STADSNIEUWS.
Vrijzinnigen!
EMiun*
iiïiii mm
UIT DEN OMTREK.
oliehoudende noten en pitten, waarvan dc j Het hoofdbestuur heeft rich met een
•anvoer was stopgezet op 2 September van nieuw schrijven gewend tot de besturen,
-- - wier antwoord op zich iaat wachten.
tiet afgeloopen jaar. Mochten er nog con-
i eenten zfjn verleend, gedateerd na 2 Sep-
ftember, dan rijn deze tot den datum van
'hervatting van den aanvoer vervallen en
snoeten nieuwe consenten in de plaats
daarvan worden aangevraagd.
De aanvoer van versche cocosnoten is
•tog nfet hervat.
MQnen.
De Ned. Esperantistenven-
e e n i g i n g heeft haar jaarlijksche verga
dering in den Haag gehouden, waarin alle
besprekingen in Esperanto werden gevoerd.
Dank tij eenlge belangrijke giften sloot
de kas met een saldo van 307.
Als nieuw bestuurslid werd gekozen de
heer W. F. Lutter; tot bibliothecaris is her-
Zooals reeds In het begin dezer maand jkozen de heer W. H. G. van Tenteren; ge
werd gemeld, was het aantal mijnen, dat in kozen werden tot redacteur van La Holajida
üe maand December op de Nederlandsche
kust werd aangetroffen, 64.
Wij kunnen thans nader melden, dat daar
van 57 van Engelschen, 4 van Duitschen
er. 3 van onbekenden oorsprong waren.
tn totaal zijn sedert het uitbreken van
den oorlog op onzekust aan. etroffen 1640 sjuur v(m jiet (qa[ionoal Arbeids-Secretariaat
mimen, waarvan 999 van R^hen, 64 hee(t de organi„tie ,er hand genomen van
van Franschen, 257 van Du.tschen an 320 ,nternaaionaal Congres van revolution-
Pioniro de heer H. C Mees; tot leden der
examen-commissie mej. H. L. Buijs en de
heeren A. Blok, H. J. Bulthuis en J. W. Se-
venhuijzen.
Intern. Congres van Revo
lution n. vakorganis aties. Het be-
van onbekende afkomst.
Van de Zeeuwse h-V laamsche
grens.
naire vakorganisaties.
Dezer dagen is voor dit doel een circu
laire in vier talen verzonden, waarin ver-
w IU11 U III V. I IUIUI I 'VII- V/ i IVAVI IW UUI III V— I
In verband met de In den laatsten tij ZOcht wordt de volgende vragen te willen
herhaalde pogingen om naar Nederland uit beantwoorden
te wijken is de bewaking der grens door de0 js uwe organisatie voor het beleggen
Duitscbe militairen zeer streng gewor en. vgn gen in(erna|jonaaj Revolullonnair Vak-
Behelve de gewone grenswachten nt t nu vereenjgjngs.conerreSi direct na den oorlog
gedurig een patrouille te paard de grens f 2q Zqq jg we|)[e s(ad ach, gij het mees,
langs. Alle gesprekken tusschen verwanten geschikt om een dusdani? congres bijeen te
aan weerszijden van den draad, die tot hier- en Amsterdam of parijs
toe met toestemming der Duitscbe militairenJo Zqq ngmens uwe organisatie deel.
wel eens gehouden werden, zijn nu ten neem, 0on een eventuee! te houden Interna.
strengste verboden. Iedere Belg die zich (ionaa, c welke v00rstellen wenscht
7-.li a- i,nn don alrclricrnan draad
binnen 50 meter van den electrischen draad
bevindt, loopt gevaar onmiddellijk doodge
schoten te worden.
Over de grens.
Zondag zijn te Oldenzaal over de grens
gekomen 4 Fransche infanteristen en een
vlieger. Allen waren in Maart 1916 bij Ver*
gij daar besproken te hebben
4o. Hoe groot is het ledental uwer organi
satie
Een aardig trekje. Toen de
Koninklijke familie in den vorigen zomer op
het Huis ten Bosch vertoefde, meldt de
dun gevangen genomen en wisten Vrijdag ..Avondp. viel het de Koninginop, dat el-
J.I. het gevangenkamp te Duimen (Westfa- ken niorKe" "n oude vrouw zich posteerde
Jen) te ontvluchten. I 'egen°ver het paleis, totdat prinses Juliana
Bij Gennep zijn zes Poolsrhe burgers over j was uitgereden. De prinses was enkele da-
de grens gekomen, die bij Warschau gevan- ?en ongeste d en de Koningin het vragen of
gen genomen en te Gladbach werkzaam de oude juffrouw iets verlangde of waarom
gesteld waren. I ze r0° €'ken ™or?en daar geposteerd stond.
Zondagmorgen zijn te Ottersvm drie naar 1E,nke!,om de Prinses Ie zien en of het
Duitschland gevoerde Belgen over de grens Kind ziek was, want ze miste haar sinds
gekomen.Zij hadden aan de loopgraven en£e'e dagen
langs de gTens gewerktt
Te Maastricht zijn Zondagavond 3 en
Een paar ochtenden later, toen de oude
vrouw weer op post stond, daalde het prin-
Maandagmorgen weer 3 ontvhlchte Russen jesje met een dame af naar de oude juf-
aangekomen. frouw en vroeg of ze mede gingnaar den
Te Tiel kwamen drie Duitscbe deserteurs 1°^ want de Koningin had order gegeven
aan, die bij Elten over de grens waren ge-om een bouquet te gaan plukken
komen. Over Nijmegen zouden zij naar de m'in engel luidde het antwoord.
Limburgsche mijnen vertrekken, reisden Sinds dien dacht het prinsesje, dat de
echter verkeerd en kwamen over Oss te 0llde juffrouw Engel heette.
YieJ. I Maar ze heet Koekoek—Alter en ligt
Meandagnamiddag kwamen uit Duitsch- j thans ziek.
land te Oldenzaal aan 185 mannes, vrouwen ^e Koningin heeft bij herhaling laten in-
en kinderen, allen afkomstig uit het door formeeren en bloemen gezonden, benevens
Duitschland bezette gebied van Polen. Via het portret van het prinsesje met begelei-
Rotterdam venschen zij naar Amerika te dend schrijven.
emigreeren. j Hetschippersconflfct. De ze-
Te Zevenaar arriveerden weder twee uit ventien lichters, die reeds eenlge dagen in
Duitschland gevluchte Polen, afkomstig uit bet Merwedeknaal liggen, zouden gisleren
Warschau. Ongeveer tegelijkertijd kwam naar Amsterdam worden gesleept. Een
daar een 18-iarig Belgisch jongmensch, af- groote politiemacht, bestaande uit 80 rijks-
Icomstig uit Gent, de grens over. veldwachters, kwam bij de Zeeburpersluis te
Te Schoonebeek zijn twee Duitscbe de- zamen, waarbij zich nog 60 man gemeente-
•erteurs aangekomen die reeds langen tijd politie uit Amsterdam voegde. De politie
In den oorlog waren geweest. j werd langs de beide oevers van het kanaal
Te Aalten kwamen over de grens en ver-verdeeld en een sleepboot met een politie-
frokken Maandag naar Amsterdam een boot voer het kanaal op. Er waren maar wei-
Duitscbe deserteur met vrouw, twee kinde
wachter R. bij een vel op de schoolspeel-
plaats zoodanige kwetsuren, dat het korten
HJd later aan de gevolgen Is overleden.
School afgebrand. Maandag
avond ia te Klazinaveen de openbare lagere
school met 6 lokalen geheel uitgebrand. Er
kon weinig gered worden. Verzekering dekte
de schade.
Een diep ongelukkige. Een
verpleegde in het Rijkskrankzinnigengesticht
te Medemblik Is overleden. Hij was krank
zinnig, blind en doofstom; zijn herkomst was
evenmin als zfjn ouderdom vast te stellen.
Ilm.
Uit Culemborg
Indien de vorst zoo hevig blijft aanhouden
zal er binnen een paar dagen drijfijs in de
Lek gaan. Daar de binnenvaart reeds dicht
is, is de stoomboot Jacoba niet naar Am
sterdam en de motorboot niet naar Utrecht
vertrokken.
Te Groningen Is Dinsdag, marktdag,
geen enkel schip aangekomen. Alles zit vast
de Hunze- evengoed als de Lemmerbooten.
Het vervoer heeft zooveel mogelijk per wa
gen of per slede plaats. Nu de baanvegers
van de gemeentebesturen geplaatst en de
banen geveegd zijn, is het volkomen ver
trouwd en het verkeer enorm. De kunst-
banen komen thans op den achtergrond.
Slachtoffers van het Ijs. Te
Broek is een 9-jarig knaapje door het Ijs
gezakt en verdronken.
Een 28-jarig gehuwd man uit de Beem-
ster is in de Ringvaart te Oudendijk bij het
schaatsenriiden verdronken.'
Te Oudega is een 12-jsrlge Jongen
door het iis gezakt en verdronken.
De 13-jarige T. v. d. Weide te Rau-
werd is In een wak gereden en verdronken.
1 Te St. Pancres geraakten een paar
kinderen in een wak. Het oudste, een zoon-
tje van de wed. Swerd levenloos onder
het if* z-rZ-liri ueW«„ld
School- en Kerknieuws.
Onderwijs nan schipperskin
deren. Men meldt ons:
I Te Rotterdam is in September 1916 opgericht
en dezer dagen Koninklijk goedgekeurd de Ver-
eenfging van het Personeel bij het onderwijs
aan schipperskinderen, welke beoogt het behar
tigen van de belangen van het onderwijs aan
schipperskinderen in Nederland.
Het bestuur bestaat uit de heeren J. van Breen,
S. J. ven Efferen, S. Herweijer, G. Zaane en J.
Zasburg.
I Tot het bekomen van inlichtingen omtrent de
inrichting van dit onderwijs gelieve men zich
te wenden tot den secretaris J. Zasburg, Prins
Hendrikstraat 14, Rotterdam.
Reclame.
Wilt OH enn voorTaltolrevenie en «I*-
>mocrsiUchn poli'ieV, sluit U d*n aan bfl
den VrUtlnnlj ttemo','atlsnhpn Rf»n«i
(min. nontr. per jaar f o.ftn) «n abonneert IT op
den VrlfaleiMl^-Ocmocriaiit (abonn. per
kwartaal t 0.R0).
Voor hot lidmaatschap als voor het abonne
ment kan men zich wenden (nt
A. VAN Nf«NATTEN,
Seer. der atd. Amersfoort.
H. v. Viandenatraat $7.
H. Kuiper, idem;
J. H. Verwoerd, idem;
J. Lokman, Idem;
W. van de Steeg, Idem;
V7. van den Berg, statfonsassistent bij de
Hollandsche IJzeren Spoorwegmaatschappij
te Baom;
G. Gerritsen, arbeider te Baarn;
V7. Renkers. postbeambte, te Hoogland.
nig schippers op het vaartuig, dat daar se
dert een week de wacht hield. De mannen
moesten op bevel van de politie het vaartuig
verlaten, de trossen werden losgeworoen en
de sleepboot nam het schipperswachtschip
op sleeptouw naar de stad, terwijl de aan
ren en een dienstbode.
Vr ij gelaten.
Uit Roosendaal meldt men
Dinsdag is de koopman de heer Henry V.
wit Roosendaal, die ongeveer 5 weken gele
den te Antwerpen werd gearresteerd en al den wal gezette schippers naar de stad wer-
dien tiid in Duitsche gevangenschap heeft den gedreven.
doorgebracht, in vrijheid gesteld. Zes andere sleepboofen met politie aan
De gevangenneming berustte op een be- boord trokken hierop het Grootste deel van
schukUging, dat de heer V. goederen uit de lichters naar de stad. Zij werden aan de
Duitschland had doorgezonden, naar een Sumatrakade bij de Gooiland vastgemaakt,
met Duitschland in oorlog zijnd land. daaruit graan te laden.
Bovendien werd de heer V. beschuldigdDe binnengebrachte schepen worden
van spionnage en het overbrengen van brie- door de politie bewaakt
ven. Intrigues van andere kooplieden, die
den heer V. zijn goede zaak benijdden, schij- TT Te visscherskwestie te
ren aan de gevangenneming niet vreemd te m u 1 d e n- In een vergadering van ree-
gijn. ders van visschersvaartuigen te IJmuiden is
Na te Antwerpen te zijn gevat, werd de besIo,.en de* volgende proclamatie uit te
heer V. naar Brussel overgebracht. De be- vaa^'Pen:
ki(indeling weike hij van de Duitsche airtori-"°nder "ooten drang van opvarenden,
teilen tijdens zijn gevangenhouding en het ln het biizonder van stokers, matrozen,
onderzoek ondervond, noemde hij zeer cor- stuurl,eden en ook vor> vele schippers en
,e-- machinisten, die het ter wille van hun ge-
Volgens den heer V. zouden de Duitsche zinne,n niet langer kunnen gedoogen bui-
autoriteiten wel eerder tot zijn invrijheid- 'en de vaart te blijven, zoomede van de
«telling zijn overgegaan, indien de gemach- werklieden, betrokken bij het visscherijbe-
t:'da van de Nederlandsche re-eerin» te r"! aan den waI' beeft onle vereeniging
Antwerpen hem dadelijk een rechtskundigen bede? ver™derd. Meenende, dat het te^en
rradsman had ter zijde gesteld. Thans werd babel°ng zou zijn van het groo'ste deel
de gevangenhouding door de omslachtige r °Pvarenden, het plaatselijk en het alge-
br afwisseling tusschen het Duitsche gou- meen be'or1?. indien deze drang slechts
vehement te Brussel en de Nederlandsche Tet sb,2Wli?en «1 worden beantwoord, on-
segeering, onnoodig verlengd. I de U1'drukkelijke vaststelling dat de
schepen sedert binnenkomst weer ter vis-
Ambtenaars- scbeni uitgerust beschikbaar zijn geweest,
i a&« cii
per anker f 34.—,
W per flesch - 0.85,
u j,i,t ir,
e water-ne
1 e.
Algemeene
bond. Ten einde een juist overzicht te ver- Heeft de vereeniging met algemeene stem-
krii^en van de door de overheid tijdens de mPn besloten, teneinde in den huidigen
crisis ten behoeve harer ambtenaren geno- 'of?stand de noodige klaarheid te erlangen,
men maatregelen om de koopkracht hunner ,e proclameeren, dat van heden af opvaren-
loonen op peil te houden, wendde het hoofd- dpn' we,ke wenschen te varen, zich in dit
bestuur van den Algomeenen Nederland- ?eva' nief bij hun gewezen schippers, doch
«chen Ambtenaarsbond zich den 27en Dec. 'en kantore van de reederijen kunnen aan-
1916 tot de 11 provinciale besturen en de me'den, waarna zij zoo veel mooeliik ter
b 'en van de 39 gemeenten met meer vischvaart zullen worden uitgezonden."
dan 20.000 inwoners met een gemotiveerd n
verzoek om toezending van de hierbedoelde r i^ir,2 e e d ,s mo k k 1 a
gegevens. ster. Te Ulft gem. Gendnngen is Zondag
Aan dit verzoek js, naar gemeld wordt een Dui,sche vrouw aangehouden, die over
dooi 8 provinciale besluren en 20 gemeem de grens was Sekomen onf te smokkelen.
Ie'esturen bereidwillig voldaan iToen ze een poosje in het wachtlokaal had
Het beoogde doel; de samenstelling vanver,oefd' ,bracht Ie een welgeschapen kind
«en goed overzicht zal dus niet ten volle ,er wereld-
kunnen worden bereikt, al moet anderzijds v' d' D
de waarde der Ingekomen gegeven» niet - Noodlottige val. Te Heel kreeg
n on ersC^a^ Maandag 'het 6-jaiige zoontje van den veld
De Staatscourant van gisteren bevat een
uitvoerige lijst van ambtelijke, zoowel als
bijzondere personen, aan wie verleend is
bet bij Kon. besluit van 6 Maart 1916 no.
83 ingestelde eereteeVen ter erkenning van
uitstekende daden bij den watersnood in
1916 verricht.
Uit onze provincie hebben de volgende
personen bedoeld eereteeken verkregen:
I in zilver:
Ph. J. Deys, rijksveldwachter, brigadier-
titulair, destijds te Bunschoten, thans te
Utrecht;
W. van Apeldoorn, rijksveldwachter, bri
gadier-titulair, te Eemnes;
A. Zwarts, rijksveldwachter, brigadier-titu
lair, te Hoogland;
A. de Graaf, tolgaarder, onbezoldigd
rijksveldwachter te Hoogland;
jhr. L. Rutgers van Rozenburg, burge
meester van Eemnes:
H. C. baron van Tuyll ven Seroo9kerken,
burgemeester van Hoogland;
F. F. de Boois, gemeente-architect te
Bearn;
I W. Roos, vischven'er, te Bunschoten;
K. Blokhuis, arbeider in eene boterfa-
briek, te Bunschoten;
A. Kuiier, keurmeester te Hoo^dand;
H. Hoefsloot, arbeider, te Hoogland;
P Renkers, landbouwer, te Hoogland;
W. Houtveen, landbouwer, te Hoogland;
J. Bakker, molenaarsknecht te Hoogland;
ln brons:
aan A. J. Aortsen, rijksveldwachter te
Utrecht;
J. C. van Rijn, Idem te Breukelen;
T. Vroon, idem te Utrecht;
I J. Harto^, idem te Westbroek;
A. van den Hooien, idem te Leusden*
C. B. Denlsse, idem te Driebergen;
C. Schoonderbeek, landbouwer te Baarn;
H. Schimmel, arbeider te Baariv
W. Schimmel, Idem;
N. Boa, werkman te Baanw
P. F, Koops, idem;
Garnizoen.
Bij Kon. besluit van 23 dezer zfjn be
noemd bij het reserve personeel der land
macht tot reserve tweede luitenant bij hun
tegenwoordig korpt de vaandrig! A. P.
Adriaansen en I. van der Velde van het 5de
reg. inf. en L. Westerdijk, R. J. Kohrel en
J. M. Willemse van het 16de reg. inf.
De gro n d w e t s h e r z i e n 1 ng en
haar gevolgen.
Gisteravond hield de afd. Amersfoort van
den Vrijz. Dem. Bond een openbare verga
dering in 'hotel Reicbmann, waarin als spre
ker optrad de heer W. O. A. Koster, IkJ van
de Tweede Kamer, met bovenstaand onder
werp.
De' vergadering werd geopend door den
heer Van Nynatten, waarna de heer Koster
het woord verkreeg, aan wiens rede we het
volgende ontleenen
Ons volk maakt op 't oogenblik een zeer
moeilijken tijd door. Aan alle zijden kan een
daling van het levenspeil worden geconsta
teerd. De geweldige stijging van uitgaven
maakt, dat men met hetzelfde van wat men
voor den oorlog had, niet hetzelfde kan doen.
Wanneer het slechts een zekere bezuiniging
gold, was het niet erg. Maar men moet gaan
bezuinigen op voeding. Weeding, geestelijke
voeding, op die dingen, welke men werkelijk
noodig heeft. En dat is veel erger, vooral
voor hen, die moeten leven van een vast in
komen. En die dalen snel op den maatschap-
peliiken ladder Daarnaast zien we een gees
telijke verwording bij andere groepen. Aan
de eene zijde zien we het maken van oor
logswinst, 't koste wat 't wil. Velen doen dan
ook verschillende daden, waarvoor zij zich
voorheen zouden geschaamd hebben. Wan
neer we dan naar de grenzen zien, waar al
les smokkelt, zien we die zedelijke daling
met angst tegemoet. Hoe zal ons volk staan
na den oorlog? Hoe zullen de menschen, die
nu a. h. w. met het geld smijten, staan tegen
over den arbefd. En de menschen aan de
grenzen en de visschers te IJmuiden, die
soms 1000 per week verdienen, hoe zul
len die staan tegenover den eenvoudigen
arbeid? En de menschen die langzaam In
zinken, hoe zullen dTe staan? Die vragen kun
nen we niet beantwoorden. Maar dit weten
we zeker, dat na den oorlog een andere strijd
zal uitbreken, die gestreden zal worden met
economische wapenen. De volkeren zullen
hun markt weer moeten veroveren en dan
zullen we mee moeten concurreeren. En als
we in dien strijd niet krachtig staan, zinkt
ons volk krachtig in. Andere volkeren maken
zich reeds klaar voor dien strijd. Duitsch
land gaat reeds op het heele platteland zor
gen, dat de kleinste smid een electromotor
heeft. Frankrijk en Engeland bereiden zich
eveneens voor en dat moeten ook wfj doen
om mee dien economischen strijd te kampen
en we moeten zor?en, dat ons volk door in
nerlijke sterkte aan dien wedloop kan mee
doen. Dearom moeten we ook zorgen dat
ons volk niet gaat lijden ann ondervoeding,
neen we moeten ons volk sterker maken. En
I het is spreker's vaste overtuiging, dat ook
de grondwetsherziening mede zsl werken om
I ons volk sterker te maken. Wie meent dat
deze herziening zoo'n beetje politiek gedoe
is, weet niet wat die herziening is. Deze
heeft het 1:3sre-btvraagstuk opgelost en
ook het onderwijsvraagstuk. En als derde
punt wil r n'>?r"°n de verhoo^ing der ver
goeding voor de Kamerleden, welke hij als
volkomen billiik verdedigt.
Het kiesrecht is van beleng. Juist nu we
staan voor een nieuwen tijd, zou het on
recht ziin zoo slechts een deel der mannen
mee mocht aanwijzen de m°nier wearoo de
Staat moet worden bestuurd Onvolledig Is
de grondwetsherziening, omdat b°t vrou
wenkiesrecht niet is oo^enomen. Willen we
een goede weteevin-" hebben, dan moet Ieder
daaraan kunnen meewerken, die arbeidt in
den Staat. Het vrouwenkiesrecht moet er
komen en zal els algemeen vro>uvenkies-
recht komen. 3*?nis*er Corf v. d. Linden Is
«-een teenstander, maar had hi| het vrou-
werV;esrprht oosrenomen, dan had de rech
terzijde deze grondwetsherziening laten val
len.
Ten aanzien van het kiesrecht heeft de
herziening groote verbetering gehrarht door
invoering van h°t algem°en m*pnenkies-
recht en het mogelijk maken van de Invoe
ring van vrouwenkiesrecht. We moeten van
d:t kiesrecht verwachten, dat alle wenschen
en verlangens, en idealen, die ten aandien
der wetgeving ln ons volk leven tot uiting
kunnen komen. Verbetering onzer sociale
wetgeving is dringend noodzakeliik en de
sociale wetten mogen slechts ongebouwd
worden als ook die menschen, die een kleine
plaats in onze maatschappij innemen, kun
nen meespreken. En daaraan denkende is
ook een sooedige invoering van het vrou
wenkiesrecht wenscbelijk. Een goed ding is
ook, dat de evenredige vertegenwoordiring
is opgenomen, daar het tegenwoordig kies
recht aanleiding geeft tot vele onbillijkhe
den. Voorts is opgenomen de stemplicht,
voor vele Nederlanders een zware pil om te
slikken, want vele Nederlanders hebben een
geweldigen hekel aan het woord plicht, voor
al als het Staatsplicht geldt. Maar het stem
men is een burgerplicht en geen persoonlijke
I liefhebberij. De stemplicht zal nuttig werken
j daar beter uit zal komep de wijxe waarop one
land zal worden bestuurd.
Ook door de ondcrwijsbevrediging it nu*
tig werk verricht, leder ouder heeft bet recht
zijn kinderen op te voeden noor d« wijze*
welke hij het best vindt. De echte dogma»
tici van de oude liberale school hebben oi*
recht gedaan aan de ouders, die mcenen
noodig te hebben een katholieke of calvL
nistische school. Aan dat onrecht is nu een
einde gemaakt. Niet aon den schoolstrijd 1«
een einde gemaakt; wij zullen blijven ijv^
ren voor onze school en voor de openbar*
school, die vrijheid wit voor de kinderen, een
uitbloeien von het leven, zal nimmer ten on
dergaan. Daarvoor is noodig overtuiging en
liefde voor de openbare school. Werkt voo»
de openbare «cl .ooi die u Hef Is, geeft uw
overtuiging, warrom de openbare school be
ter is, zet u zelf in voor dezen strijd van
beter karakter en meer vrijheid.
Deze grondwetsherziening heeft recht go»
daan acn de bijzondere school en er zijn
maatregelen tegen genomen, dat een kwaad
willige gemeenteraad geen schade kon doen
aan de openbare school. In dot opzicht is er
dus een verbetering gekomen, want onder
de bestaande grondwet zijn er 24 gemeen
ten, waar geen openbare school Is. Maar
vooral ziet spr. in de herziening, dat nu da
bittere strijd uit is en dat gezamenlijk ge
werkt kon worden ann de verbetering van
ons volksonderwijs. Tn veel opzichten staan
we bij andere landen ten achter. De onder
wijzers worden meer dan slecht betaald, da
opleiding van onderwijzers is allerbedroe
vendst en we mogen ons nog verbazen, dat
ons onderwiizersrorps nog aan zulke hooge
eischen voldoet. Dat komt omdat het intel
lect der lagere deelen van de bevolking bij
het onderwijs komt. Maar dat neemt niet
weg, dat de onderwilzers zeer goed voelen,
dat hun opleiding niet deugt.
Maar er is nog meer. Het voorbereidend
onderwijs deugt in 't geheel niet Een be«
hoorlijke aansluiting tusschen lager en mid
delbaar onderwijs is niet geregeld. Een
regeling dat ook de lagere klassen kunnen
hebben handels- of ombachtsonderwijs, be
staat niet. Er bestaat zelfs nog geen kinder
voeding en kleeding. Nu kan echter het
onderwijs komen op hooger peil, want het
zal nu gaan om verbeteringen van het on
derwijs. Door eendracht kan veel uit ons
volk geboren worden om ons volk sterk te
maken voor na den oorlog. Dan zullen we
moeten hebben knappe industrieelen, maar
ook knappe arbeiders. De nieuwe periode
in de industrie heeft geleerd, dat de arbei
ders scholen noodig hebben. Ieder moet
kunnen beschikken over een groote mate
van kennJs en ontwikkeling. Zal ons tand
zijn een welvarend land, zullen we zijn een
levende natie, daaroo zal het antwoord wor
den gegeven door de regeling van het on
derwijs en el zijn vertakkingen. Niet moet
gelet worden op het geld van de ouders
maar op de geschiktheid van de kinderen.
Ten slotte zet spr. de evenredige verte
genwoordiging uiteen en maakt in breede
riekken duidelijk, wat evenredige vertegen
woordiging wil en hoe het in ons land is
geregeld. Ons land is verdeeld in 18 kies
kringen en iedere 25 kiezers kunnen een
lijst indienen, waarop tot 10 mannen of
vrouwen mogen voorkomen, want ook vrou
wen zijn verkiesbaar. De kiezer kiest sijn
partij uit en daaruit mag hij kiezen wie hij
wil uit de lijst. Hij kiest een persoon en
daarmee de partij. Ven iedere partij wordt
dan uitgemaakt hoeveel stemmen over het
geheele land ziin verkregen. In de praktijk
zullen dan 1.400 000 stemmen zijn uitge
bracht. Er zijn 100 zetels en per 14000
stemmen wordt een zetel uitgedeeld. Een
partij die 168 000 stemmen heeft krijgt dus
12 zetels. Zoo mooi zal het echter niet
steeds uitkomen, er zullen ook resten blij
ven. Gaan bijv. 93 zetels op, dan krijgt da
grootste rest den 94sten zetel, enz. Wilde
lijsten hebben dus heel weinig kans, dat
geeft stemmenverrrorc"'PT.
In de eers'e plca»s de man of de vrouw,
die zelfstandig den kiesdeeler van 14000
hebben, gekozen. De menschen, die volgen
op de rechtstreeks gekozenen, zijn de
plaatsvervangers. T"sschentijdsche verkie
zingen zijn dus riet meer noodig. Voor
iedere partij komt het er nu op aan om
f^een enkele stem te l^ten zitten. Iedere stem
heeft zijn waarde waar die ook vandaan
komt. Daarom is hef vrn zoo groote betee-
kenis, de propaganda ter hond te nemen.
Een groot voordeel is nog, dot ieder kiezer
kleur zal moe'en bekennen. Algemeen vrij
zinnige kiesvereenrTn^en zullen dus geen
reden vrn best°«n meer hebben. Een ge-
meentellike or"?rrc~'ie is wet anders, deze
is technisch mogclük. Ook aan de vrouwen
zal moeten gevrn^d worden kleur te be
kennen Nu rij in de politiek opgenomen
zijn, moeten de vrouwen wel weten, dat zij
hooren naast de mannen in de politieke
partijen.
Ten slotte brengt Spr. een woord van
weemoed^e huTd** aan de nagedachtenis
van mr. Goem°n Bor**esiiré. Duizenden in
den lande zuRen vele jaren terurdenken
aan hem als een '-oed man, die veel voor
ons volk heeft iredp«u.
Besluitende ze-t Sur. dat de vrijz-dem.
het ideaal hebben uit bet volk te holen wat
er in zit, voor hee? het Ned. volk te runnen
bewerken een m»>0^schoppij, waarin het
goed Is te wonen. SI»at mede de handen
aan den ploe?, om onze beginselen, die
schoon zijn en poed te brengen een on«
volk. Wij willen rrooter kracht voor ellen,
die in Nederland leven, wij willen gelijke
kans op ontwikkeling en welvaart.
Nadat Spr. nog een drietal vragen had
beantwoord, werd de vergadering met een
woord von donk aan den spreker gesloten.
LJsbaan de Maat.
Morgenmiddag zal op de ijsbaan de Maat
een ijsfeest pleats hebben van het Depöt
Bat. IX.
Er sullen wedstrijden zijn voor ondero®*
