„DE EEMLANDER".
Vrijdag 2 Februari 1917.
BUITENLAND.
ZONNEWEELDE
N° 182
15d* Jaargang.
Uitgevers: VALKHOFF Co.
Bureau: UTRECHTSCH ESTRAAT 46.
Intercomm. Telefoonnummer 66.
FEUILLETON.
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
MARIE VAN VERSENDAAu
Hoofdredactie: D< VAN SCHAARDENBURa
AB0NNEMENT3PBIJ&
ftt B uuDdiD TOO! f J-'®*
Um hnu>oo per post..
Per weeli (met gratis verzekering tegen ongelukken) - O.l»5.
Afzonderlijke nummer»—.OS.
%.kelsk«h bijToegsel .D. BoUand.cJi. Ew^mm" (onder
red&cti* van Thérè*# Hoven) per 8 mnd. ÖO da.
Wekelijkseb bijtoogsel ,Wrrildrtttu" per 8 mnd. 52 cUr-
PRLJS DER ADYERTENTIEN
Ven 1o rebels
Elke regel meer
Dienetaanbiedingon 1—5 regels
Groote lettors naar plaatsruimte.
Voor handol en bedrit bestaan aeer voordoelige bepalingen
tot het herhaald advertoeron in dit Blad. bij abonuomont.
Eeao circulaire» bevattende de voorwaardon, wordt
aanvraag toegezonden.
f O.Srt.
- «.15.
- 0.5«.
op
De oorlog.
B e r 1 ij n, 1 F e b r. (W. B.) De hoofdcom
missie van den rijksdag zette heden de ver
trouwelijke besprekingen over de gisteren
door den rijkskanselier gedane mededeelin-
gen voort. De staatssecretarissen van bui-
tenlandsche en binnenlandsche zaken en.de
hoofden der departementen van oorlog en
marine voerden op nieuw het woord. Spre
kers van verschillende fractiën spraken
daarna.
De slotwoorden van de gisteren door den
rijkskanselier gehouden rede luidden aldus:
„Niemand onder ons zal de oogen sluiten
voor den ernst van de stappen, welke wij
thans doen. Dat het om ons leven gaat, weet
sedert 4 Augustus 1914 een ieder, en door
de afwijzing van cms vredesaanbod is dit we
ten bloedig' onderstreept.
Toen wij in 1914 wegens de Russische al-
gemeene mobilisatie, naar het zwaard moes
ten grijpen, deden wij zulks in het gevoel
der diepste verantwoordelijkheid jegens ons
volk en in het bewustzijn van de vastbera
denheid, die zich daar uit. Wij moeten het
kunnen uithouden, hoe dan ook.
Eindelooze stroomen bloeds zijn sindsdien
vergoten, maar het moeten, en het kunnen
hebben zij niet weggespoeld. Als wij thans
tot het beste en scherpste wapen overgaan,
dan worden wij daarbij slechts geleid door
de nuchtere overweging van alle in aanmer
king komende omstandigheden, door den
vasten wil om ons volk uit den nood en den
smaad te helpen, welken onze vijanden het
toewenschen.
Het succes van een en ander ligt in hoo-
gere hand. Wat menschelijke kracht vermag,
om het voor ons vaderland af te dwingen,
gij» kunt er van overtuigd zijn, mijne heeren,
dot daartoe niets verzuimd is. Alles-zal ge-
sc'h»3d?n, wat daartoe noodig is.
Weenen, 1 Feb r. (Corr.-bureau). Ten
gevolge van de botte afwijzing van het vre
desaanbod der centrale mogendheden door
hunne tegenstanders en met het oog op de
hierdoor ontstane noodzakelijkheid om den
oorlog met versterkte kracht verder te voe-.
ren, besloot de O.-H. regeering in overleg
met het Berlijnsche kabinet van 1 Februari
«F tot het voeren van den duilcbootoorlog in
verscherpten vorm en binnen een bepaald
spergebied rondom Groot-Brittannië, Frank
rijk en Italië, alsmede het in de oostelijke
Middellandsche zee, elk verkeer op zee te
onderbinden.
De, minister van buitenlandsche zaken
Czernin heeft tot alle neutrale staten eene
hierop betrekking hebbende "Tiota gericht,
waarin met verwijzing naar de bedoeling van
de'tegenstanders om de strijdkrachten van
de verbonden centrale mogendheden te ver
nietigen en hunne bevolkingen uit te hon
geren, in het belang der verkorting vdn den
oorlog de toepassing ook van de scherpste
oorlogswapenen als onvermijdelijk—noodig
gekenschetst wordt. De nota bevat eene
nauwkeurige omschrijving der grenzen van
het genoemde spergebied; #zij verleent aan
de neutrale schepen, die voor haar dit ge
bied slechts op eigen risico kunnen bevaren,
voor de reis naar havens In het spergebied
of voor het verlaten van die havens een be
hoorlijken tijd. Zij verklaart verder, dat
Oostenrijk-Hongarije en zijne bondgenooten
steeds van het voornemen bezield zijn, dat
het .einddoel van dezen oorlog geene ver
overing is, maar d'e vrije en gewaarborgde
ontwikkeling van de eigen en van de andere
staten.
De aan de Vereenigde Staten van Noord-
Amerika gerichte nota bevat nog de bijvoe
ging, dat de O.-H. regeering de verheven
bedoelingen van de boodschap van Wilson
niet miskent maar die in opmerkzame over
weging heeft genomen, maar moet vaststel
len, dat zijn wensch om ^en weg te ^banen
tot een chiurzamen vrede op dit oogenblik
reeds verijdeld schijnt door de afwijzing, die
het vredesaanbod van de centrale mogend
heden van de zijde hunner tegenstanders
heeft ondervonden.
B e r 1 ij n, 1 F e b r. (W. B.) Op de in de
duikbootkwestie gevallen beslissing was de
beurs vast en vertrouwend. De industrieele
waarden en aandeelen in scheepvaartonder
nemingen waren 2 3 pet. hooger.
N e w-Y o r k 1 F e b r. (R.) De correspon
dent van de Associated Press te Washing
ton seint, dat na eene conferentie tusschen
Wilson en Lansing, die een uur duurde,
werd te kennen gegeven, dat in de duik
boot-crisis reeds eene zekere actie is ge-
schiedr Van welken aard die is, wordt niet
aangeduid.
Washington, 1 Febr. (R.) Met het
oog op de Dultsche nota, die een gevoel
van verontwaardiging heeft opgewekt, zoo
wel in de regeerings- als in de diplomatieke
kringen, wordt openlijk de meening uitge
drukt, dat het afbreken van de betrekkingen
met Duitschland onvermijdelijk Is.
New-York, 1 Febr. (R.) De haven is
New-York is gisteravond gesloten. Aan
geene schepen wordt toegestaan aan te
komen of te vertrekken. Men gelooft, dat
de reden hiervan is een bericht, dat Duit-
sche stoomschepen zich gereed maken om
naar zee te gaan. Te middernacht werd er
politie gezonden naar de dokken, waar vijf
stoomschepen van de Hamburg-Amerikalijn
geïnterneerd zijn.
N e w-Y o r k 2 Febr. (R.) De haven is
heden morgen heropend. De overheid heeft
bekend gemaakt, dat aan de schepen is toe
gestaan uit te klaren op de gewone wijze en
te vertrekken, op eigen risico.
Madrid, 1 Febr. (R.) In een Duitsche
nota aan de regeering overhandigd, wordt
gezegd, dat Duitschland en Oostenrijk, met
het oog op de verwerping van het vredes
aanbod den neutralen handel met de geal
lieerden volstrekt verbieden. Zij zullen alle
schepen torpedeeren, zonder de vlag of la
ding te ontzien. Aan alle schepen wordt 5
dagen tijd gelaten om naar neutrale havens
terug te keeren. Dit bericht heeft enorme
sensatie verwekt.
B e r 1 ij n, 1 Febr. (W. B.) De Tagliche
Rundschau zegt, dat een stap is gedaan, die
ernstige gevolgen kan hebben. Wij weten
niet hoe de onzijdigen, voor-al Amerika,
hun zullen opnemen; maar hoe dat ook uit
valt, er is geen terug meer. Wij hebben lang
genoeg met gebonden armen gevochten; nu
willen wij onze beide armen-en alle midde-
ten, die tot onze beschikking staan, gebrui
ken.
De Post zegt: Wij moeten ons voor de
lichtvaardige onderschatting van de krach
ten van den tegenstander eyen goed wach
ten als voor de miskenning van de stem
mingselementen, die in Amerika tegen ons
werkzaam zijn. Maar wij weten ook, dat deze
stap lang genoeg overwogen is en dat
slechts wagen kan helpen. Duitschland staat
met hart en geest overeind, eensgezind en
vastberaden achter de mannen, die in in
gespannen, aar» offers lijken en zelfver-
loochenenden arbeid de helden over den
eindstrijd tegen Engeland zullen zijn. Het
vertrouwt, dat uit dit stil heldendom einde
lijk toch nog voor de Duitschers het doel
zal opgroeien, dat over al onze vijanden en
benijders triomfeert.
De Vossische Ztg. zegt: Wat ook de ge
volgen mogen zijn, wij moeten ze dragen,
waar het gaat om den strijd om h^t bestaan
van Duitschland, om het voortbestaan van
de bondgenooten met wie het dooi wapen
broederschap verbonden is. Dit wapen zal
gedragen zijn door de eenstemmige vastbe
radenheid van het Duitsche volk. De stap,
dien Duitsland thans doet, bewijst aan een
ieder, dat het, de overwinning wH niet ter
wille van de overwinning, maar omdat het
beseft, dat de weg naar den wereldvrede
slechls gaat over de Duitsche overwinning.
De Vorwarts cegt: Het geheele Duitsche
volk koestert den wensch, dat- het nieuwe
besluit van het rijksbestuur de verkorting
van den oorlog zal teweegbrengen. De.over
wegende meerderheid van het Duitsche volk
stemt o'ok met de Duitsche regeering in in
den wensch om de goede betrekkingen met
Amerika in stand te houden. De groote his
torische rol van Amerika is niet die van
bondgenoot van een der strijdende partijen,
maar van bondgenoot van alle vredevrien-
den aan deze en gene zijden van de oceaan.
Weenen, 1 Febr (W. B.) In verband
met het beginnen van ^ry^sVerscherpten
duikboot-oorlog verklaart het Fremdenblalt:
De centrale niogendhedeiw willen, voor-
zoover het slechts eenigermate met haar
zelfverdediging ('ereenighaar is, neu
tralen staten het lijden van den oorlog be
sparen, terwijl juist hu door de Entente eer»
blokkade van de Noordzeekust is afgekon
digd, waardoor de voortduring van den
wereldoorlog een kwejling wordt voor de
volken, die er buiten *taan. De neutralen
smachten naar den vrede, die hen van den
vreeselijken druk zal bevrijden. Dezen vre
de brengen wij ook voor hen dichter bij,
wanneer wij thans de krachtigste middelen
aanwenden in den strijd tegen de mogend
heden, die tyrannie ter zee uitoefenen. Wij
hebben met het besluit tot verscherping van
den duikboot-oorlog lang gewacht, omdat
wij nog steeds hoopten, dat er een uitweg uit
den oorlog te vinden zou zijn. Wij hadden
ons bereid verklaard, een vrede te sluiten
op zoodanigen grondslag, als met de recht-
mr'ige belangen, ook van de ons vijandige
lrnden, in overeenstemming zou zijn te
brengen.
Het antwoord was een hoonende afwijzing
en werd gevolgd door een lijst voorwaarden,
die een caricatuur van Wilsons idealistisch
toekomstbeeld was. De voorwakrden, welke
verbrokkeling van Oostenrijk-Hongarije,
verdeeling van Turkije, berooving en ver
kleining van Duitschland en achteruitzetting
van een verkleind Bulgarije tot vazalstaat
inhi 'v:o, d?ze ongehoorde eischen had de
Vm-uond moeten verwerpen, ook, wonneer
de vijandelijke troepen ver binnen zijn gren
zen hadden gestaan. Daar zij echter gesteld
werden, ofschoon wij op alle oorlogstoonee-
!en met succes voorwaarts gedrongen wa
ren, 'A as 't duidelijk, dot het wapen, waarmee
de Entente hare veroverings- -en vernieti
gingsprogram ten uitvoer hoopte te kunnen
leggen, de honger was. Met afsluiting en uit-
hor. ering wil Engeland in zijn trant wereld
geschiedenis maken. Tegenover dit boos
aardige plan stellen wij den wil tot den uiter
sten weerstand, tot weerstand door een mee-
doogenloos offensief onder water. Daar men
o: dood wil drukken, maken wij ons op,
om den vijand de bronnen van zijn leven af
te snijden.
Londen, 1 Febr. (R.) De Amerikaan-
sche pers bespreekt de aankondiging van
het beginnen van een niets ontzienden duik
bootveldtocht door Duitschland als de ern
stigste gebeurtenis in den oorlog. Velen
zien daarin de noodzakelijkheid om de di
plomatieke betrekkingen onmiddellijk of te
breken. Verscheidene bladen dringen er op
aan, dat aan graaf Bernstorff zijne paspoor
ten zullen worden gezonden.
De World kenschetst de Duitsche nota
als het antwoord op Wilson's boodschap
aan den Senaat en in hare uitwerking nis
pene oorlogsverklaring aan de Vereenigde
Staten. Het bied schrijft:
Er kan slechts één antwoord op de Duit
sche duikboot-proclamatie worden gegeven.
Dc Duitsche gezant moet zonder verwijl zijn
paspoorten krijgen; -de diplomatieke betrek
kingen moeten onmiddellijk verbroken wor
den. Er mag geen uitstel worden gegeven
tot de Öultsche Fe-geering met-voorbedach
ten rade moord en roof bedrijft.
De president moet zich aan de voorwaar
den ven zijn eigen ultimatum houden en dit
zoo snel doen, dat Berlijn zich niet met de
verontschuldiging kan dekken, dat het de
bedoeling-van de politiek der Amerikaan-
sche regeering verkeerd begrepen heeft.
Als dit oorlog met Duitschland beteekent,
dan zij het zoo. Ons schikken in de hervat
ting van den duikbootoorlog zonder genade,
wil zeggen ons bloot te stellen aan de ge
varen van den ooi log, terwijl wij ons beroo-
ven van de middelen tot /elfverdediging. -
Dat is onduldbaar. Geen vrede ten koste van
de nationale vernedering.
De Herald zegt: Er kan geen reden to»
verbazing zijn over de jongste uitbarsting
van het Pruisianisme. Zij geeft een weer
spiegeling van de wanhoop over de neder
laag. Ongetwijfeld is het denkbeeld van d«
regeering te Berlijn, dat ?ij de Amerikaan-
sche regeering door bluf tot een schande
lijke ovfergave kan nopen. De regeering te
Berlijn moet zich verpissen.
De Tribune schrijft: Wij hebben ons lang
genoeg in de misdaad geschikt. Vrede met
Duitschland zou te duur gekocht worden,
als hij gekocht werd ten koste van inwilli
ging van de jongste beleedigende instruc
ties van den keizer over de wijze, woarop
wij met de Entente-mogendheden handel
moeten drijven. Het is duidelijk, dat de Ver
eenigde Staten zich nooit in zulk een han
delwijze zouden kunnen schikken.
De Times schrijft: De nieuwe order om
trent het oorlogsgebied is een wanhoopsdaad
en kan op zichzelf als een aanwijzing wor
den beschouwd, dat het einde van den oor
log niet ver meer is.
De Washington Post zegt: Duitschlands
nota zal een verbazingwekkende uitwerking
op het Amerikaansche volk hebben. Het is
onmogelijk, dat onze regeering het régime
zal dulden, hetwelk Duitschland ons tracht op
te leggen.
De Baltimore Sun meent: De regeering
staat thans voor den meest critieken toestand
van den oorlog. Wij kunnen geen uistel dul
den. Er moeten geen Amerikaansche bur
gers meer op open zee gedood worden. Ala
vasthouden hieraan een breuk met de Cen
trale mogendheden beteekent, da*n moet do
breuk komen.
De Springfield Republican verklaart: Hei
is ee nernstige vraag of Wilson Bernstorff
niet onmiddellijk zijn paspoort moet over
handigen.
Het blad Worcester Telegram is van ooi*
deelr Het is een oorlogsverklaring, gezonden
in den vorm van een beleediglng, welke de
Amerikanen niet kunnen dulden.
De Springfield Union zegt: Duitschlands
antwoord op de redevoering von Wilson b
een uitnoodiging aan de Vereenigde Staten,
om Bernstorff zijn vrijgeleide te geven.
De Denver Po§t schrijft: Duitschland snelt
zijn ondergang tegemoet. Het heelal is niet
zoo ingericht, dat het gedoogt, dat naties
door zulke methoden slagen en deze laatst®
stap, met tarting van de Vereenige Stoten,
stelt Wilson in staat, geen andere keus te
hebben don verbreking van de diplomatieke
betrekkingen.
De Memphis Commercial Appeal zegt: Als
het handhaven van onze rechten beteekent
oorlog, dan zij het zoo.
Op de oorlogstooneelen blijft de winter
vorst heerschen en belet elke actie van
eenige beteekenis.
Londen, 1 F e b r. (R.) Bericht va»
Lloyds.
Het persoonlijke, individueele zonder het
elgem^ene is ondenkbaar; algemeenheid
«onder ^individualiteit is onmogelijk.
ROMAN VAN
OLGA WOHLBRÜCK
met autorisatie vertaald
dcor
Mevr. P. WESSELINK—VAN ROSSUM.
31
De hoogmoedigste toon kon de oude
■frouw niet van haar stuk brengen. De fami
lie Rockwitz was haar misschien van alle
«et minst sympathie):. Dot dateerde no? uit
den tüd, toen de oude mevrouw Rockwitz,
die zich met alles bemoeide, het groote
rronsche bed in hoor slaapkamer „onge
past vond, haar bibliotheek doorsnuffelde,
met spitse vingen de Confessions van Rous-
•eau er uit vischte en inplaats daarvan haar
«*n „Pharuj in de zee des levens" ten ge-
tchenke bood. llit den tijd, toen de goede
mevrouw Rockwitz me't kookrecepten kwam
•n lederen keer de meubelen stijf tegen den
muur schoof, waarbij rij met de vingers over
«M» gleed, om te alen of de goede
Marie Antoinette haar dienstboden ook
„behoorlijk naging."
Gqandeweg was het tot een van die on
uitgesproken wederzijdsche ontstemmingen
gekomen, welke tot een niet te overbruggen
Jdove leidt. En met den naam Rockwitz ver
bond zich bij de gravin tot in hoogen ouder
dom het begrip van koude, pedante bekrom
penheid en reactionnairen hoogrroed.
Dat waren nu de mensch^r», met wie het
huis Oberwall de nauwste betrekking zou
aanknoopen.
„Bon Jésus," fluisterde zij onwillekeurig
in haar moedertaal terugvallend, „bon Jé
sus r
„Mevrouw von Rockwitz heeft mij be
loofd u met haar dochters op uw eeistv »!-
genden ontvangdag te bezoeken. Haar
grootmoeder is, naar zij mij vertelde, zeer
bevriend met u geweest.
„Ach wat zei zij datf?"
Krampachtig begon de onderkaak van -de
gravin te trillen, wat er steeds op wees, dat
de toorn haar overmeesterde toorn, die
zij moest onderdrukken.
De grootmoeder was een bemoeizieke,
nude vrouw van vriendschap is mij niets
bekend. Mijn ontvangdag is morgen ik
weet nog niet of ik wel iemand kan ontvan
gen ik voel mij niet wel."
„Laten wij hopen, dat het u morgen beter
gaat, Mama
„Aha daar was ze weer de harde,
koude »tern der Oberwall's als zij hun wil
door wilde zetten. Den onbuigzamen, on-
"erietteiijken wil."
De oude vrouw trommelde met hear tien
vingers op de leuning van haar rood broca-
ten leunstoel.
„Ik ben de vrouw des huizes niet. Ik ben
oud en ziek. Waar is je vrouw toch. André?"
Als een plotselinge, duivelsche ingeving
kwam de vraag. Zij schrok zelf, toen zij ze
had uitgesproken, schrok, toen zij de bleek
heid en de pijnlijke verlegenheid op het ge
laat van haar zoon zag.
„Als ik u bidden mag, maak eenvoudige,
natuurlijke verhoudingen niet ingewikkeld."
„Zoo *- nu had zij hem getroffen. Op de
juiste plaats had zij hem getroffen. Dat deed
goed. Zij herademde. Zooals iemand hera
demt, wien men het dwangbuis heeft afge
nomen. Zij dacht slecht^ aan zich zelf. Niet
aan haar kleinzoon. Zij haatte hen eens
klaps, al die Rockwitzen, die haar zoo on
verbiddelijk opgedrongen zouden worden.
Zij haatte hen, tegenover wie zij tot nu toe
slechts doffe onverschilligheid had gevoeld
eenvoudig om den dwang dien men haar
aandeed.
Bijna smeekend den toestand toch te wil
len begrijpen, boog graaf Oberwall over het
"bleeke, verbitterde gelaat zijher moeder.
„Met nog een anderen factor moeten we
rekening houden. Mamade tuchteloosheid,
die op den bodem van Gerhard^s diepste
wezen verborgen ligt, heelt een domper
noodig. De nieuwe familie moet voor hem
een steun zijn, een houvast. Zulke oude,
knoestige wortelen vormen een betrouw-
Laie omheining.
Dus ook voor hem het dwangbuis, den
blonden, fijnen jongen, in wiens aderen iets
van het bloed zijner moedar sttoomt.
Zij herhaalde.
„Laat mij er buiten Ik ben een oude,
zieke vrouw."
Daar klopte Mendel aan de deur en zei
met rauwe stem, dat zij de garen mitaines
weer niet had kunnen vinden, en dat juf
frouw Rörselkamp buiten stond en vragen
liet, of het aangenaam zou zijn, als zij een
beetje voorlas.
„Zeer aangenaam, zeer
De dunne, rose lampekappen gingen
heen en weer in den tocht, blokken hout
knetterden en zonden spattende vuurscho
ven in den zwarten schoorsteen van de
kachel. Graaf Oberwall streek met een zij
den zakdoek over zijn vochtig voorhoofd.
Warm was het bij moeder of 't winter
was en huiten lokte de lauwe, Duitsche
lente
Lou Hörselkamp kwam binnen. Opval
lend slank in haar glad, okerkleurig kleedje
met den mat gouden ceintuur onder de nog
kinderlijke borst. Als een kostelijk terra
cotta beeldje.
Het rose lamplicht lag in donkere scha
keeringen op haar fijn, blond haar en over
dekte de smalle ronding van haar jeugdige
wangen met een warm waas.
Zij boog zich eerbipaig over de hand van
de oude vrouw en neeg het blonde hoofd
in lichte verwarring voor den graaf.
„Mejuffrouw
Zeer diep groette hij, zonder haai de hand
te reiken, maar met zooveel besef van
schuld, dat hij zijn hoofd langer voor haar
boog dan hij zelf w ilde. En toen-hij opkeek,
hield de oude vrouw de fiine, blanke vin
gers nog altijd in haar hand en het scheen
jiem toe of van het teere gelaat een diepe
innerlijke ontroering straalde. Hij zag haar
slanke, blanke armen, haar bevallige vor
men de lieflijke rythmus von haar ledema
ten bij elk hnrcr bewegingen en hij onder
ging den indruk, dien haar teere schoon
heid maakte, met hetzelfde aesthetische ge
not als op dien avond in het atelier van
haar vader.
Iets aandoenlijks lag er in deze schoon®
heid.
Alsof men haar onder een glazen stolp
moest zetten, om haar voor eiken adem-,
tocht te bewaren, die haar zou kunnen
deren.
Dat was geen speelgoed voor onrijpe,
teugelooze jongenshanden.
Wat wist zoo n oude vrouw die in de
romantische voorstellingen von lang vervlo
gen tijden leefde, van verantwoordelijkheid
en nuchter, gezond verstand f
Hij kon zich uitstekend een geschikt*
man voor Lou Hörselkamp voorstellen. Een»,
dien hij hoogachtte als weinigen onder de
jongere generatie. Een, die karakter had en
de noodige levenservaring. Bruno Taysen.
Maar wat ging hem Lou Hörselkamp eigen
lijk aan. Bloesems, die men voorbij moest
gaan, lagen op den weg van ieder mensch*
Het was al mooi, als men ze niet vertrad.
(Wordt vervolgd.)
