LbijiteniIandZ
DE EEMLANDER'
Zaterdag 16 December 1916.
BINNENLAND.
N* 144. Eerste Blad
15de Jaargang.
u MARIE VAN VERSENDAAL.
Hoofdredactie» Mf Q VAN SCHAARDENBURa
1»
ABONNEMENTSPRIJS:
','jt 8 maanden root Amoreloorlf
Idem Iranco per poet..
Fer week (motpratisverzekering tegen ongelukken) O. IS6.
Afzonderlijke
WekeUikeoh bijvoegsel „De Bollauêseht Humrouw' (onder
redactie van Thérèse Hovonl per mud. SO cis.
Wekeli'kseh bijvoegsel ,Pak me met" per 3 mnd. 53 ct».
Bureaus U TREC HTSCH EST RAAT 46.
Intercomm. Telefoonnummer 66.
Uitgevers: VALKHOFF 6» Co.
PRIJS DER ADVEBTENTIÉN
h f
©.in.
©.50#
Van 15 rebels,.
Elke regel meer
Dienstaanbiedingen 1—örogols,,
Groote letters naar plaataruiuile.
Voor handel en bodrijt bestaan zoor voordeeltge bêpaluigon
tot het horhaald advertoeron in dit Blad, ou abonnement.
Eene circulaire, bevattondo de voorwaarden* wordt op
aanvraag toegezonden.
Meditaties.
Wij kunnen onze emoties niet op dezer
dagen. Nauw'lijks is Sinterklaas, die een be-
sem aan onze liberale Raadsfractie wou stu
ren, voorbij of we zitten in 't donker en ra
ken de paardentram kwijt.
O, Amersfoort, let op uw saeckf
Wat een figuur zult ge maken zonder zoo'n
hypermodern twintigste eeuwsch vervoer
middel?
Doch zonder grootspraak: kunt gij' het
missen dat kneuterige, knussige wagentje,
dat zoo gezellig door de Langestraat rolle
bolt?
Moet gij de talrijke vreemdelingen, die
uw gebied frequente eren, over uw hobbelige
slikkerige straten laten tippelen?
Een van beide: een paar dozijn nieuwe
bezems, goeie lange geen salon-bezems,
zooals je ze aan liberale edelachtbaren zoudt
offreeren aanschaffen f de paarden
tram niet afschaffen. Werkelijk, 't is te vuil
om te loopenf De rolbezemmachine, die wij
bezitten, werkt precies verkeerd. Daar wordt
het nog vuiler van in plaats van schoon.
Zoo'n goed omgeroerde grijze pap blijft op
de keien liggen.
En straten-schoon-spuiten is een kunst,
die de gemeentewerklieden blijkbaar niet te
best verstaan.
„Men" heeft ons wel eens verteld, dat
Amersfoort boven zijn kracht leeft, maar dat
zou je toch niet zeggen als je straten en
tram beschouwt.
En diezelfde „men" beweerde, dat Amers
foort ook boven zijn intellect leeft; zeker van
wege de internationale wijsbegeerte. Dat is
een snoode insinuatie.
Onze stad toonde en toont nog steeds
heel wat zware kost te kunnen savoureeren,
al is het dan nog maar nationale wijsheid.
Kunstbeschouwingen, voordrachtavonden
en lezingen voor en na en eiken avond nog
een „levensdruppel" boven ons feuilleton.
En internationaliteit hebben de Belgen ons
toch langzamerhand wel bijgebracht en ook
een beetje frivoliteit, welke daar is als thee
concert, musicale thee en thee met een
strijkje. De hoofdstad onzer provincie zou
er haast jaloersch van worden.
Een kunstlievend Amersfoortsch ingeze-
_ne uitte tot ons de klacht, dat er hier zoo
1 scnreeuwleeliik gebouwd wordt op den Berg
en dat we zulke leelijke bordjes, waarvan 't
blauw vloekt tegen 't groen gebladerte, heb
ben om straten en lanen te benoemen.
Wij hebben onzen stok opgenomen en
zijn naar de Pieter Bothlaan dat was de
plaats des onheils gewandeld. Inderdaad
daar verrijzen gevels, die getuigen van de
menschelijkste ellende: wansmaak. Maar als
praktisch mensch hebben we aldus gerede
neerd: „Blij dat er nog gebouwd wordt in
liezen „duren t ij d" vroeger zeiden ze
time is money en moet je dan nog criti-
seeren, dat ze 't niet mooi doen?"
't Zou wel aardig zijn om die twee-, drie-
en vierlingetjes van villa's Duolex, Triplex
en Quadruplex te noemen. Wij geven dit
den bouwmeesters in alle bescheidenheid
ter overweging.
Toen zijn we verder gewandeld en wij za
gen vele naambordjes der straten. Beige-
kleurige paaltjes torsen witte letters op een
fond van wanhoop-jammerend blauw, 't
Doet zoo denken aan geëmailleerd keuken
gerei, of van die blauwe met wit gevoerde
kroezen, die, zoete herinnering onzer kin
derjaren, op school aan een kettinkje aan 't
fonteintje bengelden.
En 't groen van 't blad en van 't gras en
ven 't mos, dat dien jammer omgeeft, zucht
en siddert. We zouden er om kunnen wee-
nen, maar op 't oogenblik is 't blad van de
boomen af; dus kan wachten tot de Lente.
Denk er dan eens om commissie, belast
met de zorg voor de plantsoenen en ander
uiterlijk schoon van Amersfoort en denk
zoo min mogelijk om steenen banken.
Onze gemeenteraad is als altijd zeer inte
ressant. Toch valt er weinig wat betreft
haar praestaties na te betrachten, want
kwaad spreken, d. w. z. de waarheid spreken
van Ede'achtbaren is beneden onze waar
digheid, behalve wanneer ze 't gas al te
edelachtbaar maken.
Achter de voorzitterstafel
Neen, laten we daar niets van zeggen, de
nieuwe wethouders zijn voortreffelijke lie
den, al spreken ze niet voortreffelijk; laten
we zwijgen, ze moesten eens geen vierden
kunnen krijgenondanks de hulp van
irAmersfoortsch GemeentebelangT'
We itean nu in 't teelten der winkelslui-
Veel niet origineels, veel schoone
genachten van anderen hebben de heeren te
kerde gebracht. Wij hebben er werkelijk
Gedachten" liever van freule von Schmidt
auf Altenstadt en hiermee basta. Want wij
verkiezen onze oogen niet te bederven bij
de oliepit, waar Hofland ons mee opgeknapt
heeft.
A. B. C.
E'ei vredesaanbod
Londen, 15 Dec. (R.) De Morning
Post bericht uit Washington, dat graaf Bern-
storff heeft gezegd, dat de vredesvoorwaar
den voor de toekomst blijven voorbehouden,
totdat de gevolmachtigden in eene confe
rentie bijeengekomen zijn.
De Daily News bericht uit Washington:
Wanneer Lloyd George den 19en Decem
ber Briands gevoelens nader bevestigt, zal
Wilson weigeren zich in eenig opzicht met
het Duitsche vredesaanbod in te laten. Het
is niet de bedoeling, dat de Vereenigde Sta
ten zich met de andere onzijdige staten
vereenigen om den toestand te overwegen
of zich tot de Entente te wenden.
De New York Times brengt een bericht
van haren correspondent te Washington, in
houdende, dat Bernstorff en de andere Duit
sche agenten hopen, dat Wilson eene vre
desconferentie in den Haag zal organi-
seeren.
Washington, 1 5 D e c. (R.) Het Duit
sche gezantschap heeft machtiging verleend
tot de volgende mededeeling: Het is zeker,
dat, als de oorlogvoerenden op het voorstel
tot vredesbesprekingen ingaan, een der be
langrijkste punten zal zijn de beperking der
algemeene toerustingen.
De oorlog.
Berlijn, 15 Dec. (W. B.) Bericht uit
het groote hoofdkwartier van heden voor
middag.
Aan den westelijken Maasoever trachtten
de Franschen fn een tot driemaal toe her
haalden aanval vruchteloos de hun kort ge
leden op hoogte 304 ontnomen loopgraven
terug te nemen.
Ten oosten van de rivier begonnen zij, na
eene krachtige, ver in het achterrein in
slaande vuurvoorbereiding, een aanval, die
meermalen werd herhaald. Aan de Cóte de
Poivre mislukte het oprukken van de storm-
golven in ons vuur. Op de zuidelijke stellin
gen voor het fort Hardaumont kwam een
aanval in ons vernielingsvuur niet tot ont
wikkeling.
Berlijn, 15 Dec. (W.-B.). Avondbe-
richt uit het groote hoofdkwartier.
Aan de Somme weinig actie. Op den oos
telijken oever van de Maas ondernemen de
Franschen sedert den voormiddag hevige
aanvallenin de richting van Louvemont en
Hardaumont hebben zij daarbij voordeelen
behaald. De strijd is nog niet geëindigd.
P a r ij s, 15 Dec. (Havas). Namiddag-
communiqué.
Na een artilleristische voorbereiding, die
verscheidene dagen had geduurd, deden de
Franschen een aanval ten noorden van
Douaumont, tusschen de Maas en Woëvre,
op een front van meer dan 10 KM.
De aanval werd gedaan te 10 uur 's och
tends. Het front van den vijand werd overal
doorgebroken tot een diepte van 3 KM.
Behalve een groot aantal loopgraven ver
overden de Franschen de dorpen Vacherau-
ville en Louvemont, de hoeve Chambrettes,
versterkingen in Hardaumont en Besonvaux.
Zij maakten een menigte krijgsgevange
nen, wier aantal nog niet nauwkeurig is be
paald. Tot dusver zijn 7500 de verzamel-
stations gepasseerd. De Franschen verover
den of vernielden een groot aantal veldstuk
ken, zware kanonnen, loopgraafmortieren
en veel ander materieel.
Ondanks het ongunstige weder, namen
de Fransche vliegers op schitterende wijze
deel aan het gevecht.
Het succes der Franschen is volkomen;
hunne verliezen zijn gering. Er heerscht on
der de troepen groote geestdrift.
In Rumenië gaan de Russo-Rumenen
steeds verder naar het oosten terug voor de
hen vervolgende legers van den vierbond,
die ook van Groot-Walachije reeds het
grootste gedeelte in hunne macht hebben.
Aan den voet van het gebergte is Buzeu
genomen, de vorderingen in de vlakte hou
den daarmee gelijken tred en van het zui
den uit rukken de Bulgaren op, die nu ook
bij Fetesti over de Donau zijn gegaan.
Aan Griekenland is een eisch gesteld tot
verplaatsing van troepen en materieel in
verband met de veiligheid van het leger der i
Entente in Macedonië. Deze eisch draagt j
Londen, 15 Dec. (R.) Officieel be
richt.
Onze troepen aan de Tigris zijn den 13en
en 14en Dec. tot het offensief overgegaan.
De Turksche stellingen bij Sanna-l-Yat op
den linkeroever, stonden des nachts aan een
krachtig bombardement bloot. Den 13en De
cember bezetten de Britsche troepen den
linkeroever van de rivier de Hai tusschen
Atab en Basrug-i-Yeh. Zij staken naar den
rechteroever over en wonnen veld over een
afstand van één tot anderhalve mijl. De ca
valerie verdreef de Turksche troepen uit
hare loopgraven op den rechteroever bij
Kali Haji Sahan. De bezette stellingen wor
den door onze infanterie versterkt. De ver
liezen zijn gering.
(Kala Haji Sekan ligt op den rechteroever
van de Hai op 2)4 mijl afstand van Koet el
Amara, Atab op den linkeroever van de
Hai eveneens op 2)4 mijl van Koet el Ama
ra.)
Londen, 15 De c. (R.) Aan de Daily
Telegraph wordt uit New-York uit betrouw
bare bron gemeld, dat Wilson verdere ver
gissingen door de Duitsche duikbooten zal
beschouwen als een opzettelijke beleediging
en als een reden, om de betrekkingen met
Duitschland te verbreken.
Bern, 15 Dec. (Zwilsersch Tel.-ag.) De
Bondsraad heeft in den Nationalen Raad bij
de beharfdeling van de begrooting der
bondsspoorwegen medegedeeld, dat Zwitser
land doorloopend te weinig steenkolen ont
vangt, zoodat de bondsspoorwegen, als hier
in niet spoedig verandering komt, genood
zaakt zullen zijn, met Februari den dienst
tot de helft in te krimpen.
Kopenhagen, 15 Dec. (W. B.) De
National Tidende bericht, dat in de gisteren
te Gotenborg gehouden conferenties van de
Skandinavische Amerikalijnen besloten is
de vrachtprijzen meV 75 pet. te verhoogen.
De afstand van de Deensche Antillen aan
de Vereenigde Staten, tegen een koopsom
van 25 millioen dollars, is bij de volksstem
ming in Denemarken goedgekeurd.
Verspreide Beriohten.
L o a e ii 4 l) e c. (R.) De ^erheid
der ketelmakers te Liverpool staakt sedert
9 December ondanks de dringende verzoe
ken der leiders van de vakvereeniging. De
mannen zijn ontevreden met de premie die
de commissie op de productie in antwoord
op den eisch voor Ioonsverhooging gesteld
heeft.
De minister van arbeid, Hodge, heeft een
brief gezonden aan de leiders der vakveree
niging, waarin hij te kennen gaf, dat hij be
reid was een deputatie te ontvangen, den
dag nadat het werk weer begonnen was,
maar de mannen hebben aan dit aanbod
geen gevolg gegeven. De regeering heeft
thans aangekondigd, dat zij drastische maat
regelen zal nemen, waartoe de wet op de
verdediging van het koninkrijk (Defence-of-
Realm act) haar de macht geeft.
▼fin genoten. Overigent lezen we *Anderer i het karakter van een. ultimatum.
KOLONIËN.
Oost-lndlë
Onlust n Sn Oj^ntbi.
(Officieel). Bij het departement van Kolo
niën is ontvangen het volgende bericht van
den gouverneur-generaal van Nederlandsch-
Indië:
Sebaentil, een verzetleider uit Moeara
Tembesi, werd door eene bevolkingspa-
trouil'e in Palembang gedood.
Kameroverzicht
Eerste. Kamer.
De Eerste Kamer behandelde Vrijdag een
reeks ontwerpen. Zonder stemming werd
aangenomen het wetsontwerp tot het aan
gaan eener leening van 125 millioen.
Voortgezet werd de Woensdag afgebro
ken behandeling van het wetsontwerp be
treffende de instelling van een Volksraad
voor Nederlandsch-Indië.
Na verdediging door den Minister
van Koloniën, die er o.a. op wees, dot
er naar gestreefd is, den Raad te doen sa
menstellen uit alle bevolkingsgroepen, werd
ook dit wetsontwerp, na" nog eenige verdere
discussie, aangenomen, nadat de Minis
ter nog had medegedeald, dat indiening
van een wetsontwerp voor decentralisatie
nog wachten moet tot hem het oordeel van
den tegenwoordigen landvoogd heeft be
reikt.
Verder werden o.a. goedgekeurd het
ontwerp tot het tegengaan - en snmenrottin»
gen van schepelingenhet omeigerir.gsont-
werp vx>or den aanleg van spoorwegverbin
dingen met de havens-West bij Amsterdam,
en de suppletoire begrooting voor de poste
rijen, betreffende uitkeering aan de maat
schappij Zeeland, in verband met het post
vervoer.
Na de pauze werd nog een aantal kleine
wetsontwerpen, o.a. dat tot wijziging der
Postpakkettenwet, aangenomen, waarna de
vergadering werd verdaagd tot Woensdag
middag 27 December.
Tweede Kamer.
In de zitting van Vrijdag werd voortge
gaan met de behandeling der wetsontwerpen
betreffende de registratierechten en het ze
gelrecht. Een amendement-Van Doorn, om
de verplichte tussohenkomst van notarissen
en deurwaarders bij verkoopingen bij opbod
te beperken tot gevallen, waarin de wet
openbaren verkoop eischt, wordt gesteund
door den heer Teenstra en ook door den
heer Visser van IJ zendoorn, die
daarbij met den heer Smeenge aandringt
op positieverbetering voor de deurwaarders.
Het amendement wordt bèstreden door
Minister Ort, die meedeelt, dat alle
procureurs-generaal op één na van oordeel
zijn, dat voor den goeden gang van publieke
verkoopingen de leiding en het toezicht van
een openbaar ambtenaar noodig is.
Inmiddels brengt de regeering de wijzi
ging aan, waardoor althans periodieke vei
lingen worden onttrokken aan het monopo
lie van notarissen en deurwaarders.
Regeling van werkzaamheden.
Besloten werd, Donderdag, na de pauze,
de tweede lezing van de Grondwetsvoorstel
len te houden, en aan de agenda toe te voe
gen o. a. de Successiewet en Hoofdstuk I
der Staatsbegrooting.
Een voorstel van den voorzitter, om bij
Hoofdstuk I uit te schakelende salarissen
van ambtenaren en de levensmiddelenvoor
ziening, werd aangenomen, nadat de moge
lijkheid opengelaten is om de volgende
week wèl te spreken over de productie-re-
geling, en de voorzitter heeft gezegd, dat de
mogelijkheid bestaat tot het aanvragen van
comité-generaal, voor de bespreking van
het onder de wapenen houden onser weer
macht.
Registratie- en zegelrecht.
Een amendement-Ter Laan (Rotterdam),
om ten aanzien van de vrijstelling en ver
mindering der registratie voor den verkoop
van kleine perceelen verder te gaan dan de
regeering voorstelt, wordt verworpen met
33 tegen 19 stemmen. De tweede lezing en
de eindstemming zijn op nader te bepalen
dag gesteld.
De amendementen van Sasse van Ys-
selt, om lo. te doen vervallen de bepaling
dat de rechter geen rekening mag houden
met afschriften van stukken, zonder de ver
klaring dat 'het zegelrecht voor het oor
spronkelijk stuk is voldaan, en 2o. te schrap
pen de bepaling, die de griffiers strafbaar
stelt voor het gebruik van ongezegelde
stukken, worden bestreden door den Minis
ter.
Het eerste amendement wordt evenwel
aangenomen met 46 tegen 5 stemmen, het
tweede verworpen met 38 tegen 13 stem
men.
De heer D r i o n maakt bezwaar tegen de
bepaling, dat kooplieden verplicht zijn aan
ambtenaren van de registratie of het zegel
inzage te geven van boeken en aan zegel
recht onderworpen akten en stukken, welke
zij onder zich hebben.
De heer T e r S p i 11 sluit zich hierbij aan.
De Minister wenscht de bepaling te
handhaven.
De heer D r i o n repliceert, de Minis
ter dupliceert. Het artikel is zonder stem
ming aangenomen.
De Minister neemt het amendement-
Duys over om van de bepaling omtrent het
maximum aantal regels per bladzijde voor
gezegelde ambtelijke stukken koopacten vrij-
te stellen.
Te half 5 worden de beraadslagingen ver
daagd tot Dinsdag half 12.
Berichten.
Bet 0,5e^#le.tleb^.» in de
viecde Kamer.
Men meldt ons uit Den Haag:
Naar aanleiding van de zinspeling in de
vergadering der Tweede Kamer van giste
ren door den voorzitter gemaakt op een mo-
geliik nog vóór het Kerstrecès te houden
comité-generaal der Kamer in verband met
eene bespreking over het bijeenhouden der
weermacht, vernemen wij uit parlementaire
I ringen, dat het hier slechts een zeer vaag
r'.m tot het houden van zulk een besloten
■Tgadering betreft.
De quaesrie zit eigenlijk zóó, dat de voor
zitter aanvankelijk met het oog op het tijd»
gebrek, onder de bij het houden van hel
algemeen debat over de Staatsbegrnot.ng
uit te schakelen onderwerpen, ook de be*
spreking van het vraagstuk der landsver
dediging tot een later tijdstip wiMe ver»
schoven zien. Hiertegen werden echter uil
de kringen der rechterzijde, o.a. door den
heer Duymaer van Twist, en minder doon
den heer Snoeck Henkemans en diens poli.
tieke vrienden, zooals uit de woorden vani
den president zou zijn op te maken be
zwaren kenbaar gemaakt, welke den voor
zitter op diens punt nader deden afzien van
een voorstel tot uitschakeling ook van dil
punt.
Bij de besprekingen nu, die in verband
met het bovenstaande plaats hadden, werd
uiteraarde de mogelijkheid geopperd von do
eventueele noodzakelijkheid van een comité-
generaal bij of tijdens het defensie-debat,
Maar, zooals gezegd, staat hierdoor het in.
derdaad plaats hebben van het comité-gene.
raai allerminst vast.
De kapitein ter zee Dunlop, belast mei
een maritieme zending naar Londen, zal a.s.
Maandag naar zijne bestemming vertrekken,
Naar wij vernemen is de kapitein ter
zee H. \V. G. van Bleijswijk Ris eervol ont
heven van het bevel over Hr. Ms. „Gelder
land", tevens van het bevel over de divisie
voor binnenlandschen dienst der scheeps
macht op de Schelde, en is de kapitein ter
zee J. Soutendam, commandant van Hr. Ms.
Heemskerck, belast met het bevel over de
divisie voor binnenlandschen dienst der
scheepsmacht op de Schelde.
Voorts ls het bevel over „de Gelderland"
opgedragen aan den kapitein ter zee J. S.
A. Kroon.
Ook het Kamerlid, de heer v. d. Tem
pel, ken wegens ongesteldheid de vergade
ringen der Kamer niet bijwonen.
Wegens belangrijke diensten aan hel
Roode Kruis bewezen, is aan de heeren A.
W. J. J. baron van Nagell, burgemeester van
Barneveld, en dr. Stork, geneesheer aldaar,
het Kruis van Verdienste verleend. Al»
voorzitter van het Roode Kruis heeft Prin»
Hendrik op het kasteel „De Sohaffelaar" te
Barneveld deze kruisen persoonlijk aan de
gedecoreerden uitgereikt.
Nederland en de oorlog.
Vr ij gelaten stoomkorders.
Bij de reederij te LJmuiden is telegraphiscK
beriaht gekomen, dat de naar Cuxhaven op»
ge' raohte stoomkorder „Zaanstroom IV
Donderdagmorgen vrijgelaten en naar zeo
vertrokken is.
De IJmuider stoomkorder „Walrus" 1%
volgens een bij de reederij ontvangen tele
grafisch bericht, uit Cuxhaven vrijgelaten en
gisteren naar zee vertrokken.
Spoorwegen en k o I e n v e r b r u i
Naar het Hbl. verneemt, zal bij de nieuwo
dienstregeling der spoorwegen na 1 Jan.
kolenbesparing niet alleen verkregen wor
den door het uitschakelen van enkele trei
nen, maar ook en het blad meent haast
in de eerste plaats door enkele treinen
minder snel te doen loopen, waarmede een
zeer veel zuiniger kolenverbruik per geloo-
pen K.M. gepaard gaat. Zoodat dus de zeef
snelle treinen (de Haogsche treinen?) to4
het verleden zullen behooren.
Petroleum.
Den grossiers is, naar het Vad. meldt, aan
gezegd, dat voortaan slechts over drie-vier»
de van de gewone manndhoeveelheid petro
leum zal kunnen beschikt worden.
Dreigende stagnatie in hel
scheepvaartbedrijf. Men meldt uH
Rotterdam
Door den Bond van Machinisten ter koop
vaardij wordt sedert eenigen tijd een loon-
actie gevoerd. In een schrijven d.d. 8 Au
gustus legden zij aan de Scheepvaart-Veree-
niging hun looneischen voor.
Gedeeltelijk werd daaraan tegemoetgeko
men, doch twee eischen konden om princi-
pieele redenen niet aanvaard worden en
werden dus als onaannemelijk ter zijde ge
steld lo. betaling van een percentage der
bruto vracht, en 2o. vergoeding voor over
werk.
Gelijk bekend is, werden in een nadef
schrijven van 30 November beide punten
door den Bond gehandhaafd.
Door het bestuur der Scheepvaartvereeni-
ging is thans hierop geantwoord, dat met
verwondering door de vergadering van dit
schrijven van 30 November is kennis geno
men; dat dit schrijven dan ook geen grond
biedt voor verdere onderhandelingen mei
den Bond. „Waar aan den anderen kant
dezerzijds in het landsbelang 200 luidt
