1
ëËSM
1 [1
DE EEMLANDER".
BIJITFNI.AND.
ZONNEWEELDE
N* 208
Maandag 5 Maart 1917.
Bureau: UTRECHTSCH ESTRAAT 46.
- Intercomm. Telefoonnummer 66.
FEUILLETON.
De oorlog.
IS" J^arpang,
14
Koofdredsctle:
MARIE VAN VERSENDAAl.
Mr. D. J. VAN SCHAARDENBURG.
Uitgevers: VALKHOFF ft Co.
ABONNEMENTSPRIJS:
©er maanden tooi Amereloort
Idem tranoo per poat
Per week (met gratis verzekering tegen ongelukken)
Afzonderlijke nummers
Wekelijkeoh by voegsel Dt Hollattdsch* Hutsvrcu*
redactie van Thérèae Hoven) per «J mod. 50 cl».
Wekelyksch bijvoegsel WereldrttUper 8 mnd. 52 els.
1.30.
1 .ho.
O. I 2&.
0.05.
(onder
PRIJS DER ADVERTENTIEN
V»n 1—5 regol».. o.so.
Elke rogel meer0.15.
Dienataanbiodmgon 1—5 regola0.50.
Oroote lettors naar plaatsi uimte.
Voor liuudel on bedryt bostaun /.eor voordooltge bepahngoa
tot het herhaald advorteeren in dit Blad, by abonnement
Eene circulaire, bevattonde de voorwaarden, wordt op
aanvraag toegezonden.
Aaneensluiting der neutralen.
Ji. Vrijdag heeft zich in den Haag ge
vormd een Nederlandsch comité voor de
propaganda van een samenwerken der neu
trale staten. Het initiatief hiertoe is uitge
gaan van een Zwitser, den heer Bignami te
Lugano, die hiervoor reeds in eigen land
werkt. Deze aaneensluiting is in geen ge
val tegen één der oorlogvoerende partijen
gerichthet einddoel zal moeten zijn het tot
stand komen van een internationale organi
satie.
fn de eerste vergadering van het Neder-
landsche comité werd voorop gesteld, dat
eon samenwerking der neutralen 't eerst ge-
wepscht zou zijn op éconornischen en finan-
tioelen grondslag. Om hiertoe te kunnen ge
raken wordt medewerking gezocht van allen
die voor dit denkbeeld voelen, vooral van
personen uit de finantieele en de handels
wereld.
Het Comité bestaat uit de he eren
Dr. S. Baart de la Faille, den Haag.
Dr. J. A. A. H. de Beaufort, Soest.
Mevr. H. van Bi ernaHymans, den Haag.
Mej. Frederika H. Broeksmit, Rotterdam.
Prol. dr. L. E. J. Brouwer, Amsterdam.
Dr. J. H. P. van der Grinten, Nijmegen.
Mevr. Gravin van HeerdtQuarles, Bloe-
n; endaal.
Mr. G.T. J. de Jongh, Amsterdam.
Jhr. mr. B. de Jong van Beek en Donk,
den Haag.
Mr. H. A. Leenmans, Harlingen.
'hr. mr. X. van der Maesen de Sombreff,
Hulsberg.
-H. van der Mandere, den Haag.
.)nr. mr. G. C. Quarles van Ufford, Bloe-
mendaal.
J. D. Reiman Jr., Amersfoort.
Prof. mr. D. Simons, Utrecht.
Ds. H. G. E. Westerman Holsteyn, Apel
doorn.
Prof. C. Winkler, Utrecht
die tot haar voorloopig bestuur benoemden
Jhr. mr. B. de Jong van Beek en Donk.
H. van der Mandere.
J. D. Reiman Jr., secretaris. Prinses Marle-
l*8n 2, Amersfoort, die bereid is nadere in
lichtingen te geven.
Politiek Overzicht.
Oorlog en vrede in den
Duitschen rijksdag.
Wat in de vierdaagsche debatten, die in
den Duitschen rijksdag gevoerd zijn bij de
eciste lezing/Van de begrooting voor 1917
en van de d mee samenhangende nieuwe
belastingontwerpen, te berde gebracht werd
Over de vraag hoe men tot den vrede zal
kunnen komen, kon uit den aard der zaak
niet veel nieuws brengen. Met de weigering
van het vredesaanbod van den vierbond door
de Entente is de vredesgedachte voorshands
op den achtergrond gekomen. Wanneer zij
Stijgen wil het leven en stijgend zich
overwinnen.
ROMAN VAN
OLGA WOHLBROCK
met autorisatie vertaald
door
Mevr. 1. P. WESSELINK- VAN ROSS' vï.
57
..Zie zoo ik wist het well"
Zijn rood gezicht straalde.
„Wat de vrouwen zich al niet verbeelden.
Zij hebben bijna met mij gewed, dat Ik uw
▼rouw niet te zien zou krijgen. Zoo iets krank
zinnigs."
Htj lachte en klopte zich goed geluimd op
fijn ronden buik, knipoogde tersluiks voor
•lch heen, terwijl graaf Obcrwall den knecht
de opdracht gaf mevrouw te verzoeken bij
hem te komen. Toen^werd hij weer ernstig en
«ei zacht en zeer vertrouwelijk:
„Wees er van overtuigd, mijn waarde
,Yricnd, dat ik niets verkeerd opvat Gij zult
,wel uwe goede redenen gehad hebben om
nooit iets van uwe vrouw te vertellen. Maar
geloot mij het beste is altijd in zulke geval
len de koe bij de horens te pakken."
Graaf Oberwall stond op en maakte een
weer naar voren kan worden gebracht, zal
afhangen van den toestand, dien de nieuwe
strijd, waartoe men zich thans toerust, zal
teweegbrengen. Tot zoolang heeft het geen
nut over concrete vredesvoorwaarden te
spreken.
TocK is het niet ronder belang na te gaan
in welke stemming men het tijdstip ver
beidt, waarop weer over den vrede kan m or
den gesproken. Er is in Duitschland eene
minderheid, die van het door de regeering
in overleg met hare bondgenooten gedane
vredesaanbod met bitterheid in hef hart ken
nis heeft genomen. Voor die elementen, die
men gewoon is onder den naam van Al-
duitschers samen te vatten, was het een
reden van blijdschap, dat het aanbod werd
afgewezen. Zij hebben daarin eene uanspo-
ring gevond n, om den toon, waarin zij ge
woon zijn zich te laten hooien, nog eenige
graden heftiger te maken. Zij leggen het
er op toe, den rijkskanselier den voet dwars
te zetten en trachten stemming te maken
voor den v.ensch, die hen bezielt, dat de lei
ding van de regeering in andere handen zal
worden gelégd.
Intusschen is uit deze debatten gebleken,
dat in den rijksdag de overgroote meerder
heid voor die ricfTtng weinig voelt. Eris
van sommi .e rijden betoogd, dat de vredes
voorwaarden, die in December 1916 de rijks-
re :,cerir- vcor den geest stonden, nu heb
ben afgedaan, en er zijn wenschen uitge
drukt over 't geen de eischen, die eventueel
w orden gesteld, zouden moeten bevatten.
Maar het standpunt, dat <le rijkskanselier
in zijne rede van verleden Dinsdag, aangaf
als dat van de regeering, heeft toch weinig
bestrijding gevonden. Daarin werden de vre
desvoorwaarden van de vijanden van den
vierbond en ook die van de Alduitschers
genoemd, maar om er de opmerking aan vast
te krtoopen, dot dit geen voorbeeld is, dat
tot navolging opwekt. Hij wil zich in gccfacK-
tenwisselingen over vredesvoorwaarden niet
mengen, omdat hij daarvan geen nut ver
wacht, want het is iets anders of de eene of
andere spreker in eene vergadering of de
rijkskanselier in het openbaar vredesvoor
waarden formuleert. De kanselier heeft
daarom zich er toe bepaald, zich te beroepen
op wat hij reeds meermalen heeft gezegd,
niet altijd in dezelfde woorden, maar steeds
met dezelfde bedoeling. Ditmaal luidde het:
„Aan den oorlog een einde maken door
een duurzamen vrede, die ons vergoeding
verschaft voor al het doorgestane leed en
die voor een krachtig Duitschland het be
staan en de toekomst verzekert, dat is
ons doel, niet minder en niet meer." t
Men had kunnen venvachten na al wat
over het oorlogsdoel was gezegd en geschre
ven, dat op den rijkskanselier aandrang was
uitgeoefend om meer te zeggen. Dat is ech
ter niet geschied; ook de woordvoerders van
de partijen, die het dichtst bij de Alduit-
sche beweging staan, toonden geene lastige
nieuwsgierigheid. De nationaal Stresemann
merkte op, dat men in de kwestie, wat door
den oorlog moet worden bereikt, gemakke
lijker zou samenkomen, als men aan de
praktische overwegingen toe was, dan nu bij
de theoretische beschouwingen. De vrijzin
nige W'iémer, die verklaarde, dat de vre
desvoorwaarden zónden afhangen vart den
omvang dien de eindoverwinning zou ver
krijgen, legde er nadruk op, dat de rijkskan
selier ook ditmaal weer had laten doorsche
meren, dat hii tot den vrede bereid is. Schei-
demann, die voor de sociaal-democraten
sprak, deed uitkomen, dat de centrale mo
gendheden een verdedigingsoorlog voeren,
geen vèroveringskrijg, en legde verband tus-
schen de verklaringen van den rijkskanse
lier en die van minister-president Tisza in
den Hongaarschen rijksdag. Hij vond niet
de minste tegenspraak tusschen von Beth-
mann-Hollweg en Tisza, die steeds had ge
zegd: '?rWij zijn tot deii vrede en tot onder
handelen bereid; als de oorlog verder duurt,
dan is dat uitsluitend* de schuld van onze
tegenstanders."
Deze verklaringen van graaf Tisza zjjn in
derdaad ten volle de bandacht waard. Men
heeft daaruit vernomen, dat hel een duur
zame vrede is, dien de centrale mogend
heden wenschen,^een vrede die deze eigen
schappen heeft: hij zal niet de vernedering
van een der oorlogvoerenden teweeg bren
gen en niet hunne levensbelangen krenken,
maar een toestand in 't leven roepen, dié
aan niemand eene gedachte van revanche
moet opdringen. Wanneer die gedachte
voorzit bij de beide regeeringen, die aan
de zijde van den vierbond.de leiding in han
den hebben, dan mag men aan het einde
van deze debatten in den Duitschen rijks
dag zeggen: Ondanks alles wat aan het be-
eiken van het einddoel in den weg staat,
wij vorderen toch op den weg naar den
vrede.
W ashlngton, 2 AI aart. (R.) De Se
naat heeft de uitgifte goedgekeurd van obli-
gatiën tot een bedrag van 150 mil-
lioen dollars, waarvan 115 millioen bestemd
zijn om den aanbouw van oorlogsschepen
te bespoedigen en 35 millioen voor nieuwe
duikbooten.
Tweede t e 1 e g r a m. De Senaat heeft
eenamendemerit aangenomen, waardoor de
gelden allen 'onmiddellijk worden toege
staan in plaats van in Juli. Tot aanbeveling
van dit amendement zeide senator Lodge,
dat het land in een toestand is, die binnen
zeer korten tijd tot den oorlog kan leiden.
•De Senaat heeft ook een amendement
aangenomen, strekkende tot hefr bouwen van
een ander marinedök aan de Pacifickust.
Met algemeene stemmen werd de bepaling
geschrapt, die opnieuw bevestigde, dat de
politiek der Vereeni?de Staten is hunne in
ternationale geschillen door arbitrage te
regelen.
Ten slotte werd het geheele wetsontwerp
goedgekeurd, dat het besteden van 535 mil-
lioen dollars sanctioneert,
i New-York, 3 Maart (R.) Heden in
den vroegen morgen, na een debat yan meer
dan 8 uren over de wet betreffende de be-
1 I
wapening van koopvaarders besloten de
partijleiders in den Senaat de zitting tot tien
uur voormicldags te verdagen, zonder een
tijdstip vast te stellen, waarop over dé wet
gestemd zal worden.
Terwijl er weinig gebleken Is van een on
verzettelijke oppositie, is de gelegenheid
dooT de leden van de"n Senaat arangegrepen
om hun meening over de internationale cri
sis te zeggen. Er werd geen partijpolitiek
gevolgd en de meeste pacifistische elemen
ten verklaarden, dat zij béreid waren den
president te vólgen, als hij de bewapening
wenschte door te zetten. Meer dan een Se-
naotslid verklaarde, dot de aanneming van de
wet vroeger of later oorlog zou beteekenen,
maar bijna zonder uitzondering voegden zij
hieraan toe, dat zij bereid waren dit vooruit
zicht te aanvaarden.
Washington, 3 Maart. (R.) Verte
genwoordigers van Wilson hebben den lei
ders van den Senaat medegedeeld, dat de
president geen stappen tot een oorlog tegen
Duitschland zal doen, alvorens het congres
In buitengewone zitting zal ziin bijeenge
roepen.
Washington, 4 Maart. (R.). In den
Senaat deed Sherman voorlezing van de
dépêche, die inhield dat Zimmermann de
Duitsche Intrige met Mexico erkent. Sena
tor Brandagee bracht daarna zijne rede ten
einde; hij deed een beroep op het congres
om de zaak onder de oogen te zien als man
nen zonder dubbelzinnigheid.
Tweede telegram. Heden op het
middaguur is de Senaat uiteengegaan, zon
der te hebben gestemd over het wetsontwerp
betreffende de gewapende onzijdigheid. Het
reglement van orde van den Senaat geeft
geen middel aan de hand taot beperkfng van
hel debat Daardoor had een handvol paci
fisten en pro-Duitschers gelegenheid de dis
cussie te rekken totdat de levensduur van
de tegenwordige zitting van fet congres
automatisch was geëindigd. Maar 83 van
de 96 senatoren hebben een manifest on-
öerteeken'd, waarin met nadruk instemming
getuigd wordt met het wetsontwerp en be
treurd wordt, dat het onmogelijk is geweest
het te doen aannemen. Slechts 12 senatoren
hebben geweigerd dit stuk te onderteeke
nen een was wegens ziekte afwezig.
Washington, 4 Febr. (R.), Uit de
besto bron wordt vernomen, dat Wilson
koopvaardijschepen zal bewapenen en an
dere stappen zal ondernemen tot bescher
ming van de Amerikaansche scheepvaart,
zelfs al mocht de Senaat in gebreke blijven
de wet op de gewapende onzijdigheid te
voteeren. Hij is stellig van meening, dat hij
de bevoegdheid heeft dit te doen, en be
schouwt de algemeene stemming in den
Senaat ais een bewijs, dat hij het congres
achter zich heeft.
P a r ij s, 3 Maart. (Havas). De gezant
van Mexico te Parijs verklaarde, dat Mexico
nooit iets zal ondernemen wat in strijd is
met de politiek der Entente, en dat de sym
pathieën van al zijne landgenooten aan de
beweging met de schouders, alsof hij Iets, dat
hem drukte, van zich af wildé schudden
Hij had ziah altijd een eenling gevoeld; een
uitzonderingspositie die geen gelegenheid
gaf tot kritiek en nog minder tol indiscrete
vergelijkingen trachten in te nemen.
Nu .was hij voor Roeckwitz, wat ieder ge
trouwd man was, die „een geschiedenis met
zijn vrouw heeft gehaci." En do banaliteit van
deze opvatting, met de daaraan vastgeknoop
te raadgevingen, wortdde hem als een verme
tele aanraking.
De knecht kwam weer binnen, opende de
deur en diende aan:
Mevrouw de gravin.
Suzanne Oberwall kwam binnen Een zeer
eenvou'drige, bijna ouderwetsch zijden japon
omsloot haar gevulde gestalte. Haar gang was
langzaam en wiegend, maar een zekere waar
digheid ontbrak er niet aan.
„Je wilde mij spreken, André..."
Graaf Obcrwall liep haar tegemoet, en
streek met zijn ringers ziacht langs haar vol
len arm:
„Ik wilde je den heer von Roeokwitz, den
besten vriend van ons huis, voorstellen, lieve
Suzanne."
„Het doet mij veel genoegen," zei zij en stak
hem haar hand toe.
„Mevrouw, ik ben heel gelukkig
Roeckwitz kuste de hem aangeboden hand,
schraapte zijn keel, bleef midden in den zin
steken. Het mooie, kalme gelaat van de nog
merkwaardig jonge en toch zeer moederlijke,
bijna matroneachtig gekleede vrouw bracht
hem in verwarring. Zoo had hij zich gravirj,
Oberwall niet voorgesteld.
„Ga zitten, Suzanne zei graaf Oberwall.
Gehoorzaam ging zij zitten, vouwde haar i
handen in den schoot van de opboldcrende
Japon.
Zij had reeds van de oude gravin gehoord,
welke rol de familie Roeckwitz in het huis
Oberwall speelde. Het speet haar, dat de
vriendelijke, oude heer zich zoo tevergeefs
„op kosten joeg" voor haar. Maar zij wilde
haar man niet kwetsen en was bijna bemin
nelijk 1n haar antwoorden en.informaties naar
d3 dames Haar wonder week orgaan ver
hoogde nog de beteckenis van haar woorden.
Roeckwitz vond haar bctooverénd, vergat den
tijd. het doel van zijp bezoek cn maakte haar
het hof met zijn onhandig en onbenullig be
toon van ridderlijkheid..
„Wanneer zullen wij het geluk hebben u bij
ons te zien?"
„Zoodra Ik mijn zoon alleen kan laten. Ik
ben uw dames een bezoek sahuldig om haar
to danken."
„Spreek niet van dank, mevrouw, wij heb
ben te danken voor alle bewijzen van vriend
schap, die wij van uw echtgenoot mochten
ontvangen. En als onze lieve jongen maar
eerst
„U heeft een zoon, mijnheer von Roeck
witz?"
Roeckwitz lachte hartelijk.
„In dit geval bedoel ik Gerhard, mevrouw
"Wij hebben hem lief als onzen zoon
„Zoo ja
Suzanna Oberwall kreeg een ldeur en haar
hreede, witte tanden beten in haar oncLerlip.
„U zult nu toch voor goed hier blijven,
mevrouw"?
Suzanna lachte.
„Waarschijnlijk niet, mijnheer Roeckwitz.
Ik voel mij. niet thuis in de groote stad. En in
het geheel niet in een Duitsche. Neen, ik
wacht slechts op het herstel van mijn zoon.
Den reizen wij naar mijn landgoed.-Daar
moet hij geheel opknappen."
„U ontvoert u neemt Gerhard mede?"
Heel kalm antwoordde Suzanna Oberwall.
..Onze zoon is" meerderjarig, mijnheer Von
Roeckwitz. Wij zullen ons wel naar zijn wen
schen moeten schikken, niet waar. André."
„Blijkbaar," zei graaf Oberwall en keek
langs zijn vrouw heen.
,Ja hm natuurlijk dat spreekt van
zelf
De heer von Roeckwitz moest op den terug
weg steeds aan het domme gezicht denken,
dat hij op dat oogenblik gelrakken had. Na
dit antwoord was hij niet lang meer geble
ven; hij had iets over een spoedig t weerzien
gepreveld en het vermeden zijn vriend aan
te zien. Thuis wilde hij niet veel loslaten.
Mevrouw Roeckwitz zei:
„De goede gravin Oberwall kan toch niet
plotseling alle plannen van haar man
onderste boven werpen 1"
Waarop Roeckwitz tamelijk scherp ant
woordde:
„Geloof je dan, dat hier alleen een vrouwen-
bestuur is?"
Daarna trok hij zich slecht geluimd in zijn
eenvoudige werkkamer terug, rookte de eene
sigaar na de andere, en had er werkelijk spijt
van, dat van de geschiedenis ..roker niets zou
komen." Maar hij dacht daarbij minder aan
zijn dochter dan aan de wondermooie oogen
van deze merkwaardige gravin Oberwall en
aan dat prachtige orgaan, dat hem, na dc
scherpe neusstemmen zijner dames zoo wel
dadig aandeed.
Maar mevrouw "Roeckwitz gaL,den ririjd
niet op. In de familie Roeckwitz werd een
zijde der Entente zijn. Men is vooral icgens
Frankrijk gunstig gezind.
W a s h i n g t o n, 3 Maart. (R.) Door do
onthulling van het Duitsch-Mexioaansche»
I complot Is de verbittering in Amerika in
i hooge mate toegenomen. Uit de onthullingen
Is gebleken, dat men ook een samenzwering
op het oog had om de Zuid-Amerikaanscho
I staten tegen de Vereenigde Stat n van'
i Noord-Amerika te doen front maken.
P a r Ij s, 4 Maart. (Havas). Men bericht
uit New-York, dat de Amerikaansche regee
ring het bewijs bezit van de volgende feiten:
De Dudtsche regeering gaf den 17en Januari
1.1. telegrafische instnictiën aan Bernstorff,
dat de machinerieën van de geïnterneerde!
Duitsche schepen gesaboteerd en onbruik
baar gemaakt zouden worden, zoodra de di
plomatieke betrekkingen verbroken waren-
Verder verzocht Bernstorff eenige malen
machtiging aan Lansing om een biizonderen."
code te gebruiken voor het zenden van
dringende telegrammen aan zijne regcering;
hij gaf daarbij zijn eerewoord als edelman^
dat die telegrammen slechts ten doc-1 zou
den hébben, dienstig te zijn voor de goede
betrekkingen tusschen de beide landen.
Lansing gaf de gevraagde machtiging. He
den echter bezit men het bewijs, dat die
telegrammen juist ten doel hadden complot
ten tegen de Vereenigde Staten te sjneden.
P a r ij 6, 3 Maart. (Havas). De dagbla
den te Rio berichten, dat de Brazitóaansche
regeering aan hare gezanten in de oorlog
voerende landen last heeft gegeven de al
daar aanwezige Braziliaanse he burgers uit te
noodigen maatregelen te nemen voor hunne
terugkomst.
Men is algemeen van opinie, dat deza
maatregel alleen op de in Duitschland ver
toevende Brazilianen betrekking heeft.
Berlijn, 3 Maart. (W.-B.). Officieel
bericht.
Door onze duikbooten zijn wederom 2f
stoomschepen, 10 zeilschepen en 16 vis-
schersvaertuigen, met een Inhoud van
91,000 bruto ton, tot zinken gebracht.
Londen, 3 Maart. (R.). Volgens een
heden ontvangen telegram is het Grieksche
stoonschip Proconnisus, waarop onlangs
door de koninklijke Grieksche regee
ring beslag werd belegd, ten einde een
lading van 5000 ton graan uit de Vereenig
de Staten te halen voor de bevolking voni
oud-Griekenland, door een Duitsche duik*
bool tot zinken gebracht.
P a r ij 8, 3 Maart. (Havas). Namiddag
communiqué.
In den loop van den nacht verrichtten
Fransche veilcenningstroepen eenige ge
slaagde overvallen tegen Duitsche loopgra
ven bij Moulin-sous-Toirvent, ten oosten
an hoogte 304 en in het bosch van Apre«
mont; zij brachten gevangenen en mat*»
rieel terug.
Par if s, 3 Maart. (R.) Avondcommiml»
qué.
Er was een tamelijk levendige artillerie-
actie tusschen de Olse en de Aisne en hk
avond vastgesteld, waarop men graaf e»
gravin Oberwall 's avonds bij zich hoopte te
zien.
Graaf Oberwall zond het,briefje aan zij»
vrouw en schreef er ontber „wij moeten .wel
aannemen."
De oude gravin, die het hoorde, laohle sine*
lend.
,.Za wiLlen je inpalmen, kindlief."
Dadelijk vroeg zij, wat Suzanna dacht aaa*
to trekken.
„Als ge als gravin Oberwall optreedt. Hel
kind. dan moet ge u ook naar uw positie
klccden."
Mcndel moest in allerijl een naaister halcit
en de oude gravin liet haar statiegewaden
voor zich uitspreiden.
De naaister zal iets naar de inpde voor U
in orde maken."
Zij koos een donkerrood hrocaat zijden
japon met prachtige Chantflly kant opg»*
maakt
„Hier, kindlief, Hierbij den halssnoer. -4
Zoonis het een gravin Oberwall betaamt."
Suzanna knikte, teVwljl warme, roode vlelw
ken op haar wangen brandden.
De oude gravin keek rond en daar niemand
in de kamer was, trok zij haar schoondochter
heel dicht naar haar stoel.
„Wees niet dom, lief kind. Vergeet niet, dal
ge een echtgenoot hebt; dat deze echtgenool
een man is, die nooit ongevoelig voor vrouwe*
lijk schoon was."
„Mama ik bid u
Een gloeiende blos^stccg Suzanna nam hel
blanke voorhoofd.
(Wordt vervolgd.)
