Nacht-Veiligheidsdienst
buitenland.
De eemlander".
ZONNEWEELDE.
N° 254
ÏS"£' Jaaraang.
Maandag 30 Aptfl 1917.
30 April.
Eerste Amersfoortsche Gecontroleerde
FEUILLETON.
Hoofdredactie:
MARIE VAN VERSENDAAu
Mr. D. J. VAN SCHAARDENBURO.
Uitgevers: VALKHOFP Co,
AB0NNEMENTSPKIJ8:
£er o maanden voor Amersfoort f 1.30.
s Idem franco por post.. 1.80.
Per week (met gratis verzekering tegen ongelukken) 0.135,
Afzonderlijke nummers 0.05.
Wekelijkach bijvoegsel vDe HoUatidachs Huisvrouw*' (onder
redactie van Thérèse Hoven) per 3 mnd. 50 ets.
Wekelijksoh by voegsel Wwe&drevkê" per 3 mnd. 53 ets.
Bureau: UTRECHTSCH ESTRAAT 46.
Intercomm. Telefoonnummer 66.
..'I
PKIJS_ DEK ADYEKTENTIEN
Van 1—5 rebels f 41. so.
Hike rogol nicer 0.13;
Dionstaanbiediugón 1—5 rogels0.5O.
Groote lottere haar plaatsruimte*
Voor handel en bedrijl bc3lnan zoef voordeelige bepalingon
tot hot herhaald advortoerou xn dit Blad, bij abonnement.
Eeno oirculaire, bevattende do voorwaarden, wordt op
aanvraag toogozondon.
Kennisgevingen.
HINDERWET,
iurgemeester en Wethouders van Amersfoort,
Gelet op artt. 6 cn 7 der Hinderwet,
Brengen ter kennis van het publiek, dat een
door J. G. Fontein, Directeur der N.V. Fijn
houtbewerking en kunsthandel ingediend ver-
roek, met bijlagen, om vergunning tot het
plaatsen van een draaibank, een fraisbank, een
lintzaag, een vlakbank, een van dikte bank
en een boorbank, gedreven door een electro
motor -van 4 H. P. cn een dito van 5 H. P. en
dienende tot het fijn-houtbewerken van meube
len en schilderij-lijsten in een bestaand fabrieks
gebouw in het perceel alhier gelegen aan de
Muurhuizen No. 91 bij het «Kadaster bekend
onder Sectie E, No. 4575 op de Secretarie der
gemeente ter visie ligt, en dat op Vrijdag den
11 Mei aanstaande, des voormiddags te half elf
uren gelegenheid ten Raadhuize wordt gegeven
om, ten overstaan van het Gemeentebestuur of
van één of meer zijner leden, bezwaren tegen het
oprichten van dc inrichting iu te brengen.
Tot het beroep, bedoeld in art. 15, le lid der
Hinderwet, zijn volgens de bestaande jurispru
dentie, alleen zij gerechtigd, die overeenkomstig
artikel 7 der Hinderwet voor het Gemeentebe
stuur of één of meer zijner leden zijn verschenen,
teneinde hunne bezwaren mondeling toe te
lichten.
Amersfoort, 27 April 1917.
Burgemeester en Wethouders voornoemd.
De Secretaris, De Burgemeester,
A. R. VEENSTRA. VAN RANDWIJCK.
Burgemeester en Wethouders van Amersfoort,
brengen ter algemoene kennis, dat bij hen van
Gedeputeerde Staten dezer provincie in afschrift
is ingekomen een verzoekschrift van Daniël
Grimmelikhuyzen, kellner, wordende alhier, om
vergunning voor den verkoop van sterken drank
in het klein, voor gebruik ter plaatse van ver
koop, uitsluitend aan logeergasten voor de be
neden conversaticzaal van het perceel Utrecht
schestraat no. *41 te Amersfoort;
dat een ieder binnen twee weken na dagtee-
kening dezes schriftelijk bezwaren bij hen kan
indienen tegen het vcrleenen der vergunning.
Amersfoort, 27 April 1017.
Burgemeester cn Wethouders voornoemd.
De Secretaris, De Burgemeester,
A. R. VEENSTRA. VAN RANDWIJCK.
Prinses Juliana viert heden haar achtsten
verjaardag.
Vele wenschen zullen op dezen dag uitge
sproken worden, vele gedachten naar haar
uitgaan.
Het is voor koningskinderen geen gunstige
tijd, de tronen wankelen. Het koningschap
is teruggedrongen tot de kleinste 'helft van
Europa. De republikeinsohe gedachte breidt
zich verder en ver-dér uit, won in onze dagen
Portugal, en de reusachtige rijken China en
Rusland.
Drie kwart van de wereld 'heeft thans reeds
den republikeinschen regeeringsvorm aan
vaard. En nog zijn er kronén die niet vast
meer drukken op koninklijke of keizerlijke
voorhoofden.
Maar de troon van Koningin Wilhelmina
•staat onwrikbaar. Wij Nederlanders ervaren
van hot koningschap slechts de voordeelen.
Z'n macht is geringer dan van menigen pre
sident. Er zullen er daarom weinigen hier
zijn die 'n presidentschap met den onver-
mijdelijken en onverkwikkelijken partijstrijd
zouden verkiezen.
De opvattingen welke onze Koningin van
haar hoog ambt heeft, de traditioneele Oran
jeliefde welke ons volk in het bloed zit, en
de liberale staatkundige ontwikkeling van
Nederland hoezeer misschien door ultra
monarchisten verfoeid, hebben het koning
schap hier hechter gegrondvest dan ii\
een-ig ander land en het gevrijwaard voor die
gevaren waaraan het zich zelf ondermijnend
absolutisme het bloot stelt.
De toekomst biedt voor ons Oranje-Huis,
voor Koningin. Wilhelmina en hare afstam
melingen niets onzekers. Slechts als vreem
de prinsen tot de troonopvolging geroepen
moesten worden, zou Nederland moeielijke
dagen kunnen beleven.
Maar daarom wenscht ook ieder vader
lander des te oprechter dat Prinses
Juliana eenmaal Koningin Juliana zal
mogen worden. Doch hij verbindt daaraan
den even oprechten wensch dat dit nog in
'n verre,
Politiek Overzicht
De nieuwe koers in
Oostenrijk.
i.
De drie leden van het Oostenrijksche ka
binet, die ontslag hadden gevraagd uit het
minister-ambt, zijn op hun besluit terugge
komen. Him aanblijven is medegedeeld in
den vorm van een keizerlijk besluit, inhou
dende het bericht, dat hun verzoek om ont
slag niet kan worden anngereornoru Die vorm
is niet zonder beteekenis, want daarin komt
tot uitdrukking, dat de keizer zelf in de op
lossing van de krisis de hand heeft gehad.
De brief van den keizer aan den eersten
minister, waarin hij hem en het geheele ka
binet verzekert van zijn vertrouwen en
steun, levert daarvan nader eene uitdruk
kelijke bevestiging. Tegelijk met de mede-
deeling van het aanblijven van deze drie
ministers is ook het besluit bekend gemaakt,
waarbij de rijksraad den 50en Mei, na drie
jarige rust sedert den zomer van 1914, tot
eene nieuvye zitting wordt bijeengeroepen.
Te zamen geven deze besluiten den nieu
wen koers aan, waarin het Oostenrijksche
schip van staat voortaan zal worden ge
stured. De eerste aanwijzing daarvan -is te
vinden in het optreden van het kabinet C!am
Martinitz in December van het vorige jaar.
Dit'kabinet, dat eenige weken nadat de jon
ge keizer Karei zijn hoog bejaarden oud-oom
Frans Jozef op den troon der Habsburgs
was opgevolgd, aan het bewind is gekomen,
had op,met een duidelijk omschreven pro
gramma. Het wilde den weg banen tot- de
verzoening tusschen de verschillende rassen
en volksstammen, die in Oostenrijk: naast
Reclame.
Stel Vw perceel ou«ler ouze bewaking ter VOOKiïOMüVG
van ongeregeldheden.
Tarief I, per week 25 cent.
Speeiale bewaking billijk tarief'.
Socsleriteg 33, Tel. 295 j>c Directie,
Hoek Stationstraat. C. J. W. VA* KDiEltKX A Co.
Abonnementen per week. maand ot kwartaal.
elkaar leven. Met dat doel wHje het een
einde maken aan den onzaligen strijd tus
schen de Duitschers en de Czech en in Bo-
hemen, die gedurende tientallen van jaren
het openbare leven in Oostenrijk heeft ver
giftigd. Daarnaast zou uitvoering gegeven
worden aan het nog onder den vorlgen kei*
zer uitgevaardigde besluit, waarbij in ver
band met de aan de bevolking van Congres-
Polen toegezegde politieke onafhankelijk
heid, aan de Polen in Galicie eene zoo rui
me zelfstandigheid was beloofc! als met hun
blijven in het Ocfetenrijksche staatsverband
vereenigbaar was.
In de personen der nieuwe ministers was
dit programma belichaamd. Naast graaf
Clam Martinitz, het hoofd van het kabinet,
een lid van een geslacht dat altijd vooraan
had gestaan in den strijd van de Czechen
voor de erkenning van hunne rechten, had
den in het kabinet zitting de ministers
Bacrnreither en Urban 3ls vertrouwensman
nen van de in Bohemen gevestigde Duit
schers. De aanwezigheid van Jen Pool, Bo-
br.ynski \ws aan te merken als een waar
borg, dat de Polen de hun toegezegde auto
nomie werkelijk zouden krijgen.
Om. zeker te zijn, dat het programma van
het kabinet Clam Martinelz tot uitvoering
zou komen, lag het in de bedoeling, dat met
gebruikmaking vjn art. 14 der grondwet,
het bekende noodartikel, dat aan het uit
voerend gezag de bevoegdheid verleent,
wanneer dc rijksraad niet bijeen is, op eigen
gezag maatregelen te nemen op wetgevend
gebied, regelen zouden worden gesteld
voor de aanwending van het Duitsch als taal
van de regeering in Oostenrijk, voor eene
nieuwe bestuursindeeling in Bohemen tot
waarborging van de wederzijdsche rechten
van de Czechen en de Duitschers, en voor de
autonomie van Galicie. Eerst daarna zou de
rijksraad worden bijeengeroepen, die dus
geen invloed zou kunne>n uitoefenen op het
tot stand komen van deze gewichtige orga
nieke maatregelen, maar enkel geroepen zou
worden er naderhand en bloc zijne sanctie
aan te geven.
Intusschen heeft zich later in den boezem
van de regeering eene strooming doen gel
den, die geleid werd door de overweging,
dat vóór alles moest gaan de bijeenroeping
va» den rijksraad. In ieder ander land met
een parlementairen regeeringsvorm zou het
als van zelf sprekend zijn beschouwd, dot
wetgevende maatregelen van zoo ingrijpend
gewicht niet zouden mogen tot stand komen
zonder daadwerkelijke medewerking van het
parlement. Anders echter in Oostenrijk.
Daar is de herinnering nog versch aan de
lange ja'ren van onvruchtbarén strijd, waarin
de obstructie van dwars drijvende elementen
de parlementaire machine stop zette. Het
kabinet-Stuergkh heeft in 1014, kort voor
dat de oorlog uitbrak, aan dien strijd een
einde gemaakt door den rijksraad naar huis
te zenden en sedert is in Oostenrijk de rr-
geering gevoerd buiten het parlement om.
De vrees, dat men het oude onwaardige spel
weer zou zien beginnen, heeft de regeering-
in Oostenrijk gedurende den ganSchen oor
logstijd weerhouden den rijksraad bijeen le
roepen. Ook nu was het voornemen tot bij
eenroeping van den rijksraad voordat de
rhierboven genoemde punten van het regee—
ringsprogramma bij keizerlijk besluit, steu
nende op art. 14 van de grondwet, waren
vastgesteld, voor de drie ministers, die als
vertrouwensmannen yan de Duitschers en
de Polen zitting hadden in het kabinet, een
reden om hun ontslag te vragen. Zii zijn
daarop echter teruggekomen, en de om
standigheden waaronder dat is geschied, ge
ven recht om te zeggen, dat met de oplos
sing, die deze regeeringskrisis heeft gekre
gen, een tweede stap is gezet in de richting
van den nieuwen koers, waarop met het op
tieden van het kabinet Clam Martinitz de
eerste stap is gezet.
De oorlog.
Washington, 28 April. (R.) In de
Britsche ambassade zijn officieus verschil
lende handelskwestiën besproken. Tot de
dringendste vragen behoort die van het
voortgaan met het rantsoeneeren van Neder
land en SkandinaviÖ in zoodanige mate, dat
wordt voorkomen, dat die landen goederen
verschaffen aan Duitschland. Eene andere
vraag betreft het tegengaan van de Duitschc
propaganda door het controleeren van den
handel met Zuid-Amerika.
Washington, 28 A p ri 1. (R.) Het huis
van "vertegenwoordigers heeft met 200 te
gen 08 stemmen het amendement betreffen
de-de vrijwillige dienstneming op het door
de regeering ingediende wetsontwerp om
oen leger door conscriptie op de been te
brengen, verworpen.
Washington, 29 April. (R.) De
Senaat en het huis van vertegenwoordigers
hebben het wetsontwerp .op den legerdienst
aangenomen: het huis met 507 tegen 21,
(R Senaat met 81 te;,en 8 stemmen. De Se
naat heeft met 56 tegen 51 stemmen een
amendement aangenomen, dat Roosevelt
machtigt vier division infanterie voor den
dienst in Frankrijk op de been te brengen.
Tweede t e 1 e g r a m. De legerv.ct, die
door het congres is aangenomen, geeft aan
president Wilson het recht om het staande
leger en de landweer te brengen op het
maximum van hunne sterkte, 62,500 vrij
willigers op te roepen en een half millioen
manschappen door conscriptie onder dc wa
penen te roepen. Daar er eenige verschillen
zijn tusschen de door den Senaat en door
het Kuis \an vertegenwoordig eis gevoteer
de wetsontwerpen, zal er .eene gemeen
schappelijke zitting van ce beide huizen
noodig zijn. Men hoopt, dat binnen eene
week alle kwestiën geregeld zullen zijn, zoo
dat het wetsontwerp in zijn eindvorm aan
Wilson ter onderteekening kan worden
i -
voorgelegd.
De verschillen betreffen in de c.rsto
.plaats den leeftijd van de dienstplichtigen,
dien de Senaat bepaalt op 21 tot 27 jaar en
het huis op 21 tot 40 jaar. Verder de vraag
of Roosevelt met troepen naar Europa zal
worden gezondere De Senaat geeft mach
tiging tot het 'uitzenden van. vier division,
hel huis weigert die machtiging.
Parijs, 2 8 April.' (R.) Een telegram
uit Guatemala bericht officieel, dat de. di
plomatieke betrekking en. met Duiisthkmd
zijn afgebroken.
Washington, 28 A p r i 1. (R.) Een.
officieel bericht van het Anierikaansche ge-#
znntschnp in Guatemala meldt, dat president
Estrada als reden om met Duitschland te bre
ken opgaf de wensch om de Vereenigde
Staten bij te staan in den strijd voor de de
mocratie en het behoud van het volkenrecht.
Zijne raadslieden hebben hem geadviseerd
zich te voegen bij de familie der natiën te
gen de Pruisische autogratie.
B e 11 ij n, 2 9 Apr*. (W. B.) Officieel
bericht.
Ir\ de-maand Maart zijn volgens definitie
ve opgaven in totaal 450 handelsschepen
niet 885.000 bruto registerton door de oor
logsmaatregelen der centrale mogendheden
vernietigd. Hiervan waren 545 vijandelijke
schepen met te zamen 689.000 ton. Bij de
ze waren Engelsche schepen met een totaal
van 536.500 ton. Verder werden zes sche
pen, waaronder drie vijandelijke met te za
men 39.500 Ion zwaar beschadigd, zoodat,
zij voor langen tijd uit het handelsverkeer
moeten blijven. Sedert het begin van den
De vrouwen zijn geschapen om bemind,
vliet om 'begrepen te worden.
ROMAN VAN
OLGA WOHLBRüCK
met autorisatie v/ertaald
door
Mevr. I. P. WESSELINK- VAN ROSSUM.
102
Zij wuifde met ecu zakdoek, wierp een
bloemruiker omlaag, en haar handen sloeg
zij in elkaar van prei.
Het was hem, alsof hij zich zelf over de
heining moest werpen, alleen, opdat haar.
©ogen hem zouden zien opdat zij hem zou
herkennen. Hij werd opzij geduwd, terugge
worpen hij stikte bijna in het gedrang.
Hij vallc bij den uitgang post, greep haar
bij den pols, toen zij hem voorbijging, zonder
hem te zien.
9,Waarom kom jc niet, als ik jc roep?
„Gij zijt mijn heer niet meer," antwoordde
ïij kort, bijna vijandig.
Hij liet haar niet los.
„Dal zullen wij eens zien", mompelde hij
dreigend. „Wij zullen eens zien, of ik uw
meester béu of niet.
Zij lachte smalend, beleed^gend.
„Gij Een die bang is! Bang voor een
grootmoeder! Gij hebt hel niet eens gewaagd
een goed woord voor mij tc doen, toen ik er
u op beide knieën om bad!
Hij schudde haar arm, dat zij hel even uit
schreeuwde.
„Omdat je mij onverschillig waart, daarom
heb ik geen woord gezegd. Daarom! Versta
je. Niet uit angst. Jij dom ding, dat jc
bent!
Spottend lachte zij hem met haar oogen
toe.
,En nu hebt gij mij weer lief? Ja? Ja, nu
hebt ge weer moed, ja?"
Met alle kraclil zocht zij zich uit den stevi-
gen greep te bevrijden. Hij l^iet niet los. En
alleen om geen opzien te wekken, ging zij
verder naast hem voort, met van woede ver
wrongen gelaat, met plotseling bleek gewor
den wangen.
„Lat" 2ijt ge vérslaat ge dal? Laf
Iedere domme jongen, iedere boerenpummel
heeft' meer moed dan gij
„Zeg neem u in acht.
Ze schrok plotseling. Dc toon was nieuw
voor haar. Iels ontzettends lag er in. iels wat
dronken slagersjongens hadden, als iemand
hun in de kroeg in den weg kwam.
Nijdig, prevelde zij:
„Laat mij los.*'
„Ik laat je los, als jc me belooft den vol
genden "Zondag in de arena tc komen cn op
mij le wachten zooals ik nu op jou heb ge
wacht. Heb jc Verstaan
Zij haalde dc schouders op.
„Ik hen er Zondags altijd, zoolang ik in dc
siad ben."
„En je wacht op mij?"
Toornig eh nieuwsgierig keek zij hem aan.
„Wal wil jc van mij?'i
„Niels, dan dal je wacht. Dat jc terug
neemt, wat jc me daar alles hebt gezegd."
Dc druk van haar hand werd losser. Maar
zij liep naast hem voort, keek van onder haar
lialf gesloten oogleden naar hem op met haar
vurige oogen.
„Wilt ge werkelijk over dc barrière?"
Zij lachte heel zacht.
„Laat dal liever, hel is mets voor fijne hec-
ren."
„Dat is mijn zaak", snauwde hij haar toe.
Zij wikkelde beide handen in haar smalle,
zwarte boezelaar, vertrok de roodc volle lip
pen tot een spottenden lach.
„Als mevrouw Yidal dat hoort.
Haar arm raakte den zijnen aan.
„liet zou mijn grootmoeder amuseeren. k'
„Ook als zij wist, dat gij het om mij
deedt!"?
Hij was heel bleek en keek haai* somber
aan.
„Zeg neem jc in acht herhaalde, hij
nog eens.
Ilij zou haar hebben willen vastgrijpen op
dc openbare straal cn haan slaan, worgen
haar keel met heide handen toedrukken, dc
keel, waaruit haar spottende, prikkelende
lach kwam.
Zij liep weg, ging den hoek om en liep weg
zoo hard haar stevige beenen haar konden
dragen. Zij greep naar haar hals, onwille
keurig omdat zij plotseling, doodsbang
voor zijn oogen was geworden.
Wat was dal voor een man, heilige jonk
vrouw. Wat was dat een man die knappe,
blonde, fijne mijnheer die haar had ge
kust in den ouden tuin der Yidals omdat
hij haar heer was en omdat hij haar beviel
met zijn zachte, blauwe oogen,
En dien avond schreef liij voor den Iwec-
dcirkeer. Maar alleen aan zijn mopder: het
ging hem beter*Over acht of tien dagen zou
hij naar huis komen. Heel onderaan ternau
wernood leesbaar: „Vele groeten aan Lou.
Lou wachtte op haar man. Stil cn rustig,
zooals hij hel van haar verlangde. Stil er.
rustig, zooals dc dames Yidal het ook van
een volgzame, fatsoenlijke vrouw verwacht
ten.
Zij wachtte ook op een brier van dominee
Taysen. Maar dc postbode kwam maar twee
maal in de weck uil Arles hierheen in een
klein, open karretje, «dat meestal het land
goed voorbij reed. Het ontstemde mémèrc, dat
Lou het wagentje soms tegemoet ging Het
zou haar nog eens opbreken. En dan het
paste ook niet. Jonge vrouwen behooren geen
brieven le krijgen, waarvan haar mail niets
wist.
Mevrouw Yidal schudde het hoofd, toen zij
Lou den landweg weer zag opgaan, op den
lijd. dat de postwagen gewoonlijk voorbij
kwam.
Maar het was Zaterdagavond. Dc herders
wachtten op dc uitbetaling cn dc dames Yidal
hadden het druk. Nu vooral, daar dc pro
fessor ziek was 'cn- mevrouw Yidal zelf het
geld uitbetaalde met harde vingers en oplet
tende oogen.
Lou ging onder ccn boom staan cn wachtte,
totdat bel paard in zijn langzamen sukkel
draf naderbij kwam.
„Niets voor ons?
Dc postbode, wit als ccn molenaarsknecht
van het fijne, kalkachtige slof, tastte in zijn
tasch.
„Daar
Een groot couvert mol letters van een onge
oefende hand viel ip I.ou's omhoog geheven
handen.
„Dc blonde, jonge mevrouw Yidal," stond
op hel couvert.
„Is toch voor li vroeg de port bode, cn
wikkelde een met water gevulde flcsch uit
natte doeken en koolbladeren.
„Ik moet het slof wat naar beneden spo4K
len. Dc Heer heeft den zomer gczlfend, «tal?
moet men er voor over hebben."
Lou luisterde niet. Zij draaide don vrecn*
den brief licen cn weer. Hij droeg liet posl<
stempel Arles. Haar hart klopte, alsof hel zon
springen. Zij scheurde het couvert open. Gccni
onderteekening. Alleen dc woorden:
„Als u niet will, dat uw man morgen over
de'br. rrièrc in dc arena springt, kom dan. Hij
zegt, dal liet dc oude dames zoo amuseert"
Eerst begreep zij het niet Zij las de woor
den nog eens en steeds weer, totdat zij iranem
in dc oogen kreeg. Toen stak zij den brie§
tusschen haar kleedje en waadde langzaam
door het ccn voethoog liggende witte kalk*
slof. Zij bemerkte niet, dat het laken vaoi
haar schouders was gegleden, evenmin, dal
dc gloed van dc middag/on haar lichliblomV
krullend haar zengde, dat het als dor slrotf
om haar slapen lag, toen zij eindelijk in haai*
kamer kwam.
(Wordt vervolgd^
