„de EEMLANDEr".
"binnenland."
15,,e Jaar^any^
Zaterdag 21 April 1917
ZONNEWEELDE.
KOLONIËN.
FEUILLETON.
Ml.MARIE VAN VERSENDAAu
Hoofdredactie. D VAN SCHAARDENBURa
ABONNEMENTSPRIJS:
^er c maanden voox Amersfoort.. f 1.80,
Idem franoo per postl.tM-
Per week (met gratis verrekering tegen ongelukken) 0.1JI&.
Afsonderlyko nummers M-05-
Wekelijkeoh bijvoegsel nD$ Hollqnaschs Huisvrouta (onder
redactie van Thérèn* Hoven) per .4 mud. 50 cis.
"Wokeliiksch bijvoegsel „Wtreldrei'Ue" por mnd. 02 cla.
Bureau: UTRECHTSCHESTRAAT 46.
Intercomm. Telefoonnummer 66.
PRIJS DEK AD VERTEN '1' 1 E N
Van 1—5 regels.* f O.SO*
Elko rogo 1 meor*0.10.
Dienstaanbiedingen 15 regels., 0.00.
Grooto letters naar plaatsruimte.
Voor handol on bodriji bostaan /.oor voordooligo bepalingen
tot het herhaald advorteoron in dit Blad, bij abonnement,
Eeno circulaire, bovattondo do voorwaarden, wordt op
aanvraag toogozonden.
Oost-lndlë
De „Hertog: Hendrik" en «lc
„Zeven Provinciën".
Besloten is, aidus verneemt de Tel.
\Jlt Weltevreden, dat de politieke situatie
veroorlooft, dat de „Hertog Hendrik" huis
waarts keert evenals de „Maarten Harp.
Tromp".
Inplaats van de „Tromp", waaraan veel re
paraties noodig zijn, zal de „Zeven Provin
ciën" vertrekken.
Djavnhi.
Het Handelsblad verneemt uit Soera-
heja:
liet aantal, tegen deelnemers aan den op
stand in Djambi, uitgesproken doodvonnis
sen bedraagt 68.
Deze doodvonnissen troffen vermoedelijk
de hoofdaanlesrgers van den opstand en de
lieden, die te Moeara Tambesi en Saroelan-
goen aön de moordpartijen hebben deelge
nomen, waarvan te laotstgenoemder plaatse
o.a. controleur Walter bet slachtoffer was.
Persdclict.
De officier van justitie te Soerabaja
eischte volgens de Tel. tegen den heer Ter-
steeg, hoofdredacteur van het Soer. Hbld.,
wegens het publiceeren van scheepsbewe-
gingen, in welke publicaties de scheepsna
men door puntjes waren vervangen, twee
maav3 - - -r
c
V- i«
TWEEDE KAMEJ.
De ko derplicht.
In de thans verschenen Memorie van Ant
woord tot wijziging van artikel 79 der Militie-
wet, deelt de minister van Oorlog mede, dei hel
-tekort aan kader op dit oogenblik vrij onbe
langrijk is geworden. Blijkens een voorloopig in
gesteld onderzoek heeft de door het wetsvoor
stel in .uitzicht gestelde dwang blijkbaar velen
alsnog doen verkiezen zich voor kaderopleiding
vrijwillig beschikbaar te stellen, hetgeen hun
bovendien vergemakkelijkt werd door de zeer
puilde bppalingen, welke door het opperbevel
zijn gemaakt voor hen, die uit oudere lichtin
gen vrijwillig of gedwongen voor kaderooleiding
mochten worden bestemd.
Indien de wetswijziging tot stand komt, zrn
nog slechts een gering aantal miliciens Van
oudere lichtingen, die ongenegen zijn gebleven
om voor kadervorming in aanmerking te ko
men, hiertoe moeten worden verplicht. Uit elke
lichting zal don niet- meer kader gelrokken zijn
dan naar verhouding van de sterkte moet wor
den gegeven.
De verzwaring van lasten is voor hen, die on
der de wetsbepaling vollen, tot een minimum
teruggebracht. Tot de losten kan gereleend wor
den, dat zij tijdens hun opleiding geen bijzon
der verlof krijgen; eindigt hun opleiding met
het behalen van den sergeantsrang, dan moeten
zij nog een maand, met den vaandrigsrong, nog
twee maanden in hun rong dienst doen, alvo
rens voor het bekomen van bijzonder verlof in
aanmerking te komen. Tegenover de losten staat
als voordeel onder meer de hoogerc positie, die
zij in hun rong in het leger innemen en de
daaraan verbonden geldelijke belooning. Maar
boven voor- cn nadeelen staat de alles beheer-
schende cisch: het legerbelang. Zonder dit te
schaden, kunnen de lasten, welke nu eenmaal
deze dcfensicplichten opleggen, niet verminderd
worden.
De aanwijzing der miliciens geschiedt over
eenkomstig art. 79 der Militiewet zoodanig, dat
niemand verplicht wordt, zoolang er zich nog
geschikten vrijwillig beschikbaar stellen.
De voorgestelde bepaling dient voor de ka
deraanwijzing alleen bij de militie te land, alzoo
niet bij de landweer en den landstorm.
Berichten.
De Staatscourant van Vrijdag 20
April bevat o.a. de volgende Koninklijke be^
sluiten:
benoemd tot schoolopziener in het arron
dissement IJsselstein M. A. Mercx te Roo-
zendaal;
benoemd tot reserve officier van gezond
heid 2e klasse de arts C. J. C. Kettler;
benoemd tot tijdelijk adjunct-accountant
bij den dienst van de directe belastingen te
Haarlem H. E. Thijssen, leeraar Middelbaar
boekhouden te Amsterdam;
benoemd tot burgemeester van Princen-
hage J. H. M. Vermeulen met eervol ont
slag als burgemeester van Houthem en Val
kenburg; van Hazerswoude J. v. d. Meulen
met eervol ontslag als burgemeester van
Nieirwerkerk a. d. IJssel; van Besoyen J. J.
L. M. Verwiel; van Nijkerk jhr. mr. G. C. J.
v. Reenen;
benoemd tolamanuensis bij de Biblio
theek der Rijks Universiteit te Utrecht mej.
M. J. Reijnvaan aldaar;
benoemd tot officier van gezondheid 2e
klasse bij de zeemacht de arts F. J. H. van
Deins e;
bevorderd tot hoofdcommies der posterij
en J. Kaan, thans commies le klasse.
De Emma-bloem te 's Graven-
ha g e. De Koninklijke Familie liet zich gis
teren niet onbetuigd bij den verkoop op
straat van de Emma-bloem.
De Prinses kocht al in den ochtendstond
bloempjes.
Onjuist. Uit goede bron vernemen
wij, dat het bericht omtrent de omwerking
van de Grondbelasting aan het departe
ment van Financiën onjuist is. Het voorloo
pig verslag der Tweede Kamer omtrent het
aanhangige wetsontwerp wordt eerst afge
wacht.
De Nederlandsche gezant te Berlijn,
baron Gevers, bevindt zich voor enkele da
gen te 's Gravenhage. Hij zal heden naar
zijn post terugkeeren.
De militaire attaché bij het Nederland
sche gezantschap te Bern, luitenant-kolonel
Benteijn, die, zooals men weet, onlangs ook
een bezoek heelt gebracht aan het Italiaan-
sohe gevechtsfront, vertoeft te 's Gravenha
ge. Hij is gisteravond weder naar Bern ver
trokken.
I n d i weerbaar. De Indische
deputatie heeft Donderdag Breda bezocht en
o.m. een bezoek aan de Koninklijke Militai
re Academie gebracht.
De commissie arriveerde gister morgen
omstreeks 9 uur per auto te Loon op Zand
en woonde daar een gevechtsoefening bij
van de gemengde 7e infanteriebrigade en
troepen der 5e infanteriebrigade. Deze oefe
ning duurde tot ongeveer 10 uur. Hierna be
gaven zich de commissieleden per auto via
Udenhout en Helvoirt naar Den Bosch. On
der weg waren opgesteld tremafdeelingen
en de 9e gemengde infanteriebrigade. Daar
na werd een bezoek gebracht aan cavalerie-
afdeelingen te Dinther en andere plaatsen.
Het doei was hel Nederlandsche leger te
laten zien langs den weg en op marsch.
V7. H. Martin, i Donderdag is le
Rotterdam op 66-j. leeftijd overleden, de
heer W. H. Martin, sedert jaren hoofdinge
nieur van de Maatschappij de Schelde te
Vlissingen, ridder in de orde van den Ned.
Leeuw.
B e g r a f e n s S. J. R. d e Mon-
chy. Onder groote belangstelling is op de
olgemeene begraafplaats Crooswijk te Rot
terdam het stoffelijk overschot ter aarde be
steld van den heer S. J. R. de Monchy, lid
van het College van Pakhuismcesteren en
vele jaren lid van de Provinciale Staten voor
Zuid-Holland voor Rotterdam. Op de be
graafplaats waren .aanwezig: burgemeester
Zimmerman, vele gemeenteraadsleden, de
hoofdhavenmeester en de heer De Meester,
directeur van de Stoomvaart Maatschappij
„Zeeland", waarvan de overledene 25 jaar
commissaris was.
Monument G. A. 'V&orsterfnan
v. O yen Door het hoofdbestuur van de
Zeeuwsche Landbouw Maatschappij is be
sloten tot de oprichting van een monument
te Aardenburg, voor wijlen den heer G. A.
Vorsterman van Oyen, in leven voorzitter
van het hoofdbestuur van de Zeeuwsche
Landbouw Maatschappij en lid van de Twee
de Kamer.
De commissie van het monument te Aar-
rlenburg en»het hoofdbestuur van genoemde
Maatschap]lj hebben het ontwerp en uitvoe
ring van het monument opgedragen aan den
heer P. Puype,, beeldhouwer te Apeldoorn,
met medewerking van het architectonisch
gedeelte van den architect H. Wegerif te
's Gravenhage.
Liet monument, dat in hardsteen wordt
uitgevoerd, zal een hoogte verkrijgen van
ongeveer 4 meter.
Nederland en de oorlog.
K o n i n k 1 ij k Nationaal
Steuncomité.
Door den oud-voorzitter van den Bond
van Nederlandsche Fabrikanten van en
Handelaren in Gouden en Zilveren Werken,
den heer Bern. J. Citroen, die het initiatief
nam tot het houden van de verloting van
gouden en zilveren voorwerpen door vakge-
nooten samengebracht, is aan den penning
meester van het Kon. Nat. Steuncomité de
som van 4600 afgedragen als hoofdbe
drag, "eerste storting der opbrengst, terwijl
nn algeheele afwikkeling nog een restant
zal kunnen worden gestort.
De Internationale Conferentie
te Stockholm.
De Nederlandsche delegatie van het
Uitvoerende Comité van het Internationaal
Socialistisch Bureau besloot heden voor te
stellen de Internationale Conferentie te
Stockholm op 15 Mei en volgende dagen te
houden.
Broo-d en vleesch voor
militairen.
De opperbevelhebber heeft, naar de Avp.
meldt, bepaald, dal tengevolge van de stoor
nis, welke de aanvoer van graan voor de
broodbereiding voor de bevolking onder
vindt, het noodig is om het verbruik van
brood bij -bet leger en de geïnterneerden te
beperken.
In verband hiermede wordt met ingang
van 20 April het rantsoen brood voor alle
militairen en geïnterneerden vastgesteld op
0.5 K.G. per dag, terwijl het rantsoen
vleesch met ingang van genoemden datum
wordt verhoogd en gesteld op per man en
per dag:
Versch rundvleesch met been, 0.325 K.G.
of in vervanging daarvan: varkensvleesch,
0.325 K.G.; schapenvleesch, 0.35 K.G.;
rook- of pekelvleesch 0.20 K.G.
Voorts is bepaald, dat van alle troepen-
onderdeelen hel brood gesneden moet wor
den verstrekt, waarbij groote zindelijkheid
bij hel gebruik van broodsnijmachines en
bij het opbergen van brood op den voor
grond moeten staan.
Vóór 15 Mei wordt bij den opperbevel
hebber bericht ingewacht in hoeverre het
„gesneden verstrekken" van brood tot ver
mindering van het dagelijks gebruik heeft
geleid.
De opperbevelhebber heeft de autoriteiten
van dè landmacht uitgenoodigd het gebruik
van visch eenmaal per week te be
vorderen in stede van het rantsoen vleesch.
Boekweit, grutten, meel.
Het bestuur van de Ned. Vereeniging
van Boekweit-, Grutten- en Meelfabrikanten
heeft een adres gericht aan den Minister
van Landbouw, waarin de aandacht van den
minister in verband met de schaarschte aan
levensmiddelen wordt gevestigd op het ge
bruiken en bruikbaar maken van enkele ar
tikelen, die thans hoofdzakelijk voor vee
voerder worden gebezigd, voor de mensche-
lijke comsumptie.
Vooreerst wordt als veevoeder gebruikt
de inlandsche boekweit, waarvan de ver
bouw in de laatste jaren zeer is toegeno
men. Adressant zou het wenschelijk vinden
dat de geheele inlandsche oogst opgevor
derd en gedistribueerd werd voor het fabri-
ceeren vaa boekweitmeel en boekweitgort.
Het uitzaaien heeft eerst plaats in Mei, zoo
dat deze nog kan worden bevorderd door
dien de boekweit op schrale gronden zon.
der bemesting kan worden gezaaid, terwijl
ook onontgonnen 'gronden aan ondiep om
spitten of door afbranden van heiden voor
dit doel zijn dienstbaar te maken.
Het tweede artikel is dc maïs, die door
de grutterijen verwerkt kan worden tot mats-
gort of gries, dat eveneens een voedzaam
artikel is*.
Eindelijk is er nog de verwerking van ha-
vet tot bloem on havergort, hetgeen op
de-zelfde wijs als met de boekweit kon ge
schieden.
R c g e e r i n g s-a ardap pelen.
Het is natuurlijk niel aangenaam voor
liefhebbers van aardappelen, niet die soort
te kunnen eten, die men gaarne heeft, do< h,
gezien do slechte uitkomsten van den oogst
1916, zijn wij nu éénmaal verplicht dc
aardappelen te eten, die er zijn.
Van bevoegde zijde meldt men ons, dat
de regeeringsaurduppclen veel beter op tolel
er uitzien cn ook ve"él beter smaken, wan
neer bij het koken aan het water een wei
nig <izijn wordt toegevoegd. Veel behoeft 'it
niet tc zijn.
E i e r c n p r ij z e n.
De Staatscourant bevat eene Ministe
rieels beschikking waarbij de maximumprijs
van eieren, vastgesteld ingevolge art. -8 der
Distribufiewet 1916, kontt te vervallen. De
beteekenis van dit besluit is, dat op de mark
ten de kooplieden, die voor export koopen
een deel ter beschikking der regeering moe
ten stellen, de eieren kunnen koopen tegen
eiken prijs.
De verbruikers van eieren die deze wil
len hebben voor een maximumprijs, vast
gesteld ingevolge art. 2 der Distributienet,
zullen die kunnen verkrijger, wanneer de
gemeentebesturen dóór bemiddeling \an het
Rijks Distributiekantoor eieren voor hunne
gemeente aanvragen. De verbruikers behoe
ven das niet meer te betalen dan hetgeen
overeenkomstig de wet is vastgesteld voor
de gestempelde eieren, die in voldoende
'hoeveelheden in iedere plaats ter beschik
king kunnen worden gesteld.
Kanarie zaad voor paarden.
Te Groningen, waar bijna geen haver
meer te krijgen is, voeren ^de stalhouders
'hun paarden met.... kannriezaad.
Steenkolen. Gisteren is van Lcith te Rot
terdam aangekomen het Nederlandsche stoom
schip Woensdrecht", geladen met steenkolen.
Het stoomschip heeft, aldus het Hbld., sinds
Februari te Lcith geladen gelegen en brengt
dan ook dc eerste stecnkolonlading uit Engeland
aan sinds den verscherpten duikbootoorlog.
Men mag echter niet vermoeden dat dit de her
stelling- van het geregeld stecnkolenvcrkeer be
duidt. De aankomst van genoemd stoomschip
zal wel hieraan moeten toegeschreven worden,
dot een ander stoomschip van deze reederij tc
Londen is gearriveerd. Dit toont aan dot slechts
in Engeland schepen worden vrijgegeven, indien
anderzijds het verkeer op dot land hervat wordt.
Benzine distributie.
De voorzitter en secretarie der K. N.
M. V. hadden 16 dezer een onderhoud met
Wanneer een domkop u prijst, dan is hij
dn uw oog zood om niet meer.
ROMAN VAN
OLGA WOHLBRÜCK
met autorisatie vertaald
door
Mevr. I. P. WESSELINK- VAM ROSSUM.
95
De ramen waren steeds open. Hij boog zich
naar buiten.
„Zeg toch aan Lou, dat zij gerust kan ver
trekken, als zij wil. Ik ben in 't geheel niet
hoos op haar, als zij weggaat.''
Lou had da. knieën hoog opgetrokken en
jverborg héFhoofd in beide handen
Als zilverachtig dons glinsterde haar haar
lusschen <le donkere hoofden der dames Vidal.
Zij antwoordde niet. Gerhards woorden
(troffen haar hart als giftige pijlen.
Suzanna hief haar hoofd op, zog haar
éngstig en als bezwerend in de uitgeWusclde
Pogen.
„Wil je weg? Zeg, wil je werkelijk weg?"
Lou schudde langzaam het hoofd,
i „Ik blijf, waar mijn man blijft," zei zij mei
klanklooze stem.
En haar vochtige wimpers streken over dc
hand harcr schoonmoeder als vleugels van
een mallen vlinder.
„Man en vrouw zijn één lichaam cn hij moet
je heer zijn*
Mevrouw Vidal maakte het teeken des krui-
ses, stond op en ging het huis binnen. Voor
dat zij ging slapen, toen haar dochter haar
goeden nachl^ei, sprak zij somber:
„Zij heeft ons niet lief en zij heeft hem niet
lief!"
Den volgenden morgen reed Suzanne Ober-
wall met Gerhard naar Arles, om den dokter
le raadplegen. Wel was Mevrouw Vidal van
oordeel, dat Kasper heel andere wonden
had genezen. Maar op het laatste oogenblik
besloot zij zelf mee tc gaan, om in de zijkapel
van dc heilige Trophinkerk, voor het beeld
van den kleinen Jezus met de Koningen uit het
Oosten tc bidden. En ook om le biechten. Want
slechte gedachten hadden zicli in haar ziel
genesteld, tegen de blonde vrouw van haar
kleinzoon.
Toen mevroutv Vidal s avonds mcl haar
dochter terugkeerde, vroeg Lou:
„En Gerhard?''
Mémère streek haaikdangs de wang.
„Ilij is in de stad gebleven. De dokter wil
hc-t eerst nog wel eens aanzien. Misschien
moet hij nog twee, drie dagen daar blijven. Je
behoeft jc niet bezorgd te maken, hartje."
Lou zei:
„Dan moest ik toch naar hem toegaan en
hem verplegen."
„Als hij dal verlangd had, zou hij het je heb
ben laten welen," antwoordde mevrouw Vidal.
Zij beproefde heel zacht te sprektn. Zij wil
de geen nieuwe- zonde op haar geweten laden.
„Ja maar'* fluisterde Lou.
„liet wordt lijd, dal wij gaan eten," zei
Mémère. „Kom, je zuil honger hebben
Lou raakte haar bord niet aan.
Uil dc donkere kamer er naast hoorde
men. hoe de professor met een leoel tegen dc
schaal klapperde, waaruit hij een dikke mais-
pap at. Ilij kon niet in hel licht zien en
's avonds kwam Kasper met een kom belezen
gcilehielk cn mevrouw Vidal druppelde de
melk in zijn pijnlijke oogen.
Mémère geeuwde cn haalde haar afgesleten
patiencekaarten weer tc voorschijn.
•„Waar is Gerhard afgestapt?" vroeg Lou
zacht, met urege lippen.
„Boer Vrouw Koning Waar hij ai-
gestapl is? Natuurlijk in ons huis aan hel
Kanaal. Recht tegenover de Boulevard. Maar
daar kan een dame niet -meer wonen. Alles
is zoo vcrwanrloosdv Als het Gerhard daar
aanslaat, zullen wij het van den grond ai
opnieuw opbopwen. Dan .kan men daar weer
vertoeven. In den zomer is er drie maal ju
dc week muziek op dc Boulevard. Dan gaal dc
gebeele stad langs liet Kanaal wandelen. En
dc cafó's zijn vol menschen. Het is daar-heel
•v'roolijk. Boer lien negen
„Goeden nacht,", zei Lou.
Mémère keek niet op van haar kaarten. Er
Ing een zeer ernstige, zeer gespannen uitdruk
king op haar gelaat; zij telde opgewonden.
Zij merkte in hel geheel niet, dat de deur
openging en Lou verdween.
Maar Lou zette zich voor liet eerst na vele
weken weer aan de schrijftafel om een brief tc
schrijven aan dominee Tayscn.
Twaalf lange, dicht fli elkaar geschreven
zijdjes werden het. Twaalf zijdjes, waarin zij
«hem haar leven schilderde onder de verzen
gende zon van dc Provcncc cn haar angst.
den huivcringwckkendvn angst, .die haar keel
diditsnoerdc, als een rood gloeiend, spook
achtig monster.
„Ik moet weg/' zegt Gerhard.
„Naar huis. II; blijf niet, omdat ik geen thuis
lieb. Ik weef, wal het 'l huis Oberwall heelt
gekost een Ilörsclkamp op tc nemen En ik
weel, welke verplichting de naam, dien ik
draag, mij oplegt. Als ik Gerhard verlaat, is
hij niet alleen voor mij, maar ook voor zijn
vaderlijk huis verloren. Ik heb gemeend een
Oberwall te trouwen ik ben dc vrouw van
een Vidal! Ik had Gerhard Oberwall lief mei
al de kracht van mijn ziel voor den Ger
hard der Vidals ben ik bang. Hem ontbreekt
dc reine, naïvc goedheid zijner moeder. Ilij
heeft slechts haar vurig bloed, haar fantasie
cn de blinde liefde voor haar land cn zijn ge
woonten Ik beef voor hem van hel oogenblik,
dal ik dc oogen opsla, lot den vroegen mor
gen, als ik halfdood van uitputting inslaap. Ik
hen hem vreemd geworden "bindal ik ge
bleven ben, wat ik was, toen hij mij lief kreeg.
Weldra zal hij Qiij halen. Haten, omdat ik
mij niet kan verheugen in 'l geen hem geluk
kig maakt. U zoudt glimlachen, mijn lieve,
beste dominee, mei uw groolc, jeugdige oogen,
lachen cn u verbazen, als ik u zou zeggen
wie de ecnigc geweest is, die hel waagde hem
aan de plichten le herinneren, die hij tegen
over dc tradilic van zijn huis heeft. Maar ook
dal had geen uitwerking, omdab hij niet be
grijpen wilde. En toch kwamen dc woorden
van een man, dien hij bewonderd heeft, als
nooit te voren een ander. Een man, wiens be
roep voor ons onbegrijpelijk, ja bijna verach
telijk is en -die toch millioenen menschen
imponeert door zijn moed cn zijn zelfbehecr-
schii'.g. Wel is waar ziet Gerhard alleen den
moed. En als de zon werkelijk alle instincten
uitbroedt zooals ecu oud-onderwijzer hier
mij gezegd heeft die land en menschen
hier kent dan zijn het akelige instincten,
die op den bodem van Gerhards ziel hebben
gesluimerd: Alleen^u, u, die hem heeft op
gevoed, die alles weet van zipi kindsheid
kunt mij raad geven; u kunf mij helpen het
onheil af te wenden, dal hij tegemoet gaal
een ongeluk, waarvoor ik mij bang maak en
dat ik toch niet helder zie. Evenmin als ik het
duidelijk zag in de Rauchstrassc, toen mijn'
vader met'ïijn kunst veranderde onder den
invloed van zijn hartstocht voor zijn vrouw.
Deze vrouw was de zon in het leven van mijn
vader. Even bevruchtend cn vruchtdragend als
de zon van de Provence is. Ik was machteloos
tegenover mijn vader; ik .\ta machteloos tegen
over mijn man.
Ik dank u voor alles, wal u wilt doen, ett
blijf vol liefde en dankbaarheid
Uwe Lou.
Domiitce Ta.vsen las dezen briet op een der
laalslc dagen van Augustus in het kleine priêel
van zijn slil tuintje, terwijl dc geur van
versch gebrfude koiiie door hel open keuken
raam lol hem doordrong cn hem aan deiï
vrlendelijkc-n, weldoenden Zondagsvesper
herinnerde.
(Wordt vervolgd.)
