v
DE EEMLANDER".
Maandag 5 Februari 1917.
BIJITF.Nl.AND."
ZONNE'WEELDE
N" 184
15de Jaargang.
v
FEUILLETON.
m MARIE VAN VERSENDAAL.
Hoofdredactie: Mf Q f VAN SCHAARDENBURG.
Uitgevers: VALKHOFF Co.
B
abonnementsprijs
tl r maanden tooi Am*»Ioort1 l-SJJ-
Idem tranoo per po*t
P*r w*«k< met gratia verzekering tegen ongelukken)
Afzonderlijke nummer»
Wek.lykeoh bijvoe/sel ,0» ,OQJ,r
redactie van Thérèae Hoven) per H mnd. ÖO ets.
■WekeliikMh b.jvoeseel .Wtrtldrtvm" per b mod. 0»
PK IJS Di£2t a V KKTENX1EN
Vun 1—o r- -IvO.ttOt
Eikeregel meer o. I3w
Dienstannbedingen 1—'» regol*.. 0.30.
lettors naai ploMvrUimte.
Vooi handel u bedrgt u«.«ata:in 'Oor vootdoèligo bepalingen
to\ hot^herJinald advert'oren in dil Ulad, bij abonnement-
Kesio circulaire, bevattoiuie de voorwaarden, wordt
aan vraag toe^ezondea.
Bureau: UTRECHTSCH ESTRAAT 46.
Intercomm. Telefoonnummer 66.
Twee vragen van practischs
politiek.
Er lijn op het oogenblik twee vragen die
de politieke gemoederen weliswaar niet drill;
maar toch eenigermate bezig houden.
Vooral over de eene vraag zijn bijna allen
het eens. Dat is de quaestie van de opschor
ting van den verkiezingsstrijd, welken dezen
lomer gevoerd zou moeten worden. Wij
•taan eigenlijk aan den vooravond van een
reeks Kamerverkiezingen. Als straks de
Eerste Kamer de grondwetsherziening aan
genomen zal hebben - en evenals in de
Tweede Kamer zullen wel alle politieke
groepen eensgezind zijn moeten de Ka-
>jners worden ontbonden, opdat de revisie
in de nieuwe Staten-Generaal in tweede in-
taivtie definitief tot stand gebracht kan
v/orden. Maar dit jaar zouden eveneens de
-periodieke vierjaarlijksche Kamerverkiezin
gen moeten plaats vin<ien. De bedoeling is
nuf deze beide Kamerverkiezingen te doen
samenvallen in Juni' a.s. Maar ook de' dan
gekozen Tweede Kamer zal 'n kortstondig
bestaan hebben, daar zij zoodra de nieuwe
kiesrechtregeling naer het beginsel van
evenredige vertegenwoordiging haar beslag
gekregen heeft, opnieuw ontbonden zal wor
den, waarna de verkiezingen volgens het
nieuwe stelsel zullen worden gehouden.
De a.s. Juni-verkiezingen zijn dus van
weinig belang. Over het eenige belangrijke
punt, dat in de nieuwe Kamer, behoudens
de loopende zaken en de begrooting, aan
de orde zal komen, de grondwetsherziening
in tweede instantie en de voorbereidende
maatregelen voor invoering van het nieuwe
kiesstelsel, zijn alle politieke partijen het
eens. Geen h^fer kan een program aan de
kiezers voorleggen, omdat de kortstondige
Kamer er Zich toch niet mee zou bezig
houden. Waarover moet dan de verkie
zingsstrijd loopen? Waarvoor moet dan het
land in rep en roer gebracht, de gemoede
ren verhit en zoo groote onkosten gemaakt
orden?
Zoo is de gedachte opgekomen om den
erkiezingsstrijd op te schorten—tot 1918,
anneer de Kamerverkiezingen volgens het
nieuwe kiesstelsel zullen plaats vinden, en
"In Juni a.s. de aftredende leden over en
Veer niet te bestrijden.
id alle partijen heeft dit plan vrijwel al-
gemeene instemming gevondenzelfs in de
S. D. A. P. werd het niet noodig gevonden
er 'n partij-congres over te houden.
Nu rijst echter eenige oppositie tegen dit
voornemen tot opschorting van den strijd.
Niet alleen in enkele kleinere partijen, de
hristen-sociaUsten en de S. D. P., met wel
ke geen overleg gepleegd is en die in ver-
heider.e districten candidaten zullen stel
len, maar ook in andere kringen worden
•temmen gehoord welke 'n dergelijk stem-
•kuscompromis veroordeelen als ongrond
wettelijk. De grondwet eischt immers, dat
om de 4 Jaren de kiezers beslissen over
de samenstelling der volksvertegenwoordi
ging en nu willen de politieke partijen hun
de gelegenheid daartoe ontnemen.
Dat lijkt nu erg leep, maar is het geens
zins. Immers, door het compromis der par
tijen wordt geenszins den kiezers onmoge
lijk gemaakt zich bij de stembus te doen gel
den. Alleen hebben de zeven voornaamste
politieke partijen besloten zich van onder
linge bestrijding te onthouden. Er is dus
geen sprake van, dat de verkiezingen niet
doorgaan dat zou inderdaad ongrondwet
telijk zijn de politieke organisaties zullen
geen campagne voeten, maar elke groep
van kiezers blijft volkomen vrij met eigen
candidaten te komen en 'n uitspraak van
olie kiezers uit te lokken.
Over 'n andere vraag schijnt wat meer
verschil van meening te bestaan. Het is deze,
of de vrijzinnige fracties bij de verkiezin
gen in 1918 onder het nieuwe stelsel met
'n gemeenschappelijk program en gemeen
schappelijke candidatenlijsten zullen op
trekken, dan wel ieder afzonderlijk.
Prima vista schijnt het eerste zeer aan
trekkelijk. De geschiedenis der laatste ja
ren heeft bewezen, dat elkens, als de vrij
zinnigen met elkaar optrokken,_de over
winning hun was, terwijl bij ontstentenis
van samenwerking hetzij door gebrek aan
enthousiasme, hetzij door ontstemminp. van
de kiezers, welke zich openbaarde in ont
houding, 'n stembusnederlaag het resultaat
was. En het is ook waar, dat in zeer breede
kringen van kiezers van de fractieverschil
leen bitter weirig begrepen wordt en dat het
voor zeer velen moeielijk zal zijn uit 3 lijs
ten met vrijzinnige candidaten 'n keuze te
doen.
Wij gelooven echter,dat er ook veel is
dat pleit tegen dit, vooral in unie-lib. krin
gen, verdedigd standpunt. In de eerste
plaats zal in 1918 stemplicht bestaan, zoo-
dat mogelijke ontstemming van de kiezers
zich niet in onthouding zal kunnen manifes
teeren. Waar nu 'n keuze gedaan moet
worden, zullen de kiezers zich gedrongen
gevoelen zich op de hoogte te stellen van
de politieke vraagstukken, tengevolge waar
van de politieke ontwikkeling van ons land
zeer bevorderd wordt. Daarbij zal dan te
vens blijken in hoeverre de bestaande vrij
zinnige organisaties de verschillende stroo-
mingen, denkbeelden en wenschen van de
vrijzinnige kiezers weerspiegelen of wel hun
programma's dienen te herzien om meer in
overeenstemming te konien of blijven met
d. geest onder de kiezers.
Ten slotte schijnt ook uit taktisch oog
punt 'n gescheiden optrekken het meest
aanbevelenswaardig. Bij 'n gemeenschappe-
?-v Jrrïaferv]jjst zullen er aan den linker
vleugel kleurlooze of weifelende kiezers
ziji', bezwaar hebben te stemmen voor
'n Iijsi, waarop vrij-lib. candidaten voorko
men, terwijl er aan den rechtervleugel zullen
zijn, die doop de aan ezigheid van vrijz.-
d :n. candidaten hun siem enn die lijst wei-
g. n. Voor de eersten ztti de verluiding
om naar de sor -Jem. lijst over
te gaan, terwijL laatstgenoemden zich oor
de chr.-hist. lijst zullen verklaren. Trekken
de drie groepen gescheiden op, dan zal
de eerste groep con amore voor de vrijz.-
dem., en de laatste groep 2irh voor de vrij-
lib. kunnen verklai> t\. En daar het onder het
woordnota van den 8en Mei, waarin de
Duitsche verzekeringen werden aonw. ird.
Op die nota is geen antwoord van Duitsch-
land gevolgd.
Wilson haalde daarna het Duitsche me-
stelsel van evenredige vertegenwoordiging morandum van 31 Jaquavi jl. aan en zeide:
slotte slechts om het aantal neuzen
p'at, gelooven \rij dat het indienen van 3
lijsten het voordeeligst zal blijken te 'zijn.
Het eenige bezwaar dat er dan ook 3 over
schotten zouden zijn welke verloren gaan,
zou onn'ci vangen kunnen worden door <ie
lijsten dan onderling te verbinden.
Ongetwijfeld zullen er vele kiezers zijn
Met het oog op deze verklaring, die plotse
ling en zonder voorafgaande kennisgeving
van eenigerlei aard willekeurig de plechtige
verzekering intrekt, die in de Duitsche nota
van 4 Mei 1916 was gegeven, heeft de re-
regeering der Vereenigde Staten geene an
dere keus, begaanbaar met de waardigheid
en de eer van de Unie. dan rfe gedragslijn
die meer enthousiasme gevoelen bij 'n ge-te volgen, die is aan duid in hai nota van
roeenschappelijk optrekken, maar hun ont
stemming kan nooit zoo groot worden, dat
.ij om die reden zóuden overioopen naar
echts of rood. Thuis blijven, wat in andere
8 Mei voor het gevai. dat DuitscMond zijne
methodes van duikbootoorlo,'voering niet
prijs gaf.
Ik heb daarom aan staatssecretaris Lan-
zijn; is dan s .iet mogelijk en zij zuilen dus
tei slol,te wel die lijst weten te kiezen met
welker caixiiriaten zij zich het meest geest
verwant aciuei'
De oorlog.
Washington, 3 Febr, (R.) De diplo-
(murieke betrekkingen tusschen de Vereenig-
de Staten en Duitschland^zijn afgebroken.
Washington, 3 Febr. (R.) Bernstorff
heeft zijn paspoort ontvangen.
Gerard is teruggeroepen.
De president heeft het besluit genomen
omstandigheden steker 'n groot gevaar zou «mg lost gegeven graai Bernstorff te verwit
tigen, dat de diplomatiek.- b> ekkingen met
Duitschlond zijn afgebroken, dat de Amefi-
kaansche ambassadeur te Berlijn onmiddel
lijk moet worden teruggeroepen en dat der
halve aan graaf Bernstorff zijne pospoorten
moeten worden ter hand gesteld.
In weerwil van deze onverwachte hand
ling van de Duitsche re .eering, dit plotse
linge en die1]) betreurbure terugkomen op
hare verzekering aan deze regeering, en op
het oogenblik van de kritieke sponning in
de betrekkingen tusschen de beide regee-
ringen, weiger ik te gelooven, dat de Duit
sche autoriteiten Voornemens Zijn in werke
lijkheid te doen wat zij ons waarschuwden
zich vrij te voelen om te -doen Tk kan er n»et
toe komen te gelooven, dot zij geen arht
na de confereniiën, welke hij gisteren had 'ullen slaan °P de ol,de vriendschap van de
- - 1 beide volken of op hunne plechtig aangrt-
met de leden van het Kabinet en met
senatoren, waarin hij werd overtuigd, dat hij
door het geheele land zou worden gesteund.
Twee d.e telegram. De gezant te
Berlijn, Gerard/ htreft bevel ontvangen het
gezantschap te sluiten. Alle Amerikaansche
consuls en het personeel van het gezant
schap zullen Duitschland verlaten.
Spanje zal zich belasten met de beharti
ging der Amerikaansche belangen te Ber
lijn.
Derde telegram. Van middag heeft
Wilson in het Congies gesproken. De zaal
was stampvol. Onder de aanwezigen waren
alle vertegenwoordigers van alle onzijdige
staten.
Toen Wilson binnentrad, werd hij toege
juicht en de toejuichingen werden verschei
dene malen tijdens zijn rede herhaald, voor
al toen Wilson mededeelde, dat hij aan het
Congres de middelen zou vragen om het
leven der Amerikanen te beschermen.
Vierde telegram. Anvka heeft
gane verplichting en Amerikaansche sche
pen en menschenlevens zullen vernietigen in
het moedwillig opvolgen van een roekeloos
vlootprogcanima. Slechts werkelijke en open
lijke daden hunnerzijds kunnen mij dit doen
gelooven.
Wanneer mijn ingeroest vertrouwen in
hunne bedaardheid en omzichtigheid onge
lukkig ongegrond mocht blijken, wanneer
Amerikaansche schepeo en levens wordep
opgeofferd in roekeloozen strijd met
de internationale wet en de voorschrift», n
van de menschelijkheïd, dan 2al ik aan het
congres verzoeken om machtiging tot het
aanwenden van <ie middelen om onze ma
trozen en ons volk te beschermen bij het
volbrengen van hunne vreedzame en recht
matige reizen over de zee. Ik kan niets min
der doen.
Ik beschouw het als uitgemaakt, dat alle
neutra'e regeeringen denzelfden we? zullen
kiezen. Wij verlangen niet eenjg viiandeb'ik
conflict met de Duitsche reueering. Wij zijn
van Duitschland geëi§cht de onmiddellijke
invrijheidstelling van de door kapers in <ten vnenaen van het Du.tsche volk en
Atlantischen Oceaan gevangen genomen
Amerikanen.
Washington, 3 Febr. (R.) in zijne
toespraak aan het congres herinnerende
Wilson aan de Amerikaansche nota van 8
April 1916, na de torpedeering van de
erlangen ernstig in vrede te ^blijven met de
regeering, die voor dit volk spreekt. Wij
zullen niet gelooven, dat zij onze vijanden
zijn, tenzij en totdat wij verplicht zijn het te
gelooven, en wij zijn niets meer voornemens I
dan eene verstandige verdediging van de|
niét aan twijfel onderhevige rechten van ons
i o mei uau mijtc* •-
Sussex, en aan Duitschlands antwoord daar-1 \j^jj wenschen geene zelfzuchtige oog-
op van 4 Mei, voorts aan Amerika's art-4
merken te dienen. Wij trachfen aih n pal
te staan voor de onheugelijke beginselen van
ons volk, op te komen voor ons recht op
vrijheid en gerechtigheid en op een onge
stoord leven. Dit zijn de grondslagen van
len vrede, niet van den oorlog. God gev»,
dat wij niet worden ujtgedaagd ze te verde
digen 'ngevdge van daden van moedwil
lige ongerechtigheid vun de zijde der regee
ring van Duitschland.
P a r ii s 5 Febr. (R.) De Liberté heeft
uit Madrid vernomen, dat de Vereen?.- Ie
Staten ook de diplomatieke betrek!:ingen
met Oostennjk-Hongorije hebben afgebro
ken. De gezant te Wecnen Penfieid heeft
een bevel van terugroeping ontvangen Hij
zal r- t Gerard in Barcelona aan boord gm
var. een Spaansche stoomboot; zij zullen via
Cuba rechtstreks naar New-York gaan
Philadelphia, 4 Febr. (R.) De
Duitsche hulpkvuisers Kronprinz WilheL en
Prinz Eitel Friedrich, die geïnterneerd zijn
in de marinewerf, z' i\ in beslag genomen'
op bevel van het departement van marine.
De bemanningen zijn gevangen gezet in He
afzonderingsbarakken.
B s t o n, 4 Febr. (R.) 1 let Duitsche
stoomschip Kronprinzessin C Hie is in be
slag genomen.
Panama, A Febr. (R.) Vier stoom
schepen van de Hamburg-Ameriko-mriat-
schappij, die sedert het begin van den oor
log zich hier bevinden, zijn in beslag g -no
men door de autoriteiten van de kanaal-
zóne.
Washington. Febr. (R.) Da
vran van het konvoveererf der Amerikaan
sche stoomschepen door het door duikboo-
ten geblokkeerde gebied is hij de reeeering
in overweging.
Philadelphia, 4 Feb r„ (R.) De tor-
pedoboót Jacö&jënes, die in den nacht t«
Boston was ekomen voor het nazien van da
machine, en gedurende den nacht op da
rivier was ebleven, begon te zinken toen
men haar heden morgen in het dok wilde
slgepen. Het is gelukt h^t schip te redden.
Een man van de bemanning is gevangen
genomen op de verdenking van sabotage.
S t o c k h o l m, 4 Febr. (W. B.) 1 Iet mi
nisterie van buitenlandsch? zaken maokt be
kend, dat de Britsche admiraliteit voorloo-
pig het uitlo pen van alle schepen u de
Engelsche havens heeft verboden. Uitgezoiv.
derd is slechts een .passagiersschip'.'
Londen, 3 Febr. (R.) Beticht van
Loyds.
De bark Speedonia, het Nederlandscha
stoomschip Gamm en het Amerikaansche
stoomschip Housatinic zijn in den grond
geboörd.
Twee Britsche stpomtreilers zijn getorpe
deerd. Het Neorweegsche stomschip Herin-
land is op een mijn geioopen; tien man van
de bemanning zijn verongelukt.
4 Fe b r. Het Russische zeilschip Po-
nvotchink en het NoorweegscUe stoomschip
Ymer zijn in den grond geboord. Van
Voorkeur hebben voor een bepaald tijd
perk om een ander te verguizen is het geven
- van goed- en afkeuringen aan den geest der
eeuwigheid.
ROMAN VAN
OLGA WOHLBRttCK
met autorisatie vertaald
door
mevr. I. p. WESSEL1NK VAN rossum.
s3.
weet niet, wat dat wil zeggen zich
de mindére voelen. Nu dan de tegen-
TiVoordigheid van mijn vader heeft mij altijd
©mleag gedrukt. Altijd. Zoo lang reeds alsjj
ik denken kan. Wanneer ik een weienschup-
■jelijiv beroep gekozen heb, dan gebeurde
dat, misschien onbewust om mijn vader
te ontwijken. Te vluchten op een gebied,
dat hem vreemd is. Een persoonlijkheid
u in mijn eigen waardeering zijn. Ja
en nuf®* hij daar en wachtte Misschien
wachtte hij op een overwinning. ik weet
het niet. Voor mij was een jongeman aan
Ge beurt, wien men kon aanzien, dat hij een
fehuurden rok aan had. Hij wat geen rede
naar. Het wes heel verstandig wat hij zei
maar de verleeenheïd verlamde hem, en hij
knipte zoo vreemd met zijn oogen en keek
onafgebroken naar de paar menschen, die
het publiek vormden. Een oude vrouw 'zat
naast mijn vader en veegde voortdurend
haar oogen af. De zakdoek was al doornat
en tot een klomp saamgedrukt. De vrouw
was zeker angstig waarschijnlijk dacht
zij, dat het een soort examen was en haar
zoon kon „zakken". Dat amuseerde de op
ponenten. Die schiepen er daarom te groo-
ter vermaak in den armen jongen in den
hoek te drijven, zoodat hij geen raad meer
wist, heel ontdaan om zich heen zat te krj-
ken en dikke zweetdroppels van zijn voor
hoofd veegde, tot de rector magnificus een
eind aan de g^ap maakte. Ik keek mijn vader
aan. Hij glimlachte. Zooals hij alleen kan
glimlachen zoo ontzettend toegeeflijk en
hoogmoedig. Nu kwam ik naar voren. Ik
weet niet— wat ik mij inbeeldde. Niets dan
vijanden zag ik om mij heen, menschen,
waarop ik mij moest werpen, dien ik ver
nietigen moest. Ik ontwikkelde meest ge
waagde stellingen om mijn opponenten
te prikkelen, te blameeren. Ik vergat, dat
alles comedie was, dat het eind toch dat
zou zijn, wat tevoren was bepaald, en dat
er dus ook van strijd geen sprake kon zijn.
Heel traag kwamen een paar tegenwerpin
gen. En heel spoedig zei een der beeren
Jk sluit mij gaarne bij uw opinie aan", juist
op een oogenblik zei hi| het, dat ik iets
onmogelijks beweerde. En daarmede was
alles uit. Men ^Overhandigde mij de bul, ik
sprak de eedformule uit. ik was doctor. Bij
den uitgang vioeg mijn vader mij „Waar
om heb je je eigenlijk zoo warm gemaakt?"
Hij bood mij een cigarette aan en noodigde
mij uit met hem te gaan dine eren. Ik had
mij in zijn oogen weer eens belachelijk
gemaakt Zoo, Lou, nu weet je, waarom ik
niet blij ben."
Zij had met geen woord, geen beweging
zijn woordenstroom gestuit en liet toe dat
hij nu haar beide handen nam en ze met
vasten druk tegen zijn borst legde.
„En nu weet je ook waarom ik mij zoo
gelukkig voel in je huis, zoo onuitsprekelijk
gelukkig."
Hij aarzelde een kort oogenblik. Het was
als een laatste hinderpaal. Toen
„Ik heb je lief, Lou ik heb je noodig,
Lou je moogt mij niet verlaten, je moet
mij bij je houden, opdat ik mijn evenwicht
terugvind, opdat mijn wil niet bevriest in
de koude, die mij omgeeft
Haar oogea glansden vochtig, maar haar
blik hing aan hem in stralend geschitter.
„Ik verlaat je niet", zei zij eenvoudig.
Hij legde haar beide handpalmen tegen
zijn wangen, keek haar in de oogen en pre
velde
„Nu voel ik mij warm voor het'eerst In
mijn lever. warm V
„Jij liefste fluisterde zij zacht. Zoo
zacht, dat hij het ternauwernood hoorde.
Maar toen hij haai naar zich toe wilde trek
ken, voelde hij hoe zij angstig eensklops
weerstreefde. Hij tag, hoe haar oogen zich
verwijdden van plotselingen schrik.
„Lou wat scheelt je?r
„Niets wacht."
Zij stond ver van hem af. midden in het
kleine salon en haar handen sloeg zij kramp
achtig in elkaar. Toornige stemmen drongen
van beneden naar boven tot haar door. On
willekeurig bukte zij zich dieper, strekte don
arm uit, alsof zij met deze beweging den
klank der woorden kon dempen, die in
breede vocalen van beneden tegen den
vloer stieten.
Nu schreeuwde Hörselkamp schor en zeer
luid, nu de vrouw in hoogen, bijna kij-
venden discant. De stemmen klonken door
elkaar als ruischende, sissende bergbeken,
scheidden weer kleturden den geheelen
toonladder van trillingen op en of, blaften
elkaar toe in donderende woede en huilende
verontwaardiging. Daarna een gerinkel, een
dof geraas een schrille kreet, enkele
schone woorden, een hysterisch lachen,
dat naderde en aanzwol, steeds naderkwam
en luider werd, de lucht vervulde met nare,
hitsende tonen.
„Wat is dat Lou wat is dat
Zij antwoordde niet. Haar oogen keken
strak naar de deur. Zij wist de dam was weer
eens doorgebroken nu was 'het onmoge
lijk den stroom te keeren.
„Ga fluisterde zij met droge iippen.
„Ik bid je, ga
Maar zij keek niet naar hem. Zij staarde
steeds recht uit, totdat de deur opensprong
als uit de scharnieren gelicht door een woe
denden orkaan, totdat vorstin Sina Suke-
witsch binnenkwém, met bloote voeten in
een lang, op een hemd gelijkend gewaad
van witte zijde, met loshangende haren, dit
in verwarde lokken langs schouders eiV rug
vielen.
Zij zag Gerhard niet, wierp zich op den
eersten den bes-en leunstoel, sloeg de han
den voor het gelaat en schreeuwde.
„Je vader vermoordt mij.-Sluit de deur af
hij vermoordt mij."
Lou rukte een zijden kleed van een der
tafels en wierp dat om haar stiefmoeder,
pakte haar zoo in, dat zij haar knieën niet
kon bewegen, als een mummie omwikkeld
moest blijven zitten.
„Graaf Gerhard is hier", zei zij zacht.
Mevrouw Sina hief het hoofd op-en k ek
rond.
„Graaf Gerhard nu hoezoo
Zij zag hem midden in de kamer staan
in rok en witte das, doodelijk verlegen.
Als dat een aanzoek beteekende, dan had
de jongeman al een heel slecht oogenblik
gekozen. Waarom had Lou hem ook ont
vangen zonder iets te laten zeggen. Lou
wist even weinig wat /paste als haor vader.
Bohème waren beiden
Zij wierp haar haren terug, greep met d«
vingers naar een punt van het zijden kleed,
trachtte in deze netelige positie zich een
houding te geven.
„Lieve jonge vriend
(Wordt vervolgdj