„DE EE M LANDE R".
BUIT~F.NI.AN D~~
N° 257
Donderdag 3 Mei 1917.
FEUILLETON.
ZONNEWEELDE.
1S*le Jaargsngr
Hoofdredactie:
MARIE VAN VERSENDAAu
Mr. D. J. VAN SCHAARDENBURO.
Uitgevers: VALKHOFF Co.
ABONNEMENTSPRIJS:
maanden vooï Amersfoort.. f 1.30.
Idem franco per post.. 1*®®*
Per week (met gratis verzekering togen ongelukken) - O. IJl*.
Afzonderlijke nummers0.05.
Wekelijbsch bijvoegsel „D» HolUtndachs Huisvrouw' (onder
red&otie van Thérèse Hoven) per 3 mnd. 50 ctft.
"Wekelijkseh bijvoegsel „WereldrsvuS' per 3 mnd. 52 ©ts.
Bureau: UTRECHTSCHESTRAAT 46.
Intercomm. Telefoonnummer 66.
PK IJS DER AD VERTEN TIÉN:
Van 1—6 regels,. f O.SO.
Elke regel moorO.lö,
Dionslnanbiodingea 15 regels.. o.50.
Groote letters naai- plaatsruimte.
Yoor handel ou boaryi bestaan zoor voordooligo bepalingen
tol het herhaald advertoeron ia dit Blad, bjl abonnement.
Eeno oirculairo, bevnttonde do voorwaarden, wordt op
aanvraag toegezondon.
Kennisgeving.
De Bungein e es ter van Amersfoort
Brengt ter kennis van de ingezetenen dezer
Gemeente, dat de door den Directeur van
Rijks directe belastingen, enz. te Utrecht
executoir verklaarde kohieren Nos. 2, 3 en 5
van de Personeele Belasting, over het dienstjaar
1917 aan den Ontvanger van 's Rijks directe be
lastingen alhier zijn ter hand gesteld, aan wien
ieder verplicht is zijnen aanslag op den bij de
Wet bepaalden voet te voldoen.
Gedaan en op de daarvoor gebruikelijke
plaatsen aangeplakt te Amersfoort den 2en Mei
1917.
De Burgemeester voornoemd,
VAN RANDWUCK.
Politiek Overzicht.
De nieuwe koers in Oostenrijk
en de vredesstrooming.
Om in sterker mate dan haar tot dusver
mogelijk was uiting te kunnen geven aan de
wensch naar vrede, die in haar leeft, heeft
de Oostenrijksohe regéering besloten den
rijksraad weder bijeen te roepen. In Oos
tenrijk is, sedert het uitbreken van dezen
wereldstrijd, alleen de stem van de regee
ring vernomen. Den rijksraad is nimmer de
gelegenheid gegeven om zich te doen hoo-
ren, en het teekent de hopelooze verwar
ring, waarin de binnenlandsche politieke
strijd in de jaren vóór den oorlog het land
had gebracht, dat uit den boezem van de
volksvertegenwoordiging en van het volk
zelf nooit een krachtig protest daartegen is
opgegaan. Nu zal dat anders worden. Uit
eigen aandrift, zonder door drang V8n bui
ten daartoe te zijn aangespoord, is de re
geering tot het besluit gekomen den rijks
raad weder te roepen tot de vervulling van
de taak, die de grondwet hem aanwijst, in
de verwachting hem bereid te vinden tot
medewerking bij de uitvoering van hare
plannen om voor den binnenlandschen vre
de een goeden grondslag te leggen, maar
vooral ook met de bedoeling bij hem den
steun te vinden, dien zij behoeft om met
grooter nadruk nog dan te voren hare stem
ten gunste van het herstel van den buiten-
landschen vrede te kunnen verheffen.
De Oostenrijksche regeering zoekt dus
naar de medewerking van de volksvertegen
woordiging, om te trachten door hare hulp
de vredesgedachte vlugger vooruit te bren
gen. Zelve is zij reeds lang in die richting
werkzaam. De omwenteling in Rusland is
terstond dooi haar aangegrepen om haar
standpunt kenbaar te maken tegenover de
vredesstroomingen, die zich dear doen gel
den. De minister van buitenlandsche zaken,
graaf Czernin, heeft in de nota's, die hij met
de neutrale landen en in 't bijzonder met de
Vereenigde Staten, voordat de betrekkingen
werden afgebroken, heeft gewisseld, uit*
drukkelijk verklaard, dat de monarchie
slechts een verdedigingsoorlog voert, geen
veroveringskrijg. De Hongaarsche minister
president graaf Tisza heeft in het -huis
van afgevaardigden van den rijksdag
gezegd, dat geen dag langer oorlog zou wor
den gevoerd, dan tot beveiliging van de
grenzen van Oostenrijk-Hongarije noodig is.
Deze verklaringen zijn afgelegd voordat
in Rusland het uitvoerend comité van het
congres van arbeiders en soldaten, dat in
Petersburg de door de doema ingestelde
voorloopige regeering op de vingers ziet,
de bekende verklaring wereldkundig heeft
gemaakt, die zich uitspreekt voor een vrede
zonder veroveringen en zonder oorlogsscha
devergoedingen. Die formule is overgeno
men door de conferentie, welke door ver
tegenwoordigers van de Duitsche, Oosten
rijksche en Hongaarsche sociaal-democra
tie is gehouden, om te beraadslagen over
de vraag of door eene internationale socia
listische conferentie de weg naar den vre
de zou zijn te effenen. De Duitsche sociaal-
democratie heeft tot de regeeringen van de
centrale mogendheden de vraag gericht, of
zij bereid zijn officieel te verklaren, dat zij
van inlijvingen van gebied afzien.
Hierop heeft het Oostenrijksche departe
ment van buitenlandsche zaken door middel
van het Fremdenblatt, het persorgaan dat
het gewoon is te gebruiken om zijne mee
ning onder het publiek te brengen, geant
woord, dat eene verklaring over dit punt
harerzijds eigenlijk overbodig is omdat zij
zich er reeds voldoende over heeft uitgela
ten. Maar als h-et publiek er eene nieuwe
verklaring over wil hooien, dan kan ge
zegd worden, dat de monarchie, volstrekt
geene agressieve plannen legen Rusland
heeft en ook niet van plan is, haar gebied op
Rusiands kosten uit le breiden. Rusland kan
dus, wat Oostenrijk-Hongarije betreft, vol
komen gerust zijn. De andere leden van de
Entente vinden niet uitdrukkelijk uitgespro
ken, dat zij van Oostenrijk-Hongarije geen
aanslag op hun gebied behoeven te vreezen.
Maar zij kunnen toch eenige gerustheid in
dat opzicht putten uit deze zinsnede: „Wij
hebben telkens weer er nadruk op gelegd,
dat wij een verdedigingsoorlog voeren en dat
wij hem zóó lang zullen voortzetten, totdat
wij ons doel bereikt hebben, dat hierin be
staat, dat wij ons zekerheid voor ons toe
komstig bestaan verschaffen."
Wanneer men hieraan toevoegt wat de
Oostenrijksche regeering heeft verklaard
het doel te zijn van hare binnenlandsche po
litiek, dan heeft men een volledig beeld van
wat de nieuwe koers in Oostenrijk betee-
kent. Daarin staat namelijk op den voor
grond, dat aan geen der volksstammen, die
in Oostenrijk naast elkaar wonen, geweld zal
worden aangedaan. Allen zullen in het Oos
tenrijksche staatsorganisme de vrijheid ge
nieten om zich te ontwikkelen. Een orgaan
Tan het neutrale Zwitserland, de Base-
Ier Nationalzeitung, wijst er opdat
deze politiek van de Oostenrijksche regee
ring, die geen van hare volken in zijne vrij
heid wil bekorten, zich dekt met het recht
der volken om zelf hun lot le bepalen, dat
de Entente als haar oorlogsdoel heeft ver
kondigd. Daarmee wordt ook de wensch van
keizer Karei naar verhaasting van den vrede
gediend, want hoe meer de gansche wereld
er van overtuigd kan worden, dat de kleine
natiën in de nieuw georganiseerde monar
chie een beschermd en be\eiligd bestaan
zullen genieten, des te •sneller zal de vrede
kunnen komen.
De oorlog.
Berlijn, 2 Mei. (W-B). Ofiicieel be-
richt.
Eenige marinevliegtuigen vielen in den
voormiddag van 1 Mei vijandelijke handels
schepen voor de Theems aan en boorden
een stoomschip van omstreeks 3000 ton in
den grond. Een vlieg tuig is niet terugge
keerd en wordt als verloren beschouwd.
Londen, 2 Mei. (R.) Bericht van de ad
miraliteit.
Het troepen-transportschip Ballarat, dat
zich op de thuisreis bevond, met een groot
aantal Australische troepen ann boord, werd
den 25sten April door een duikboot getor
pedeerd op. een afstand van 35 mijlen van
de kust. Ten gevolge van de uitstekende dis
cipline en het flink gedrag deu^foepen, kre
gen alle soldaten in de reddingbooten een
plaats en werden zij door een onzer patrouil
levaartuigen, dat spoedig opdaagde, naar de
haven gebracht, Er zijn geen verliezen ge
leden.
Londen, 3 April. (R.) Bericht van dc
admiraliteit.
Het Engelsch stoomschip Geno is Dinsdag
tot z'nken gebracht door een torpedo, die
werd afgeschoten door een Duitsch zee
vliegtuig ter hoogte van Aldeburg. Allen
zijn gered. Door het kanonvuur van de Ge
no werd een ander vliegtuig, dat ook bij
dezen aanval betrokken was, neergeveld. De
bemanning werd gevangen genomen.
Londen, 2 Mei (R.) Deze week zijn
in de Engelsche havers 2716 stoomschepen
aangekomen en 2606 van daar uitgevaren.
Tot zinken werden gebracht 38 van boven
de 1600 ton en 13 onder die maat; 24 wer
den zonder resultaat aangevallen, terwijl 8
visschersvaartirigen tot zinken zijn gebracht.
In het westen in hoofdzaak artilleriestrijd.
De Duitsche verliescijfers aan het weste
lijke front werden door Havas aldus opge
geven: 40.693 krijgsgevangenen, d.w.z. het
effectief van vier divisiën, 437 stukken
zwaar en veldgeschut, 346 loopgraafmortie-»
ren en 832 machinegeweren.
Van de overige fronten geen nieuws.
W oenen, 2 Me i. (Corr.-bur.) De keizer
heeft admiraal Njegpvan tot chef van de
marineafdeeling benoemd onder bepaling,
dat hij blijft op zijn post als vlootbevelheb-
ber.
B e r 1 ij n, 2 Mei. (W. B.) Over -de reis
van den Turkschen grootvizier Talaat Pacha
is nader nog,vernomen, dat hij in het hoofd
kwartier bij den keizer geweest is en ook
de gast was van Hindenburg. Daarna zette
hij' de reis voort naar het westelijke front,
waar hij den kroonprins heeft opgezocht en
ook eene reis heeft gedaan naar het strijd-
front in Champagne. Op de terugreis heeft
hij in München den koniog van Beieren
bezocht.
Washington, 2 Mei. (R.) De regee
ring maakt zich gereed een expeditieleger
naar Europa te zenden, wanneer de gealli
eerden dat geraden achten, en de daarvoor
noodige schepen van het transport van voe
dingsmiddelen af te nemen tot overbren
ging van de manschappen.
De minister van financiën Mc Adoo maakt
bekend, dat de eerste leeningen aan Frank
rijk en Italië zullen bedragen honderd mil-
licen dollars elk. Een eerste termijn van 25
millioen dollars zal waarschijnlijk aan Italië
gegeven worden.
Washington, 2 Mei. (R.) De eerslc
conferentie van de Sritsche missie met de
ambtenaren van het Britsche departement
heeft heden plaals gehad. Besproken is de
uitzending van voedsel door de Vereenigde
Staten naar de landen van de Entente en
ook de kwestie van de schepen, die de voe
dingsmiddelen moeten vervoeren. Het wordt
waarschijnlijk geacht, dat een plan zal wor
den overwogen om de zaak van de voedsel-
verzending rechtstreeks van Washington uit
te besturen.
Ook de kwestie van den uitvoer naar de
onzijdige landen werd behandeld. Het
schijnt, dat Noorwegen en Zweden, veront
rust door het vooruitzicht, het denkbeeld
overwegen om hier permanente kantoren te
vestigen tot behartiging van hunne voedsel-
verzórging uit deze bron.
Lord Eustace Percy verklaarde, dat de
tegenwoordige maatstaf van den Engelschen
en Amerikoanschen aanbouw van schepen
niet voldoende is om te voldoen aan de
vraag naar scheepsruimte, voortvloeiende
uit den duikbootoorlog. Het cijfer, dat in
den wereldstrijd den doorslag moet geven,
is dal van de tonnage, waarin de Vereenigde
Staten kunnen voorzien, om gevoegd bij tie
tonnage van de geallieerden, aan de Duit
sche duikbootbedreiging het hoofd te bie
den. Lord Percy voegt hieraan toe, dat de
Amerikaansche Shipping boord de harte
lijkste samenwerking en een volledig besef
van de urgentie van deze zaak heeft ge
toond.
Pa ij s 2 M e i. (Havas). De correspon
dent van de Petit Parisien te Washington, die
Viviani cn de gezant van Frankrijk -heeft ge
sproken toen zij van hun bezoek aan presi
dent Wilson terugkwamen, heeft van hen
vernomen, dat zij een indruk van levendige
voldoening uit dit onderhoud hadden mee
genomen, dal liep over alle onderwerpen, die
Frankrijk en zijne bondgenooten en de Ver
eenigde Slaten aangaan.
Rome, 1 Mei. (Stefani). De Italiaansohe
misise, die binnenkort naar de Vereenigde
Staten vertrekt, staat onder leiding van den
prins van Udine (den oudsten zoon van den
hertog ven Genua, die luitenant-generaal
van den koning is) en is samengesteld uit
markies Bossarelli, onder-staatssecretaris van
buitenlandsche zaken, senator Gulielmo
Marconi en de afgevaardigden Ciufelli er\
Nitti, oud-ministers. Ook de minister van
verkeerswezen, Arlotta. die zich reeds in
Amerika bevindt, zal deel uitmaken van dc
missie.
Berlijn, 2 Mei. (K. N.) Dc Germania,
het leidende blad ven de Duitsche Centrum
partij, bevat een merkwaardige openlijke
verklaring, waarin positie wordt genomen
tegen de Alduitsch Tageszcitung, die de
Germania verweten had, dat zij in al te in
nige betrekking tot de regeering staat. Daar
op verklaart de Germania: Wij zijn gewend
onze politiek volgens onze eigen overtui
ging tc vormen, die gebaseerd is op de on
vergankelijke beginselen van de Centrum
partij. Wij verheugen er ons in, dat wij in
den loop van tien oorlog geene ernstige
aanleiding hebben gevonden om vijandig te
slaan tegenover de houding der >egeering,
maar met de regeering hebben kunnen sa
mengaan in volkomen overeenstemming met
de duidelijke en vaste politiek der Centrum-
fractie.
Deze openlijke verklaring is van groate
beteekenis, omdat zij het bewijs levert, dat
de regeering nog altijd in hore politiek reke
nen kan op den steun van hel centrum, dat
de grootste burgerlijke partij is.
Berlijn, 2 Mei. (W. B.) De Rijksdag-
commissie voor de grondwetsherziening
heeft zich Woensdag geconstitueerd. Voor
zitter is Scheidemann (soc.-dem.). Tot plaats
vervangend voorzitter werd dr. E, Veit (con
servatief) gekozen.
In den Duitschen rijksdag heeft de voor
zitter de deelneming van Amerika aan den
wereldstrijd herdacht in woorden, die het
vertrouwen uitdrukken, dat desniettemin
het einde zal zijn een vrede, die aan
Duitschland zijne veiligheid verschaft en
eene gelukkige toeko:r^t waarborgt voor he
den en voor allo tijden. Ook in het Engel
sche lagerhuis gewaagde de kanselier, der
schatkist bij de indiening der begrooting
voor het dienstjaar 1017/18 van het treden
van Amerika in den oorlog, op grond waar
van hij constateerde, dat geen geldgebrek
de Entente kan beletten de overwinning te
behalen.
B e rl ij n, 2 Me i. (K. N.) In de laatste
vergadering van de centrale commissie der
Rijksbank heeft dr. Havenstein, president
van hel bestuur van den Rijksbank, de vol
gende uiteenzettingen gegeven over de
zesde oorlogsleening: De leening werd ons
opgelegd op een tijdstip van bezwaarlijk te
nemen beslissing, toen de laatste groote
mogendheid tier vijf werelcldeelen zich aan
sloot bij tien ring van onze vijanden en deze
ring zich nog eenmaal sloot tot een ge-
meenschappelijken stormloop tegen ons en
die alleen zegevierend kon worden afgewe
zen wanneer het Duitsche volk al zijn krach
ten en middelen vereenigde en eensgezind
en zonder onderbreking alles in dienst stel
de van den oorlog. Gelijk buiten onze gren
zen de wapens ons verdedigen, moeten bin
nenslands economische arbeid, goederen en
De gevaarlijkste vijanden zijn die, welke
men voor menden houdt.
ROMAN VAN
OLGA WOHLBRÜCK
met autorisatie r/ertaald
door
Mevr. 1. P. WESSELINKT- VAN ROSSUM.
1-05
„Misschien om kwart voor vijf de zon
brandt en hel paard is oud."
Sedert drie uur in de vroegte was zij onder
weg sederl dertien uren! Zij-voelde geen
dorst, zij voelde geen honger... Alleen angst!
Angst, dal zij le laai kwam, als alles voorbij
zou zijn, of misschien nog juist bijtijds om te
zien; dat de zoon van graaf André Oberwall,
dat haar man zich als een clown ging gedra
gen en den lachlust opwekte aan gene zijde
■der barrière.
Ik moet nog vóór vijl' uur in den arena zijn
ik moet
Man en vrouw keken elkaar zwijgend aan.
In den schorren, ternauwernood vcrslaan-
baren klank der slem lag iels dwingends, iels
tragisch.
„"Wij komen er wel," zei de vrouw met een
medelijdenden, vragendcn blik oo i\cl jonge
schepsel met hel buitengewone, lichtblonde
haar.
„Mijn God
Lou sloeg beide handen voor liet gelaal en
verroerde zich niet, totdat zij voor dc arena
stilhielden.
„Zij slaapt nog," zei Mémèrc, toen hel-tien
uur sloeg en Lou nog niet beneden was ge
komen om haar glas koude melk le drinken
en van den goud-bruinen honingkoek, die
's Zondags altijd bij hel ontbijt was, tc eten.
„Slaapt zij nog altijd?" vroeg mevrouw
Vidal, toen de klok twee sloeg* en de meid dc
soepterrine op tafel zette.
„Zij zag er gisterenavond heel slecht uit,
misschien slaapt zij zich gezond," zei Mémèrc
en schepte de tomatensoep op. „Ilc zal Dies
voor haar warm laten houden.''
En zij beval dc meid zocht te loopen en dc
deuren niet dicht le slaan, opdat dc jonge
mevrouw niet wakker zou worden. Daarna
diende zij op van hel roscroodc, naar knof-
loof riekende lamsgebraad cn vulde het bord
van den professor met gestoofde uien.
Hel was het gebruikelijke Zonöagsmaal van
de Vidals. Hel Zondagsmaal van allé welge
stelde lieden op het land in dé Provence. Dc
dames Vidal alen als altijd, aandachtig zwij
gend; zij verjoegen dé vliegen niet, die op hel
losse, witte brood en den rand van dc bor
den gingen zitten.
De meid kwam plotseling aanloopen.
„Een expresbode tc paard is met een tele
gram gekomen. Moei hij binnen gelaten wor
den?"'
Ilij slapte liet vertrek reeds binnen, rood
cn badend in het zweet. Mevrouw Vidal en
haar dochter keken elkaar verbluft aan,
„Een telegram? Voor wie?
Mémèrc las: „Gravin Oberwall, adres,
mevrouw Vidal. Gele Ilocve bij Arles.
Zij legde hel telegram op de tafel, liet den
bode ec-n verversching geven en leekende hel
ontvangbewijs.
Mevrouw Vidal zette haar hoornen bril op
cn las bet adres nog eens.
„Wie zou er dan dood zijn?"
Dat sprak van zelf; men telegrafeerde
slechts om dood of ziekte te melden.
Eensklaps dacht zij aan Gareto. Die had
ook getelegrafeerd om zijn komst le melden.
„Men moet haar wakker maken," besliste
mevrouw Vidal.
Mémèrc ging naar boven.
„Lou Lou
Zij drukte op de kiiuk; dc deur gaf mee.
„Lou! riep zij nog eens. Niemand, ant
woordde. Het bed was niet gebruikt Zij
schreeuwde: „Lou Lou' Lou!' sliet de
ramen open cn liep naar dc trap.
„Lou - - Lou
„Wat is er? Wat voer je uil
.Mevrouw Vidal stond, naast haar -dochter
en hield haar mond toe.
„Wat voer je uit --? Wil je mensehen Lij
elkaar' roepen? Moet iedereen zich vroolijk
over ons maken? Iloud je mond. Breng mij
hel telegram boven." -
Le oude vrouw- sloot de ramen en viel op
een stoel neer.
„Doe dc deur toe," beval zij haar dochter.
Suzanne hield het opengescheurde telegram
in lie bevende banden.
.Ben morgen om vijf uur bij u in Arh-s. j
Bruno Tavsen." j
„Wie is Tavsen? vroeg mevrouw Vidal.
Het beetje bloed, dal zij had, was uit haar
gelaat geweken.
Mémèrc stamelde:
„Ik ken alleen dominee Taysen den
dominee, die haar getrouwd heeft. Een lief
inensch, een vriend! I.)it zal dc zoon zijn.
Ja zeker dit U dc zoon
„Wal moet die bij ons uitvoeren
Mémèrc zei haperend:
„Zij weel er niets van. Anders zou zij
hel óns zéker gezegd hebben. Wij zullen licm
vriendelijk ontvangen. Ilij moet onze gast
zijn."
„Doe den grendel op dc deur," zei mevrouw
Vidal /Too ha rsch legen haar dochter als zij
nog nooit had gesproken.
„Wij moeten zoeken alles dporzien
alles, elke snipper kom!"
Zij liep naar Lou's schrijftafel, trok aan dc
lade, brak ze met een schaar open, daar dc
slcuti-l ontbrak Zij rommelde alles doorpen
mei haastige, bevende vingers.
„Bloemen...!'' jiep Mémèrc.
„Van Gareto. zei-mevrouw Yidnl streng.
„Ik wist liet wel van Garplo. En hier
zijn portret!''
„Het portret van Gareto klonk het toon
loos uil den mond van dc ander.
Mevrouw Vidal drukte tic lippen vast op
elkaar; dè«bleeki strenge lippen.
„Hij heeft er wal onder geschreven. Wal
is dal? Lees --!"
Mémèrc wischle onophoudelijk haar tranen
af. Zij kon ternauwernood spreken.
„Ter herinnering aan een mooi oogenblik,
Serar.o Gareto!"
„Geel hier geel
Mevrouw Vidal trok haar dochter het
portret uit de hand, evenals Zij het dc rozen
gedaan had.
„In hel vuur er mee gauw Ilij moet
bel niet hooren, dc jongen nooit nooit
zal hij dal vernemen!"
In den haard knetterden kleine vlammetjes.
„Nu brandt hot zei mevrouw Vidal kortaf.
Mémèrc fluisterde:
„Vrccselijk..."
„Een Gareto! Mevrouw Vidal liicf haar
oogen ten hemel cn sloeg dc handen in elkaar.
„Je moet dc nscli bewaren, geef ze aan
Ka sper, ik wil welen!" gebood zij haar doch
ter.
Zij sloten de kamer en daalden zwijgend do
trap al.
Dc professor .zal aan de tafel in \lc huis
kamer, glimlachte cn -snuffelde bcgecrig den
geur van de gesuikerde meloen-op. Deze geur
maakte hem spraakzaam, ipededcelzanm CI1
„kindsch". Ilij lachte bij zich zelf. zooals kin
deren lachen, als zij eert geheim of een grap
niet kunnen verzwijgen.
„De kleine gravin is zeker naar Arlcs gr.an
wandelen?
„Wat praal u, professor!"
Een beetje bclccdigd nam bij den band van
zijn oogen en knipte dc vrouwen loc met half
blinde oögen.
„Zij heeft mij gisteren zelf gevraagd, hoe
lang het loopen was naar Arles, mevrouw
Vidal 1"
„Dat heeft zij u gevraagd, professor, u doel
er een eed op. dat zij dat gezegd heeft?
(Wordt vervolgd.)