N° 227 15de Jaargang. FEUILLETON. '*1 'i f/J J 1 kJ 1191 m m% 53 j£| .3 ;;4 I - -.'i 1 in 'M Hoofdredactie: MARIE VAN VERSENDAAu Mr. D. J. VAN SCHAARDENBURa DE EEMLANDER' Uitgevers: VALKHOFF Co ABONNEMENTSPRIJS: maanden vooi Amersloort f 1.30. Idem trantso per post.. 1-80. Per weok (met gratis verzekering tegen ongelukken) 0.I2&. ^fionderlijke nummer» 0.05. Wekelijbsoli byvoegsei „D* Hollandschs Huisvrouw' (onder redactie van Thérèae Hoven) per mnd.-ÖO ets. Wekeluk8ch bijvoegsel mW*r*1drevtis" per 8 mnd. 52 Ct8- Dinsdag 27 Maart 1917. Bureau: «UTRECHTSCHESTRAAT 46. Intercomm. Telefoonnummer 65. PRIJS DEK AOVEHTENTÏEN Van 1—-o regels.. tt f O..SO, Elke regel meer 0.15, Dienstaanbiedingen 15 regels.. 0.50. Groote letters naar plaatsruimte. Yoor handel en bedr\jl bestaan zeer voordeolige bepalin «n tot hot herhaald adverteeren in dit Blad, b\i abonnement, Eeuo circulaire, bevattende de voorwaarden, wordt op aanvraag toegezonden. Evenredige vertegenwoordiging en Amersfoort's gemeentebelang. De invoering van Evenredige Vertegen woordiging levert voor vele vrijzinnigen eigenaardige moeielijkheden op. Zij zullen nu immers te kiezen krijgen tus- schen de drie vrijzinnige fracties. Dat zal me nigeen lastig genoeg vallen, want de nuan ceeringen van vrijzinnig-democraat, unie-li beraal en vrij-liberaal loopen onmerkbaar in ejkaar over en slechts de in de politiek meer doorkneden zullen terstond welen tot welke {Factie zij behooren of zich 't meest aange trokken gevoelen. Te zijner tijd zullen wij trachteni nd it blad 'n objectief overzicht van de drie partij-programma's Je geven. Daar ook stemplicht ingevoerd wordt, is het im mers noodzakelijk dat de kiezers, die tot dus ver meenden zich met de politiek niet te moeten inlaten en slechts op den naam van den candidaat afgaande hun kiesrecht uit oefenden of wel van de stembus wegbleven, zich althans eenig denkbeeld leeren vormen van de hun vreemde materie, waarin zij zich toch eenmaal zullen moeten inwerken. Juist terwille van die kleurlooze kiezers is *n balletje opgeworpen om ook onder het nieuwe kiesstelsel de concentratie voort te «etten en bij de verkiezingen van 1918 met gemeenschappelijke lijsten van de 3 vrijzin nige groepen uit te komen. Men spreekt van „eendracht maakt_ macht" en van vrees dat afzonderlijk optrekken onder de nog vrij on wetende kiezers verwarring zou stichten. Wij gelooven ^at men die kiezers aldus te veel eer zou bewijzen. Stfellig, het zou hun veel gemakkelijker gemaakt worden zoo zij niet voor de keus gesteld werden, maar te genover dit voordeel, dat niet één stem winst oplevert thuisblijven is niet meer mogelijk en het gevaar om rood of zwart te stemmen bij zulke kiezers al heel gering staat een veel grooter nadeel. Het wordt nu eenmaal meer dan ooit 'n neuzentellerij en het komt er dus op aan 'n zoo hoog mogelijk cijfer te behalen. Welnu, wij gelpoven dat men met 3 verschillende lijsten het breedste jachtterrein beslaat. Er zijn immers tallooze grenskiezers: gTijze, die door de aanwezigheid van vriiz.-dem. namen op de vrijzinnige lijst, er de voorkeur aan zouden geven zwart te stemmen, en rose, die juist uit afschuw voor de vrii-lib., de soc.- dem. lijst zouden verkiezen. Zijn er 3 vrijz. lijsten, dan zullen deze groepen zich het meest verwant gevoelen met resp. de vrij- lib. en de vrijz.-dem. Als dit afzonderlijk optrekken nu geschiedt met de bedoeling zooveel mogelijk stemmen voor de vrijzinnige lijsten te behalen, is elkV gedachte aan onderlinge bestrijding uitge sloten. n Politiek- accoord wordt geenszins onmogelijk gemaakt; en zelfs niet 'n stem- buaaccoord in dien zin dat de drie lijsten onderling verbonden verklaard worden, op dat er niet te veel stemmen aan nuttelooze resten verloren gaan. Dan wordt het met recht „getrennt marschieren, vereint schla- gen". De kans op gemeenschappelijke lijsten is niet groot. De vrijz. dem. schijnen er afkee- rig van te zijn, de vrij-lib. voelen er ook niet zoo heel veel voor, alleen onder de unie-lib. is er 'n kraohtige strooming in die richting. Maar één alleen kan geen rondedans ma ken, of het moest 'n hond zijn die springt om z'n staart, zooals onze voorouders zeiden. Zoo zullen dus niet alleen de kiezers, dooh ook de kiesvereenigingen zich voor de keuze gesteld zien. Er zijn nog zooveel niet-aange- sloten, algemeen vrijzinnige organisaties, die zich nu aan den nieuwen toestand zullen moeten aanpassen en partij kiezen, althans zoo zij niet willen riskeeren veel van hun politieken invloed te verliezen. Wij denken hier allereerst aan de kiesver. „Amersfoort's Gemeentebelang", voor welke het tot dusver de aangewezen weg was om zich boven de fracties te stellen. Zal zij zich nu moeten uitspreken En voor welke groep Er bestaan hier afdeelingen van de vrijz.- dem. en.van de vrij-lib. Het zou dus voor de hand liggen dat Amersf. Gemb. zich bij de Liberale Unie aansloot. Maar gezien het program en de geschiedenis der kiesvereeni- ging zou er minstens evenveel reden zijn om voor den Vrijz. Dem. Bond partij te kiézen. Wij maken ons sterk dat in beide gevallen bij 'n coup d'état de groote meerderheid der leden rustig meeging. Het zuiverst ware het misschien, zoo de kiesvereenigïng zich splitste, 'n deel der leden zich bij de afd. der Vrijz. Dem., 'n ander bij die der Vrij-lib. aansloot en net derde deel bij 'n inmiddels op te richten afdeeling van de Liberale Unie. Maar er is nog 'n andere mogelijkheid, n.l. dat Amf. Gem.b. blijft bestaan als plaatselijke concentralie-kiesvereeniging haar rol zöu zich dan slechts tot de plaatselijke raadsver kiezingen moeten beperken, waarbij dan 'n zoo bjllijk mogelijke verdeeling van de voor de vrijz. bestemde zetels, tusschen de 3 fracties in acht genomen moest worden Hiertegen rijst echter weer hetzelfde .be zwaar, dat wij boven reeds noemdenvan 'n lijst waarop namen van vrij-lib., unie-lib. en vrijz.-dem. voorkomen, worden vele kiezers der uiterste vleugels afgeschrikt. Practisch en tactisch schijnt ons het ver- kieslijkst 'n oplossing van Amf. Gem.b., ge lijk wij aanduidden. Het groote bezwaar hier tegen versnippering van de toch al niet overtalrijke krachten over 3 organisaties, ware mogelijk te ondervangen door bij ver kiezingsstrijd, welke met onderling verbon den lijsten moest geschieden, 'n gemeen schappelijk comité, juist van die „werkers", te vormen om propaganda te maken voor de gezamenlijke vrijz. lijsten en te waken tegen onderlinge bestrijding van al te heetgeba- kende ijveraars. Hoe het zij, wij ontveinzen ons niet, dat Amersfoort's Gemeentebelang zich voor 'n moeielijke keuze geplaatst ziet. Het belang van' de vrijzinnige zaak boven fractiever- schil beziele haar bii het nemen van de be slissing. B I J ITEN LAN D."~ Politiek Overzicht De revolutie in Rusland. v u Bij de eerste mededeeling, die in het En- gelsche lagerhuis over de in Rusland uit gebroken revolutie werd gedaan, drukte woordvoerder 'van de regeering zijne b! !- schap uit; hij verklaarde, dat de regeering die tijding met een gevoel van werkelijke verlichting had ontvangen. Latere verklarin gen klonken minder opgewekt; het hoofd der regeering, eerste minister Lloyd George, heeft aan zijne aankondiging van het regee- ringsvoorstel om een adres van gelukwen- sching aan dé Russische doema te zenden toegevoegd, dat men nog niet kon zeggen, dat in Rusland alle gevaar voorbij was. Die uitspraak, in dezen mond zeer opmer kelijk, wordt door t geen wij nader hebben vernomen over den aard der regeering, die nu in Rusland het bewind voert, ten voilé bevestigd. Het zijn eigenlijk twee regeerin gen, die naast elkaar bestaan. Het oude ré gime is voor 't oogenblik verdwenen. De ge wezen czaar houdt in Tsarskoje Selo verblijf als een gevangen man in een afzonderlijken vleugel van het nu tot nationaal eigendom verklaarde paleis; de omgang met zijn gezin is hem verboden. De heilige synode heeft den keizerlijken troonzetel uit hare vergader zaal verwijderd en den naam van den czaar uil de openbare gebeden geschrapt. De leden van het huis Romanow zijn ontzet uit de openbare ambten, die zij bekleedden. In Pe tersburg heeft de volksmenigte van het win terpaleis de keizerlijke vlaggen en wapenen afgescheurd en in hunne plaats niet de Rus sische nationale vlag, maar de roode vlag geheschen. Dit is kenschetsend voor den geest, die de elementen bezielt, die naast de door de doema ingestelde voorloopige regeering zich doen gelden en trachten haar te overheer- schen. Gisteren haalden wij eene opmerking van den .correspondent van de Times te Pe tersburg aan, die sprak van het bestaan vah eene dubËele regeering, de eene van prins Lwow, de andere van den afgevaardigde Tsjeidse, de eerste voor de orde, de tweede voor de verwarring. Dezelfde correspondent vergelijkt de taktiek van de doemo-regeering met die van den Amerikaanschen comboy, di^te stellen heeft met een op den loop zijn de kudde. Hij moet trachten nog sneller te rij den, om aan de kudde den weg af te snijden. Dit schijnt dc eenige manier te zijn, waar door men eene catastrophe in Petersburg kan vermijden. In denzelfden geest laat ook de correspondent van de Daily Chronicle zich uit, die zegt, dat een wolk aan den he mel is het verwarde fanatisme van de extre misten. Het comité van afgevaardigden der werklied en soldaten is tot een onhan delbaar lichaam van meer dan 1000 leden uitgegroeid en wordt beheerscht door de socialisten, die voor een deel gematigd zijn, voor een ander deel tot de uiterste richting behooren en hunne theorie aanstonds in dé praktijk zouden willen omzetten. Het gevolg daarvan is, dat het comité,tot overijlde en met elkaar strijdige besluiten komt, die den arbeid van de nieuwe regeering bemoeielij- ken. De ondervinding, die hiermee wordt opge daan, is niet nieuw. Ook% tijdens de eerste revolutie-periode in Rusland, nu twaalf jaren geleden, heeft men dien strijd tusschen de gematigde en de uiterste élementen gehad. Een man van gezag, de hoogleeraar voor de geschiedenis van Oost-Europa aan de universiteit te Weenen, prof. Uebersberg, herinnert er aan, dat Vin de eerste doema, waar de constitutioneele democraten (kadet- ten) 179 van de 478 leden telden, hunne houding de naar links staande partijen, voor al de sociaal-democratie, teleurstelde. Hij laat daarop volgen „Zoo kwam het, dat de sociaal-democratie na het verjagen Van de eerste doema met duidelijke aanvallen op de taktiek van de kadetten, met grooten nadruk den eisch stelde van eene Constituante. De verkiezin gen in de tweede doema hadden van dezi zijde plaats met duidelijke strijdstelling te* gen de kadetten. Vandaar, dat dezen ondei de 505 afgevaardigden van de tweede doema nog slechts 91 partijgenooten telden. In de derde doema speelden de kadetten nog slechts, dank zij hun geestelijk, over wicht, eene rol; de staatsgreep van 30/1C Juni 1907 met zijn nieuw kiesrecht heef! ook nog door de inkrimping van het kies recht hunne kans om te worden gekozen verminderd. In den loop van de derde doe ma werd overigens reeds de bekeer! og van de kadetten tot eene staatspartij voltrokken, eene gedaanteverandering, die zich tij dens de vierde doema, vooral met het uit breken van den oorlog, zelfs zeer snel ont wikkelde. Zij werden naast de nationalisten de voornaamste dragers van de imperialis- tisch-panslovistische oorlogspolitiek. Onder prijsgave van gewichtige par'ii eisch i, re* lukte hun de vorming vnn een meer 1 ;ds* blok, dat den 8en September 1915 tot sux\ó kwam op een betrekkelijk gematigd pro gramma. Wie dit programma nu met dat ven' de voorloopige regeering vergelijkt, zal daaruit gemakkelijk zien, dat deze onder den druk van de links staande partijen zich het pro gramma van deze partijen eigen moest ma ken. Reeds eenmqal door hunne bondge- nooten om den tuin geleid taan deze par tijen van de uiterste linkerzijde vooral op de bijeenroeping van eene constitut :rendo vergadering. Dat deze constitueerende ver gadering alle partijen die verder naar rechts staan dan de kadetten, .zal wegvagen, is na de ervaringen van <'e Beide eerste doema's buiten twijfel. Of de kadetten zich in de macht zullen handhaven is eene vraag mel ker beantwoording hiervan zal afhangen hoe ver zij zich zullen vereenzelvigen met de eischen .van hunne linksche bondgepooten. Daar zij in de eerste en tv. ede doema ree-da eenmaal deze teleurgesteld hebben, is hei waarschijnlijk, dat zij op de vingers zullen worden gekeken. Wel is waar zou c-r een middel zijn, dezen druk te ontgaan, door de leiders van de uiterste linkerzijde gevangen te zetten en mét geweld iedere vol! bewe ging te onderdrukken. Wanneer zij deze kracht hebben, dan hebben zij voor hunite oorlogstaktiek, voor zoover de burg€ orlog dit toelaat, cle vrije hand. Gelukt dit hun echter niet, dan zullen zij tusschen Jiunne oorlogspolitiek en de eist hen van de uiter ste linkerzijde en de achter deze staande volksmassa's moeten laveeren, hetgeen ech ter vroeger of later ook weer tot een open lijk conflict moet leiden." Is ons herinnering niet daarom zoo lief, omdat zij is doorleefde werkelijkheid, door weven met den droom. ZONNEWEELDE ROMAN VAN OLGA WOHLBRÜCK met autorisatie rertaald door Mevr. I. P. WESSELLNK- VAN ROSSUM. 76 Dikwijls bracht de avond een nauwelijks merkbare afkoeling. Dan raakte zachte wind de takken der ahornboomen en de bladeren ritselden als papier. Men 2at in de groote huiskamer rondom de lamp en de nachtvlinders en sprinkhanen raakten klappend tegen de horren. Soms joeg de wind de kamer binnen en de pit walmde (dan en maakte het breede lampenglas zwart. Mevrouw Vidal zei: „Nu krijgen wij gauw onweer." En Mémère maakte angstig een kruis. „Sluit jelui ramen goed, kinderen "Want alleen 's nachts, als elk licht in huis lit was, openden zich de oogen van het huis joor den stillen, warmen nacht. Lou verlangde vurig naar het onweer. Maar ofschoon mevrouw Vidal het eiken avond voor .pelde, als de vlam van de lamp hoog op sloeg kwam het toch niet. En dan\zei zij den volgenden morgen: „De mistral heeft het verjaagd..." De mistral de wind van de Provence... Zaterdags kwamen de herders uit de Car- margue om hun weekloon te halen. Het groote erf bood dan een onbeschrijfelijk tafereel. Er waren oude mannen onder met lange, grijze linnen mantels; jonge mannen met puntige stroohoeden met breede randen, op kleine, langharige paardjes gezeten: zij had den stokken in de hand met punten als ijzeren lansen. Dat waren de herders der stierenkud den. Mémère zat op de bovenste witte trede en riep de namen op volgens een klein, versle ten, vuil boekje. De professor zat tegenover haar had een beschadigd bruin houten kistje op de knieën, waaruit hij geld nam. Heel onderaan op de onderste trede zat de oude schaapherder Ka sper. Ieder, die zijn gckL wilde hebben, moest langs hem heen. Hij be tastte met zijn bevende oude hand, ieder die hem voorbijging en noemde zijn naam. „Dat zijn jelui jonge mijnheer en mevrouw", zei Suzanna Oberwall den eersten keer na de komst van het jonge paar. Toen had men met de hoeden gezwaaid en veel zoeten huiswijn gedronken op het welzijn van het pas getrouwde paar. Eenige oude lie den hadden van de gelegenheid gebruik ge maakt om de jonge vrouw te omhelzen. Zij hadden bijna allen rauwe knoflook bij hun ontbijt gegeten Lou werd door Gerhard eft den professor half bewusteloos naar haar kamer gedragen. En sindsdien was Lou voor niets meer zoo bevreesd als voor den Zaler- iag. In den versten hoek van den tuin rook ze hem, den verschrikkelijkcn geur van knoflook en warm menschenzweet. De walging deed haar haast stikken. Op dien dag kon zij niet eten. Hel was haar, of die lucht zich in alle reten van het huis had vast gezet, ze proefde ze in alle gerechten. Gerhard was er ongevoelig voor. Hij beant woordde den dronk der „oudsten" zelfs uit hun bekers, liet zich door hen vertellen, hoe hij als kleine jongen met hen in de Carmargue had rondgedoold, hoe hij de melk uit de uiers der geiten had gedronken en bij een van de stierenhoeders een half uur voor op het zadel had gezeten. Eiken Zaterdag werd Gerhards geheugen met nieuwe herinneringen opgefrischt; hij wierp zich op een der kleine paardjes, liet zich den met ijzer beslagen herderstaf geven en galoppeerde als waanzinnig weg. Mémère ging op haar teencn.staan en rekte haar hals naar hem dit. Zij. die altijd angstig was. kende nu geen vrees. Zij lachte en klapte in de han den en men kon haar den trots, die haar ver vulde, aanzien. En mémère sloeg haar arm om haar schoon dochter cn kuste haar op de niet verbrande, bleeke wangen. „Ziet hij er niet goed uit, hartje? Ik wist het wel hier wordt hij gezond •Op een dier Zaterdagen verklaarde Gerhard, dat hij voor acht dagen mee wilde trekken naar de Camargue. „Ga je mee, Lou?" Hij lachte, kuste haar luchtig op het blonde, krullende haar. „liet is maar een grapje. Wat zou je daar als damef Voor mij is het 't zelfde als een I jachtuitstapje. Ik mis hier de schermzaal en het roeien." „Zouden wij dan niet liever naar huls terug keeren,?" vroeg Lou aarzelend. Hij keek haar boos aan. „En waarom? Wat is er hier niet naar je zin? Het is toch zoo buitengewoon mooi. Zou je Mama zoo willen beleedigen? Draagt ze je niet op de handen?" Zij zweeg. Ze zag hem wegrijden op het witte, lang harige paard; zij zag hem lachen en steeds weer den grijzen breedgeranden slroohoed zwaaien. Mémère liet haar groote, witte lin nen zakdoek in de lucht wapperen. Mevrouw Vidal knikte en zei: „Het oog van den meester maakt de kudde vet.'' 's Avonds moest de blinde herder in dé woonkamer komen en dc oude vrouw een droom verklaren, die zij had gehad. Mémère legde patience en dronk af en toe een slok van haar zoeten huiswijn. Lou borduurde aan een mooi kussenovertrek, waarmede zij de kale hardheid van haar kamer wilde opsieren voor Gerhard's thuiskomst De professor zat bij den hrecden open haard en trok aan zijn koude pijp. Eensklaps zei Mémère: „U moest eens wat spelen, professor.'' Hij schudde het hoofd en streek over zijn lange haren. „Wat zou ik moeten spelen met mijn stijve vingers?" Lou zei zacht in het Duitsch: „Wat u wilt!" Zijn kamer grensde aan de woonkamer en de iano stond tegen den muur. „U behoeft de deur alleen maar open te laten, professor", zei Suzanna Obci v all, ter wijl zij dc kaarten afnam. „Maak toch geen) complimenten,ri me vrouw Vidal ongeduldig en schoof dichter naar den herder toe, die bijna zonder ophou den iets bij zich zelf prevelde in een voor Lou volkomen onverstaanbaar dialect. In betzelfde dialect antwoordden hem de twee vrouwen. Plotseling wierp mémère haar kaarten op elkaar, ging aan den anderen kant naast den blinde zitten, steunde haar kin op haar ge vouwen handen, zette groote, ernstige oogen op, wierp af en toe tersluiks een blik op Lou, en droogde met haar zakdoek haar voorhoofd af, waartegen in de avondzwoelte de vochtige haren vastgeplakt zaten. Maar Lou voelde een onaangename huive ring, het werk viel uit haar handen en zij stond op. Nu klonken uit de aangrenzende kamer glasachtige klanken, als van heel ver en alsol ze moeite hadden door de drukkend zwoel» avonduebt te dringen. Lou slak haar hoofd door de geopende deun Twee walmende kaarsen droppelden af op d« eenvoudige, zwaar zilveren kandelaars, dia boven op de piano stonden; ze verlichtten da kleine, eenvoudige kamer met het smalle» hooge bed tegen den muur, die geheel behan gen was met gekleurde bijbladen van coo» ranlen en uitgeknipte afbeeldingen van be« roemde musicL (Wordt vervolgd.)

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1917 | | pagina 1