„DE EEMLANDER".
IS" Jaarpang.
Vrijdag 5 Januari 1917.
BUITENLAND.
BINNENLAND™
ZONNEWEELDE
Na 158
KOLONIËN.
FEUILLETON.
MARIE VAN VERSENDAAL.
Hoo.dredactie: Mf Q VAN SCHAARDENBURa
y*X a rl V.V
L'J -.-.j i-
Uilgevers: VALKHOFP 6 Co,
ABONNEMENTSPRIJS:
'ji ft maanden toot Amersfoort f 1»30«
Idem franco per post.. 1«8<K
Per week (met pratis verzekering tegen ongelukken)» O.Ï2&.
Afzonderlijke nummers0.03.
Wekelykscb bijvoegsel „De Hollandsch* Huievroiiw'' (onder
redactie van Thérèae Hoven) per 3 nmcL 50 ets.
Wekelnkaoh bijvoegsel „Pak me nuf per 8 mnA 52 ets.
Bureau: UTRECHTSCH ESTRAAT 46.
Intercomm. Telefoonnummer 66.
PRIJS DER 4. D V ERT E N TIEN
Van 1—5 regel»
Elke regel moer
Dienstaanbiedingen 15 regels
Groote lotters naar plaatsruimte.
Voor handel en bodrijl bestaan r.oot voo.deolige bepalin-'on
tot het herhaald adverteeron ia dit Blad, oy abonnement.
Eone circulaire, bevattende de voorwaardou. wordt op
aanvraag toegezonden.
f o.so.
0.15.
- 0.30.
De oorlog.
Van de Dobroedsja houden de Russo-
Rumenen alleen nog bezet een smalle uit
het omringende moeras opstekende land
tong tegenover de Donauhaven Galatz.
In Rumenië zijn langs de Sereth de ge
rechten weer opgeleefd.
Van de overige oorlogstooneelen geen
nieuws.
Londen, 4 Jan. (R.) Bericht van
Lloyds.
Het Noorweegsche stoomschip Ellik is in
den grond geboord; de bemanning werd aan
land gebracht.
Londen, 4 Jan. (R.) Bericht van
Lloyds.
Het Fransche stoomschip Leon is getor
pedeerd; de bemanning Is aan land ge
bracht.
Londen, 4 Jan. (R.) Officieel bericht.
Het transportschip Ivernia werd door een
vijandelijke duikboot den lsten Januari in de
Middellandsche Zee bij slecht weder in den
grond geboord. Het schip had troepen aan
boord, waarvan 4 officieren en 146 man
worden vermist. De verliezen onder de
scheepsofficieren en de bemanning zijn nog
niet definitief bekend. Men hoopt echter, dat
van de scheepsofficieren alleen de dokter en
de hoofdmachinist zijn omgekomen.
Tweede telegram. De admiraliteit
meldt, dat, volgens een later ingekomen be
richt, het aantal vermiste militairen 120 en
dat van de bemanning 33 bedraagt.
Londen, 4 Jan. (R.) Bericht van
Lloyds.
De Grieksche stoomschepen Dimitros
Goulosdris en Aristotelis en het Spaansche
stoomschip San Leandro zijn getorpedeerd.
Mij gelooft, dat het Noorweegsche stoom
schip Odda tot zinken is gebracht. Het Noor
weegsche stoomschip Borre is getorpedeerd.
5 J a n. De admiraliteit heeft de volgen
de mededeeling laten uitgaan: Het schan
daal, dat gepleegd is door een Duitsche duik
boot met het torpedeeren van het stoom
schip Rappahannock, zonder maatregelen te
nemen tot verzekering der veiligheid van
de bemanning, werd den 24en November
door de admiraliteit bericht. Het beschieten
uit wraak van de overlevenden van het
stoomschip Westminster door een andere
Duitsche duikboot op 14 December is reeds
medegedeeld in een bericht van 22 Decem
ber. Een nieuw geval van deze hardvochtige
geringschatting voor de levens van niet-
Strijdende zeelieden is nu aan den dag ge
komen. Van het Britsche stoomschip North
Wales, varende met ballast van Huil naar
Canada, werd den 9en November door een
Duitsch radiogram bericht, dat het was ge
torpedeerd. Een stuk wrakhout, gemerkt
North Wales, is gevonden en lijken zijn aan
gespoeld aan de kust van Cornwall, maar
verder is niets van het sohip vernomen. Ver
moedelijk is de bemanning in den toen heer-
schenden storm in de booten moeten gaan
en verdronken.
P a r ij s, 4 Jan. (Havas.) Het departe
ment van marine spreekt uitdrukkelijk tegen,
dat het linieschip Vérité getorpedeerd is.
Ottawa, 4 Jan. (R.) In het geheel heb
ben zich in Canada verleden jaar 178.537
man opgegeven voor den militairen dienst
over 2ee en sedert het begin van den oorlog
hebben 385.955 man dienst genomen.
B e r 1 ij n, 4 Jan. (W. B.) In de Duitsche
verzamelplaatsen van gevangenen achter het
Somme-front, waar in de laatste maanden
van den Somme-slag 6583 gevangenen ge
passeerd zijn, heeft men belangwekkende bij
zonderheden geconstateerd. Van de in Oc
tober gevangen genomen Franschen was
53.4 procent tusschen 18 en 20 jaar oud.
In November steeg dit percentage tot 65.2.
Bij de Engelschen bleef het aantal der al te
jeugdig soldaten beneden 30 procent. Nog
belangwekkender zijn de cijfers over het we
der in dienst stellen van vroegere gewon
den. Van de in Nov. gevangen genomen
Franschen was 42 procent reeds vroeger ge
wond, van de Engelschen jlechts 27 pro
cent; tweemaal gewond 10 procent der
Franschen en 3 procent der Engelsche ge
vangenen; driemaal gewond 2 procent der
Franschen en XA procent der Engelschen.
Bij de Engelschen zijn Australiërs, Cana-
deezen en andere hulptroepen inbegrepen.
Uit de cijfers blijkt opnieuw hoe Frankrijk,
zonder dat het ook maar eenigszins ont
zien wordt, zijn menschenmaterinal op het
spel zetten moet. De stemming onder de
Fransche troepen is daardoor zeer slecht.
Havre, 4 Jan. (Havas). De Belgische
uitgewekenen in Engeland, ten getale van
200,000, hebben zich tot den Paus, de ko
ningin van Nederland en president Wilson
gewend met het verzoek hun invloed aan te
wenden bij den België bezettenden staat,
opdat deze zijne onmenschelijke handelin
gen van deportatiën in massa en slavernij
zal staken.
Luxemburg, 4 Jan. (W. B.) In plaats
van Weiter treedt de raadsheer in het ge
rechtshof Leclerc op als hoofd van het mi
nisterie van landbouw, handel en nijverheid.
In het ministerie-Eyschen was hij directeur-
generaal van binnenlandsche zaken.
Budapest, 3 Jan. (W. B.) De Oos-
tenrijksch-Hongaarsche gezant te München,
Ludwig Velies, die naar aanleiding van de
kroningsplechtigheid hier vertoefde, is ten
gevolge van eene beroerte gestorven.
Oost-lndlö
Indië en P-et reqirireeren aan
scheepsruicnte-
Uit Batavia wordt aan de bladen geseind:
De Besoeki Tabak-Maatschappij wees den
gouverneur-generaal op de ernstige verlie
zen, welke dreigen door het requireeren van
scheepsruimte door de Nederlandsche re
geering.
De „Java Bode" dringt aan op samenwer
king tusschen den landbouw en de scheeps
eigenaren betreffende het vervoer van pro
ducten, welke aan spoedig bederf onder
hevig zijn.
Wanneer zulks niet gebeurt, zullen alle
(abaksverbouwende streken groote schade
lijden.
De Staatscourant van 4 Januari be
vat o. a. het volgende Kon. besluit
benoemd tot directeur van het post- en
telegraafkantoor te Schagen, J. F. Gobius du
Sart, thans te Druten.
herbenoemd tot lid von het algemeen col
lege van toezicht, bijstand en advies voor het
Rijkstucht- en opvoedingswezen, met ingang
van 1 dezer
A. C. A. van Vuur en, lid van de Tweede
Kamer der Staten-Generaal, te 's Gravenhage
J. Th. J. Cuypers, civiel- en bouwkundig in
genieur te Amsterdam;
dr. M. W. Pi-nappel, hoofdinspecteur van de
Volksgezondheid te Zwolle;
mevrouw de v/edufte H. Simon van der Aa.
geboren ven Marselis «Hortsinck, te Haarlem
mr. G W. baron van der Fcltz, lid van de
Eerste Kamer der Siatcn-Generual en voorzit
ter van den Voogdijraad te Assen, wonende
aldaar;
mr. J. Simon van der Aa, hoogleeraar aan
de Rijksuniversiteit te Groningen.
En is bepaald, dat, in verband met den
wensch dien de heer mr. G. A. van Hamel heeft
te kennen gegeven niet te worden herbenoemd,
deze, rnet gemelden datum, van zijne functie
van lid van voormeld college eervol is ont
heven, zulks onder d mkHetuiging voor de als
zoodanig bewezen diensten.
Het Koninklijk gezin is voornemens
aanstaanden Zaterdag van Het Loo in de
residentie terug te keeren.
Naar het Engelsche front.
Gisteravond vertrokken per Hollandsche
Spoor uit Den Haag naar Vlissingen, om van
daar naar Engeland over te steken, gene-
raal-majoor J. Burger, commandant der II©
divisie, luit.-kol. jhr. J. H. Röell, van den
staf der artillerie en de kapitein der infan
terie J. W. van Oorschot, werkzaam aan het
departement van oorlog, vormende de
Nederlandsche militaire missie, die op uit-
noodiging van de Britsche regeering een be
zoek zal brengen aan het Engelsche front.
Genoemde officieren ontmoetten in de le-
klasse-wachtkomer den militairen attaché bij
de Engelsche legatie, majoor L. C. F. Op-
penlheim; den. adjudant van den minister van
oorlog, kapitein jhr. W. Röell en eenige offi
cieren en ambtenaren, werkzaam aan het de
partement van oorlog, met wie zij zich ge
durende het wachten op den ver over tijd
zijnden trein onderhielden en die him tot
aan den voor hen gereserveerden coupé uit
geleide deden.
Bii beschikking van den minister van
Marine zijn de volgende plaatsingen gelast:
luit. ter zee le ld. X. P. F. Sohmitt 6 dezer
aan boord Hr. Ms. „Gelderland", idem C. C.
Kaijser 16 dezer rol wachtschip te Willems
oord, idem R J. Brakema 16 dezer aan boord
Hr. Ms. „Noordbrabant", idem J. C. M.
Warnsinck 17 dezer departement van Marine.
Opleiding reserv e-o f fi c i e-
ren. Aangezien vermoedelijk tot aanwijzing
van militie- en landstormplichtigen voor de
opleiding tot reserve-officier zal moeten
worden overgegaan, is, naar de Avp. meldt,
door het legerbestuur bepaald, dat verzoe
ken om ontheffing van die opleiding alleen
zullen worden ingewilligd wanneer de over
tuiging bestaat, dat de betrokken personen
werkelijk ongeschikt zijn.
Daar door enkelen wellicht een minder
goed gedrag en gebrek aan ijver als middel
zal worden aangewend .om van die opleiding
en van de op hen vallende zwaardere losten
te worden ontslagen, zal geen voorstel tot
ontheffing van die opleiding mogen worden
inp-ezonden, alvorens door alle geoorloofde
middelen getracht is de bei-rokkenen in het
rechte spoor te brengen.
Naar de N. R. Ct. verneemt, hebben
de geneeskundige specialisten en ook de
poliklinieken voor (huid- en geslachtsziek
ten) hier te lande van den Centralen Ge
zondheidsraad een schrijven ontvangen,
houdede het verzoek, gedurede de maand
Januari 1917 aanteekening te willen houden
van het aantal (zonder naam dus) militairen
onzer land- en zeemacht, die zich onder
hun behandeling hebben gesteld voor ge
slachtsziekten (in casu syphilis en gonorr
hoea). Zulks zou in verband staan met het
verlangen der geneeskundige inspectie der
landmacht om een overzicht te hebben van
het aantal militairen, dat zich voor ge
noemde ziekten niet door officieren van ge
zondheid niaar door burgerlijke geneeskun
digen laten behandelen.
Tweede Kamer-verkiezing In
Oen Haag.
Bij de gisteren gehouden verkiezing
voor een lid der Tweede Kamer in het dis
trict 's Gravenhage II (vacature-mr. W. Dolk)
werden uitgebracht 2666 geldige stemmen.
Hiervan verkregen de heeren J. W. IJzerman
(vrijz.) 2161, L. L. H. de Visser (S. D. P.)
505 stemmen.
Gekozen: de heer J. W. IJzerman, oud-lid
der Tweede Kamer voor Amsterdam IV.
Nederland en de oorlog*
el wegvoeren der SeB^en.
Onderteekend door 16.229 Belgische
uitgewekenen is het volgende adres gezon
den aan H. M. de Koningin:
„Mevrouw,
Met den diepsten eerbied nemen de Bel
gen, ondergeteekend, allen uitgeweken naar
Uw gastvrij land, de vrijheid, om tot Uwe
j Majesteit dit dringende smeekschrift te
richten, dat werd ingegeven door <ie ontzet
tende en onverdiende smarten, welke op dit
oogenblik drukken op onze in het bezette
België gebleven landgenooten.
Duizenden mannen worden ontrukt aan
hunnen huiselijken hoard, aan hunne ou
ders, aan hunne echtgenooten, oon de kin
deren, wier onderstond zij waren; onder
wonhoopgeschrei, gesnik en gesmeek, wor
den zij naar Duitschland weggevoerd en do
bezettinghoudende macht geeft haar be
slist inzicht te kennen om deze mannen, die
vTije en onschuldige burgers zijn, over tc le
veren ann dwangarbeid. Deze maatregelen,
genomen tegen de burgerlijke bevolking
van het bezette land, maken schorpen in
breuk op de eenvoudigste beginselen van
menschelijkheid, van beschaving en van vol
kenrecht.
Zij gaan tevens gepaard met acn in het
oog vallende tekortkoming aon uitdrukkelij
ke verbintenissen, door de bezettende macht
genomen tegenover het Nederlandsch Ge
zag, tegenover Belgische wereldlijke en
geestelijke autoriteiten en de persoonlijke
veiligheid en vrijheid te waarborgen van d(
vluchtelingen, welke in het land zouden te
rugkeeren.
Alle Belgen hebben een ontroerde erken
telijkheid bewaard van de welwillendheid,
door Uwe Majesteit op dat oogenblik be
loond tegenover dezen, aan welke Zij de
gastvrijheid had verleend, met te weigeren
ze aan hun lot over te laten zonder van
bevoegde vertegenwoordigers van het Duit
sche rijk de meest afdoende geruststelling
te hebben ontvangen over de behandeling)
welke hen wachtte.
Door deze daad van menschlieveride be
zorgdheid en solidariteit heeft More Ma
jesteit ons aangemoedigd om vandaag op-
nieuwe onzen toevlucht le nemen tot de
hooge tysschenkomst van Deze, welke in on
ze oogen een Natie vertegenwoordigt, waar
van geheel het verleden de weerspiegeling
is van de edelste overleveringen van Volke
renrecht en Vrijheid.
Nu wij tot Uwe Majesteit dezen kreet van
smart en ontferming richten; terwijl wij met
voeten worden betreden in onze dierbaar
ste familiebetrekkingen, in onze vaderland-
sche gevoelens en onze eerbiedwaardigste
verwachtingen, voelen wij in ons de overtui
ging, dat onze stem zal worden verhoord,
omdat zij den weerklank geeft van de be
ginselen der rechtvaardigheid en der hu
maniteit, welke ten slotte altijd zegevieren.
Met den diepsten eerbied leggen wij aan
de voeten Uwer Majesteit de innig gevoel
de hulde neder van onze onuitwischbare er
kentelijkheid."
N e d. A n t i-O or 1 o g Raad.
In een der zalen van Restaurant Royal te
Den Haag werd gister een bijeenkomst ge
houden van het bestuur van den Nederland-
schen Anti-Oorlog Raad met verschillende
leden van Eerste en Tweede Kamer en met
andere bekende persoonlijkheden, onder wie
de minister van Staat jhr. mr. A. P. C. van
Kamebeek, het lid van den Raad van State
Vele gedachten zijn daarom tolvrij, omdat
het stalen zonder waarde zijn.
ROMAN VAN
OLGA WOHLBRÜCK
met autorisatie vertaald
door
Mevr. I. P. WESSELEMK-VAN ROSSUM.
8
„Zou Papa dan vorst worden?" had Lou
Hörselkamp eens gevraagd.
„Dat niet, jou dom Haasje", zei de oude
vrouw. „Dan is het uit met het vorstin zijn.
Zij zal mevrouw Hörselkamp heeten, net als
je moeder vroeger."
Maar het gebeurde tooh anders. Een tele
gram bracht op zekeren dag het bericht, dat
Papa getrouwd was met vorstin Sina Suke-
wltsch. Het stond ook in de couranten. Toen
kwam er geld voor het huis en een kist met
allerlei mooie dingen voor Lou. Op zeke
ren avond verscheen een knecht uit een
hotel met een briefje van „vorstin Suke-
witsch".
„Mijn lief dochtertje. Papa en ik kunnen
fttat langer wachten, je ia onze armen te
sluiten. Een uur geleden zijn wij aangeko
men. De knecht van het hotel heeft de op-
draoht je bij ons in Bristol-hotel te brengen.
Je Mama."
De vorstin had de woning in de Derfflin-
gerstrasse niet willen betrekken, daar die
toch niet aan haar eischen voldoen kon.
Daardoor was het echtpaar gedwongen in
het hotel te wonen, totdat de nieuwe villa
in de Rauohestrasse ingericht zou zijn, die
de vorstin tijdens haar verblijf in Niz>za had
laten bouwen. Daar het 't zelfde hotel was,
waar zij vóór haar huwelijk had gewoond,
gaf men haar ook nu nog den ouden titel.
Zelfs in de uitgaande wereld werd haar dien
nog lang gegeven, alsof zij er recht op had,
even als vrouwen uit regeerende huizen
haar oorspronkelijken titel te behouden, zoo
de titel van den man niet overeenstemt met
de hare.
Lou Hörselkamp voelde deze scheiding
van namen als iets ongepasts. De arbeids-
koorts, die haar vader aangreep en zulk een
tegenstelling vormde met de langzaamheid,
waarmee zijn arbeid vroeger vorderde, was
voor baar het bewijs, dat hij er naar streefde
zich meer te doen gelden.
De vorstin duldde glimlachend zijn ijver
en toen de gouden medaille een zekere be
roemdheid aan zijn naam gaf, liet zij op
haar schrijfpapier een H vlechten in haar
S. S.-monogram, waarvan zij geen afstand
had kunnen doen en op haar visietkaartjes
aan het: „vorstin Sukewitsch" een veihin-
dingsstreepje met den naam van haar man
toevoegen.
Haar stiefdochter betoonde aj een spe'el-
sche, verstrooide teederheid, zonder eenige
belangstelling voor het zieleleven van het
kind, dat zioh maar niet thuis kon voelen
in het luidruchtig leven van dit groot
scheeps ingerichte huis. Zij ging geheel op
in de gTOote wereld, die het onderhouden
der betrekkingen tot een inspannenden ar
beid maakt.
Op haar elegante, oppervlakkige manier
maakte zij krachtig propaganda voor de wer
ken van haar man, waarbij financieele over
wegingen allerminst een bijkomstige, zij het
ook een handig op den achtergrond gehou
den, rol speelden. Er was geen groot salon
in Berlijn, dat niet in het bezit kwam van
een beeldje, buste of groep van Hörselkamp.
Hij wes als beeldhouwer in de mode geko
men, zooals hij het vroeger als man was
geweest. En zijn inkomsten hielden spoedig
gelijken tred met haar eigen revenuen. Het
grooie apparaat van het met Poolsche spil
zucht bestierde huishouden verslond beide.
De vreugde die Lou over de gouden me
daille van haar vader uitte, was in zulk een
tegenstelling met haar anders zoo verlegen
en terughoudenden aard, dat Hörselkamp
niet wist, hoe hij het had, en het kleine
meisje, dat nu al een zeventienjarige dame
was, aandachtiger gadesloeg. Er lag iets in
haar oogen-, dat hij nooit gezien had in den
'blik der vrouwen, met wie hij tot nu toe was
omgegaan. Er leg iets stils, verlangends in
deze oogen, een smeulende verwachting,
een verlegen bewondering.
Zulke oogen had zijn eer-te vrouw gehad.
Zoo had zij hem aangekeken, ala hij met een
werk klaar was en haar vroeg, hoe het haar
beviel.
Hij was er verlegen onder geworden en
trok haar aan de haartjes bij haar slapen.
„Stel je dan zooveel belang in die din
gen V
Toen had zij heel ernstig geknikt en was
naar den mooien Doge-zetel toegeloopen,
als om die zacht met haar slanke vingers
te streelen.
„Dit werk van u heeft mij altijd zoo goed
bevallen, Papa, veel beter dan al het andere
Papa. Ik heb uw model benijd."
Zij lachte verlegen en werd rood tot onder
het witblonde haar, dat zien in wezige lichte
wolkjes om haar smalle slapen krulde.
„Heb je den stoel benijd
„Ja
Zooals zij daar stond zeer slank, met
eenigszins naar voren gebogen hoofd, den
nog kinderlijken, zeer blanken, langen hals
zacht terzijde geneigd, had zij iets van
die te ere, jonkvrouwelijke Madonna's uit
den tijd der primitieven.
„Blijf eens staan
Met een houtskoolstift teekende hij de
lijn van haar gestalte op een stuk teekenpa
pier. Zij bewoog zioh niet. Evenmin bewoog
zij zich, toen hij het papier wegwierp, een
stuk leem op het piëdestal kletste, en met
zijn breede vingers, de weeke massa in den
door hem gewensohten vorm dwong.
„Wil Je uitrusten?" vroeg hij op een».
Hij wachtte echter het antwoord niet af,
doch kneedde verder.
De vorstin kwam ln het atelier in groot
toilet, met het fijne gerinkel van haar gou*
den halssnoeren.
„Ben je hier, Lou, en ik zoek je het heel-e
"huis door f Wij zouden toch naar Gravin
Oberwall gaan en je bent nog niet ge
kleed. Dat is ontzettend. God weet hoe lang
ik nu moet wachten."
Sedert dien dag gebeurde het dikwijls, dat
de vorstin moest wachten.
Met de onachtzaamheid van den sohep-
penden kunstenaar liet Hörselkamp nu dik
wijls alle beleefdheden, die de maatschappij
van hem eisohte, na. Om zijn dochter had
hij zich ondanks alle innerlijke genegen
heid, nooit veel bekommerd. Zijn model lieg
hij ternauwernood op adem komen. Hei
buigzame, jonge lichaam, welks fijne lijnen
door het zachte weefsel van haar kleeren
meer uitkwamen dan verborgen werden,
bracht hem in verrukking. En in de korte
pauzen, die hij haar gedurende den arbeid
gunde, wakkerden haar woorden, die van
een sterk, al was het ook volkomen onge
schoold, kunstbegrip getuigden, de bran
dende eerzucht in hem aan.
I
(Wordt v '-volgd.J
