„DE E EM LAN DER". Zaterdag 7 April 1917. ~BUITF.NI.AND."" JBINNENLAND.g 15"' Jaargang. Enropa's Paschen. Hoofdredactie! MARIE VAN VERSENDAAu Mr. D. J. VAN SCHAARDENBURO.. Uitgevers: VALKHOFF Co. ABONNEMENTSPRIJS: P|ï a maanden voo» Ameraloort franco per poet f 1.80* 1 HO UN» iranco per poos week (mot gratis reraekermg tegan ongelukken) - O.l*». Afzonderlijke nummers W«k«lijk.oh bQTo.gft.1 .D. BoUanlsAt Huurrou»' <ond«r radactie van Thért*. Hoven) per 3 mnd. SO els. Wekeliikaeh btjroegaei ,WtreUrerut" per 3 mnd. et». Bjireau: UTRECHTSCH ESTRAAT 46. Intercomm. Telefoonnummer 66. PRIJS DER ADVEUTENTIEN Van 1—5 regels.. f O.HO* Elke regel meer0.15* Dienstaanbiedingen 15 regels.* 0.50* Grooto lettors naar plaatsruimte. Voor handel on bedryi besUum zeor voordeoligo bopahngoa tot het herhaald advertooron in dit Blad, by abonnoment. Eene ciroulairo, bevattende do voorwaardon, wordt op aanvraag toegezondon. Kennisgeving. De Burgcmeesier an Amersioort brengt ter elgemeeno kennis, dat do Staat No. 75 der Grondbelasting van den Cden April tot en met den llden 'Mei 1917, ter inzage is nederge- legd op het bureau der Gemeentebelastingen, Koestraat 9. Amersfoort, den iden April 1917. De Burgemeester voornoemd, VAN RANDWDCK Wij hebben den winter en den oorlog in hun halsstarrige grimmigheid leeren kennen. De Paaschzon rijst traag over 'n wereld doorweekt van bloed en tranen. De lente talmt dit jaar om hare heerlijkheden te ver wonen aan 'n ontzind menschengeslacht. Maar enkele lentebeloften zijn er tooh. Of echter de menschheid tot bezinning ont waken zal Zich voorbereidt tot 'n nieuwe toekomst Rusland^chudde met resoluut gebaar het als lood drukkende Tsarisme af. Vermolmd overblijfsel uk vorige eeuwen, weigerachtig zich aan te passen aan de moderne begrip pen, stortte het ineen zonder den gèringsten weerstand te kunnen bieden bij den eersten ademtocht der vrijheid. Weggevaagd werd het oude regiem en geen spoor liet het ach ter. Tragisch was het te zien hoe allen, de Heilige Synode vooraan, afvallig werden en zich haasten hun al of niet oprecht gemeen de instemming met de revolutie te betuigen. 'n Schok moet er gegaan doof de conser vatieve gemoederen van alle landen. Als het Behoud en de verouderde opvattingen van Het Gezag zelfs in Rusland als kaartenhuizen omver geblazen konden worden, hoeveel te minder zal dan de Tijdgeest onder de meer democratische volkeren te overwinnen, de Volkswil in de reeds lang liberaal geregeerde landen te onderdrukken zijn Conservatisme, Tsarisme^-^bsolutisme of Hoe al die antieke ismes heeten mogen, lei den •'rechtstreeks naar revolutie. Als deze Russisohe omwenteling voor an dere landen 'n waarschuwing is, dai^ zal dat wel in de eerste plaats zijn voor Oostenrijk, waar de Volksvertegenwoordiging in de jaren dat het volk de grootste offers moest bren gen, vacantie kreeg. Maar ook voor Duitschland. Hernieuwing gaat zich nu ook daar baan breken. Het „Pruisisch" regeerstelsel zal moeten vallen. Van binnen en van buiten af wordt Het bedreigd. Het volk zelf smeekt dringender steeds om de noodzakelijke her vormingen, als het ware voorgevoelend de ernstige gevolgen welke de afwijzende hou ding der machthebbers uitlokken zou. Ep de vijanden des lands sporen duidelijk tot revo lutie aan als eenig middel om den heet be geerden vrede te erlangen. De Wereldoorlog zal de zege der democra tie in gansch Europa gebracht hebben. Zwa- ren strijd 'heeft het gekost, doch het morgen rood van den Wereldvrede begint te gloren. Maar nög heerscht de duisternis en vooral voor ons land ziet de naaste toekomst som ber. Zware beproevingen staan ons nog te wachten. Van het lijden van Europa, zullen ook wij ons deel moeten krijgen. Welk en hoe groot dat deel zal zijn, is nog onzeker maar wel zeker is dat na het vrees'lijk lijden de heerlijke wederopstanding van Europa niet verre meer Politiek Overzicht Het verlangen naar vrede. Het bloed kruipt waar 't niet gaan k4n. Naast de juichtonen, die uit alle Entente- landen worden vernomen over het besluit van de Vereenigde Staten om de Duitsche duikboot-oorlogvoering te beschouwen als eene aaneenschakeling van oorlogshande lingen en dienovereenkomstig hunne hou ding te bepalen, klinkt een andere toon, die vreugde uitdrukt over kenteekenen, die wij zen op eene nieuwe actie ten gunste van den vrede. In de Skandinavische pers schijnt men nogal gewicht te hechten aan mededeelin- gen, die afkomstig zijn van de revolutionaire socialistische partij in Rusland. Die partij 'heeft een vrouwelijke partijgenoot als offi- cleele koerier naar Zweden gezonden, die aan de leden van den sociaal-democrati- «chen linkervleugel van den Zweedschen rijksdag een schrijven heeft overge bracht, waarin gezegd wordt: „Onze par tij bindt zich niet, maar treedt volkomen zelfstandig op en is met de regeering nietj verbonden. Zij gaat haren eigen weg voor- vit. Een politieker heeft een gesprek ^ge-j had met den koerier en dezen gevraagd over de mogelijkheid van vrede; het antwoord van den koerier was, dat hij geloofde, dat men dichter bij den vrede vras; in het eerste num mer van het orgaan der partij werd ver klaard, dat de partij den vrede wil. Deze mededeeHngen hebben, als men ze nuchteT beschouwt, niet veel om het lijf. Maar over één feit verschaffen zij toch ze kerheid: in Rusland duurt de strijd tusschen de oorlogspartij en de volksmassa's, die den vrede willen, ook na de revolutie voort. Een andere reden om zich in vredesvoor- uitzichten te vermeien, vindt men in de ver klaringen, die door de leiders van de regee ring in het Duitsche rijk en in Oostenrijk- Hongarije zijn afgelegd. De rijkskanselier heeft den 29en Maart in den rijksdag ge zegd, dat Duitschland den wensch Jcoestert zoo spoedig mogelijk weer met het Russi sche volk in vrede te leven en wel in een vrede, die op een voor alle partijen eervol len grondslag is opgebouwd. De minister van buitenlandsche zaken van Oostenrijk- Hongarije heeft zich hierbij aangesloten en de weerklank op die verklaringen is gehoord in 't huis van afgevaardigden van den Hon- gaarschen rijksdag, waar bij de behandeling van een uit de vergadering zelve voortge komen voorstel om uit te spreken, dat niet tegen het Russische volk, maar tegen het Russische absolutisme de oorlog is ver klaard, en dat de oprechte wensch wordt gekoesterd, dat het Russische volk onder alle omstandigheden blijft in het genot van de constitutioneele vrijheid, die het heeft be vochten, van de regeeringstafel werd ver klaard: „Er is in de monarchie geen mensch, die er op belust is zich in de binnenland- sthe aangelegenheden van Rusland te men gen. In de eerste plaats wenschen wij te staan tegenover eene het vertrouwen vsn het geheele Russisohe volk bezittende regee ring, waarmee wij een eervollen vrede kun nen sluiten. Wij wenschen, dat de Russische natie duurzaam de zegeningen van eene vreedzame ontwikkeling moge genieten." Er- is'dus ten duidelijkste kenbaar gemaakt èn door Duitschland èn door Oostenrijk- Hongarije, dat als Rusland neiging toont tot den vrede, de centrale mogendheden bereid j zijn het daarin tegemoet te komen. Graaf Czernin heeft echter nog iets meer gedaan. Hij heeft in het gesprek, dat hij met den hoofdredacteur van het Fremdénblatt heeft gevoerd en waaraan met zijne toestemming algemeene bekendheid is gegeven, de uit-' noodiging herhaald tot eene algemeene vredesconferentie, waarop de „honderden vragen, die de oorlog heeft opgeworpen en die een onverbrekelijk geheel vormen, op gelost kunnen worden.",En hij heeft tevens er nadruk op gelegd, dat Oostenrij^-Hon- garije slechts een verdedigingsoorlog voert en dat daarom aan een tegenstander, die on vervulbare verpletteringsge.daohten. laat va ren, niets in den weg staat om vredesonder handelingen aan te knoopen. Men mag aannemen, dat evenals de ver klaring over Rusland, die den 29en Méart door den rijkskanselier in den rijksdag is ge daan, ook deze verklaring van graaf Czer nin in onderling overleg is geschied van de beide bewindslieden. Het denkbeeld van eene algemeene conferentie tot bespreking van de voorwaarden van een eventueel vre desverdrag, dat in de notd van 12 December beliohaamd was, is dus niet dood en begra ven. Het wacht slechts op eene gunstige gelegenheid om op nieuw te berde te wor den gebracht. Maar tot verwaohtingen van verdere strekking bestaat geene aanlei ding. De Köln. Ztg. waarschuwt in een blijk baar geïnspireerd artikel er tegen, den in druk te wekken alsof Duitschland gereed zou staan met een nieuw vredesaanbod Hij clen vijand te komen; zij schrijft„Deze uit- legging'van datgene, wat zich in de laatste dagen heeft afgespeeld, is onjuist. Dat wij principieel bereid zijn, in onderhandelingen over een eervollen vrede te treden, is door de Duitsche regeering bij herhaling officieel verklaard, en over de voorwaarden, die daarbij te berde zullen komen, kan nie mand in onzekerheid zijn. Daaraan kan ook de loop van de dingen in Amerika niets veranderen." Dit is nu de stand van zaken. En verder blijkt uit den blijden weerklank, dien iedere zinspeling op den vrede opwekt, ééne zaak onmiskenbaar: het verlangen naar vrede wordt steeds dringender. Een Zwitsersch blad, de in Bern verschijnende Bund, geeft weer wat leeft in ieder gemoed door te zeg gen: Men mag zich door het schetterend geschreeuw van eene zekere pers niet van de wijs laten brengen. Alle volken snakkeit naar het einde. Allen, protestanten, katho lieken, joden en mohammedanen, stemmen heden samen in de bede van den ouden eer- waardigen mistekst Dona nobis pacem." De oorlog* Het huis van vertegenwoordigers heeft ook de oorlogsresolutie aangenomen met eene meerderheid van ruim zeven achtsten, die daarna onderteekend is door president Wilson tegelijk met de proclamatie, waarin den volke wordt kond gedaan, dat tusschen de Vereenigde Staten en het Duitsche rijk de toestand van oorlog bestaat. Var Amerikaansche zijde laat men ver luiden, dat men met de andere leden van den vierbond, de betrekkingen in stand wil houden. Dit goede voornemen is echter te niet gedaan voor zoover Oostenrijk-Honga- rije betreft, dat uit solidariteitsgevoel met Duitschland de betrekkingen met de Veree nigde Staten heeft afgebroken. Washington, 6 April. (R.) De Senaat heeft als eerste oorlogscrediet een bedrag van 100 miiUoen dollar toegestaan. De president kan hierover beschikken naar eigen goedvinden. New-York, 6 April. (R.) De Duit sche schepen te New-York, Boston, Balti more en New London zijn in beslag geno men. Deze maatregel zal vermoedelijk uitge breid worden tot alle havens, waar de Duit sche schepen, ten getale van 91, een schuil plaats hebben gezocht. De secretaris van de schatkist heeft gelqst niet mede te declen, waartoe deze schepen gebruikt zullen wor den. Washington, 6. April. (R.) Officieel wordt verklaard, dat inbeslagneming van Duitsche koopvaardijschepen, waartoe bevel gegeven we*d, onmiddellijk nadat het Con gres de oorlogsresolutie had aangenomen, is een maatregel voor de veiligheid van de schepen zeiven en de omliggende eigendom men. De bemanningen worden beschouwd- als Duitsche reservisten op Duitsch grond gebied. Verder optreden tegenover deza. vloot, waarvai\ de tolale inhoud 600 000 ton be draagt, wordt overwogen. Naar verluidt, staan gr twee wegen voor de regeering operg Zij kan de schepen in dienst nemen en daarvoor na den oorlog vergoeding be talen, of ze in beslag nemen, zonder het ver drag van 1828 te schenden. Onder de ambtenaren van het departement zijn velen tegen de laagte handelwijze, tenzij daarbij behandeld wordt naar het be ginsel, dat Duitsche schepen zullen worden genomen voor ieder Amerikaansch schip, dat op onwettige wijze in den grond wordt ge boord. De verscherpte duikbootoorlog, de oorzaak van deze nieuwe ellende, gaat steeds zijn gang. Volgens eene nieuwe opgave zijn se dert 30 Maart weer 134.000 tonnen scheeps- ruimte in den grond geboord. Cherbourg, 6 April. (R.) Het Brozi- liaensche stoomschip Parana is in den 8f- geloopen nacht in den grond geboord. Van de bemanning worden 15 personen ver mist. Na lange rust is weer eens vernomen, dal een Duitsch vliegtuig naar Engeland is over gevlogen. Op de kuststreek van Kent zijn eenige bommen neergeworpen. Uit de berichten van het westelijke front ziet men, dat het in eene vroegere oorlogs periode zoo zwaar geteisterde Reims weder om aan eene hevige beschieting van de Duit- schers heeft blootgestaan. In Mesopotamie hebben Russische en En- gelsche voorhoeden den 2en April aan den linkeroever van de Diala voeling met elkaar gekregen. Sofia, 6 April. (Buig.-ag.) De Sobran- je heeft een wetsontwerp aangenomen, waarbij alle handelsbetrekkingen met onder danen van vijandelijke landen of met daar gevestigde personen verboden worden en tevens wordt bevolen de inbeslagneming van goederen cn inrichtingen in Bulgarije, die aan vijandelijke onderdanen loebehoo- ren. De zitting is gesloten. Londen, 5 April. (R.) In antwoord op eene vraag in het lagerhuis zeide minis ter Balfour, dat de Russische regeering den 20en Maart eene proclamatie heeft uitge vaardigd, waarbij verschillende besluiten, die Finland's vrijheid in de laatste jaren hebben gekortwiekt, zijn ingetrokken cn den Finschen senaat is opgedragen voorstellen in te dienen tot verbetering van andere besluiten, die in de laatste jaren ziin uitge vaardigd tegen de Finsche wetten. De pro clamatie verleent ook eene volledige poli tieke amnestie en-bevat voorts de belofte, dat aan den landdag van Finland voorstel len zullen worden gedaan betreffende nieu we bestuursvormen en, indien noodig,-eene nieuwe grondwet. De proclamatie beves tigt de rechten van de FinneQ onder de te genwoordige grondwet. De minister voegde hieraan nog $oe: Ik verneem, dat het volk van Finland deze pro clamatie beschouwt 'als eene vervulling van al hare wenschen en dat de kmdclag van FinUnd den 4en April zal bijeenkomen. Ik weet hoe hoog het lagerhuis de handelingen van de Russische regeering in deze zaak waardeert. (Toejuichingen.) Verspreide Berlohten. De toestand voor het Joodsche volk Over den oogenblikkelijken toestand on dervraagd, heeft de bekende joodsche lei der en schrijver Israël Zangwlll het volgende geseind aan het Joodsche Correspondentie bureau te 's Gravenhage: „Emancipatie der Russische Joden zeker, zelfs in dien tijdelijke reactie. De revolutie veranderde Joodsche probleem, het territo riale ideaal en de locale autonomie mogelijk makend, in Rusland zelf en Palestina, be reikbaar door een Britsche zege. Zangwill". J. V. Wler«l«uia. f Te Oosterbeek is overleden de heer J. V. Wierdsma, oud-president, directeur van de Hollond-Amerika-Lijn, in handels- en scheepvaartkringen bekend en geacht. Dëh 5den Februari 1846 te Oisterwijk in Noord-Brabant geboren, deed hij in I860 examen voor de marine. Toen de Atjeh- oorlog uitbrak, ging hij naar Groot-Atjeh, waar hij aan de blokkade deelnam. Hij ver wierf er de Atjeh-medaille en het eereteeken vnor belangrijke krijgsverrichtingen en bo vendien viel hem een eervolle vermelding ten deel. Met verlof naar Nederland terug, aan vaardde hij een plaats bij de technische of- dceling van de Koninklijke Nederlandsche Stoomboot-Maatschappij te Amsterdam. Vijf iaar later tTad hij als hoofdbeambte in dienst van de Ned .-Amerikaansch e Stoomvaart- Maatschappij, later de Holland-Amerika- Lijn, en werd slechts enkele maanden later directeur. Gedurende 36 jaren heeft de heer Wierds ma zich met hoofd en hart gegeven aan de belangen, die hem waren toevertrouwd en de enorme uitbreiding van het bedrijf der H. A. L., dat thans van wereld'beteekenis is, legt getuigenis af van de energie en de ken nis van dezen eenvoudigen man, die, na een buitengewoon werkzaam en welbesteed leven van stagen arbeid en stoere wilskracht, het vorige jaar het president-directeurschap nederlegde om als commissaris verbonden te blijven aan de Maatschappij, die zooveel aan hem te danken heeft, voor welke Hij een ont zaglijke taak heeft weten te volbrengen. De heer Wierdsma is eenige jaren lid van den gemeenteraad geweest; jarenlang lid van het bestuur van het Zeemanshuis, enz. Ruim 15 jaren was hij lid van de rijkscom missie voor het examineeren van stuurlieden ter koopvaardij, en hij heeft als voorzitter van de Nederlandsche delegatie te Londen deelgenomen aan de internationale confe rentie voor de veiligheid ter zee. De heer Wierdsma was ridder in de orde van den Nederlandsch-en Leeuw. Nederland en de oorloa* Toelating van oorlogsschepen en gewapende handels vaartuigen. Naar wij vernemen zal heden door den minister van Buitenlandsche Zaken een Wit boek naar de Staten-Generaal worden ge zonden, getiteld: Diplomatieke bescheiden betreffende de toelating van oorlogsschepen en bewapende handelsvaartuigen der oorlog voerenden binnen het Nederlandsche rechts gebied, en waarin mededeelingen worden ge daan omtrent de te dier zake met de Brit- sche en de Duitsche regeeringen gevoerde briefwisseling. Interview van Jhr. De Savornin LT) h m a n. Het Korr. Bureau seint d.d. gisteren uit Weenen: Het „Fremdenblatt" bevat een interview van Jhr. De Savornin Lohman over de ver klaringen van Graaf Czernin, waarin de hou ding en de woorden van graaf Czernin wor den geprezen. 4 De heer Lohman zei, dat indien óóit al iwijfel had bestaan aan den goeden wil en de óprechte bedoelingen van de Donau- monarchie, deze na de woorden van Czernin (over toenadering tusschen de oorlogvoe renden) verdwenen moet heeten. Het is Ihans lijd te spreken ook voor de neu tralen! Czc-rnin's oprechte toon zet allen twijfel aan het verlangen-naar-vrede bij de Donau-monarchie op zij. De monurchie heeft trouwens van den aanvang af een verdedi gingsoorlog gevoerd. Dit doel de verdedi ging van 't land mag, indien bij een ver dedigingsoorlog al van een „doel" sprake mag wezen, bereikt heeten.^ Czernin sloeg nu, om den goéden wil van de monarchie aan de wereld te toonen, over leg over den vrede onder gelijktijdige, voor- loopige voortzetting van den krijg, voor. Deze gang van zaken zou het voordeel heb ben dat, uiterlijk bij het einde der onder handelingen, maar waarschijnlijk veel vroe ger nog, d. w. z. zoodra wederzijdsch ver trouwen bij persoonlijk contact zou ingetre den zijn, de wapens tot rust zouden komen en de volkeren weer zouden herademen-. Zou, wat nauwelijks aan, te nemen is, de conferentie echter niettemin niet het ein de van den strijd brengen, don zou zij in eik geval toch een schrede op den weg naar den vrede beteekenen, en in elk geval beter in zicht in de wenschen der beide oorlogvoe renden opleveren. ferecht zegt Czernin, dat wie den vrede wil, ook over den vrede moet spreken, en onderhandelingen moet.wenschen; en ik ben van oordeel, aldus besloot de heer Lohman, dat Czernin met deze woorden den wenscH naar vrede bij de Geallieerden ernstig op de proef stelt. Onr.e scheepvaart. Gisteren arriveerde te IJnuuden het Ned. stoomschip „Clio" van New-York met circa 4500 ton mais én lijnkoeken, geconsigneerd fl*p>-onze regeering. Anderhalve maand werd dit stoomschip in de haven van Falmouth opgehouden en deed den overtocht naar Nederland op eigera risico. Er Is echter niets bijzonders gedu rende de vaart -door het onveilige gebied voorgevallen. Te Falmouth werden 7 opvarenden van getorpedeerde Nederlondsche schepen, t. w. 3 van de „Gaasterland" en 4 van de „Eem- land", welke schepen, zooals bekend is, tot de zeven tot zinken gebrachte Nederland sche koopvaarders behoorden, opgenomen. Van Londen, waar het grootste deel der schipbreukelingen van gezonken neutrale schepen verblijf houdt, waren deze zeelieden per spoor naar de plaats van inscheping vertrokken. De schipbreukelingen werden door de marine-auloriteiten der positie-IJmui- den over het gebeurde ondervraagd en kon den daarna per spoor hun reis voortzetten. Graan halen. De stoomschepen „Weslerdijk" en „Maar tensdijk" hebben aan het bestaande plan ge volg gegeven en zijn Vrijdag uitgevaren naar Noord-Amerika om graan te halen vpor do Nederlandsche regeering. Het Reliefs toom schip T revier. Vrijdagmiddag zijn de 16 geredden van het tot zinken gebrachte Belgische Relief- schip „Trevier", die ongedeerd bleven, per spoor van IJmuiden naar-Rotterdam vertrok ken. De toestand van de gewonden is, naac onze berichtgever van dr. Van der Horst* den leider van de Roode-Kruis-brigade ver nam, vrijwel. Het is niet uitgesloten, dat twee der zwaarst gewonden nog een operatie zullen moeten ondergaan. De eerste machi nist en een stoker zijn gisteren per auto naar een ziekenhuis te Haarlem overgebracht. Sloep van de „F e i s t e i n" aangebracht. De stoomtrawler „Barendsz" IJM. 4 heeft te Umuiden aangebracht een sloep van het Noorsche stoomschip „Feistein", welk stoomschip öf getorpedeerd öf op mijnen geloopen is en waarvan de bemanning be reids te IJmuiden is aangebracht op 2 ApriL In de sloep bevonden zich kleeren be- attende brieven en geld, vermoedelijk vart een Nederlandsch zeeman. Voeilselverbouw. De commissie inzake voedselverboinu, benoemd door het bestuur der Nederland* sche Heidemaatschappij, vestigt er de aan dacht op, dat haar gebleken is, dat op ver schillende plaatsen wat te ver w«rdt gegaan jnet het verbouwen van allerlei gewassen. Zoo worden kleine stadstuintjes tusschen hooge muren of schuttingen, zelfs onder, Hoornen, omgespit en beplant met aardap pels, boonen enz. Het behoeft geen betoog, dat op zulke plaatsen de grond te veel is be schaduwd of doorworteld om eenig succes ta kunnen verwachten. Elders worden andere», geheel ongeschikte terreinen voor het be oogde doel gebezigd. Hoewel toegejuicht moet worden, dat aller- v/ëge pogingen worden gedaan om een mo gelijken voedselnood te beperken, is het jam mer Voor de thans zoo kostbare en schaar- sche meststoffen, zaaizaden en pootaardap- pelen, dat deze niet nuttiger gebruikt wor den.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1917 | | pagina 1