BINNENLAND.
KOLONIËN.
iivan vertegenwoordigers van alle partijen
{overeenstemming is verkregen,^ is in de
[tweede lezing aangenomen met 329 tegen
40 stemmen.
Londen, 23 Mei. (R.) De munitie
minister maakt bekend, dat het oorlogskabi
net, met het oog op Amerika's deelneming
aan den oorlog, bepaald heelt, dat het niet
langer noodig is voort te gaan met de op
richting van de groote fabriek van ontplof
bare stoffen, die thans bij Bristol in aan
bouw is. Er is bevel gegeven het werk daar
te staken. Dit is van beteekenis als een aan
wijzing van het vertrouwen der regeering in
de instandhouding der scheepvaart-verbin
dingen.
N e w-7 o r k, 2 3 M e i. (R.) De Canadian
Pacific spoorwegmaatschappij heeft voor
«en millioen dollars ingeschreven op de
oorlogsleening van de Vereenigde Staten.
.Washington, 2 4 Mei. (RStaats
secretaris Lansing heeft bekend gemaakt,
dat geen paspoorten zullen worden uitge
reikt aan personen, die de socialistische vre
desconferentie wenschen bij te wonen.
Christianie, 23 Mei. (WD.) Öiij-
kens een telegram van Morgenbladet uit
Manchester doet zich daar de katoen-
schaarschte zeer voelen.
Verspreide Berlohten.
Weenen, 2 3 M e i. (Corr.-bur.) H.H.
M.M. zijn heden morgen met den Ooster-
6poorweg vertrokken naar Gyangyies, wel
ke stad door een brand zwaar is getroffen.
Budapest, 24 Mei. (W. B.) Door
een officieel onderzoek is gebleken, dat bij
den brand in Gyöngyos van de 2900 hui
zen meer dan 1200 volledig zijn afgebrand.
De schade zal meer dan 30 millioen kronen
bedragen. Het aantal slachtoffers aan doo-
den bedraagt 14.
Oost-In dffi
Indisch nieuws.
Blijkens een telegram van het Ned.-
Ind. Pers-Agentschap is te Djokja overleden
Pangeran Noto Wirodjo, hoofd van de Pan-
koealanden-familie. De overledene, die den
leeftijd van 60 jaren bereikte, was vader van
vijf zonen, die thans in Nederland studeeren,
onder hen de dichter Raden Mar Noto Soe-
roto.
Kameroverzicht.
Tweede Kamer.
In de zitting van Woensdag werd voortge
zet het debat over de
Interpellatie-Marchant
•betreffende de tijdelijke voorziening in de
crisis aan het departement van oorlog en-
de oproeping van de landstormklasse 1908.
De interpellant acht zoowel politiek als
technisch het antwoord der regeering be
denkelijk en onbevredigend. Minister Ram-
bonnet heeft aan de Landstormwet uitvoe
ring gegeven in strijdt met haar geest, door
meer landstormers op te roepen dan voor
aflossing noodig waren. Het politieke ant
woord der regeering heeft spr. bevestigd In
de opvatting, dat de regeering welbewust
'het conflict met de Kamer heeft bestendigd.
De premier zweeg op 10 Mei, ofschoon hij
wist dat hij het lot van 's sprekers motie in
handen had. Minister Bosboom moest ech
ter aan het experiment van de Kamer wor
den onderworpen. En het kabinet heeft wel
bewust herstel van het conflict met de Ka
mer onmogelijk gemaakt en zich niet ge
stoord aan de beteekenis van de motie, op
10 Mei aangenomen, dat, de Kamer zich
niet door regeering wil laten opzijschuiven.
Spr. bestrijdt de opvatting van den pre
mier van de ministerieele verantwoordelijk
heid. In normale tijden zou de Kamer ge
noodzaakt zijn haar positie onder alle om
standigheden te handhaven. De noodzake
lijkheid der continuiteit van het regeerings-
beleid tegenover het buitenland eischt ech
ter een beperking tot protest. Bukken voor
deze noodzakelijkheid is echter het eenige
motief voor spr. en zijn politieke vrienden
om geen uitspraak van de Kamer uit te lok
ken.
De heer N o 1 n s betoogt, dat de moties
der Kamer niet de beteekenis hebben van
wenschen welke moeten worden opgevolgd,
en dat de heer Marchant niet mag spreken
van een conflict tusschen het kabinet en de
Kamer, doch alleen van een conflict tus
schen hen die zijn opvatting deelen en het
kabinet.
De heer Schaper kan zich grootendeels
aansluiten bij de rede van den heer Mar
chant en is het zakelijk met dezen eens. Hij
waarschuwt de regeering, dat de toekomsti
ge neutrale periode niet supra-militaristisch
mag zijn.
De heer Duymaer van Twist be
toogde, dat de oproeping der landstormklas
se 1908 zonder bezwaar achterwege had
kunnen blijven. Hij meent, dat de regeering
luchthartig heeft gehandeld.
De heer De Monté Verloren ver
duidelijkt de motiveering zijner stem over
de tweede motie-Marchant. Hij meent, dat
toevoeging van nieuwe manschappen ge
schiedt in zóó snel tempo, dat het legerbe
stuur het niet kan verduwen.
De heer Ter Laan (den Haag) bestrijdt
uitvoerig de motieven van minister Rambon-
het voor de oproeping van de landstorm
klasse 1908. Z. i. zou de militielichting
S918 veel vlugger kunnen worden opgeroe
pen en zou een breuk met de Kamer alleen
rijn te vermijden als de regeering de hoofd-
massa der klasse 1908 zou willen thuis
laten.
Minister Cort van der Linden re
pliceert. Hij betoogt opnieuw, dat ingrijpen
zijnerzijds op 10 Mei misschien wel het mi
nisterieel leven van den heer Bosboom zou
he':ben verlengd, doch niet diens' gezag,
Y< lk de minister zelf geschokt voelde,
Z' ebben hersteld. Hij wijst er verder op
dat een conflict alleen bestaat als de Kamer
uitspraak heeft gedaan. Hij zou voor zich
zelf den steun, aangeboden op de wijze als
den heer Marchant zulks deed, niet begee-
ren hij aanvaardt dien steun dan ook alleen
omdat het in het belang van het land is dat
de regeering haar taak blijft vervullen.
Minister Rambonnet repliceert.
De heer Marchant dupliceert.
De heer Schaper repliceert, evenals de
heer Nolens en Minister Rambonnet.
Te 4 uur 15 worden de notulen gelezen
en wordt de vergadering gesloten.
Berichten.
De Staatscourant van 23 Mei bevat o. a.
de volgende Kon. besluiten:
benoemd tot burgemeester van Nieuwen-
hagcn J. W. M. Loyson;
benoamd tot directeur en lccrnar ecner te
I Appingadam te vestigen R. Li. B. S. met
5-jarigen cursus dr. J. W. Beekman, thans
leeraar aan de R. H. B. S. te Groningen;
op verzoek eervol ontslagen met dank voor
de langdurige en goede diensten L. J. C. Vuijk,
commissaris van politie te Rotterdam;
op verzoek eervol ontslagen wegens vol
brachte dienst de Oost-Indische ambtenaar J.
de Vriend, laatstelijk lithograaf, burgerlijk
ambtenaar aan een topografische inrichting
te Weltevreden, thans hier te lande vertoe
vend.
De Koningin heeft de heer De Groot,
die 4 jaar leider van het Leger des Heils in
Nederl.-Indië is geweest en thans leider van
het Leger des Heils in Japan is, ontvangen.
Het onderhoud duurde ruim een uur.
Prins Hendrik te Rotterdam.
Nadat de Prins Dinsdag een bezoek had ge
bracht aan den Hoek van Holland, waarna
bij per boot naar Rotterdam was gekomen,
om bij den burgemeester te dineeren, woon
de Z. K. H. de voorstelling bij in den Groo-
ten Schouwburg, waar drie blijspelen gege
ven werden. Voorts werd door mevrouw Tar-
taud voorgedragen „Die Wallfahrt nach Ke
velaar" en daarna nog het „Lied van een
koningsvrouwe". Zij kreeg een bloemen
hulde.
De Prins kwam te 9 uur en bleef tot het
einde. Bij zijn komst was hij door het pu
bliek staande ontvangen en met de volks
liederen begroet.
Gezantschap spost te Stock
holm. Naar wij vernemen is bestemd om
binnenkort te worden benoemd tot buitenge
woon gezant en gevolmachtigd Minister van
Nederland te Stockholm, ook voor de overige
Scandinavische Rijken, jhr. dr. C. G. W. F. van
Vredcnburgh, laatstelijk Nederlandsch gezant
te Boecarest, doch die sedert eenigen tijd dien
post verlaten heeft en werkzaam is te Berlijn,
in verband met de opdracht aan het Neder-
landsche gezantschap aldaar van de beharti
ging der belangen van de Engelsche onder
danen in Duitschland.
De definitieve bezetting van den gezant-
schapspost te Stockholm, welke nog vaceerde
sedert de vorige gezant, mr. Graaf van Lim
burg Stirum, tot Gouverneur-Generaal van
Nederl. Indië werd benoemd, zal dus thans
eerlang haar beslag krijgen. Tot heden wordt
het gezantschap bij de Scandinavische Rijken
zooals men zal welen, .tijdelijk beheerd door
den gezantschapssecretaris jhr. mr. dr. W.
H. de Beaufort, als tijdelijk zaakgelastigde.
Burgemeesters in Limburg.
Naar het „Zuiden" verneemt, zouden in
Limburg niet minder dan twintig burge
meesters ernstig er over nadenken, om hun
ambt neer te leggen, omdat het ambt hun
te zwaar wordt.
liet vertrek van Hr. Ms. „Ze e-
1 a n d" naar Nederlandsch Indië, via Amerika,
is thans, naar wij vernemen, vastgesteld op
Donderdag 7 Juni, of zooveel later als noodig
mocht blijken.
Nederland en de oorlog.
Onze scheepvaart.
Te Amsterdam is aangekomen het stoom
schip „Stella", van de Kon. Ned. Stoom
boot-Mij., dat van Antofagasta en van Caleta
Coloso kwam. De lading bestond uit 35,092
zakken nitraat, bestemd voor de Kunstmest-
commissie.
Het Nederlandsche stoomschip Wieldrecht
is hedennacht van Amerika te IJmuiden
binnengekomen met petroleum. Het stoom
schip Mijdrecht, eveneens met petroleum,
kan heden binnenkomen.
Opvordering: van schepen.
Naar wij vernemen heeft de Minister
van Landbouw; Nijverheid en Handel krach
tens de schepenvorderingswet telegrafisch
een 22-tal schepen gerequireerd, om in bal
last uit te varen ten einde via Halifax in de
Vereenigde Staten graan voor de Regee
ring te gaan halen. Deze schepen, welke te
zamen ongeveer honderdduizend ton graan
kunnen vervoeren zijn:
de Clio, de Vesta en de Bacchus van de
Koninklijke Stoomboot Maatschappij; de
Soestdijk en de Zuiderdijk van de Holland-
Amerika* Lijn; de Winterswijk van de firma
Erhardt en Dekker te Rotterdam; de Java
en de Borneo van de maatschappij Neder
land; de Rijndijk van de firma Solleveld
van de Meer en Van Hattem, te Rotterdam;
de Texel van de maatschappij „Triton"; de
Besoeki van de Rotterdamsche Lloyd; de
Phecda, de Alkaïd, de Bellatrix en de Me-
rak, van Nievelt, Goudriaan en Co., te Rot
terdam; de Veerhaven, de Waalhaven en de
IJsselhaven van gebr. van Uden te Rotter
dam; de Bestum en de Leersum, van de
Stoomvaart Maatschappij „Oostzee"; de La-
lenberg van de Stoomvaart Maatschappij
„Hillegersberg" en de Noordbrabant van de
Stoomvaart Maatschappij Noordbrabant.
Tot zin keu gebracht.
Naar wij vernemen is door den kust-
visscher Lfmuiden 360 gister te IJmuiden
aangebracht de uit 4 personen bestaande
bemanning van de tjalk „Voorwaarts" van
Karlskrona naar Rotterdam welk vaartuig
Zondag door een Duitsche duikboot tot zin
ken is gebracht op 53 gr. N. B. en 4gr., 12
min. O. L.
De Zeclan d-d i e n s t. De „Zeeland"
van de Stoomvaart Maatschappij Zeeland is
gister naar Engeland kunnen vertrek
ken lot het afhalen van passagiers. Met deze
boot wordt jhr. mr. Snouck Hurgronje, die
in Londen de besprekingen voerde betreffen
de de hervatting onzer scheepvaart uit Enge
land, uit Engeland terugverwacht.
Brandstollen en gasbesparing.
De Minister van Landbouw, Nijverheid en
Handel heeft de volgende circulaire aan de
Burgemeesters gezonden:
Ik heb de eer het navolgende onder uwe aan
dacht te brengen
ug toestand van de kolenvoorzlenir.g van Ne
derland blijft bij voortduring zeer moeilijk; de
aanvoer van kolen uit het buitenland en de ko-
ienproductie der Limburgschc mijnen zijn teza
men niet in staat om in meer dan twee derden
van de behoefte te voorzien. Wordt nu in aan
merking genomen, dat aon verschillende indus
trieën met het oog op het algemeen belang haar
behoefte aan kolen ten volle dient te worden
toegewezen, dan springt in het oog, dat de
behoefte van de overige industrie en de be
hoefte aan huisbrand zeer omvangrijk dienen
te blijven beperkt. In verband hiermede moeten
de gas- en de electriciteitsbedrijven gas cn elec-
trischen stroom uitsluitend zoodanig distribu-
eeren, dat de beperkte productie op de meest
economische wijze wordt verbruikt. Dit kan al
leen verkregen worden bij toepassing van de
navolgende distributieregelen
lo. aan gezinnen die op gas kunnen koken,
moet de bij het betrachten van de grootste zui
nigheid benoodigde hoeveelheid kookgas in
ieder geval worden verstrekt, waardoor bereikt
wordt, dat, zoo de weersgesteldheid het maar
eenigszins toelaat, aan die gezinnen tot 1 Oc
tober a.s. in het algemeen geen vaste brandstof
fen ter beschikking behoeven te worden ge
steld i
2o. het verbruik van gas voor verlichting dient
tot het alleruiterste te worden beperkt, waarbij
zoover dient te worden gegaan dat, waar en
voorzoover zulks eenigszins mogelijk is, gedu
rende de maanden Juni, Juli bijkans geheel en
in de maanden Augustus cn September in sterke
mate dit verbruik wordt stopgezet
3o. in het algemeen mag niemand, die verwor-
mïngsgas pleegt te gebruiken, dit door verwar
ming met vaste brandstoffen 'vervangen
4o. overal, wuar dit in verband' met het in
voorraad zijn voor de noodige materialen mo
gelijk is, wordt de gasverlichting omgezet in
electrische verlichtingaan ieder, die en over
gas- èn over electrische verlichting beschikt,
dient uitsluitend gelegenheid te worden gege
ven om van de electrische verlichting gebruik
te maken
5o. overal, waar dit in verband met het in
voorraad zijn van de noodige materialen mo
gelijk is, moet de vaste brandstoffen en kracht-
gas verbruikende industrie aangesloten worden
aan het electrische net.
Ten einde in de practijk een zoo goed mo
gelijke doorvoering van bovenstaande regelen
te verzekeren is het noodig
1o. dat de distributie van gas en van elec-
trischen stroom in onderlingen samenhang en
dus onder een centrale leiding plaats vindt
2o. dat voortdurend samenwerking en over
leg plaats heeft met de Brondstoffencommissie
ter plaatse, opdat èn aan hen die op gas koken,
gedurende de zomermaanden geen vaste brand
stof wordt verstrekt, èn de kleinindustrie, welke
den benoodigden stroom von het electriciteits-
bedrijf kan ontvangen, dit ook inderdaad ont
vangt en daardoor geen vaste brandstol meer
noodig heeft.
De gasbedrijven, welke n>a toepassing van
deze regelen met de rantsocneering op 65
niet uitkomen, motten hiervan, mits deugde
lijk gemotiveerd, aan de Rijkskolendistributie
medcdeeling doen, onder opgave van de sup-
pletoire hoeveelheden, welke zij behoeven. De
Rijkskolendistributie zal dan het noodige doen,
om in een grooter kolenverbruik ten gevolge
van een gemotiveerd hoogere gasafgifte te voor
zien.
Hetzelfde geldt omtrent de electriciteitsbe
drijven, welke, in verbond met de uitbreiding
van hun debiet, meer kolen mochten noodig
hebben.
U gelieve te bevorderen, dat zoowel door de
gas- als door de electriciteitsbedrijven overeen
komstig het bovenstaande wordt gehandeld,
terwij! ik u ten slotte verzoek zoowel van de
getroffen regelingen medcdeeling te doen aan
de Rijkskolendistributie als U voor eventueel
gewenschle nadere inlichtingen rechtstreeks tot
de Rijkskolendistributie te wenden.
Nederlandsche reeders naar
Duitschland.
De deputatie der Vlaardingsche reeders,
bestaande uit de heeren L. v. Gelderen, A.
Hoogendijk en F. IJzerman, waaraan toe
gevoegd is de heer K. Haasnoot, uit Katwijk,
is Dinsdagmorgen naar Berlijn afgereisd, ter
behartiging der visscherijbelangen.
Artikelen uit de Vereenigde
Staten.
Naar de Uitvoerende Commissie van
de N. O. T. mededeelt, kunnen de navol
gende artikelen voortaan weder recht
streeks uit de Vereenigde Staten naar ons
land worden verscheept via Halifax (dus
zonder deze over Engeland behoeven te
gaan): blik, blikken bussen, babbits-metaal,
antimonium (erts, regulus en zuiver metaal,)
asbest.
Wol vord ering.
Het Algemeen Hoofdkwartier brengt
het volgende ter kennis van belanghebben
den.
Uit ingekomen berichten bij de Wolcom
missie is gebleken, dat sommige houders
van slechts enkele schapen in de meening
verkeeren, dat door hen de wol van een of
twee schapen mag worden behouden voor
eigen gebruik en dat zii die wol daartoe ter
bewerking mogen geven aan fabrikanten.
Ten einde misverstand en eventueele
overtreding van de wet in deze te voorko
men, wordt, zoowel aan fabrikanten als aan
schapenhouders bij deze medegedeeld, dat
het achterhouden van de gevorderde wol
voor gemeld doel verboden is.
Smokkelende onder-officiercn.
Te Nieuwerschans zijn 3 onder-officie
ren aangehouden en onder sterk geleide naar
Assen overgebracht. Zij worden verdacht zich
met smokkelpraktijken te hebben bezig ge
houden.
De Ziekenfondsquaestie. Te
Hengelo is besloten tot oprichting van een
Algemeen Ziekenfonds, waarbij de bestaan
de ziekenfondsen zich zullen kunnen aan
sluiten. Het zal uitsluitend dienen voor de
verstrekking van geneeskundige hulp aan
de verzekerden, terwijl getracht zal worden
die zoo ruim mogelijk te geven. Het fonds
zal worden bestuurd door de verzekerden,
de geneeskundigen en de apothekers.
Hel in?. De 5e bmpr »■>-
Amsterdam veroordeelde W. F. v. d. Kamp
in zake heling van gestolen voorwerpen, af
komstig uit Utrecht (en wel van den inbraak
bij de firma Mandersloot) tot 2 jaren gevan
genisstraf. met elf maanden mindering wegens
prefentief. De élsch was 3 jaar met aftrek van
9 maanden preventief. Verdediger was mr.
Bruck.
Opruiing? Tegen de uitgevers der
„Nieuwe Hengeloosche Courant" is, proces-
verhaal opgemaakt wegens het opnemen
van een ingezonden stuk betreffende den
brandstoffennood, waarin woorden voorko
men, die naar de meening van het hoofd der
politie opruiing beoogen. De gewraakte
woorden luiden: „Wee hem, die goede huis
vaders in den kerker helpt en bij den stij
genden nood zal men zich moeten vergrij
pen".
Eengoedevangst. De Bloemendaal-
sche politie heeft gisteren aangehouden den
40-jarigen Geurens, uit 's-Gravenhage. die
sedert geruimen tijd werd gezocht wegens
verschillende oplichterijen en diefstallen te
Haarlem, Bloemendaa! en Heemstede ge
pleegd.
Brandkast gestolen. In den nacht
van Dinsdag op Woensdag is op het kantoor
van de gasfabriek te Wormer de brandkast
gestolen en met een schuitje weggevoerd. Ze
werd 's morgens op eenigen afstand van de
fabriek in een sloot gevonden. De inhoud,
ongeveer 1300, was verdwenen, terwijl de
boeken drijvende op het water werden gevon
den.
Inbraak. Dinsdagavond omstreeks 7
uur, toen de dienstbode van dr. Voogd te
Vlaardingen in huis kwam, bemerkte zij, dat
was ingebroken. De politie werd hiervan
onmiddellijk in kennis gesteld. Bij het voor-
loopig onderzoek bleek, dat verschillende
koperen en andere voorwerpen medegenomen
waren, alsmede het aanwezige geld.
De bewoners die een dag tevoren op reis
waren gegaan, werden gisteren terugver
wacht.
Het drama te Ouderkerk aan
den Amstel. Dinsdagmiddag zijn door de
Amsterdamsche politie de ongeveer 60-ja-
rige R. van Amstel en diens zoon aangehou
den, verdacht betrokken te zijn bij het drama,
dat zich Maandagavond op den Amstel bij
Ouderkerk afspeelde. Eerstgenoemde zou de
eigenaar zijn van de jas, welke in het omge
slagen bootje van de politiebeambten werd
gevonden. Beiden ontkenden evenwel iets
van de zaak af te weten.
Ten einde hieromtrent zekerheid te krijgen
werd Dinsdagavond de hulp ingeroepen van
een politiehond, de Dobermann-pincher Bob
van een ingezetene, die dezen hond ter be
schikking van de politie had gesteld. Ook
bij het onderzoek te Ouderkerk had deze
hond reëds dienst gedaan.
Op de binnenplaats van het hoofdbureau
van politie had het onderzoek met de
zen hond plaats. Den hond werd lucht
gegeven aan de gevonden jas. Op de bin
nenplaats waren eenige agenten en recher
cheurs opgesteld, buiten tegenwoordigheid
van een der beide verdachten. De hond rea
geerde echter niet en evenmin toen de zoon
mede op de binnenplaats verscheen. Toen
echter ook de vader op de binnenplaats
kwam, sprong de hond dadelijk tegen hem
op. Bij wijze van controle werd nu den hond
aan verschillende der aanwezigen lucht ge
geven; hun jassen werden op een stapel ge
legd en zonder mankeeren haalde Bod er de
jas van elk uit.
Vermoed wordte dat deze twee verdach
ten zich Maandagavond bij de komst der
politiemannen op het eiland hebben schuil
gehouden en zich vedvolgens door een on
diep en smal gedeelte van het omringende
water in veiligheid hebben gesteld.
Beiden zijn ter beschikking der justitie ge
steld, Hbld
Nekkjramp. Te Delft is een geval
van nekkramp vastgesteld bij een 50-jarigen
werkman. Zijn toestand is zorgelijk.
Verdronken. Te Colijnsplaat is het
5-jarig zoontje van G. F .vermoedelijk bij hoog
water in het water geraakt. Het lijk van den
kleine is gevonden.
Het 6-jarig zoontje van J. B., te Huizen, is
levenloos uit een regenbak opgehaald.
De veenbrand In Drente.
H. M. de Koningin en Z. K. H. de
Prins vertrokken gisteravond per Staats
spoor van 7.11 uur uit den Haag naar Dren-
tie, voor het voorgenomen bezoek aan de
door den veenbrand geteisterde streken. Zij
werden vergezeld van de hofdame freule
Six, den adjudant gen er aal-majoor graaf
Schimmelpennick en den kamerheer en par
ticulier-secretaris baron van Geen.
In den trein werden een aantal kisten met
kleedingstukken medegevoerd. De reis ging
eerst naar Meppel, waar de hooge rehigefi
op het stationsemplacement in den koninklij
ken trein overnachten, om morgen vroeg
vandaar per auto den tocto* door do veesf
streken aan te vangen.
Naar gemeld wordt zal de Commissaris
der Koningin In Drents het „Provinciaal
Centraal Comité voor hulpverleening. bij
rampen van algemtenen aard" bijeenroep
pen.
„Het Oranje Kruis" zal als de bond van
alle vereeniglngen. welke zich hulpverlee
ning ten doei stellen, verzocht worden een
vertegenwoordiger in het comité aan te wij
zen. Evenzoo het bestuur van het aan den
bond verbonden „Prins Hendrik-Fonds".
Deze bond heeft met de aangesloten wer-
eenigingen, dadelijk na het bekend worden
van de ramp, zijn hulp telegrafisch aan den
Commissaris der Koingin aangeboden, zoo
wel verplegende als materieele en financi-
eele hulp.
Een der correspondenten van het Hbld.
schrijft nog uft Valthermnd:
De geleden verliezen zijn zwaar, Jan Her*
der, een jeugdig werker die in de Blokker!
bezig was, kon door de rookwolken nief
heenkomen en liet in den veenkuil zijn le
ven, betreurd door zijn tweede vrouw en de
kinderen uit het eerste huwelijk. Den arbei
der Derk van der Ley is het na veel
moeite gelukt zijn jonge vrouw en klein
ste kind geschroeid en met verbrand gelaat
uit de vlammen te redden. Maar zijn beide
aanvallige knaapjes Harm en Pieter, onder
scheidenlijk 6 en 4 jaren oud, ze werden
verkoold onder de puinhoopen weggevoerd.
Als dat moeilijk te verdragen feit hare ge
nezing niet in den weg treedt, zoo meende
de door ons gesproken medicus zullen
kind en moederke het leven allicht nog red
den.
Het oude echtpaar Oosterloo verzorgde
een kleinkind, 't Kind is niet verongelukfy
maar grootmoe en -vader, ze leven niét
meer.
Men deelde ons m?de dat de circa 40-ja-
rige vrouw van Albert Blok vermist wordt
en dus verbrand of verdronken zal zijn, ter
wijl de arbeider Smit een vrouw in het net
gevonden heeft.
Maar het ergste werd de familie van den
schipper Albert Brons getroffen. Deze te
Groningen gedomicilieerde turfvaarder heeft
een vrouw met 14 kinderen. Twee zijner
zoons zijn gemobiliseerd en van de 12 kin
deren verblijven een 3-tal elders. De rest
man, vrouw en 9 kinderen leeft niet
meer.
Een deel hunner ligt denkelijk op den
bodem van het Noorderdiep. Het tot nog toe
opgediepte spoor wees uit dat de kinderen
meest in de vlammen omgekomen zijn. On
der leiding van de marechaussee werd hef
achterste gedeelte van het vaartuig geïn
specteerd. Het voorgedeelte brandde nog
en kon nog niet worden onderzocht.
Met een grooten stalschepper gewapend
togen de beide wachtmeesters en twee man*
schappen aan den arbeid. Eenige hondei*
den toeschouwers wachtten in spanning op(
het resultaat 1 -g op zich liet wachten.
Totdat ten slotte een jute-zak van boord
werd gedragen. In de half-gevulden zak be
vonden zich de povere restjes van wat een*
lieve, teere kinderen waren geweest.
Eerbiedig liet men den drager gaan met
z'n luguberen Jast
De bevolking zelfs is hard gestaald In
den zwarpn strijd om brood. Hooge looner*
mogen ooor de honderden veenarbeiders
verdiend zijn, de arbeid lang en zwaar erv
dor, heeft op het gemoedsleven djer indivt*
duen niet verheffend gewerkt.
Tranen hebben we niet zien schreien, nief
door de mannen, maar ook niet door d*
vrouwen en de meisjes. Men draagt het
Juuis dat opgelegd werd door een wreed
noodlot. Maar zonder een uiterlijk spoor van
aandoening.
De materieele schade beloopt in de ton
nen gouds. eVIe huizen en huisjes behooren
den vervener in eigendom en zullen meest
zij het oog laag verzekerd zijn. Met
het meubilair is dit evenzoo.
De nog voorradige turf is zoo goed als
weg. We mogen voor drie venen het getal
wel op 4 5 millioen ramen. En de al reeds
achterlijke veenarbeid van 1917 zal door
deze ramp zeker vertraging ondervinden
Gister vertrokken 200 militairen van Hef
garnizoen te Assen naar Vallhermond oM
hulp te verleenen bij den veenbrand.
Uit Exloo meldt men ons:
Groote massa's turf, men spreekt van „35Ö5
dagwerk", zijn verloren gegaan.
In de verbindingskanalen drijven hier erë j
daar meubelen en ander huisraad. Op somr j
migc plaatsen tracht men huizen tegen brand'
te vrijwaren, door het veen er om heen weg;
te steken. Of het zal baten?
Algemeen hoopt men op veel regen, daar;
alleen hierdoor het vuur gestuit kan worden<<
Blijft het droge weer aanhouden, dan vrecsf
raen dat de brand een week of nog langer zal
duren.
De N. Gron. Ct. meldt nog dat het blus-
schingswerk tot dusver vergeefs was.
De lieden stoppen op afgeveende plaat
sen waar het vuur niet kan doorbreken hurt
kasten en ander huisraad in den grond en
vluohten dan voor de vlammen uit, die hert
onder en boven den grond achtervolgen.
Er zijn groepen menschen van Emmen
uit met spaden en houweelen naar het ter
rein vóór den brand getogen om er gaten
in den grond te slaan maar hoe harder mert
graaft, hoe harder de gloeiende asch ronó»
stuift; vooral de bovenlagen bestaan uit eert
zeer losse, haast poederachtige substantie,
die gemakkelijk wegwaait Het vuur springfli
dan ook wanneer ergens een gat gegraven
Is weer plotseling soms 100 M. verder oil;
den grond te voorschijn. Ook de small®;
bruggetjes over de kanalen branden af, flost*
