat
Zondagavond bij Gorinchem door een Zep
pelin werd uitgeworpen, geen bom zijn, ver
namen wij van deskundige zijde, dat men'
niet aan de mogelijkheid mag denken, dat
het bewuste voorwerp een eenvoudige ben-'
zine-bus is. Immers, het is uitgesloten, dat
een bus, welke benzine of benzol bevat, en'
die omlaag valt of geworpen wordt, tot ont
ploffing kan overgaan. De bus zou dart1
slechts vernield zijn, terwijl de benzine of
benzol zich over den gronS zou versprei
den. Waar in het onderhavige geval een'
ontploffing is gehoord en bovendien een
flink gat in den bodem geslagen werd, is de
veronderstelling volkomen gewetógd, daf
hier wel degel ij k van een bom sprake
