lacht-Veiligheidsdienst
N" 259 Eerste Blad.
15"* Jaargang.
„DE EEMLANDER".
Zaterdag 5 Mei 1917.
Demonstratie voor Lichamelijke
Opvoeding.
BUITENLAND.
Eerste Amersfoortsche Gecontroleerde
Moofdre<icc<lc:
MARIE VAN VERSENDAAL.
Mr. D. J. VAN SCHAARDENBURO.
Uitgevers: VALKHOFF 6 Co.
ABONNEMEN ÏSr'RIJS
PRIJS DEK ADVERTENTIËN;
Van 1—5 regels f O.SO.
Por weck (mot*rati6 ver/.okeriog tegen ongelubkoo) - 0.12».
Wekelijksoli bijvoegsel nD4 floilotujsch* Uu&air&iiw (onder
redactie van 'l'hérèse Hoven) per il mud. ft®
Wefeelijksoh bijvoegsel W'ereldr&Uc' per 8 mnd. 52 C'l*« j
Bureau: UTRECHTSCHESTRAAT 46.
Ir.tcrcomm. Telefoonnummer 66.
Dienstaanbiedingen 15 regels.,
Groote letters naar plaatsruimte.
Voor handel en bodryt bestaan /oer vuordoebgo bepalingen
tot het herhaald advortoeren in dit Blad, bij abounemont.
Eono circulaire, bevattondo do voorwaarden, wordt op
aanvraag toegezonden.
Kennisgeving.
KATOENAFVAL
De Burgemeeseter <ier gemeente Amersfoort
vordert Kgevolge art. 9, 1ste lid der Distributie-
wet T9I6, van alle handelaren en fabrikanten in
deze Gemeente opgave te doen van de bij hen
op 7 Mei a. s. bij den aanvang van hunne zaken
aanwezige voorraden katocnafval.,
De opgaven hieromtrent moeten worden in
gediend aan het Levensmiddelenbureou Valke-
Slraat 12 vóór 10 Mei 1917.
Amersfoort, 5 Mei 1917.
De Burgemeester voornoemd,
VAN RANDWIJCK.
Het is ons gebleken, dat nog niet in alle
kringen duidelijk is wat bedoeld wordt met
de groote demonstratie voor Lichamelijke
Opvoeding, welke dezen zomer hier gehou
den zal worden. Er schijnt zelfs bij sommi
gen 'n zonderling misverstand te 'bestaan,
dat wij ons haasten willen uit den weg te
ruimen.
Achtenswaardige menschen n.l. zinspeel
den op aankweeking \an mililairisme of
militairistische bedoelingen.
Het is raadselachtig hoe men dat achter
de aangekondigde demonstratie zoeken kan.
Reeds de samenstelling van het uitgebreide
- comité moest alle argwaan wegnemen; on
der de 30 leden toch vinden wij slechts 3
militairen en 2 gepensioneerden.
En wie meenen mocht, dat het 'n mili
taire demonstratie worden gaat, vergist
zich wei deerlijk.
Het eenige doel van de demonstratie is
propaganda voor L i c h a m e 1 ij k e.
Opvoeding. Daarom was ook elke ge
dachte aan w e d s t r ij d uitgesloten.
Het drukke leven en de strijd om het be
slaan worden sloopend voor net menschelijk
gestel; steeds hoogere eischen stellen zij aan
den mensch. Energie en vlugge geest moet
hij bezitten, doch deze kunnen slechts wo
nen in 'n krachtig en gezond lichaam. Zon
der dat moet hij het afleggen.
Deze eenvoudige waarheid wordt nog niet
voldoende beseft. Om haar meer ingang te
doen vinden is deze demonstratie op touw
gezet.
In de vergadering waar het plan ontvouwd
werd, is er juist de nadruk op gelegd, dat de
demonstratie in de eerste plaats wordt gege
ven voor de onderwijsautoriteiten en de
autoriteiten, in de tweede plaats voor de ge
meentelijke autoriteiten en in de derde
plaats voor de burgerij.
Alle dezen moeten overtuigd worden van
de noodzakelijkheid, dat er meer 'harmonie
komt tusschen de geestelijke en lichamelijke
ontwikkeling van den mensch.
Het zijn geen militairisiisch doch veeleer
vredesdoeleinden, welke deze demonstratie
najaagt. Zij zou plaats moeten hebben, ook
al was de laatste bajonet in het museum op-
geborgen.^
Dat, naar wij hopen, vele militairen er aan
zullen deelnemen, bewijst niets tegen onze
'bewering. De mobilisatie heeft althans dit
■gunstig gevolg gehad, dat in het leger 'de
lichamelijke opvoeding meer tot haar recht
gekomen is. Militairistische bedoelingen zijn
daar vreemd aan, de lange duur der mobili
satie heeft het 'm gedaan.
Het leger is gewonnen, nu komt de school
aan de beurt.
En ook die wordt gewonnen. Wij weten
dat reeds verscheidene oefeningen voor de
demonstratie voor schoolkinderen ingestu
deerd worden.
Ook de burgers zullen niet achterblijven.
Amersfoort zelf kan niet voldoende krach
ten leveren; gelukkig hebben de Nederland-
sche sportvereenigingen hun medewerking
toegezegd. De Nel. Athletiek \Tnie vaardigt
'n groep af welke interessante oefeningen
zullen demonstreeren.
Ten slotte wordt op de burgerij zelve 'n
Iberoep gedaan. Toevallig nog in 'n adver
tentie in dit blad, waarbij deelnemers opge
roepen worden voor de estafetteloop en
veldloop.
In hoe grooter aantal burgers aan de de
monstratie zullen deelnemen, des te eerder
zal alle misverstand uit den weg geruimd
izijn en des te doeltreffender de propaganda
.voor L. O. worden.
Wij wekken dus tot deelneming en mede-
Werking allen op aan wie deze op eenigerlei
wijze gevraagd worden.
Perscommissie.
Politiek Overzicht
De Entente en de vredes-
stroomingen.
De reden, waarmee de Duitsche regeering
haar standpunt motiveert, dat zij voor het
oogenblik geene verdere verklaringen overj
haar oorlogsdoel kan afleggen, is dat aan
de vervulling van hare taak om zoo spoedig
mogelijk den oorlog tot een gelukkig einde
te brengen, vooral in den weg staan de on
zinnige eischen, die de westelijke vijanden
stellen ten aanzien van het doel, dat door
den oorlog moet worden bereikt. Zij heeft
dit toegelicht met eenige voorbeelden, die
de Nordd Allg. Zeitung aldus vermeldt
„Uit Engelsche en Fransche bladen kan
men z;ch dagelijks overtuigen, dat het mili
taire offens/ef door een trommelvuur op het
geheele persfront begeleid wordt. Lloyd
George trekt de „Hindenburg-linieaan den
Rijn en de Fransche bladen vermeien zich
in de gedachte, dat Wilson nog geen woord
van Amerikaansche tegenspraak gehoord
heeft. Ook in het Jormuleeren. van hunne
gedachten over de schadevergoeding zijn
de Franschen niet -lui. 16 milliard per jaar
heeft de Matin voor zich- uitgerekend. Dat
zijn echter cijfers, die door andere bladen
lang voorbijgestreefd zijn. In het veel gele
zen Journal veroordeelt iemand het Duit
sche volk tot een slavenarbeid van vele ja
ren, opdat Frankrijk economisch alles zal
kunnen terugkrijgen wat het door den oor
log heeft verloren. Wij herinneren er aan,
dat deze gedachte reeds voor een reeks van
weken met wetenschappelijken ernst in En
gelsche tijdschriften is behandeld gewor
den."
Men kan deze bloemlezing, die een 'dée
geeft van wat men zich aan de zijde van
de Entente voorstelt aan Duitschland te
kunnen opleggen, aanvullen met eenige me-
dedeelingen, die op Oostenrijk-Hongarije
betrekking hebben. Er zijn in de Fransche
pers stemmen opgegaan, die zich niet afkee-
rig toonden van het sluiten door de En
tente van een afzonderlijken vrede met Oos
tenrijk-Hongarije. Hervé, de voormalige
anarchist, die in dezen oorlog onder de roe
pers tot den strijd eene vo-orname plaats in
neemt, heeft daarover in de Victoire zijne
meening gezegd. Hij vindt daarin wel
iets wat hem sympathiek is; voor de
Fransche katholieken, die Oostenrijk voor
een troetelkind van den paus houden, is het
denkbeeld van een vrede met Oostenrijk
zeer sympathiek, en' ook overigens zou men
er sympathie voor kunnen voelen in een
land, dat sedert 33 maanden onder den oor
log lijdt en dat de bo-ndgenooten van den
Duitschen keizer ternauwernood kent. Maar
hij waarschuwt, dat daartoe niet zal kunnen
worden overgegaan, zonder dat men zich
'blootstelt aan een storm van protesten. Want
er zijn tegenover Italië, Servië en Rumenië
sterke bindende verplichtingeft te vervullen,
en ook Polen mag men niet weer naar het
martelaarschap verwijzen. Wanneer de aan
hangers van een afzonderlijken vrede met
de monarchie der Habsburgs er in slagen
van hen de verklaring te krijgen, dat zij
bereid zijn vier millioen Polen aan een onaf
hankelijk Polen, drie millioen bewoners van
Zevenbergen aan Rumenië. zes millioen
Servo-Kroaten aan Servië en het millioen
Italianen van de Trentino en van Triest aan
Italië af te staan, dan zouden de regeerin
gen van de Entente zich de vraag kunnen
voorleggen, of het mogelijk en' verstandig is
aan de Habsburgs de rest van Oostenrijk-
Hongarije te laten op het gevaar af, hen op
een goeden dag weer te zien als de vazal
len en handlangers van Duitschland. Tot
dat tijdstip komt het woord toe aan de gene
raals Alexejew en Cadoma.
Wie zoo spreekt, op dien past net woord,
waarmee Napoleon in de korte' dagen van
zijne herstelde heerschappij, die in Waterloo
haren ondergang
Reclame.
Stel Uw perceel onder onze bewaking ter VOORKOMING
ran ongeregeldheden.
Tarief I, per week 25 cent.
Spceiale bewaking billijk tarief.
Soostcrweg 32, Tel. 205 I>c Directie,
Hoek Stationsstraat. J. IV. VAN KIMEKKN d Co.
Abonnementen per week. maand of kwartaal.
ons hebben, niet hebben kunnen tot stand
brengen. Maar als teeken van de stemming,
die nog altijd in de Entente-landen heerscht,
hebben dergelijke persuitingen zeker hunne
waarde.
Nu is het waar, dat hiertegenover wordt
gesproken van eene toeneming der vredes-
stroomingen in Frankrijk en Engeland. Zoo
bericht het Berner Tagöblatt uit Genève, dat
zich in Frankrijk en Engeland eene omkee
ring in de oorlogsstemming schijnt te volt
trekken. De vredesstroomingen houden zich
niet meer beneden de oppervlakte, maar
komen openlijk en beslist voor den dag. Het
is mogelijk, dat zij mettertijd in kracht zul
len winnen. Maar op dit oogenblik merkt
men er nog niet van, dat zij zich laten gel
den met den nadruk, die noodig zou zijn
om zich gehoor te verschaffen tegenover de
oorlogsstemming, die in de Ententelanden
nog altijd de h&erschende is en die door de
uitbreiding van den kring van Duitschlands
vijanden, die de laatste weken hebben ge
bracht, nieuw voedse" heeft gekregen.
De oorlog
Peking, 4 M e i. (R.) Het kabinet heeft
een besluit genomen ten gunste van eene
onmiddellijke oorlogsverklaring aan Duitsch
land.
Berlijn, 4 Mei. (W. B.) De U-boot
oorlog wordt door de Rappel als de hoofd
factor van den strijd gekenschetst en door
de geheele Fransche pers met verwijzing
naar de verklaringen van de staatssecreta
rissen von Capelle en Helfferich én naar de
jongste debatten in het Engelsche lagerhuis
met de levendigste bezorgdheid besproken.
Alle bladen eischen de scherpste afweer-
maatregelen en eene krachtige bespoedi
ging van den aanbouw van nieuwe handels
schepen.
B e r 1 ij n, 5 Mei. (W. B.) Door nieuwe
U-bootsuccessen zijn 18 handelsschepen
met in 't geheel 56.000 bruto-registerton
nen inhoud in den grond geboord, waarvan
8 met 24.500 ton in het Engelsche kanaal,
Aan het westelijke front duurde gisteren
de zware strijd vöort in aanvallen en tegen
aanvallen. Volgens het Duitsche bericht zijn
de Engelsche en Fransche aanvallen alle
afgeslagen; het Engelsche hoofdkwartier be
richt hetzelfde van de Duitsche tegenaan
vallen met ééne uitzondering: bij Cherisy en
aan beide zijden van den straatweg Atrecht-
Kamerijk zijn de Engelschen terug moeten
gaan van de in den loop van den dag door
hen bezette stellingen.
Te zamen genomeft, leveren de weder-
zijdsche berichten de bevestiging, dat ook
de vierde aanval bij Atrecht geen door
braak van het Duitsche front heeft gebracht.
Overige* fronten geen nieuws.
Sofia, 4 Mei. (W. B.) De Turksche
grootvizier Talaat Pacha is hier aangeko
men. Er warén groote toebereidselen ge
maakt voor zijne ontvangst.
B e r 1 ij n 4 Mei. (W. B.) De con\misie
voor grondwetsherziening van den rijksdag
is heden tot hare eerste zitting bijeengeko-
end, de Bourbons heeftmen. Er is ingekomen een voorstel van het
geteekend. Zij hebben inderdaad niets ge- j centrum, de vrijzinnigen en de r.ationaal-
leerd en niets vergeten. Na 33 maanden liberalen tot wijziging van de grondwet,
oorlogvoeren wordt waarlijk nog aan Oos- j Daarin wordt verlangd: verantwoordelijkheid
tenrijk de eisch gesteld, dat het alles zal van den rijkskanselier of zijne plaalsvervan-
afstaan wat in November 1914 verkondigd 1 gers aan den rijksdag, benoeming van de of-
werd als prijs voor den vrede; onder bijvoe- ficieren en ambtenaren der marine onder
ging, dat als het dat niet uit eigen beweging j contraseign van den staatssecretaris van het
doet, het woord toekomt aan de generaals rijks marine-departement, verantwoordelijk-
Alexejew en Cadorna. Men zal tegenover heid van dezen aan den rijksdag voor het
hen, die dit verkondigen als de eisch, I bestuur van de oorlogsmarine, benoeming
waaraan moet worden voldaan, niet veelvan de officieren en militaire ambtenaren
verder komen, ols men er op wijst, dat de j ven een contingent ondr contraseign van
Russische en Italiaansche legerbevelhebbersden minister van oorlog, die met uitzonde
in den laatsten tijd zeer weinig van zichring van den Beierschen minister van oorlog
laten merken, zoodot de kans uiterst gering aan den rijksdag verantwoordelijk fs voor het
schijnt, dat zj in <Je toekomst volvoeren watbestuur van het contingent. Verder wordt
gen voor leger en marine in oorlog en vrede
op grond van voorschriften der rijkswet ge
schiedt. Voorts wordt verlangd de indiening
van een wetsontwerp, dat de verantwoorde
lijkheid van den rijkskanselier voor schen
ding van zijne ambtsplichten tegenover een
staatsgerechtshof regelt.
Van sociaal-democratische zijde wordt
voorgesteld te bepalen, dat de rijksdag zal
voortkomen uit algemeene, gelijke en di
recte verkiezingen naar het evenredigheids
stelsel met geheime stemming, waaraan alle
rijks ingezetenen boven de 20 jaar zonder
onderscheid van geslacht moeten deelne
men. Dezelfde bepaling wordt ook als gel
dig verklaard voor de in iederen bondsstaat
en in Elzas-Lotharingen te kiezen volksver
tegenwoordiging.
Er wordt bovendien nog voorgesteld een
artikel 26a in de grondwet op te nemen,
bepalende dat tijdens den duur van een oor
log de rijksdag beschouwd wordt als onafge
broken vergaderd. De commissie besloot in
verband hiermee te behandelen een inder
tijd door Bernstein ingediend voorstel, dat
de toestemming van den rijksdag verlangt
bij het sluiten van verdrogen van bondge
nootschap en bij oorlogsverklaringen en de
verantwoordelijkheid van den rijkskanselier
preciseert door de verklaring, dat de rijks
kanselier moet worden ontslagen, wonneer
de rijksdag dat wil.
De commissie voor de grondwetsherzie
ning heeft, met op de vier stemmen der
conservatieven na, algemeene stemmen be
sloten overeenkomstig het gemeenschappe
lijk voorstel van het centrum, de nationaal-
liberalen en de vrijzinnigen, dat art. 7 ol. 2
v8n de rijksgrondwet als volgt gewijzigd
moet worden: „Besluiten en beschikkingen
van den keizer worden namens het rijk uit
gevaardigd. Om geldig te zijn behoeven zij
het contraseign van den rijkskanselier of
diens plaatsvervanger, die daardoor de ver
antwoordelijkheid tegenover den rijkskanse
lier op zich nemen."
Verder heeft de commissie een voorstel
van dezelfde partijen aangenomen, dat een
wetsontwerp zal worden ingediend tot rege
ling der verantwoordelijkheid van den rijks
kanselier voor schending van zijn ambts
plicht en vaststelling daarvan door een
staatsgerechtshof.
Berlijn, 4 Mei. (W.-B.). Tot ultimo
April is op de zesde oorlogsleening 10.429
millioen mark gestort, zijnde 80.4 pet. van
de inschrijvingen.
Bern, 4 Mei. (W. B.) Blijkens eene offi-
c;eele mededeeling zijn de onderhandelin
gen tusschen de Duitsche en Zwitsersche
gevolmachtigden ten einde gebracht. De ge
sloten overeenkomst, die onderworpen is
aan de ratificatie van de beide regeeringen,
bepanh, dat de op 2 September 1916 ge
sloten overeenkomst, die geldig was tot 30
April 1917, tot 31 Juli 1917 wordt verlengd.
Daardoor is de-levering van steenkolen en
ijzer aan Zwitserland in denzelfden omvang
ais tot dusver voor de eerstvolgende drie
maanden zeker gesteld. Verder is voor de
voornaamste Zwitsersche industrieën, die
zwaar getroffen werden door het Duitsche
invoerverbod, de mogelijkheid verkregen var.
een bevredigenden uitvoer naar Duitsch
land.
B e r 1 ij n, 4 M e i. (W. B.) Ook de sociaal-
deniocrctische meerderheidspartij heeft bij
den rijksraad eene interpellatie ingediend,
waarin zij dc regeering vraagt stelling te
nemen ten aanzien van haar vredespro-
gram.
De overige partijen sloten zich bij geen
van de beide Lnterpellatiën aan.
Par ij s, 4 April. (R.) De permanente
besturende commissie van de socialistische
'partij heeft een beroep gedaan op de partij
federatie om elke deelneming af te wijten
aan de nationale conferentie van de min
zij in de 33 oorlogsmaanden, die wij achterverlangd, dat het toestaan van bezoldigin- heidsfederatiom die as aangekondigd' -
het doel eene houding vast te stellen ten
aanzien van de internationale conferentie,
die in Stockholm door de Nederlandsche
delegatie wordt voorbereid.
Londen, 3 Mei. (R.) Vandervelde, de
voorzitter van het Internationaal Socialis
tisch Bureau, spreekt ten stelligste het be
richt tegen, dat hij met zijn secretaris Huys^
mans naar Stockholm vertrekt, om deel te
nemen aan de socialistische conferentie te
Stockholm op 15 Mei.
De conferentie te Stockholm is bijeenge
roepen uit eigen beweging door de Neder-
Jondsche gedelegeerden, die voor den duur
van den- oorlog waren toegevoegd aan het
uitvoerend comité der Internationale. Noch
de president van het internationale bureau,
noch de twee andoje permanente leden van
het uitvoerend comité, Anseele en Beltrand,
zijn geraadpleegd. Vandervelde zal, inge*
volge een opdracht van de Belgische Arbei
derspartij, niet deelnemen aan de conferen
tie te Stockholm.
W e e n e n; 4 Mei. (W. B.) Volgens de
avondbladen zullen de vertegenwoordigers
van de Duitsche sociaal-democraten in Oos
tenrijk den 12en, ter deelneming aan de
conferentie van de internationale sociaal-
democratie, naar Stockholm vertrekken. Ook
de Czechische sociaal-democratie zal afge
vaardigden zenden.
Budapest, 4 Mei. (W. B.) In de krin
gen van de regeeringspartii verluidt, dot de
leden van de constitutioncele partij graa!
Moritz Esterhazy en graaf Stefan Bethlen
den minister-president graaf Tisza hebben
meegedeeld, dat zij na bespreking met den
leider van hunne partij en met de leiders
van de overige oppositiepartijen om zake
lijke redenen de aanbieding van-den minis
ter-president om in het kabinet te treden,
niet kunnen aannemen.
Stockholm, 4 Mei. (Zweedsch tele-»
groafbureau). De regeering heeft eene voor
dracht ingediend tot invoering van den bur
gerlijken dienstplicht van alle mannelijke en
vrouwelijke staatsburgers tusschen 15 en 60
jaren, die door een besluit van de regeering
kunnen worden opgeroepen.
In beginsel omvat de 'dienstplicht het ge
heele economische levenhij zal echter
voorloopig slechts worden toegepast om hel
gebrek aan hout weg te nemen.
In Petersburg hebben revolutionaire sol
daten-troepen, die met roode vaandels ver
schenen voor het gebouw, dat als zetel dien!
van de voorloopige regeering, het ontslag
geëischt van den minister van buitenland^
sche zaken Miljoekow, die nog juist weef
zich heeft doen kennen als een tegenstarw
der van het sluiten van een afzonderlijken
vrede door Rusland.
B e r 1 ij n 4 Mei. (W. B.) In den land
dag van Finland heeft den 20en April dö
president van den senaat, Tokoi, een rede
gehouden, waarin hij zich uitsprak over de
kwestie van de zelfstandigheid van Finland.
Na een terugblik te hebben geworpen op
den langen onheilvollen tijd, dien Finland
onder den druk der Russifiseerings-politiek
heeft doorgemaakt, herinnerde hij er aan,
dat zeer. vele voorstellen van den Landdag,
waarin tegen deze ongerechtigheid protest
wercf aangeleekend, ter zijde werden gelegd.
Gedurende den oorlog was men er in Fin
land algemeen van overtuigd, dat een over*
winning von Rusland een ramp voor Fin
land zou beteekenen. Aan deze omstandig*
heid is het ook toe te schrijven, dat meniga
vaderlandslievende jonge man het zijn plicht
achtte, zijn krachten in dienst van den
vijand van Rusland te stellen, daar men aan
nam, dat hierdoor voor Finland de vrijheid
kon worden veroverd.
Over de toekomst van Finland liet Tokoi
zich als volgt uit:
De gtnsche ontwikkeling van ons volk,
zijn verleden en zijn historie toonen aan,
dat Finland's volk er rijp voor is een zelf
standig volk te worden, dat over zijne eigen
aangelegenheden in volledige zelfstandig
heid beslist. De gansche ontwikkeling van
onze cuituur voltrok zich in het leeken van
de zelfstandigheid onzer economische ont
wikkeling en onze maatschappelijke orde
verschilt zoodanig van cl ie van Rusland, dat
er geen sprake van zijn kan, dat tusschen
beiden een zoodanig verband kan bestaan,
dat de eene of de andere daaronder zou
moeten lijden. Ik vertrouw, dat hel recht
om zelf zijn lot te bepalen, de grondslag var*
de zelfstandigheid van het Fir.sche volk, op
een vasten bodem staat. Het is onze plicht
dit recht krachtig en consequent te ontwik
kelen, opdat de zelfstandiijieid van het Fin-
sche volk reeds in de naaste toekomst ge
waarborgd zij.
