DE EEMLANDER". Vrijdag 23 Februari 1917. BIJITFNI AND. l ZONNEWEELDE N* 200 15"* Jaarcang. FEUILLETON. MARIE VAN VERSENDAAl. BooWredactlet Mf D j van SCHAARDENBURG. 9? Uitgevers: VALKHOFF Co. - AB0NNEMENT8FBUS: '6 lt^AodoQ vooi Amamioori liar ao Idem tranoo per poat Par week (metgratisveriekering tegen ongelukken) - U.I a®. I.JIO. - 1.80. O.O*. Afzonderlek© nummers ^•kelijkaak bijvoegsel mDt BoUandsehs Huisvrouw' (onder red*ctie van Thérès© Hoven) per mod. ÜO cis. Wekeiukeeh bijvoegsel nWtrtldr«vMs" per 8 rund. 58 Ct». Bureau: UTRECHTSCHESTRAAT 46. Intercomm. Telefoonnummer 66. PRIJS DER ADVERTENT!EN Van 1—5 regels t O.SU, Elko regel meerU. l ft. Dienstaanbiedingen 15 regels.. O.fttK O root*» lettere nam platUruimte. Voor liaudel en bodLr^t boetauu zoor voordoolige bopalui^oft tol het herhaald advertoerou ia dit Blad, bi| abonnement» Eeno «uroulnire, bevattende do voorwaarden. wordt op aanvraag toegezonden. Kennisgevingen. Barge mets.er en Nvethoudeis der gemeente Ajnersi'oorV brengen ter voldoening aan arti kel 10 der verordening op het beheer en den dienst-van de Gemeente-Reiniging tar openbare kennis, dot zij het tijdstip van de in werking tre- dfoxg der genoemde verordening welke is vast gesteld bij Raadsbesluit van 29 Februari 1916 en ter gemeente-secretarie ter inzag© ligt. heb ben bepaald op 16 Februari 1917. Amersfoort, 19 Februari 1917. Burgemeester en Wethouders voornoemd, Do Secretaris, Do Burgemeester, A. R. VEENSÏRA. v. RANDWDCK. HINDERWET. Burgemeester en Wethouders van Amers- ioori. Gelet op artt. 6 en 7 der Hinderwet, v Brengen ter kennis van het pubriek, dat een door het Gemeente»>estuur van Amersfoort bij de Gedeputeerde Staten van Utrecht ingediend' verzoek, met bijlagen, om vergunning tot het uitbreiden van ae gemeentelijke gasiahriek door cprichting van een electrische transportinrichling voor kolen «ft cokes met kolenlosinrichting aan de Eem «en traverse met handbeweging en een elec trische kaapstand met leid-/ en omkeerrollen Yoor liet rangecren van waggons; oen handdraaikraantje twee-antmoniaiiwasschers en een-naphtaline- wasscner met riemaandiijving; een gascidiauster met stoommachine; in het perceel alhier gelegen aan de Gaslaan No. 3, bij het kadaster oekend onder Sectie Dj No. 3üoi> op de Secretarie oer gemeente ter Yisie ligt, en dat op Donderdag den ben- Maart r ;;ftBnslaunde, des voormiddags te half elf uren gelegenheid ten Raadhuize wordt gegeven om, ten overstaan van het Gemeentebestuur of van één of meer zijner leden, btzwuren tegen het uitbreiden van de inrichting in te brengen. Tot het beroep, bedoeld in art. 15, le lid der Hinderwet, zijn volgens de bestaande jurispru- Aentie, alleen zij gerechtigd, die overeenkomstig artikel 7 der Hinderwet voor het Gemeentebe stuur of één ol meer zijner leden zijn versche nen, teneinde hunne bezwaren mondeling toe te Jkhten. Amersfoort, den 22. Februari 1917. Burgemeester en Wethouders voornoemd, D© Secretaris. De Burgemeester, A. R. VEENSTRA. v, RANDWDCK. Treub weer minister. Gisteravond bracht ons de verrassende lijding, dat oud-minister Treub weder mi nister van financiën wordt.' Op het oogenblik dat wij dit schrijven liggen de redenen van het plotseling aftre den van minister Van Gijn „op grond van gebleken diepgaand verschil met den mi nisterraad" voor ons nog in het duister. Het was ongetwijfeld 'n ernstige tijding; om „finantiën" draait ten slotte alles en als daar nu al weer 'n crisis uitbrak, en 'n knap minister, goed financier, na zoo korten tijd heenging, was zulks wel in staat het ver trouwen der nalie te schokken. Maar nu is dat weder geheel hersteld. Want als één bericht vertrouwen wekken, gerust stellen kan, dan is het wel dit, dat Treub weer aan het roer komt. Het aftreden van onzen grootsten staats man was destijds 'n politieke noodzakelijk heid, maar ook door z'n politieke tegenstan ders werd deze zeer betreurd en door velen werd het als 'n ramp beschouwd, 'n Ramp fs het gelukkig niet geworden, maar 'n zware slag voor de Regeering was het on getwijfeld wel. En het weder-opnemen van Treub in het kabinét zal deszelfs positie in hooge mate versterken, niet alleen door de aanwinst van zijn geniale persoonlijkheid, maar ook door het terugwinnen v8n het vertrouwen van velen, die moede door het voortdurend geïntrigeer van zekere zijde tegen de Re geering, eindigden met zich min of meer openlijk bij de malcontenten te scharen. Het was nog geen leus, geen volkskreet geworden, maar m vele gemoederen leefde toch de wensch: „wij willen Treub terug". En deze man met z'n helderen, ver vooruit- zienden blik en z'n stoere werkkracht heb ben wij zeer stellig in deze moeielijke dagen in onze Regeering noodig. Welnu, hij is er. Wij wenschen Regee- rincr, i-nrf en volk geluk met deze terugkeer. Politiek Overzicht De wereldstriid op financieel gebied. in. (Slot). Sedert in de eerste Augustus-dagen van 1914 de wereldstrijd begon, wedijveren de oorlogvoerenden met elkaar in geldverspil ling. Men geeft uit met volle handen om elkaar te vernietigen. De regeeringen vja- gen zonder ophouden nieuwe gelden van hunne burgers, om hen in staat te stellen toi j ^e'1 gewapende., vrede drukkende lasten nieuwe krachtsinspanning. waardoor zii ho- voor ooilogstoerustingen heeft opgelegd. in het vredesaanbod, dat zij te ramen mettalen. Het zou voldoende rijn, dat Duitsch-| Stockholm, 22 Febr. (W.-B.). Vol land, zoodra het door vaste, territoriale en gens het Stockholms Dagblud heeft di com- militaire waarborgen onschadelijk is ge- missie voor maatregelen ter handhaving dei hare bondgenooten deed, zich bereid over het herstel van den vrede te onderhandelen op den grondslag, dat er geene overwin naars en geene overwonnenen zouden zijn. Daarin lag opgesloten de gedachte, dat iedere partij hare eigen kosten zou betalen. Maar de Entente heeft daarvan niet willen weten, en nu drijft ook in Duitschland weer de gedachte boven, dot men de kosten ver goed moet zien te krijgen. Niet alleen de directe oorlogskosten, maar ook de indi recte. In het debat, dat een paar dagen ge leden in den Pruislschen landdag werd ge voerd, werd er over geklaagd, dat door de pogingen van de Engelschen om de Duit sche handelsmarkten over de zee aan ziel® te brengen, een moeitevolle arbeid van tientallen van jaren van den Duitschen koopman vernietigd is, waardoor een scha de van millioenen berokkend is; er werd bij gevoegd: „Natuurlijk moet daarvoor scha devergoeding verleend worden." Niet minder is men in Frankrijk er van doordrongen, dat de Entente de kosten van den oorlog van den vierbond terug moet eischen. Hoe men zich dat voorstelt, heb ben wij uit een bevoegden mond vernomen; de senator Aimond, die in deze vergadering rapporteur is van de financieele sommissie, heeft ons dat in Le Journal aldus uiteen gezet: „Noodig zijn voor ons jaarlijks vijf milliar- den, om de renten van onze oorlogskosten te betalen. De centrale mogendheden zijn zeer goed in staat, ons alle financieele ver goedingen, die wij gerechtigd zijn te verlan gen, te betalen, geheel afgezien van de ge- biedswaarhorgpn, die wij voor onze veilig heid behoeven. Het oorlogsdoel van de En tente is de vernietiging van het Duitsche militarisme, dat aan de valken van Europa sedert 40 jaren onder de heerschappij van nieuwe Jyachtsinspanning, waardoor zij ho pen de tegenstanders op de knieën te bren gen. Als dat oogenblik is gekomen, dan zullen zij het gebruiken om de overwonnen vijanden de kosten van den strijd te laten betalen. Dat is de gedachte, die bij allen voorzit en hen aanspoort in den strijd te volharden. In het Engelsche lagerhuis heeft de kanse lier der schatkist Bonar Law gezegd: „Wij moeten zulke vredesvoorwaarden stellen, dat wij ons alle lasten uit den oorlog, dien wij niet gewenscht en niet veroorzaakt heb ben, besparen. Wij zijn den oorlog zeker niet begonnen om iets te krijgen; maar wij kunnen er nu ook niet meer genoegen mee nemen, dat wij er met leege handen uit komen." Dezelfde gedachte heeft staatssecretaris Helfferich reeds een kleine twee jaren gele den in den Duitschen rijksdag uitgedrukt, toen hij verklaarde, dat als er over den vrede werd onderhandeld, de Duitsche re geering er op bedacht zou zijn, voor zoo veel dat mogelijk was, de kosten van den maakt, door eene jaarlljksche betaling van zes milliard gedurende 25 jaren onze oor logsschuld ten bedrage van 100 milliard af loste. Om dit te bereiken, moet wel is waar de vijand op genade en ongenade aan ons overgeleverd zijn. En daarvoor is een werkelijk beslissende nederlaag noodig." Dit betoog is zoo klaar als de dag. De overwinnaar zal aan den overwonnene de betaling van de kosten van den oorlog op leggen. Maar om het tafereel, dat ons wordt geschetst, tot werkelijkheid te maken, moet er nog eene kleinigheid gebeuren. Er moet een overwinnaar en een overwonnene zijn. Daarvoor strijdt men nu welhaast 31 maan den, zonder dat dit is bereikt. En om die hersenschim verder na te jagen, gaat men steeds voort goed geld naar kwaad geld te gooien. Men stuurt, al strevende naar den ondergang van de tegenpartij, tevens aan op den eigen ondergang en brengt de gansche wereld in een toestand, die steeds meer op een noodtoestand gaat gelijken. De oorlorj. Naarmate de Duitsche duikboolcn van hunne tochten binnen komen, worden de slachtoffers van den verscherpten duikboot- oorlog bekend gemaakt. Gisteravond wer den 24 stoomschepen, 3 zeilschepen en Q visschersschepen opgegeven als in den grond geboord; hedenmorgen zijn er weer drie stoomschepen, alle Noorwegers, bijge komen. Het den 19en Februari in de Middelland- sche zee in den grond geboorde Italiaan- sche transportschip had 1000 man troepen aan boord; allen zijn omgekomen en de geheele bemanning er bij, met uitzondering van twee, die werden gered. Stockholm, 22 Febr. (W. B.') Vol gens uit Engeland afkomstige tnededeeün- gen heeft de verscherping van den Duitschen U-bo.otoorlog inzonderheid in Londen een diepen indruk gemaakt, vooral omdat Enge land slechts voor iets meer dan een maand le\ensmiddelen in voorraad heeft. In den Hongaarschen rijksdag heeft de minister-president op een vraag of de regee ring genegen is in te stemmen met de vor- Wanneer men in de begrooting van de cen trale mogendheden de uitgaven voor leger en vloot schrapt, die voor Duitschland 2400 millioen, voor Oostenrijk-Hongarije 1690 millioen bedragen, in 't geheel dus 4100 mil lioen, dan zouden daarmee in de begrootin gen van de Entente-sïaten de jaarlijksche lasten betaald kunnen worden, die door de oorlogskosten zijn ontstaan. De draagkracht van de centrale mogendheden zou daarmeem'n? van eene parlementaire commissie, die nog niet aangetast zijn, evenmin als door de ovcr vredesvoorwaarden vertrouwelij inbeslagneming van de staatsinkomsten uit i van gedachten kan wisselen, geantwoord domeinen, bosschen, spoorwegen, enz., die j mel verklaring, dat „de oorlog zal worden 3864 millioen bedragen. Verder kunnen wij-evoerd tegen ieder en onder olie omstan- echter de saldo's tegoed invorderen, van de dikheden, zoolang dit noodig is tot i ending spaarbeleggingen in Duitschland, waarover jvan ons ';ven, onze veiligheid en onze be de tegenwoordige staatssecretaris Helfferich i siaansbelangen, «naar geen minuut langer, nog als directeur van de Deutsche Bank uit- j P a r ij s, 2 2 F e b r. (Havas.) Gerard heeft voerige mededeelingen heeft gedaan. Vol- gisteren Parijs verlaten en is met een extra- gens zijne opgaven bedroegen zij in 1913 trein naar Spanje gereisd. 12.400 millioen rit ark en zij zijn in den oor-Op de waag van een Franschen journalist, log nog aanzienlijk gestegen. Natuurlijk zou wat zijn Thdruk van Frankrijk was, had de het verkeerd zijn, opjleze sommen geheel gezant geantwoord: „Uw land wekt een ge- beslag te leggen en daardoor Duitschland voel van moreele kracht en van kalme vast- oorlog op de vijanden te verhalen. In De- economisch te rulneeren, zoodat het weldra beradenheid, die waarlijk bewcmderenswaar- cember 1916 toonde de Duitsche regeering niet meer in staat zou zijn ons iets te be- dig is." neutraliteit het door de regeering gevraag- de bedrag van 30 millioen tot 10 millioen verminderd. De conservatieve minderheid der commissie heeft tegen dit besluit der liberale en soc.-democratische meerderheid geprotesteerd. De zaak zal s. Zaterdag in den rijksdag behandeld worden. Stockholms Dagblud is van meening, dat het optreden dei linkerzijde, met het oog op de tegen woordige tijdsomstandighedenuitermate onverantwoordelijk is. Londen, 23 Pebr. (R.) Gisteren zijn, krachtens de wet op de landsverdediging, in Dublin, Galway, Limerick, Skibbereen en andere plaatsen in Ierland in 't geheel 32 personen in hechtenis genomen. Daa ronde* zijn een aantal, die na den lautsten opstand geïnterneerd werden, maar later vrijgelaten zijn. Londen, 22 Febr. (R.) in een ouden* houd, dat onze vertegenwoordiger had met Sir Robert Borden, den eersten minister van Canada, die heden hier is aangekomen, sprak deze over den steun, die door Canada verleend wordt uuir het moederlund tot voortzetting van den oorlog. Men is «laar ten volle overtuigd, dot het een dringende en gebiedende eisch is den oorlog tol een zegevierend einde te brengen, en is vast besloten de geheele kracht aan die tank te wijden. Er zijn voor den overzeeschen dienst reeds 400.000 mun^p de been ge bracht, van wie bijna 300W)0 den Atlan. tischen Oceaan zijn overgestoken. Er wordt thans overwogen of men door zal gaqn mei de rccruteering. Er werken op het oogenblik meer dun 300,000 mannen en vrouwen in de muni tiefabrieken van Canada. V<5ór den oorlog zouden de deskundigen op financieel gebied gespot hebben met hel denkbeeld, dat er in onze koloniën een lee ning van 20 millioen dollar zou kunne* worden geplaatst. Twee jaar lang zijn v.ij los geweest van de geldmarkt te Londen ca onze leeningen, die in Canada onderge bracht zijn, leverden een bedrog van meer dan 300 millioen dollar op. Er is ook voor zien, dat Canada de Britsche financiën zal bijstaan met 52 millioen dollar in de beta ling van munitie. Het denkbeeld van den nationalen dienst begint zich in- toenemende mate aan ons volk op te dringen. De directeur van den Cartadeeschen nationalen dienst heeft be sloten de menschen in drie klassen te ver- deelen: zij, die vechten, zij die werken en zij die betalen. In iedere provincie worden bonden voor nationalen dienst opgericht, ten einde de krachten van ons volk in een geordend ver band te brengen en dienstbaar te maken. De Canadeezen zien de toekomst met vas ten wil tegemoet, in de onverwoestbare overtuiging, dat er geen blijvende vrede zij» kan behalve door de overwinning. 'usao| SppjeBAjip!! oor uagrp .«eapq Tim ua uapjooM jooa Sireq ufiz fiy^ ROMAN VAN OLGA WOHLBRÜCK met autorisatie vertaald door lüevT. I. P. WESSELINK-VAN ROSSUM. 19 ".Een mat glimlachje gleed over de scherpe ■rekken van den ouden heer. .,Hoe zoo, Mama?'' Zij glimlachte heel vriendelijk. „Als wij, vrouwen, ons bezig houden met huisdiplomatie, noemt gij heeren dat „intri- jgceren." Daarom wenschte ik een ruimer veld froor je dipt&matieke bekwaamheden." Een beetje spottend zei hij: i „Dat klinkt bijna als een oorlogsverklaring 1" Daarna bracht hij de zacht weerstrevende Jtand zijner moeder aan zijn lippen en verliet »e kamer. Avonds was er consult van de doktoren, ^leixiel moest op het trapportaal gaan staan jin dodelijk bericht brengen als de doktoren Uch terugtrokken. In dien tusschcntyd kwam Holmaan en bracht de laatste post, „Leg alles op den schoorsteenmantel." beval de gravin. Zij was nu niet in staat, om ook maar een brief tc lezen. Pas een uur laler kwam Mendel, met haar lang, grauw gezicht en ontwijkenden blik. Daarna verscheen graaf Oberwall voor enkele oogenblikken. Hij was heel bleek en sprak nog zachter dan anders. De doktoren hadden weinig hoop gegeven. Als hel dan al niet te laat was, zonden zij over vier dagen weer samen komen. Afwachten was het eenige. Toen voegde hij er aan toe nog zachter en mei saamgetrokken wenkbrauwen: „De moeder van Gerhard heeft geschreven. Ik had haar meegedeeld, dat Gerhard ziek was. Het bericht heeft haar zeer opgewonden. Zij vraagt of zij mag over komen. Dat heeft natuurlijk in het geheel geen zin, in het ge heel geen doel. Een opwinding te meer, anders niets. Ik wilde u alleen maar vragen, Mama, haar dat te schrijven. Zoo zacht mogelijk. Als ik het doe, klinkt het misschien ruw. En daar is niet de minste reden voor." Hij sprak afgebroken, met schuwe oogen, kort§, haastige bewegingen. Hij wachtte het antwoord niet of. „Nu moet ik naar beneden, naar Gerhard. Onze huisdokter zal vannacht hier blijven. Ik moet het mogelijke doen. Wij mogen de hoop niet opgeven..." Hij had de kamer verlaten, voordat zij iets had kunnen antwoorden, iets naders had kun nen vragen. Dien nacht woedde er een heftige April- slorm rondom het huis. Gravin Marie Antoinette zat in haar bed en hield de rozenkrans tussché0 haar vingers liet nachtlicht verspreidde een zacht oranje kleurig licht in de lage maar breede kamer. Mendel lag aangekleed op dc korte rust bank; zij sliep mei open mond en zacht snor kend geluid. De gravin wierp een boek op den grond om haar wakker tè krijgen. Te vergeefs. Nu cn dan drong een schril huilend geluid door de stilte van den nacht tot haar door. Zij hield haar ooren dicht en prevelde: „Meer, ik bid u." Toen schudde er iets aan de ramen, er kletterde ergens iets als van gebroken glas. Met onnoemelijke moeite, tandenklapperend, worstelde zij zich uit de kussens en raakte mei haar nog altijd mooie, voor haar zwaar lichaam te kleine, voeteh het kleedje van tijgervel voor haar bed. Haar met bont gevoerde peignoir lag over de leuning van den naasten stoel. „Infaam gespork!" prevelde zij en wierp daarbij een woedenden blik-op Mendel Maar zij maakte haar niet wakker. Met de voeten glipte zij in de eveneens met bont afgezette, zijden muilen. Daarna sloop zij de kamer uit, knipte het licht aan In haar salon, liep ver der tot aan dc hal. opende voorzichtig de deur, alsof zij bang was iemand te zullen wek ken. Het trappenhuis was maar flauw ver licht. Eenige deuren stonden open. Een ver pleger met een groote schotel ijs kwam uil een gang, verdween achter de geopende deur. De oude kamerdienaar van den gFaaf, zonder boord, In ochlendlivrei, klopte aan dc deur, die naar de vertrekken van zijn heer leidde. Daarna was alles stil. Alleen een zacht ge fluister lispelde in de donkere hoeken. En daarna een stem luid en verstaanbaar in juichende, ijlende klanken. „Lou proumié jour de mai Larirai...'* „Lou proumié jour de mal..." Een oud proyen^aalsch volkslied was het. dat gravin Marie Antoinette door haar moe der, de echlgenoote van generaal Rey, vaak had hooren zinge», toen zij als kind onder gejuich en gelach op haar schoot had geze ten. „Lou proumié jour de mai Larirai..." „Hoe was het lied ook verder..." Met kra kende stem neuriede zij het refrein mee en liet was als daalden met deze bekende en in z.oo langen lijd niet gehoorde woorden honderd fijne nevelsluiers, zoodat zij plotse ling den tijd van haar kinderjaren voor zich zag cn de mooie Fransche moeder, die haar met teedcre oogen en lachenden mond van „notie belle France" sprak, het vaderland, dat zij in haar ziel tot haar dood trouw was gebleven- En nu zong de achterkleinzoon In zijn ijl koorts het lied. dal zij zich trachtte te her inneren, als het h 'invvee haar aangreep alsof zijn ziel een lecre, brooze herinnering had van iels, dat zijn geest niet wist, of z.ou ook zijn moeder hem dit lied eens voorgezon gen hebben? De zieke was stil geworden. De oude. vrouw in den met bont gevoerdeu peig noir boog zich ver over de trapleuning cn luisterde met ingehouden adem. Zij hoorde het zware, doffe tikken van de groote slaande klok in de eetkamer. Zij hoorde zacht glijden de voetstappen en het openen van een deur. En daarna plotseling een gil... twee-, drie maal. Heel duidelijk, als van een gemartelde, wanhopig: Lou„Lou Was dit alleen het begin van het lied, dat de zieke niet verder kon zingen, of was het een naamMisschien was het beide: her innering en verlangen tegelijk. Daarna werd alles weer slil.tat Huiverend, met moeilijke bewegingen, ging de oude gravin weer terug naar haar vertrek* ken. In den haard was nog eenige gloed. Z| strekte haar handen met de knokige vingers uit, die er zoo opvallend uitzagen zonder d« glinsterende ringen. Door dc opengebleven deur van dc slaapkamer drong het luid ger snork van Mendcl. De spiegel met gouden lijsl b'oven den haard weerkaatste het beeld vaa een zeer oud, zeer gerimpeld gezicht. lid voor den nacht verwijderde blanketsel bedek te nu niet de perkamenten, bruinachtig geta hyid. Als twqe donkere, glinsterende punteft staarden de oogen haar aan zonder eeniga uitdrukking, nu de omlijsting der crayonstren penK waarmee de wenkbrauwen werden aan gebracht, ontbrak. Een, als een tulband g«« draaide, zijden muts bedekte het hoofd. De jaren hadden alle verschil van geslacht uitgewischt. Hel kon evengoed het hoofd vaa. een ouden man zijn. Zij kromp eensklap in een voor deze onverbiddelijke consequenti» van het leven, die haar geopenbaard werd ia hel beeld, dat de spiegel haar liet zien, en onzegbaar groot verhief de angst voor dc be slissende vernietiging van dil treurig «»vcr- blijfsel van haarzelf zich Ln haar. Het was alsof de dood in tastbare gestalte on het huis draaide. Wie zou hij als slacht offer halen? Haar de oude vrouw, of ginda beneden dat beetje menschenleven? Eci krampachtige siddering schokte haar lichaam, „Mij niet, mij niet!" steunde zij ln waan zinnigen doodsangst (Wordt vervolgd^

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1917 | | pagina 1