„DE EEMLANDER". Zaterdag 18 November 1916. BUITENLAND. BINNENLAND. 15"' Jaargang. N* 120. Eerste Blad. u MARIE VAN VERSENDAAL. Hoofdredactie» M(. Q j VAN SCHAARDENBURa ABONNEMENTSPRIJS: «jr 3 maanden voor Amersloort t Idem Iranco per post.. - Per week (met gratie verzekering tegen ongelukken) I Aftonderlftke nummers- 0.05. Wekeliiksch bijvoegsel „De Hollatvtschs Huisr/outv' (onder redactie van ThérèRe Hoven) per mnd. ÖO ets. Vfefcelrfesch bijvoegsel „Pak me mee* per 8 mnd. 52 ets. Bureau: UTRECHTSCHESTRAAT Intercomm. Telefoonnummer 66. 46. R.H IJS DEK ADVERTENXIEN Van 1—5 regelaf O.Sll. Elku regel meerl# - 0.15. Dienstaanbiodingon 15 rogels.. 0.50. Grooto lettors naar plaalsiuimte. Voor handel en bo lriji bestaan zeer voordoolige bepalingen tol hot herhaald tdvertoeren ut dit Blad, bij abonnemont. Eene i'.irculaire, bevattende de voorwaardeu, wordt op aanvraag toegezonden. Kennisgeving. De Burgemeester en Wethouders van Amers loort doen te weten, dat door den Raad dier gemeente in zijne vergadering van den 7den Juli 1910 vcstgestel dei# bij' Koninklijk Be sluit van n llden October 1916 No. 52, is £oea ;c'. volgende verordening: Verordening op de heffing van rechten voor de diensten door 't Gemeentebesluur van Amers- foort verstrekt ten behoeve van op de kaasmarkt gewogen kaas. i. VvOf ue uicni.tvn d_or het gemeen- teL'tiK.ur verstrekt ten behoeve van op de kaas markt gewogen kaas is een recht verschuldigd, bedragende 2i cent per 1U Kitogram ol gedeelte daarvan, doch ten minste 25 cent. Onder deze ciiensien zijn 'begrepen het we gen <iei kaas, het gebruiK van kaasstedingen, en het vervoer der gewogen kaas van de markt naar de door Burgemeester en Wethouders aan te wijzen opslag- of laadplaatsen Artikel 2. Het recht is verschuldigd door hem, die de aanbieding ter weging doet. Artikel '3. De invordering van deze belasting geschiedt overeenkomstig de Verordening op de invordering van reckten voor de dienster door het Gemeentebestuur van Amersfoort ver strekt ten behoeve van op de kaasmarkt gewo gen kaas, vastgesteld bij Raadsbesluit van 29 April 1913, No. 197'. En is hiervan afkondiging geschied, waar hel behoort, den llden November 1916. De Secretaris. De Burgemeester. A. R. VFFYSTP v. RANDWUCK. Politiek Overzicht Het herstel van Polen. rv. Het zoogenaamde Congres-Polen, d. i. het gedeelte van Poten, dat op het congres te Weenen in 1815 als afzonderlijk koninkrijk met Rusland verbonden werd verklaard en. dat in 1831 in het Russische rijk is opge gaan, heeft een vlakte-inhoud van 127,300 K.M.2 en het aantal inwoners is 12.1 mil- Jioen. Het behoort tot het stroomgebied van de Weichsel, die aan den rechteroever de Narew met de Boeg in zich opneemt. Dit gebied is bestemd de kern te zijn van het zelfstandige koninkrijk Polen, dat het be sluit van 5 November van de keizers van *het Duitsche rijk en van Oostenrijk-Honga- rije in het leven heeft geroepen. De ooste lijke grens van dezen nieuwen staat is nog niet bepaald. Wanneer bij het vredesver drag, dat eenmaal den wereldstrijd, waarin wij ons nu bevinden, zal beëindigen, het be staan van Polen wordt erkend, zal worden vastgesteld hoe in het oosten de grens zal loopen tusschen het eerst dan voor goed herboren Polen en Rusland. Misschien wordt de grenslijn dan verder oostelijk ge trokken dan die van het voormalige Con gres-Polen. Wanneer de oorlogskans in het Oosten, niet omslaat, zal de gelegenheid daartoe aanwezig zjjn, want in Juli 1916, aan het einde van het tweede oorlogsjaar, hadden Duitschland en Oostenrijk-Honga- rije 280.000 K.M.9 van het Russische rijk bezet, dus nog 152,700 K.M.2 meer dan de oppervlakte van Congres-Polen bedraagt. In het hoorden, westen en zuiden staan de grenzen van den nieuwen staat hu reeds vast. Men ziet daaruit, dat dé uitdrukking „herstel van Polen", niet in letterlijken zin moet worden opgevat. Ook al laat mgn de geschiedenis van vroegere eeuwen, toen Po len in den tijd van zijne grootste uitgestrekt heid, eene oppervlakte had van nagenoeg 940,000 K.M.2, buiten beschouwing, dan blijven ettelijke millioenen menschen van Poolschen sfhm buiten het weer tot een zelf standig bestaan herleefde Polen. In de Prui sische provinciën Posen en West-Pruisen wonen in rond getal 1,700,000 Polen in •een gebied, dat vroeger van Polen deel heeft uitgemaakt. Het Oostenrijkscne kroonland Galicië telt onder zijne bevol- ki: 4 miliioen Polen. mag hopen voor goed, met liet ontstaan van N e w-L onder (Connecticut), 17 N o v. trekking tot de planeet Mars, die meeren- schepen varen onveranderlijk ermee heen den nieuwen staat, die is opgericht met het (R.) Het handelsduikschip Deutschland is deels zijn gedaan vanuit het observatorium en weer. Nimmer is daarop aanmeikin. e- doel aan het Duitsche rijk tegen Rusland J heden morgen om 5.15 in de haven terug-dat zijn naam draagt én dat werd gebouwd maakt, en, wat meer zegt, er is een en bescherming te verleenen. De Gazela Naro- tkeerd. Het was aangevaren tegen een dowa, een in Posen verschijnend orgaan, sleepboot, die het moest geleiden. De sleep- doet fceiangwekker.de mededeelingen oven boot Ts gezorken en zeven man van hare den nieuwen koers in de Poolsche politiek J c" J' Het gebied, dat aan Pruisen is toebedeeld Tan het voormalige koninkrijk Polen, blijft volgens de uitdrukkelijke verklaring in de proclamatie van 5 November, onverbreke lijk met Pruisen,verbonden. Ook Galicië blijft buiten de grens van het nieuwe Polen. oor zooveel de beide centrale mogendhe den betreft, blijft de in 1815 vastgestelde pens onveranderd bestaan. Intusschen zullen ook de Polen in Prul- Jen en in Oostenrijk de gevolgen ondervin den van de vervorming van het voormalige Russisch Polen in een zelfstandigen staat. Er breekt voor de Poolsche bevolking in fni.sen een nieuwe tijd aan. Met de vervol- pn?, waaraan zij in vroegere jaren hebben •tootgestaan, zal het gedaan zijn, naar men van Pruisen. De maatregelen, die op wetge- vpnd gebied tegen de Polen genomen zijn, zullen aan eene grondige herziening onder worpen worden. De anti-Poolsche wetten worden tegenwoordig reeds niet meer aan gewend. Van onteigening van gronden, die in Poolsche handen zijn, is geen sprake meer; het verbod van vestiging voor de Po len bestaat in de praktijk niet meer, want de regeering verbiedt niet meer de\toeslem- ming tot het oprichten van woonsteden. Al is het, zoolang de oorlog duurt, niet de tijd voor ingrijpende maatregelen op wetgevend gebied, die van den nieuwen koers getuige nis afleggen, men mag toch verwachten, dat de dringendste wenschen van de Pool sche bevolking nog tijdens den oorlog ver vuld zullen worden. Aan den anderen kant is te verwachten, dat nu ook de Poolsche be volking in Pruisen hare houding tegenover de regeering zal herzien. Beide partijen moe ten er naar streven, dat het vertrouwen duur zaam wordt versterkt. Het blad besluit me\ deze woorden: „Nu wij eene zoo onwaar schijnlijke zaak als de uitroeping van het koninkrijk Polen beleefd hebben, zullen wij ook de ons door de ré^eering toegezegde en door de omkeering, die in den toestand is gekomen, geboden veranckring van de Pool sche wetgeving in Pruisen beleven." De weerklank, die op deze opwekking wordt regeven, klinkt niet ongunstig. De Duitsche Ostmarkenverein, die vroeger het vuur van den strijd tegen de Polen placht aan te blazen, drukt de hoop uit, dat de Pool sche medeburgers aan den nationaliteiten- strijd in de Oostmark een einde zullen ma ken, door zich te plaatsen op den grondslag van den historisch gegeven toestand en- van de gemeenschappelijke welvaart van het rijk. Van Poolsche zijde wordt verklaard, dnt al kan de nieuwe toestand niet als eene defi nitieve op'ossing van de Poolsche kwèstie worden aangemerkt, toch de oprichting van den nieuwen staat Polen het geheele vraag stuk van de-Poolsche politiek in nieuwe ba nen zal leiden; daarom kan men met opge heven hoofd in de toekomst zien, stevig ge schaard om de vlag en op zijn post blijven de. Dit voor zoover de onder Duitsch gezag blijvende Polen betreft. Eenmszins anders is de toestand, waarvoor de onder den Oos- tenrijkschen schepter levende Polen komen te staan. De oorlog. De zware strijdneriode in het Somme-ge- bied is weer voorbij; het Fransche bulletin bericht, dat de nacht betrekkelijk rustig was op het geheele front. Aan het einde van dezen strijd schijnen de partijen vrijwel in derelfde positie tegenover elkaar te staan als voordat hij begon. De avondcommuniqués melden overeen stemmend, dat er niets te berichten is. Van de verdere oorlo^stooneelen worden geene belangrijke strijdhandelingen be richt. Uit de mededeelingen van het Ru- meensche front blijkt, dat de Russo-Rume- nen in het grensgebergte langzaam terug gedrongen worden op' verschillende pun ten. Eene klacht, in het Duitsche bericht op genomen over deelneming van de burger lijke Rumeensche bevolking aan deze 'ge vechten bevestigt, dat de strijd zich heeft verplaatst naar het Rumeensche gebied. Op het gebied van den luchtstrijd is groote actie. Alleen bij Amiëns waren 54 luchtgevechten. Een Fransch vlieger heeft De Entente heeft op nieuw de behoefte ontdekt aan waarborgen, die de Grieksche regeering mo.et verschaffen voor hare vriend schappelijke gezindheid. Dezen keer wordt verlangd toestemming tot het gebruiken Vah de Grieksche spoorweg^, door de Entente, overgave van eene hoeveelheid artillerie, uitzetting van personen, die verdacht worden Duitsche agenten te zijn, bezetting van eene neutrale zóne tusschen Nieuw- en Oud- Griekenland door Fransche troepen. Voor de vaststelling van de grenzen van deze zóne >vordt welwillend de medewerking van de Entente aangeboden. Londen, 17 Nov. (R.). Het Engelsohe stoomschip Trevannick en het Deensche stoomschip Therese ziin tot zinken gebracht. N e w-L o n d o n (Connecticut), 17 Nov. (Rr) De Duitsche handelsdirikboot Deutsch land was om half twee hedenmorgen klaar om uit te gaan. bemanning zijn verdronken. Er wordt niet bericht welke schade de Deutschland heeft bekomen. Hamburg, 1 7 N o v. (W.-B.). Het Noor- weegsche stoomschip Fritzjoër. m*t *éene la ding hout van Noorwegen naar Engeland bestemd, is door ^en Duitsch ooilogsschip aangehouden en als prijs naar Hamburg op gebracht. Washington, 17 Nov. (R.) De Bel gische gezant heeft een beroep gedaan op de actieve bemoei.ngvan het staatsdepar- tement tot voorkoming van de wegvoering van Belgische werklieden naar Duitschland. B e i 1 ij n, 17 Nov. ((W. B.) Bij het Huis van afgevaardigden is een voorstel inge diend door de conservatieven, vrij-conser- vatieven en nationaal-liberalen. Hierin wordt o.a. gezegd' Het huis van afgevaardigden spreekt het stellig vertrouwen uit, dat bij. de definitieve inrichting ven het nieuwe staatswezen, dat zijn cultureele en nationale vérhoudingen vrij regelt, duurzame militaire, economische en algemeen-politieke waarborgen voor Duitschland in het koninkrijk Polen worden geschapen. Het huis van afgevaardigden verklaart echter thans reeds een regeling der bin- nenlandsche toestanden in de Duitsche Oostmark voor onaannemelijk, die er even tueel toe zou kunnen bijdragen het Duitsche karakter van de niet den Pruisischcn staat onafscheidelijk verbonden en voor het be slaan en de machtspositie van Pruisen en. Duitschland onontbeerlijke oostelijke pro vinciën in eenij. p/.Lcht in gevaar te bren gen. \War s c h au, 16 Nov. (^7. B.) Heden is eene verordening afgekondigd, waardoor eene organisatie in •rot leven wordt geroe pen van het joodsche kerkgenootschap in het gouvernement-generaal Warschau. De joodsche gemeenten worden vereenigd tot districtsgemeenten onder een bestuursraad, die op grond van een evenredig kiesstelsel door de besturen van de gemeenten geko zen wordt. Aan het hoofd van het kër!<^~ genootschap staat een opperste raadr sa mengesteld uit zeven rabbijnen en veertien leekeri. Deze organisatie is op, zuiver godsdiensti- f en grondslag geplaatst. Het jodendom is hiermee erkend in het openbare recht als een godsdienstig genootschap. W e e n e n, 17 Nov. (W. B.) Naar de bladen ven wel-ingelichte zijde vernemen, zal voor de organisatie van het Poolsche le ger door Duifschland, met medewerking van Oostenrijksch—Hongaarsche officieren ge- 1894. Staatscommissiedienstver- houdingen. Vplgens de N. R. Ct zal een Staatscommissie worden ingesteld om in het algemeen Tapport uit te brengen over de in het post-, telegraaf- en telefoonbedrijf bestaande dienstverhoudingen, met inbe grip vaan de recruteering en de dienstein- diging. Uitdrukkelijk wordt de loonregeling uitgesloten. In deze commissie zullen alle hoogere cn lagere post- èn telegraafbonden dpor bestuursleden verte£enwoojxligd zijn. Bovendien zullen in die commissie zitting hebben een aantal hoofdambtenaren van het hoofdbestuur der posterijen en telegra fie en van het ministerie van waterstaat. Kamerverkiezing H_a a r 1 e m- m ermee r. De R. K. partij heeft voor de Tweede Kamer candidaat gesteld rnr. J. B. Bomnns, advocaat'en piocureur te Haarlem en lfd van den gemeenteraad aldaar. Waarschijnlijk zal deze candidatuur door de anti-rev. worden overgenomen. Kamerverkiezingen 1917. De Centr. Vrijz. Kiesveri in het district Tiet- jerksteradeel heeft volgens de Vrijz.-Dem. de candidatuur voor de Tweede Kamer aan geboden aan den heer C. Steensma (v.-d.)f dirqfcteur van het post- en telegraafkantoor te ffergum. Morgen vergadert de Centrale Vrijzinnige Kiesvereeni^ing in het district Schoterland, tot het, stellen van een candidaat voor de Tweede Kamer. Noor hetzelfde blad ver neemt, zal dc candidatuur worden aange boden aan den heer P. J. van Ravesteyn (v.-d.) te Hilversum. Naar wij vernemen zijn overgeplaatst bij den generalen staf, kapitein C. A. Prins, van het 2de regiment veld-artillerie en ka pitein H. A. F. G. van Ermel Scherer van het le reg. vest.-art. Voorts is bij de bere den artillerie overgeplaatst de kapitein H. A. Seyffardt, van den generalen staf. Mr. Y. M. den Tex. f Gistermid dag is te Amsterdam na langdurige onge steldheid op 46-jarigen leeftijd overleden mr. G. M. den Tex, directeur van de Suri- naamsche Bank, en sinds Juli 1915 lid van den gemeenteraad. De heer den Tex was een bekende Am- sterdamsche persoonlijkheid. Hij nam een zeer werkzaam aandeel in de -bevordering van de belangen der kunst, zoo was hij voorzitter van de Rijksacademie voor Beel dende Kunsten, secretaris van de commis sie van toezicht van 's Rijks Museum en bestuurslid van de Vereeniging Rembrandt- huis. Ook was hij mede de stuwkracht van tal rijke vereenigingen, die werken op maat- schoppelijk gebied; hij was voorzitter van de vereeniging Voor de Jeugd, lid van de financieele commissie van Ons Huis* be- sturslid van de Amsterdamsche Vereeni ging tot het bouwen van arbeiderswonin gen, vice-voorzitter van de vereeniging Volksmuziek in de Open Lucht en voorzit ter van den Volksbond, vereeniging tegen drankmisbruik. (N. R. Ct.) fó star land cn da oot*Tor|i re g,koningin Regentes". Gelijklekend is, zijn in het door de Duitschers aangehouden en opgebrachte stoomschip^ „Koningin Regentes", evenals in de andere booten van de Maatschappij Zeeland, ledige vaten gestuwd. Deze vaten zijn daarin gebracht, nadat aan enkele schepen der Maatschappij een zeeongeval was overkomen. Zij dienen, om, ingeval de schepen op een mijn loopen, het drijlver- mogen van de schepen te verhoogen, en zijn dus als nie>s anders te beschouwen, dan als een deel van het schip, waarop, door de goede zorgen der, maatschappij, al dus het leven der opvarenden beter verze kerd is, dan anders het geval zou zijn. Nu behooren echter volgens de laatste wijziging van de Duitsche Priscnordnung vaten tot absolute contrabande. En nu ver neemt de N. R. Ct., dat" de Duitsche autori teiten de aanwezigheid van deze vaten wil len aangrijpen, om het schip voor den prijs- rechter te brengen. Klinkt het niet verbijsterend? vraagt het blad. De vaten, waar het om gaat zij" reeds noom prof. Percival Lowell. I maanden lang in de booten getsuwd. Zij Lowell was 61 ieor oud. Hij is het meest I komen dear niet uit. Er is geen oogenblik zorrd worden. De keri\ van het toekomstige leger vormen de Poolsche legioenen (Pool sche hulpkorpsen), die sedert Augustus 1914 als deel van de Oostenrijksch-Hon- gaarsche weermacht roemrijk in de gelede ren der,verbonden legers gestreden hebben en nu cloor keizer Frans Jozef ter beschik king van het Poolsche leger worden gesteld. Het Poolsche leger is Poolsch-nationaal, dus noch Oostenrijksch-Hongaarsch noch Duitsch. Alle commando-posten staan open voor "Poolsche officieren, maar zullen voor- loopig, w.egens gebrek aan deze, ten deele door Oostenrijksch-Hongaarscbe en Duit sche officieren bezet worden. Het toekom stige leger wordt voorloopig aan het Duit sche leger toegevoegd. Deze is geen inlij ving, zooals het verkeerdelijk in eenige bla den heette, maar heeft ten doel aan de Pool sche afdeelingen volkenrechtelijk het karak ter van geregelde troepen te verzekeren. De positie van het gouvernement-generaal le Warschau en dat te Lublin tegenover hun opperste legerbesturen en regeeringen wordt door de overeenkomsten betreffende het Poolsche leger niet~beinvloed. -Verspreiae Berichten. H e n r y k Sienlciewricz. f De Frankfurter Zeitung verneemt uit Bern het overlijden van den Poolschen schrijver en dichter Henryk Sienkiewicz, in 't buiten land het meest bekend door zijn boek „Quo Vadis?" Tijdens den oorlog was hij om ge zondheidsredenen in Zwitserland gaan wo nen De astronoom Lowell, f Uit Flagstaff in Arizona wordt het over lijden gemeld van den, beroemden astro- békend wegens zijn pntdekkingen met be-aan gedacht, ze in Engeland te lossen. De tijd geleden een aldus met ledige vaten volgestuwd schip van dezelfde maatschap pij naar Zeebrugge opgebracht en na en kele uren, gelijk het behoorde, weer vrii- gelaten. Zou men don nu de aanwezigh' f van deze vaten, waarvan nooit een geheim is gemaakt, als voorwendsel willen gebrui ken, om het schip in beslag te nemen? Dit zou de N. R. Ct. zoo vierkant iri strijd richten met de regelen van de gocde^trouw, die zelfs in een oorlog nog worden in acht ge nomen, dat het blad ook thans nog aan het-gerucht geen geloof kun slaan. Het vertrouwen wordt uitgesproken, dat een on-* omwonden logenstraffing van dit gerucht ons weldra bereiken zal. De N. R. Ct. merkt verder op, dat de „Koningin Regentes" verscheidene dagen te Zeebrugge heeft gelegen; er is niet over ijld gehandeld; er is tijd tot onderzoek to over geweest; men moet dus een bepaal de, weloverwogen reden hebben om te han delen gelijk men nu doet. Dan is het eiscK van goede nabuurschap, dexelfde goede nabuurschap, waarop men zich in het geval van de „Tubantin" beriep, dat wij ook hier te lande die reden zullen vernemen. Rijkscommissie van Toezicht Vleeschvereeniging. De Minister van Landbouw, Nijver* heid en Handel heeft in verband met dc bij Kon. Besluit vfln 14 September bekrach tigde wijziging van de statuten der Vor* kensvleeschvereeniging, de bij zijp beschik king van 16 October 1915, ingestelde Rijkscommissie van Toezicht aangewezen als Rijkscommissie van Toezicht op da Vleeschvereeniging. De minister heeft benoemd tot leden van voormelde commissie de heeren: F. W. N, Hugenholtz, lid van de Tweede Kamer det Staten-Genéraal, te 's Gravenhage, en dr, IJ. van der Sluis, directeur van het gemeen telijk Slachthuis, te Amsterdam. Het steenkoolgebrek Het gemeentebestuur van Middel burg heeft besloten tot verlaging van der» gasdruk gedurende den nacht. De gasdruk zal te twaalf uur 's avonds langzaam ver laagd worden, en dan laag blijven tot des ochtends 7 uur. In dien tijd zal men waar schijnlijk moeite hebben om de lamp be hoorlijk te laten branden. Voor nachtwerk' bij gaslicht is dus geen gelegenheid meer. Duitsche kinderen. Gistermiddag zijn te Arnhem weder 260 Duitsche kinderen aangekomen, die naar verschillende plaatsen van ons land doorreisden. Aon de grens. De smokkelaars v. L., uit Turnhout (België), en vrouw H., uit Loenhout (Bel gië), zijn beiden dood aan den electrischen draad gevonden. Tn de afgeloopen week was het getal slachtoffers tusschen Hilva' renbeek en Maaseyck een achttal. Tezelfdertijd kwamen 17 Duitsche desei* leurs over de grens. (N. v. d. D.) Rotterdamsche gemeente raad. De Rotterdamsche gemeenteraad heeft een voorste I-Drooglever Fortuyn en -Gerritson, om de jaarwedden van de wet houders te verhoogen van 4000 op 6000, met 32 tegen 4 stemmen aangeno men. Een voorstel-Mol, waarbij B. en \V. wer den uitgenoodigd te bevorderen, dat voor Raadsleden tramabonnementen werden be schikbaar gesteld, werd met 29 tegen 12 stemmen verworpen. De Vrouwenwacht op het Binnenhof. Aan het voornemen, reeds aangekondigd in een protest van het hoofd bestuur van de Vereeniging voor Vrouwen kiesrecht, om de betoogende vrouwen hel Binnenhof te doen verlaten, nu art. 80 Grondwet is aangenomen, zooals het thans ten opzichte van het vrouwenkiesrecht be vat, is gisteren gevolg gegeven. Voor dè eerste maal na zoovele weken was de vrouwelijke garde van haar gebrui kelijke standplaats in de gaanderij, nabif den ingang van het Kamergebouw, verdwe nen, mitsgaders de plankjes, waarop de da mes in den laatsten tijd stonden. Moordaanslag op een jacht opziener. Na ijverig zoeken is het de politie gelukt den dader van den moord aanslag op den jachtopziener G. Jansen, dia in dienst is op he^andgoed van jhr. Bo- reel van Hogelanden te Velsen, welks bos* schen en duinen zich tot nabij IJmuidei* uitstrekken, aan te houden. De aangehoudene is een bekend

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1916 | | pagina 1