buitenland" fetpiuteton. DE E EM LAN DER". Donderdag 24 Mei 1917. Strijdende Zielen. N° 274 15"* Jaargang. Sfeelit voorbeeld. Hoofdredacties MARIE VAN VERSENDAAu Mr, D. J. VAN SCHAARDENBURO. Uitgevers: VALKHOFF a Co, ABONNEMENTSPRIJS. 5er mymden voor Amersfoortf 1.30, Idem franco per post1.80* Per week (met gratis verzekering tegen ongelukken} - 0»ld&« Afzonderlijke nummers - 0.05. Wekelijksoh bijvoegsel „D* Holland sch* Huisvrouw" (onder redactie van Tbérène Hoven) per 3. mnd. 50 ct8. Wekol^ksch bijvoegsel „Wtrtldrtvlte" per 3 mnd, 53 ois. Bureaus UTRECHTSCH ESTRAAT 46. Intercomm. Telefoonnummer 66. PRIJS DER AD VERTEN TIÉN Van 1-5 regel»f o.S». Alko regel meer.. t< 40.15# Dionstaanbiodingon 1—5 regels0.5O. Groote lettors naar plaatsruimte. Voor liandol en bedrijt bestaan zoor voordoeligo bepalingen tot hot herhaald advortooron in dit Blad, bii aboungment. Eene circulaire, bevattende de voorsvaarden, wordt op aanvraag toogozondon. Het Verbond der Vrijzinnigen zal weldra •'n einde nemen. Onder het oude kiesstelsel was de Concen tratie 'n politieke noodzakelijkheid. Zoolang het ging om de helft 4- 1 moesten onze 7 par tijen, van welke niet één meer dan 30 der kiezers achter zich had, wel hun heil zoeken in coalities en concentraties; bij invoering van het evenredige stelsel komt elke groep lot haar recht, ja wordt het, om van zuiver poli tieke overwegingen maar te zwijgen, voor de vrijzinnigen zelfs voordecliger om b ij de stembus elk op zich zelf op te treden en niet in 'n bondgenootschap dat aan do beide uiterste vleugels menigen kiezer naar de tegenpartijen zou drijven. Er zijn er, die zich nog te veel blind staren op het tol heden zeer zeker toepasselijke „eendracht maakt macht" De toekomst ech ter zal leeren dat voorlaan hel „gelrennt marschieren, vereint schlagen" gelden moet. Toch is daè»voor sommige vrijzinnigen 'n ge vaarlijke leuze. Dat „gescheiden optrekken" klinkt hun zoo aangenaam in de ooren, dat zij de rest geheel vergeten. Dat zien wij nu zelfs in de officiëelc weekbladen der vrijzin nige partijen. Nauwelijks is het gr op te woord van verbre king der concentratie gesproken, of het" ge harrewar begint alweer. De hatelijkheden zijn er niet uit de lucht en er wordt 'n toon tegen over elkaar aangeslagen alsof men van bond genooten' geslagen vijanden geworden was. Dat is toch geenszins het geval. Is eenmaal de stembusstrijd gestreden naar wij hopen met voor alle vrijzinnige groepen even groot succes dan heeft men elkaar weer even hard noodig als vporhecn. Geen der vrijzinnige groepen toch behoeft zich eenige illusie te maken dat zij op zich zelf sterk genoeg uit den strijd zal treden om 'n geheel zelfstandige rol te spelen. Zeker, 't is .veel aangenamer 'n onafhankelijke, zij het ook vrij onvruchtbare oppositie te voeren dan zelf de verantwoordelijkheid op zich te nemqn; maar wie overtuigd is dat 's lands belang voortzetting van het regeeringsbeleid langs vrijzinnige banen eischt en hoe kan imen zonder die overtuiging vrijzinnig zijn?), zal toch begrijpen dat men ten slotte weer zij aan zij moet staan. Waartoe dan die bedekte of openlijke hate lijkheden? Zijn soms de twee andere vrijzin nige groepen d e groote vijand dien men be strijden moet? Of bestaan er misschien nog Ti paar andere tegenstanders die vjel zoo ge vaarlijk zijn? Want dat dezen 'n wapenstil stand zullen aanbieden om den vrijzinnigen gelegenheid tc geven hunne krakeelljes uit te vechten is weinig waarschijnlijk. En wat denkt men eigenlijk met dat onder linge bestoken te bereiken? De volgelingen van de andere groep zal men stellig niet met azijn voor zich winnen; en de twijfelaars zul len zich het meest aangetrokken gevoelen lot die groep welke zich het sympathiekst ge- "drapgt. Succes zal ten slotte slechts die groep heb ben welke het overtuigendst eigen beginselen en eigen program te verdedigen weet en prac- Hsch het nuttigst werk tot stand brengt. Want nog altijd gaal er meer lokkende kracht uit van goede daden dan van woorden en mooie beginselen. Heeft men dan ook nog onweerstaanbare behoefte om van'tijd tol lijd politieke vinnigr heidjes le ventileeren, och dat men daarvoor dan niet bij voorkeur z'n geestverwante doch liever z'n principiéele tegenstanders uitkieze. Dan is het althans zoo hel binnen de perken blijft, n minder gevaarlijk vermaak. De leidslieden moesten 'n beter voorbeeld geven; het zou hun straks als men elkaar weer noodig heeft, wel eens kunnen berouwen de hartstochten onder hun volgelingen opge wekt te hebben. Politiek Overzicht De financieele factor in den wereldstrijd. In den financieelen steun, dien het aan de Entente-mogendheden verleent, gaat Amerika met groote vrijgevigheid te werk. Aile oorlogvoerenden kunnen het geld krij gen, dat zij noodig hebben tot bestrijding van de oorlogskosten, en het is den geld gever niet om winstbejag te doen; hij ver schaft hun het geld tegen de rente, die hij zelf moet betalen, zonder er iets op te leg gen. Maar ook zonder dat legt deze Mak hem geene windeieren, ook niet in financieel op zicht. Men kan dat zien uit eene opmerking van den secretaris van het Britsche depar tement van financiën Sir Samuel Lever, die zijne groote ingenomenheid er over uil- drukte, dat de Amerikaansche regeering dp geallieerden „in hunne financieele moeie- lijkheden" te hulp komt, en daaraan toe voegde, dat deze ondersteuniing tevens ook het Amerikaansche volk ten goede komt, om dat de geleende gelden in Amerika uitgege ven worden. Engeland alleen doet daar da gelijks uitgaven tot een bedrag van 7 mil- lioen dollars. Ook Rusland krijgt zijn deel van den Ame- rikaanschen millioenenregen. Alleen worden er voorzorgen genomen, dat het geld, dat Rusland krijgt, werkelijk voor oorlogsdoel einden wordt besteed. Blijkens een bericht van de Londensche Morning Post uit New- York, is de Russische regeering er van in kennis gesteld, dat verdere geldelijke bedra gen, als dat noodig is, tot hare beschikking zullen worden gesteld, echter onder voor waarde, dat Rusland niet afzonderlijk vrede zal sluiten en dat de gelden uitslui tend worden aangewend voor militaire doel einden, om den oorlog tegen Duitschland voort te zetten. Indien Rusland zonder de toestemming van ziine bondgenooten in Europa of van de Vereenigde Staten vrede mocht sluiten, zou de financieele over eenkomst aanstonds vervallen. Deze mededeeling werpt een zeer opmer kelijk licht op de berichten, die ons berei ken over de gebeurtenissen in Petersburg. Daar doet zich, sedert de revolutie in Ma.art het czarisme heeft weggevaagd, een elemen tair verlangen naar vrede gelden. De vredes beweging, die haar orgaan heeft in den raad van arbeiders-en soldaien-algevaar- digden, dringt de oorlogspartij meer en meer terug. Zij heeft een en andermaal de voor- loopige regeering gedwongen over het oor logsdoel verklaringen af te leggen, die den wensch uitdrukken om tot een vrede te ko men, beantwoordende aan deze eischen, dat alle veroveringsoogmerken worden prijs gegeven, het eigen land niet wordt verne derd en een duurzame vredestoestand wordt verkregen in den internationaal-pacifisti- schen zin van het woord. Ten slotte is eene wijziging gebracht in. de samenstelling van de voorloopige regeering, waardoor Miljoe- kow en Goetschkow, de hoofden van de oor logspartij, uit de regeering verwijderd zijn, en aan den arbeiders- en soldatenraad recht streeks een gewichtige invloed op de re geering is verzekerd, maar tevens op hem een deel van de verantwoordelijkheid voor het regeeringsbeleid is gelegd. Men zou kunnen meenen, dat hiermee een grondslag is gelegd, die toelaat met alle kracht op den vrede aan le sturen. Daarmee moet men echter voorzichtig zijn. In de ver klaring, waarmee de nieuwe voorloopige re geering is opgetreden, wordt over de wijze waarop zij zich voorstelt werkzaam te ziin, gezegd „In de b.uitenlandsche politiek wijst de voorloopige regeering in overeenstem ming met het geheele volk elke gedachte van een afzonderlijken vrede af en stelt zich openlijk als-doel het verkrijgen van een al- gemeenen vrede, die noch eene beheer- sching van andere volken, noch eene beslag legging op hunne nai'onale goederen, noch eene gewelddadige toeëigening van gebied van een ander beoogt van een vrede zonder veroveringen en zonder schadevergoedingen op den grondslag var*, het recht van zelfbe paling der vólken. In de vaste overtuiging, dat de val van de re r eering van den czaar en de bevestiging van de democratische be ginselen in de finnen- en buitenlandsche politiek voor de verbonden democratien nieuwe waarborgen voor een duurzamen vrede en voor de broederschap der volken hebben verschaft, zal'de voorloopige regee ring stappen ondernemen om eene overeen komst met de bondgenooten op den grond- siA van de verklaring van den 9en April voor te bereiden. Overtuigd, dat eene ne derlaag van Rusland en zijne bondgenooten niet alleen een bron van het grootste onge luk voor het volk zou zijn, maar ook het "'.ui ten van een wereldvrede op de boven ge noemde grondslagen zou verschuiven of on mogelijk zou maken, gelooft de voorloopige regeering vast, dat het revolutionaire leger van Rusland niet zal toelaten, dat de Duit- sche troepen onze westelijke bondgenooten vernietigen, om zich dan op ons te werpen met de geheele macht van hunne wapenen.' Het is duidelijk, dat deze verklaring op twee gedachten hinkt. Als einddoel wordt de gedachte verkondigd van den algemee- nen vrede, steunende op de grondslagen, die vroeger reeds daarvoor zijn aangegeven. Maar als het doel, dat het naast voor de hand ligt, wordt verkondigd, dat moet wóraèn gSICr^d, ief dst Ruslands bondge nooten nief dpor Duitschland worden vernietigd. Daarom wordt het denkbeeld om afzonderlijk met Duitschland vrede te sluiten, afgewezener wordt aangekon digd. dat de versterking van de militaire macht van het leger, de offensieve zoowel als de defensieve, de gewichtigste taak van de voorloopige regeering zal vormen. En het geld, dat daarvoor noodig is, zal Amerika verschaffen. De oorlog, B e r 1 ij n, 2 3 Mei. (W. B.) Onze U-boo ten in de Middellandsche zee hebben we derom een groot aantal stoomschepen en zeilschepen met een gezamenlijken inhoud var. 53.000 bruto-registertonnen tot zinken gebracht. In den Atlantischen oceaan en dé Noordzee zijn vier schepen en vijf zeilsche pen in den grond geboord met 17.200 ton vrachtruimte. Berlijn, 24 Mei. Door nieuwe U-boot successen in den Atlantischen oceaan zijn 22.500 ton vrachtruimte in den grond ge boord. Onder de tot zinken gebrachte sche pen zijn drie groote bewapende stoomsche pen, welker gezagvoerders gevangen zijn ge nomen. Christiania, 23 Mei. (W. B.) Het vice-consulaat* in Lerwick bericht, dat het in Drontheim thuisbehoorende stoomschip Arnfinn Jarl, groot 1097 ton, den 20en Mei in de Noordzee in den grond geboord is. De bemanning is in Lerwick aan land gebracht. Londen, 23 Mei. (R.) De Morning Post bericht uit Parijs; Een bijzondere cor respondent van de Temps is in Londen ont vangen door lord Milner, die het vraagstuk van den duikbootoorlog met hem besproken heeft en hem verzekerde, dat de toestand in Engeland niet kritiek zou worden, zelfs wan neer het aantal thans wekelijks in den grond geboorde schepen niet verminderd werd. Lord Milner zeide: Ik geloof, dat de dag niet vèr af is waarop wij de duikbooten meester zijn, zooals wij de Zeppelins en al de ver dere helsche machines, die door de Duit- schersin dezen oorlog zijn gebruikt, mees ter geworden zijn. In ieder geval bedreigen de duikbooten slechts ons gerief, niet ons bestaan en onze macht om den oorlog voort te zetten. Noch in dit jaar, noch in het vol gende jaar zullen de Duitschers in staat zijn ons te dwingen eene krachtige oorlogvoe ring op te geven. Londen, 2 3 M e i. (R.) Blijkens de laatste weekopgave van de admiraliteit zijn in de Engelsche havens 2664 schepen aan gekomen en 2759 vertrokken. 18 schepen boven de 1600 ton en 9 daar beneden zijn tot zinken gebracht, 9 zonder succes aange-, vallen, drie visschersschepen gezonken. De berichten van de oorlogstooneelen melden niets van eenig belang, behalve dat aan het Isonzofront sints het middaguur van gisteren een infanterieslag aan den gang is op het Karslplatéau. Bij de hervatting der zittingen van he# Fransche parlement heeft mïnlster-pre3:denf Ribot eene verklaring afgelegdwaaruit, blijkt, dat het standpunt van de Fransche regeering tegenover het herstel van den vrede onveranderd hetzelfde is. De Fron- sche vrede zal, volgens de omschrijving d?6 Havas geeft van de woorden van den eersten minister, moeten brengen: het hei stel, ver schuldigd aan de volken die de slachcoffers van den Duitschen overval en overstrooming zijn geweest, den ongeschonden wedei op bouw van het vaderland en de bill.jkheid en gerechtigheid weer op den troon in de wereld. Washington, 23 Mei. (R.) De nieu we Russische minister van buitenlandsche zaken Terestsjenko heeft eene nota overge seind, waarin hij aan hot staatsdepartement verzekert, dat de Russische democratie be zield is met een grooten geest van solidari teit tegenover de Vereenigde Staten. Na te hebben' gezegd, dat de Amerikaansche repu bliek, aan hare Iraditiën van vrijheid ge trouw, de zaak van de coalitie tot verclcdh ging van de gerechtigheid heeft omhelsd, gaat hij aldus verder: Evenals de Vereenigdo Staten, streeft het bevrijde Rusland niet naar verovering of eenig begeerig doel in dezen strijd. De oorlog moet worden voortgezet om de vrijheid van de volken te verzekeren en de wereldvrijheid te verkrijgen en een duur zamen vrede, effectief gewaarborgd tegen alle latere aanvallen. Het verheugt mij te be vinden, dat de verheven beginselen, die zoo welsprekend zijn uitgedrukt in Amerika, een warmen en eenstemmigen weerklonk op wekten in het vrije Rusland, dat nu meester is van zijn lot. In Hongarije heeft het kabinet-Tisza ont slag verzocht en gekregen om redenen van bin.nenlandsche politiek. Christiania, 23 Mei. (R.) In de zit ting van de storting van gister diende een lid eene interpellatie in welke maatregelen *de regeering dacht te nemen betreffende het opbrengen van het Noorweegsche post- stoomschip Harold Haarfager cn van hot in de Noorweegsche kustvaart varende stoom schip Thorsun Trak en verder wat de regee ring dacht te ondernemen om te verhinderen, dat de Noorweegsche kustvaart zou over gaan aan buitenlandsche maatschappijen. Een ander lid- richtte tot den minister van justitie de vraag, waarom en met welk recht de namen van personen, die wegens spio nage aangeklaagd of veroordeeld zijn, ge heim gehouden worden. Parijs, 2 4 Mei. (R.) Viviani en Joffre zijn uit Amerika teruggekeerd. Zij hadden eene warme ontvangst. Washington, 23 Mei. (R.) De vier leden van de Russische missie naar de Ver eenigde Staten zijn behouden hier aangeko men. Londen, 23 Mei. (R.) Het wetsont werp, dat de wijzigingen in de kiesrecht regeling bevat waarover in eene conferentie Schoon niets zoo kostbaar is als "de tijd, vordt niets zoozeer verspild. Roman van IIe 1 ene Dickmar. Geautoriseerde vertaling uit het Noorsch" door A. 31. VAN DER LINDEN-VAN EDEN. 5 Sigrid antwoordde op Ragnhilds laatste woorden: „Ja, dat vind ik erg prettig voor je, Ragnliild en het komt zeker wel omdat Richard en Harald in zulke verschillende levensbetrekkingen zijn. geplaatst, omdat Richard meer een man van zaken is, misschien ook een weinig..." „Ja, natuurlijk, dat begrijp ik heel goed." Ragnhild was dadelijk weer zachter gestemd. Want inwendig was zij het geheel met Richard eens en deze bezoeken van TIarald's vrienden en collega's door wie hij zoo ge waardeerd werd als schrijver en leeraar vond ze in haar hart „gruwelijk vervelend" «ooals zij gewoon was te zeggen. En nooit zou zij dien éénen keer vergeten, toen zij deze vrienden bij zich aan huis moest ontvangen. Wat had zij zich een moeite gege ven, de tafel met bloemen versierd, zich zelve en de kamer mooi gemaakt en zij waren gekomen en waren aan tafel gaan zitten zon der er eenige notitie van te nemen! Haar tafelheer had niet veel met haar gepraat. Nu ja, gepraat had hij genoeg over politiek cn boeken en socialisten, dingen waar zij geen zier om gaf. -En na tafel hadden zij zich in Harald's kamer teruggetrokken en haar ver der den gehcelen avond aan haar lot overge- lalen. Ragnhild had zich voorgenomen in stilte wel te zullen- zorgen dat zulke avonden zich niet dikwijls zouden herhalen! Zij hield meer van de kleine dineetjes bij Richard waar dc dames in mooie'toiletten kwamen en de heeren op allerlei manieren toonden dat zij haar bewonderden. Het w a s *r misschien een beetje stijf maar zij hadden ten minste dén tact om over iets te spreken, waaraan ieder in het gezelschap deel kon nemen. „Ik moet je zeggen. Sigri^," zei ze, na een kleine pauze, op een toon, die opeens eenige graden vertrouwelijker was gewor den... „dat naar mijn meening, het wel wat de schuld van mijn schoonmoeder is, dat Harald niet luistert naar anderen, bijv. naar wat Richard zegt, maar bij zijn eigen meenin- gen, zijn eigen ideeën, staan blijft. De wederzijdsebe vergoding daar in Holle- garden is meer dan erg. Mijn schoonmoeder cn Harald, ze zijn één; ze gelijken in en uit wendig op elkaar. Ik vind het ook geen pretje iederen Zondag bij moeder te zitten maar daar is niets aan te veranderen, Harald slaat in dit opzicht Yast op zijn stuk!'' „Maar je moet niet vergeten dat de oude mevrouw Lassen verlamd is en nooit buitens huis komt, Ragnhild," zei Sigrid vergoelijkend. „Ben jij iederen Zondag bij je ouders?" vroeg Ragnhild scherp. „Ja, natuurlijk of zij komen bij ons." „Maar Richard?': ze begreep opeens dal ze daar aan een beter adres was. „Je weet dat mijn ouders Richard's pleeg ouders zijn. daarbij behoort hij tot onze naaste familie. Wij zijn het hierin volmaakt eens en bijna altijd gaan wij samen, .alleen een enkele maal gaat hij liever wandelen en bij heeft gelijk, want wanneer een man iederen dag op -liet kantoor zit, ten minste denTieclcn voormiddag, dan heeft hij 's Zondags wel eens behoefte aan frisschc lucht... Maar hij ver hindert mij nooit cr heen te gaan. integen deel," zei ze, met opgetogenheid. Maar Ragnhild had niet naar dc laatste woorden van Sigrid geluisterd Zij was geheel verdiept in haar eigen grieven. „Nu, ik vind liet toch al te dwaas van Harald, die anders zoo goed en gemakkelijk is, dal hij er mij toe dwingen wil.. In de week behoef je er niet heen te gaan, wanneer je er geen lust in hebl. zegt hij" er verscheen nu een harde, spottende glimlach om den ver raderlijken mond „maar je weet niet hoe saai het is, Sigrid, om van 3 uur af op een vierde étage tc zitten staren naar den klok van dc Uraniênborgkerk, hoe de wijzers van het uurwerk ongcloofelijk langzaam voort kruipen... En dan dat praten over dc school cn nog eens dc school. Dé opvoeding van meisjes, dat is natuurlijk het stokpaardje van moeder, omdat Harald's .school toevallig een meisjesschool is. En altijd is er iets dat zij welen wil. De vorige week was het over een he'el bijzondere ventilatie waarover zij gelezen had. Om nog niet eens te spreken over alles, wat Harald in tijdschriften cn kranten schrijft. Zoo .gebeurt liet soms dal ik alles op nieuw moet aanhooren; want thuis leest Harald mij voor wat hij schrijft, ten minste als ik hem niet verzoek om cr van verschoond le blij ven... En is Hans thuis dan moeten wij 's avonds whisten en is bij niet thuis hij is nog zoo jong en neemt niets geen notitie van je, dat ik maar blij ben als Iiij_ weg is dan zijn er weer andere vervelende dingen moeder wil altijd over Harald's jeugd praten, toen zij op Lofoten woonde, waar haar man predikant was alle ongcloofclijke dingen die hij zei cn deed, worden opgehaald... En je begrijpt, Sigrid, dal dit alles heel vervelend is." Toen Ragnhild legen vier uur met Sigrid en Richard thuis kwam was zij vroolijk cn opgewekt ep zij nam hel heel kalm op dat Harald alleen aan tafel zat cn niets anders zei dan „dal hij wel begreep, dat hel z.ekcr bijzonder dringende dingen waren, die haar gedwongen hadden zoo lang weg tc blijven Zij hoorde aan den loon waarop hij spruk, dat hij ontstemd was. Maar daar zij haar hart nu eens goed gelucht hnd cn het prettig had gehad, deed zij, alsof zij dit niet merkte. Zij wist immers, dat hij liecl spoedig weer even vriendelijk zou zijn, dc arme man. III. Ragnhild stond voor haar toilettafel in dc slaapkamer cn was bezig zich tc klodden voor het groote diner. Zij had juist den lichlblauwcn, zijden japon aangetrokken, en Gurine deed al haar best om alle drukknoopjes tc doen sluiten, wat voor haar een heel ding was. Bovendien had zij vandaag iels in het ge laal van haar mevrouw opgemerkt waardoor hei haar raadzaam scheen om vooral-miel te veel van haar geduld te vergen. Maar dal maakte Gurine juist zenuwachtig cn daardoor werden haar stijve vingers cr niet vlugger op; hé, zij, werden zoo klam cn vochtig (lat zij ze nu cn dan aan haar zakdoek moest afvegen! En daar ging nu ook nog dc lelefoonbcl! Het was Harald, die vandaag niet met zijn vrouw naar het diner kon gaan er was een vergadering, die hij moest bijwonen door een misverstand had hij cr niet eerder van gcweUyi hij zou dus van middag in dc stad eten en niet vóór van avond thuiskomen. Kom, dat ontbrak er nog maar aan dat ontbrak cr nog aan! Dit was nu de derde keer, dat Ilarald verhindering had, wanneer ze ergens dinecren moesten natuurlijk juist bij die menschcn, waar hij behoorde te komen het was onverdragelijk, vooral omdat cr uit bleek hoe weinig hij om haar dacht... En nu vandaag, bij Consul Holms, haar vader's oucicn vriend cn een lid van één der aanzien lijkste families een van de rijksten van de stad! Het zou op die manier de menschcn gauw gaan vervelen hen te inviteeren cn dan zoo op het laatste oogenblik Neen, Harald kende zijn wereld niet. dat begreep zij nu meer cn meer! Ragnhild was zeer ontstemdZij liep met haastigen tred dc kamer op en neer en had moeite om niet in tranen uit tc barsten, Gurine, ga naar beneden naar de MivilleS en vraag of ik met hen mee kan rijden cn telefoneer naar den stalhouder om het rijtuig af te zeggen kom dan terug cn zie dat jé eindelijk met het kleedcn klaar komt." (Wordt vervolgd.j

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1917 | | pagina 1