DE EEMLANDER". Maandag 16 April 1917 BÏJITFNI.AND. ZONNEWEELDF. N° 242 1S"C Jaargang. FEUILLETON. AMERSFOORTSCH D Hoofdredactie: MARIE VAN VERSENDAAu Mr. D. J. VAN SCHAARDENBURO. 11 Uitgevers: VALKHOfF Co, ABONNEMENTSPRIJS: PRIJS DER ADVERTENTIEN Van 1—rofiolso.sf». Idem Iran co per post Per week (met gratis verzekering togen ongelukken) - O.IJi». Afzonderlijke nutomere J - O.Oö- Wekelijkse]» bijvoogsol UoliaMsch* Buuvrouw' (onder redactie van 'thérèee Hoven) por 3 mnd. 50 cis. Wekeljiksoh bijvoegsel Wêreidt-evue" per G mnd. 52 ets. Diensttumbiodingou 1—5 regola0.3'l. Grooto lottora naar plaatsruimte. Voor handel on bodrij! bestaan zeor voordoeligo bepuliugoit tot het herhaald advertooren in dit Blad, b(f abonnement. Eene oiroulaire, bevattende do voorwaarden, wordt op aanvraag toegezonden. Bureau: UTRECHTSCH ESTRAAT 46. Intercomm. Telefoonnummer 66. Bezuiniging in de. Keuken. x. Rogceringsharing. 'k Heb in de laatste maanden een aardige maar zonder meer onze portie vleesch vervan gen door twee gezouten haringen en verwach ten dat de groente, de rijst, de aardappelen ons daarbij even goed zullen smaken? Neen; maar nu ko*m ik aan hel eigenlijke doel van mijn „haringpraatje" en dat is: u aan Moemlczipg bijeen kunnen zamelen van, laat jooncn hoe onze gewone gezouten haring ik maar zeggen „minder opbouwende kritiek, I uitstekend leent tot hel ondergaan uitgelokt door mijn raadgevingen aan de huisvrouw in 't arbeidersgezin; wat volstrekt nkrl zoo onnatuurlijk is, want wij allen ont wikkeld of niet hebben toch altijd wel een ackcre voorkeur voor het bekende cn beproef de. waar dan als vanzelf tegenover staat een zeker wantrouwen voor het nog niet bekende. Daarover zullen we dus vandaag niet ver der doorpraten; maar uil de verschillende uitingen van verontwaardiging wil ik cr u één noemen, die als motto zou kunnen dienen boven dit artikeltje. Zc luidt: „U denkt, geloof ik, als er geen viscli is, is haring ook visch?" 'k Heb cr nu al ccn week of vier zoo diep mogelijk over nagedacht, maar met den besten wil kan ik toch mijn geweten niet voorpraten, dal de haring onder de zoogdieren of onder de vogels behoort gerangschikt te worden; cn ik kan 't evenmin van mijn hart verkrijgen, om ze een plaatsje in tc ruimen onder de insecten of dc wormen. Ergo: ja. juffrouw, ik denk werkelijk (in alle bescheidenheid) dat baring ook een visch is". Een prachlvisch zelfs, uit een oogpunt van voedingswaarde beschouwd; waarbij dan nog het groole voordeel moet gerekend wor den, dal dit voedsel op 'l oogenblik niet alleen voor ons Nederlanders verkrijgbaar is. maar dot het in zulke enorme voorraden in ons land voorkomt, dat we voor „rantsocnce- ring" geen vrees behoeven te hebben. Duur is dc haring ook niet, hoewel iets duurder dan we dit in normale tijden 's win ters gewend zijn: ze kost 4 cis. per stuk. (Deze prijs geldt - voor Februari; de haring kost nu 3 cent. Red) prijs geldt voor alle „zoute"' haring (pekel haring); de beperking van eenigen tijd geleden, dat alleen dc haringen z r» n d e r staart tegen z.g. „regeei ingsprijzen" ver kocht moesten 'worden, is sedert kort verval len cn een vischverkoopér mag onder geen "cnkele^oorw aarde meer dan 4 ets. vragen, voor welken haring ook. Laten wc nu eerst eens nagaan, hoe het ge steld is met de hoeveelheid voedsel, die we in den vorm van haring voor dien lagen prijs koopen; men is zóó gewend in dc haring slechts een lekkernij, iets „bij de boterham" te zien, dat het werkelijk niet zonder belang is, om uit tc maken, wat we van de haring mogen verwachten behalve haar smakelijk heid Haring nu „zoute" haring staat in eiwitgehalte gelijk met vleesch, in vetge halte zelfs boven vleesch; cn als we weten, dat een haring, onttlaan van kop en van graal, ongeveer ons weegt, dan geven ons dus twee haringen (voor den prijs van 8 ets. samen) een hoeveelheid voedsel, die in 1/- ons vleescli nog niet eens gevonden wordt, terwijl dc genoemde hoeveelheid vleesch ongeveer het dubbele zal kosten. Het gebruik van haring ter Vervanging van vleesch verdient daarom, zeker aanbeveling. Alleen laat haring zich even goed samen voegen met onze middagmaalgerechten als b.v. Het vleescli dit doel? Wc kunnen toch niet allerlei gedaanteverwisselingen,, zoodat we zc kunnen omwerken tot gekookte cn gestoofde visch, tot gebakken visch, tot panviscli, enz. enz. Een prachtig voorbeeld, hoe dc nood hier feitelijk liever dc overvloed don mensch vindingrijk maakt; als doodgewone pekel haring, aangevuld misschien met de bekende gemarineerde haring, zqu de haringvoorraad te langzaam verminderen en zouden wc kans hebben, dat-een uitstekend voedingsmiddel in dc warme zomermaanden zijn bruikbaarheid ging verliezen; maar in dep 'vorm Aan smake lijke vischgercchten op onzen middagdiscli gebracht cn dat wel juist in een lijd, dat de versche zeevisch door het duikbootgevaar zeer schaarsch is moet de haring in den smaak vallen cn zal dus hel honderd acht en zestig milliocn-tal aan snellere reductie onder hevig zijn. lc Wil vandaag beginnen met u een paar van de allereenvoudigste haringgerechten Ic beschrijven, die zeker in den smaak zullen vallen; dc volgende week nemen wc er dan eenige recepten bij, in de hoop, dal dc samen- werkirfg van alle huisvrouwen hier weer ten goede komt aan een groot belang: hel voor komen van bederf van een voedingsmiddel, dat moeilijk in dc warme zomermaanden zal kunnen worden overgehouden. II c t uitzouien der haring. Voor al dc hieronder vólgende bereidings wijzen is het ccn cerslc vercischtc, dat dc "ezoulen pekelharing wordt uilgczoulejy men geeft ze En deze daarvoor over dc gehcelc lengte van den rug een ondiepe insnijding dóór het vel heen en legt zc daarna in ruim koud water. Zooveel mogelijk wordt dit w'aier vcrverscht (op den dag b.v. elk uur); het uitzouien wordt 3G A -18 uur voortgezet. Gekookte haring. Snijd' de uitgczoulen haringen (ongeveer, 2 stuks per persoon), aan de buikzijde open en mank ze schoon (vel noch graal worden daar bij verwijderd). Breng een flinke hoeveelheid water aan de kook en giet daarin wat azijn (niet te weinig). Leg dc haringen in het koken de water, dat hierdoor natuurlijk van de kook caat; dek de pan dicht, wacht tot'hel water weer kookt en neem er dan de visch op een schuimspaan uil. Zorg gedurende de bereiding voor een flink vuur. Presenteer de gekookte haring met <le een of andere saus, b.v. boter-, mosterd-, peter seliesaus of zure saus. Bij gelegenheid van dc „bak- en kookproc- ven met Noordzecharing", op 20 Maart j.l. ge houden door hel Centraal Bureau voor den afzei van vissefierijproduklen, werd de ge kookte haring opgediend met een H a r i n g s a u s (voor 10 gekookte haringen). y. uilgezoulcn haring; 1 eetlepel gehakte uien of sjalotten; 30 gr. (3 afgesleken eetlepels) tarwebloem; GO gr. (afgestreken eetlepels) boter; 1 eetlepel caperijes, scheutje kruïden- azijn; yt L. water met wat zout. Maak dep uitgezouten haring schoon, neem cr dc graten zorgvuldig uil en hak het visch- grond. Met den actieven vernielingsarbeid vleesch fijn. Laat dc gehakte ui met de helft van de boter zachtjes gaar smoren, zonder dat zc bruin wordt; roer er. dc bloem door cn giet cr dan bij kleine scheutjes liet licht ge zouten water bij, voortdurend roerende tol een gladde, gebonden saus is gevormd. Neem de pan van het vuur, roer dc overge houden boter in kleine klontjes vlug door de saus cn maak deze len slotte af met de fijnge hakte haring, de capcrtjes en den azijn. De uilgezouten haring in geliaklen vorm bootst bcdriegelijk de versche bokking na cn kan uitstekend gegeven worden bij roode kool en aardappelen of bij roode kool cn droge rijst, precies zooals in» n dit van de „bakbok- king (Zuiderzee haring) gewend is. liet recept, dal wc weer aan'dc demonstra lie van het „Centraal Bureau" onllcencn, luidt als volgt: Gebakken haring. Ontdoe dc uilgezoulcn haringen (weer onge veer 2 per persoon) van hun kop, spouw ze open op dezelfde wijze als men dit met Zui- derzcebokking gewend is en verwijder dc graal. Wrijf dc' visch met een schooncn doek van binnen cn van builen goed af, bestrooi ze van binnen met wat peper en bak zc in heel vel (raapolie of planten vet b.v.) aan wcerskau- len mooi bruin. Bussum. MARTINE WITTOP KONING. Politiek Overzicht. De revolutie in Rusland. De revolutie waardoor, nu een maand ge leden, in Rusland de autocratie van den czaar werd weggevaagd, is nog lang niet aan haar einde. Eerder kan men zeggen: Zii is pas aan haar begin. Wat in haar schoot verborgen is cn waartoe zij het land zal brengen, vei mag- niemand te voorzeg gen. Overal waarheen men ziet, bespeurt men een chaos en bij het zoeken van een antwoord op de vraag wat zich daaruit zal ontwikkelen, heeft de verbeelding vrij spel. In de mededeelingen, die de Petersburg- sche bladen brengen over de uitwerking van de revolutie in het land, straalt de be zorgdheid onmiskenbaar door. De Beurscou- rant klaagt over de' beroering, die door volksmenners wordt verwekt, en zegt, dat men in Petersburg in aanhoudende vrees voor pogroms leeft. In de gouvernementen Bessarabië, Cherson cn Podolië zijn thans pogroms aan de orde van den dag. De Handelscourant schrijft: „De golf van de omwenteling wordt daar, waar zij de dor pen bereikt, door bedenkelijke buitenspo righeden veTgezeld. Ook uit de gouverne menten Nisjni-Nov.-gorod en Twer en uit hel noordwesten komen berichten van de ver nieling van boerenhofsteden en bosschen Al hel verdere nog- daargelaten, hebben zulke toestanden de ergste gevolgen voor de levensmiddeienkwestie. De verwoesting van de hofsteden en machines voor het land bouwbedrijf beteekent eene verdere vermin dering van den voor graanbouw gebezigden van de boeren gaat de passieve samen; zij weigeren in massa de betaling van de pacht aan devrentmeesters van de kroondomeinen en aan de particuliere grondeigenaars met de -bewering, dat nu al het land aan de boe ren behoort." Ook de Djen houdt zich bezig met de be zorgdheid wekkende toestanden op het platteland, waarbij zij voornamelijk het oog heelt op de in dQ nabijheid van Petersburg liggende districten Petersburg, Jamburg en Schlusselburg. De boeren staan op tegen de vertegenwoordigers van dc Zemstwo's; zij verzetten zich tegen den gedwongen in koop van levensmiddelen en gaan zich aan plunderingen te buiten. De stemming van de boeren in deze .districten is algemeen voor de republiek; nergens komt sympathie voor den gevallen czaar aan den dag. In de Pelersburgsche districten is het den ver tegenwoordigers van de meer ontwikkelden gelukt, de boeren voorloopig tot rust te brengen door de verzekering, dat de natio nale vergadering zal besluiten tot de ver deeling van allen grond. Maar op het eerste te eken van de aankomende soldaten kan eene reusachtige boerepbeweging opvlam men. Over de uitwerking, die de revolutie heeft gehad op de stemming in het leger, schrijft een Duilsche oorlogscorrespondent, die den op eene Russische néderlaag uit- geloopen strijd om het brughoofd van To- boli. aan de Stochod heeft bijgewoond, op grond van wat hij heeft vernomen van de Russische soldaten, die in dichten drom zijn komen overloopen: „Kenschetsend voor den toe*stand in het Russische leger is, dat de bevoegdheid om te 'straffen van den regimentscommandant is overgegaan op eene commissie, die bij alle .vergrijpen tegen de tucht de straffen bepaalt. Crimiheele gevallen worden naar den krijgsraad verwezen; het gezag tot straf oplegging van den regimentscommandant en van de officieren is uitgeschakeld. De bandeloosheid neemt daarbij „schrikba rend' toe. Met den czaar heeft niemand medelijden, zoo min bij de officieren als bij de manschappen; de revolutie is bij het le ger er glad doorgegaan. Maar-voor de ge volgen zijn zij, die verder denken dan den dag, met angst en schrik vervuld, die hen doet zeggen: „Zoo gaat het niet verderf' Hel dofte zwijgen is dikwijls welsprekender dan de uitbarstingen. Daarbij brengt iedere nieuwe dag koren aan op den molen van de revolutionaire ideeën, want dc brieven- censuur bestaat niet meer en het leger wordt door'vlugschriften en dagbladen over stroomd. vOver wat met de revolutie wordt be oogd, werden cle manschappen ingelicht door officieren, die het vertrouwen van cle nieuwe regeering genieten; maar reeds voe ren nieuwe strcfömingen' den loop der be weging in nieuwe beddingen. Het is moeie- lijk van den verderen loop iets te zeggen; slechts 4»et eenstemmige koot1 van de dui zenden gevangenen olijft: „Aanvallen? Wij denken er niet aan, wij willen vrede onver schillig onder welke voorwaarden." In Minsk houdt eene commissie zitting en zet leger aanvoerders af. Een radelooze schrik is te lezen i nde oogen van de oudere officieren. „Na den oorlog in dienst blijven? In geen geval." Aan een officier, dien een indruk wekte van vastheid en energie, werd ge vraagd naar den weg van het Russische le ger. Hij haalde de schouders op, zijne oogen sloten zich een oogenblik bij het zeggen van: Nitsjewo. Een opmerkelijk teeken van de heeischen- de ongerustheid over wat de tpeko.mst zal brengen is, dat men tot in dc laatste dagen heeft gedraald met" het aan de markt brengen van de nieuwe, zooge naamde vrijheidsleening, omdat wegens het wantrouwen van de vermogende klassen tegenover den nieuwen regeeringsvorm eene mislukking wordt gevreesd. De in- dustrieele kringen zijn door c!e telkens voor komende stakingen en door den ncht-uren- dag, de agrarische kringen door den na druk, waarmee de eisch tot lanc'vcrdeclinjj wordt gesteld, verontrust en weinig r.ezind om de nieuwe yegeering financieel tc hel pen. De oorlog. Washington, 14 April. (R.) I lef huis van vertegenwoordigers heeft het wets ontwerp tot het opgnen van een oorlogs- crediet van 7 milliard dollars aangenomen met algemeene (350) stemmen. La Paz, 14 April. (R.). Bolivia heeft cle betrekkingen met Duitschland afgebro ken. P a r ij s 14 April. (I Ia\ as). De corres pondent van de Petit Parisien te Washington meldt, dal officieel de aankomst wordt be richt van eene Pransch-Engelsche missie, die over de medewerking van Amerika aan den oorlog besprekingen zal voeren. Rome, 14 April. (Stefani). Eenige vrienden van den Amerikaanschen gezant Nelson Page hebben den gezant een maaltijd aangeboden, waar ook eenige mi nisters en andere notabiliteiten waren aan gezeten. Minister-president Boselli bracht hulde aan den president en het volk van de groote, vrije Amerikaansche republiek; hij zfide, dat de hooge traditie van Washington in president Wilson geheel herleefd is en thans het gehcele Amerikaansche volk be zielt. Madrid, 14 April. (Havas). Een scherpe protestnota tegen het torpedeeren van de San Fulgencio is gisteren definitief vastgesteld in den ministerraad. De tekst zal niet gepubliceerd worden voordat de nota aan Duitschland wordt overhandigd. Er is geen meeningsverschil in den ministerraad. Barcelona, 1 4 A p r i I. (W. B.) De be manning van het op 31 Maart hier aange komen Amerikaansche stoomschip Suzannd weigert uit te varen. Er ivordt daarom ge» Voor velen is de gedachte aan ontvangen weldaden hinderlijk. Het zijn slechts de edelmoedige menschen die iemand verge ven dat hij luin heeft eoedgedaan. ROMAN VAN OLGA WOHLBRÜCK met Autorisatie ue/taald door Mevr. I. P. WESSELINK- VAN ROSSUM. 90 „Mogelijk lieveling. Maar je kunt het je niet meer herinneren neen, dal is uitge floten." Zij lachte. „Toen was je ternauwernood drie jaar oud. Wij hebben je eens naar hier meegenomen. sEn in de arena heb je den ganschen lijd op mijn schoot gezeten. Dien dag was je nog heel onaardig. „Ik herinner het mij." „Wel neen, lieveling, je verbeeldt je wat." „Toch waar", hield hij eigenzinnig vol en de buitengewoon harde en eigenzinnige trek jctle zich in zijn mondhoeken vast. „Ik heb is in uw hand gebeten met mijn nagels ge krabd ik weet niet meer ik weet alleen dat ik bloed wilde zien op uw hand, zulk tood bloed als beneden in het zand. Hij sprak nu afgebroken cn zijn stem klonk schor. Suzanne Obcrwall keek hem met haar mooie oogen stralend van geluk aan. „Neen, lieveling, welk een geheugen, grootje, denk eens Zeer opgewonden sprak zij legen dc oude vrouw en daarna liepen zij over den Boule vard Amiral Courbet langs de Esplanade, langzaam met moeite ademhalend en het was Lou. alsof zij zich met inspanning van al haar krachten door gloeiende, wille nevelen moest werken, die ljcn van alle kanten omsloten, die zich als flarden legen hun wangen legden en om hun ledematen kronkelden. Ilalf volwassen jongens drongen zich legen hen aan; ze droegen groole aanplakbiljetten, deelden papieren uit, verkochten blauwe bril len en lorgnetten, waaiers en Japansehe para sols met steecis dezelfde luide, gerekte, gillen de kreten: ..Pour les arènes! Pour la mise a mort!" dc bloederige schilderijen, waarop paarden met opengereten lijven en uitpuilende inge wanden afgebeeld waren, en stieren geiooid met bloemen en linten aan dc pijlen in den rug, waarvan het bloed in breede strecpen afliep. Van cofó lol cafó liepen hijgende en zweetende mannen met gele nieuwsbladen, en schreeuwden metaal dc kracht Runner longen: „Lc Torrcro demandez lc Torrero demandez la mise mort Anderen sleepten aanplakborden mc-L reus achtig groote, roode opschriften; „Zes mooie Spaansche stieren, voor de mise ■mort!"... de paarden zullen niet gespaard worden. Garelo, de grootste matador!'* Kleine jongens renden halfnaakt met bulle tins, nog vochtig vau de pers, door dc stra ten, over de pleinen, wierpen papieren in dc open ramen, waar groepen lachende, pralen de, zwartharige mannen waren, cn vrouwen met donkere oogen, die met vliegenden adem cn bevende lippen programma's lazer, op geel, rood en bruin papier, waarbij zij zich koelte toewuifden met groote waaiers, die, als men ze locklaptc, den vorm hadden van een stier of van een torrero. „Mise a mort!'* schreeuwden de bengels als bezeten op schorren, krijschenden loon. „Mise a mort!", fluisterden de menschen op straal cn in de café's. ..Mise a mort! joelden dc arbeider^ in liun Zondagscli gewaad. Van dc pleinen, uit alle hoeken, uit donkere ste gen en diepe binnenplaatsen klonk het huive ringwekkend opwindend; ..Mise mort! Mise mort! Hel straalde uit aller oogen, liet grijnsde van alle gezichten, het gilde uit eiken Jrom- melstool van de rondtrekkende muziek. IIcl.scheen Lou loc, alsof de dood krijschte boven de witgloeiende stad; ais een akelige, zwarte, reusachtige vogel met bloedige vleu gels. „Ifoc verschrikkelijk is dal rdles", fluisterde Lou. Gerhard knikte. „Verschrikkelijk en mooi!"' Ilij was bleek en liet kostte hem moeite om tc spreken. Zijn keel leek wel dicht gesnoerd. Ilij haalde een zakdoek uil zijn zak en droog de zijn vochtig voorhoofd af. Het portret van Garelo prijkte aan alle hoe ken der straten, op alle postkaarten, alle waaiers, op de lcgkaaren der kinderen, op de sieraden der vrouwen. Garelo in blauw zijden torrero-cosluuin met goud, in violet fluweel niet zilver, Garcto in geel, in rood, in hel zwart, Garcto met hoed, Garcio met degen, Garelo omgeven door dc lijken van vier stie ren. Garelo met bloemen in de hand... „Ilij is een groot man", zei mevrouw Viebal. Eu toen gingen zij dc kathedraal binnen, die met haar oude muren als 't ware scheen 16 steunen legen de al lc dicht er*tegen aan ge bouwde kleine ui zen, die haar liclit en lucht ontnamen. Mevrouw Vidal en Suzanne Oberwall kniel den op de bidplank van dc omgekeerde strooien stoejen. Zij haalden de gebedenboeken en haar rozenkransen Uil haar zwarte fluweelen tas- schen en baden vroom cn aandachtig. En om haar heen baden andere vrouwen, oude vrou wen en jonge meisjes, even innig, en dc kra len der rozenkransen raakten elkaar, zoodat het klonk als een heel fijne, zachte begelei ding. „Zij bidden allen voor Garelo," zei Gerhard. „Elke ki ial van haar rozenkrans is een gebed voor Garelo."' Uit enkele gebedenboeken slak een hoek van het gele slierengevechtblad „Le Totrero": Een jong meisje schoof een kaart met hei portret van Garelo als leéstecken tusschen twee psalmbladen. Vrome gebeden stegen als wierook naar dc beelden 'der heiligen op, ver vulden het schemerige, koele gewelf-der oude kathedraal, met den vurigen gloed van jeug dige, hartstochtelijke harten. En eensklaps als ncergclrokken door een onverklaarbare macht zonk Lou van haar stoel, cn knielde itecr op dc koude, gebarsten vloertegels. Gcrliard boog zich naar haar toe. Zij greep naar de hand van haar man zij stamelde iu plotselinge opwinding: „Liefste luister liefste 1 Ificr wilde zij het liem zeggen hier in de - schemerige koelte van de eeuwenoude kerk onder het vurig gefluister van opgewonden gebeden. Nu wilde zij hem zeggen, wat zij sinds dagen, siifds weken als een bange, ge« lukzalige hoop met zich omdroeg. Eu als dat gezegd was, dan zou hij haar begrijpen. Dait zouden ook zijn gedachten weer Icrugkeereö naar het oude huis aan dc Kupfcrgraben, dat aan graaf Oberwall toebehoorde en waaflf twee jxide menschen wachtten op het jonga leven, dat den ouden naam verder zou dragen, „Liefste luister liefste „Een oogenblik Lou ik moet even grootje helpen Mevrouw Vidal steunde zwaar op zijn arm cn hield dc hand op den schouder haref dochter. En toen stonden de beide vrouwen naast elkaar, met kalme gezichten, tevreden, haaal voldaan. Gerhard snelde haar vooruit, bood haar het wijwater uil het marmeren bekleen op de top-» pen zijner vingers. „U gaat zeker wel naar het hotel ora wat tel eten en uit te rusten," zei Gerhard, „ik gtf intusschen in de arena, om te zien, of ik e* Garelo nog vind". Dc donkere oogen der oude vrouw gledok teeder langs zijn groote, slanke gestalte. „Ga, mijn kind, en zeg hem, dat wij zijnef hebben gedacht in onze gebeden.'! (Wordt vervolgdj

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1917 | | pagina 1