BINNEN LAND.Z
KOLONIËN.
bruto tonnenmaat van 745,972 ton, terwijl
B4 schepen met een tonnenmaat van 40,142
Ion nog gerepareerd konden worden.
Voor Nederland bedroeg dit aantal
40 schepen, totaal 87,025 bruto-ton, terwijl
er 9 met 17,391 bruto-ton, gerepareerd
werden.
Na Engeland lijdt Noorwegen het grootste
verlies.
Van Engeland zijn getorpedeerd of tot
linken gebracht 352 schepen en 164 vis-
schersvaartuigen, totaal 516 schepen, met
een tonnenmaat van 1,280,979 ton.
Van Noorwegen zijn 267 schepen ver
nield, met een bruto-tonnenmaat van
376,064 ton.
De totale vernieling van schepen, zoowel
van oorlogvoerenden als neutralen, bedraagt
1217 schepen met 2,327,891 ton.
De samenstellers wijzen er op, dat wegens
het ophouden der berichten omtrent de
6cheepvaartbeweging, sedert het begin van
dit jaar, het niet altijd gelukt is de tonnen
maat der schepen nauwkeurig vast te stel
len; bij het beschouwen der cijfers moet dus
hiermede rekening worden gehouden.
Oost-lndlé
moeilijkheden in Cheribon.
Uit Batavia wordt aan de Tel. gemeld,
dat in hef district Madjalenka, in Cheribon,
een complot is ontdekt, dat ten doel had
de bestaande regeering omver te werpen en
een nieuwe regeering aan het bewind te hel
pen, zonder dat echter nog bekend is onder
welken vorm. Leden van de Sarekat Islam
verweten de deelnemers aan het complot
slecht levensgedrag, waarop deze een aanval
deden op het gebouw van den leider der
Sarekat Islam en dat verwoestten. De auto
riteiten grepen onmiddellijk in. Dertig man
werden gearresteerd, waaronder vijf leiders
van de oproerige beweging. De rust is thans
teruggekeerd.
Pest^rallen op Java.
Ten vervolge op het bericht, opgeno
men in de St.-Ct van 19 dezer, wordt be
kend gemaakt, dat bij het depart, van Kolo
niën het volgende telegram van den gouv.-
generaal van Ned.-Indië, d.d. 25 dezer be
treffende pestgevallen op Java van 23 April
tot en met 6 Mei j.l. Is ontvangen:
Residentiën Soerabaja 4 doodelijke ge
vallen en Semarang, Djokjakarta en Kediri
1, te zamen dus 7 doodelijke gevallen.
Hierbij wordt aangeteekend, dat de totaal
cijfers over het nagenoeg overeenkomstig
14-daagsche tijdvak van het vorig jaar (21
&pril tot en met 4 Mei 1916) bedroegen 14
gevaller en 18 dood^r..
Audiëntie. De gewone audiëntie
van den minister van Buitenlaftdsche Zaken
zal op Vrijdag 8 Juni a.s. niet plaats heb
ben.
Het burgemeesterschap
van den B o s c h". De Kamer van Koop
handel en Farbrieken te 's Hertogenbosch,
heeft in een adres aan de Koningin ver
zocht, aot burgemeester dezer gemeente ie
mand te benoemen, die zich geheel en
onverdeeld kan wijden aan de bevor
dering van de belangen der gemeente.
Bij beschikking van den minister van
Marine zijn de navolgende plaatsingen ge
last:
luitenant ter zee 1ste klasse J. H. Commijs,
5 Juni eervol ontheven van het bevel over
Hr. Ms. „Gruno" en belast met het bevel
over Hr. Ms. „Thor";
luitenant ter zee 1ste Masse A. F. H. Dal-
huisen 8 Juni d.a.v. geplaatst bij het depar
tement van marine;
luitenant ter zee 2de klasse G. A. Dagne-
lie, A. F. Kerbert en A. W. Turk, 5 Juni res
pectievelijk geplaatst aan boord Hr. Ms.
„Bellona", „Noordbrabant" en „Koningin
Emma".
Stationscommandanten. Tot
algemeen stationscommandant te 's Graven-
hage is met ingang van gisteren benoemd
luitenant-kolonel C. J. A. Macpherson,
laatstelijk stationscommandent te 's Herto
genbosch.
Tot stationscommandant te 's Hertogen
bosch is benoemd luitenant-kolonel L. A. de
Jong van Lier, laatstelijk tijdelijk stations
commandant aan het Staatsspoorstation te
rs Gravenhage, gedurende de ziekte en na
het overlijden van luitenant-kolonel baron
§lincelandt.
Nederland en de oorlog.
Het verkeer met Engeland.
De mailboot Zeeland is gisteren te elf uur
te VÜssingen binnengevaren met 124 passa
giers. Onder hen bèvonden zich dokter van
Dijk en een 7-tal pleegzusters van de Neder
landsche ambulance in Servië. Voor het
overige waren de passagiers grootendeels
schepelingen, o. a. van de verleden week
Vrijdag verongelukte „Westland" en van de
Jrriso", die ruim 14 dagen geleden tot zin
ken werd gebracht.
Een der opvarenden van de „Westland"
vertelde dat hij 's nachts de wacht op kooi
had, toen hij door een reuzenschot wakker
/werd, het licht uitging en een zwarte stof in
fijn kooi binnendrong. Hij zelf werd tegen
<4e zoldering aangegooid en werd daarbij ge
wond aan hoofd, been en arm. Anderen der
opvarenden werden gewond en twee moes
ten in Engeland achterblijven. Een van hen
Btond op den uitkijk en werd tegen een an
kerspil geworpen en brak daarbij arm en
been; de tweede is ook erg aan het been
verwond. Het is niet uit te maken geweest
Of de Westland getorpedeerd is dan wel op
een mijn is geloopen. Na een uur werd men
opgepikt door een visschersboot en ging
later op een patrouille-vaartuig over.
Mannen van de Friso, order wie een broer
van den man van de Westland, vertelde dat
zij in het Kanaal waren, toen de boot plotse
ling beschoten werd. Men ging met z'n zes
sen in een roeiboot en toen eerst zag men
1 de' duikboot naderen. De kapitein ging aan
boord* Hem werden de scheepspapieren af
genomen en het schip daarop door drie
bommen tot zinken gebracht. Toen konden
de zeelieden wegroeien, maar kregen de
boodschap mee een „feine Gruss" aan En
geland over te brengen. Na 9 uren werden
de zeelieden door een treiler opgenomen.
Aangehouden.
Te IJmguiden is binnengekomen het Ne
derlandsche stoomschip Alblasserdam, gela-
dqen met hout. Het schip rapporteerde, op
de reis van Skutskar naar ÏJmuiden des
nachts te zijn aangehouden door een Duit-
sche torepdoboot, waarvan een officier^an
boord van de Alblasserdam een onderzoek
instelde naar lading en papieren. Toen deze
in orde bevonden werden, is een schriftelijk
vrijgeleide medegegeven, wat de Alblasser
dam bij een volgende aanhouding door een
Duitsche duikboot slechts behoefde te too-
nen, om verder te kunnen stoomen.
Gestoorde reis.
Aan de „Frankfurter Zcitung.' wordt uit
Den Haag geseind:
„Een aantal Nederlanders had zich, in' de
hoop over Rusland en Siberië Ned.-Indië te
kunnen bereiken, naar Petersburg begeven.
Deze Nederlanders moeten nu in Petersburg
blijven omdat verder reizen niet mogelijk is.
Hun correspondenties worden streng gecen
sureerd en het is hun alleen geoorloofd brief
kaarten te verzenden.''
Zeppelin boven de provincie
Groningen.
Hedennacht ongeveer 4-20 passeerde op
geweerschotshoogte een luchtschip, dat
blijkbaar de richting volgde van de spoor
baan naar Groningen. Eenige oogenblikken
later keerde de Zeppelin terug, waarna ze ir.
Oostelijke richting verdween.
Beperking van het rogge
ve r b r u i k.
De minister van Landbouw, Nijverheid en
Handel, overwegende de noodzakelijkheid
van beperking van het roggeverbruik, heeft
vastgesteld de volgende distributieregeling
van regeeringsgrondstoffen voor grof rogge
brood:
Artikel 1. Afleveripg en vervoer van grof
roggebrood, gebakken anders dan van „re
geeringsgrondstoffen voor grof roggebrood"
Is verboden, behoudens ten aanzien van
partijen, waarvoor door of namens een Pro
vinciale Broodcommissie of het Centraal
Broodkantoor een geleidebiljet is afgegeven.
Artikel 2. Onder „regeeringsgrondstoffen
voor grof roggebrood" wordt verstaan rog
ge en andere grondstoffen ter vervaardiging
van grof roggebrood overeenkomstig de aan
wijzingen door of namens den minister van
Landbouw, Nijverheid en Handel gegeven.
- Deze distributieregeling treedt op een
nader aan te kondigen dag in werking.
Voorts heeft de minister met betrekking
tot de distributieregeling voor brood, bloem,
meel en rogge bepaald, dat hij zich de be
voegdheid voorbehoudt om instede van tar
webloem, tarwemeel en rogge te doen le
veren regeeringsbloem, regeeringsmeel en
regeeringsgrondstoffen voor grof rogge
brood.
Bijaldien de minister van deze bevoegd
heid gebruik maakt, gelden de te dezer zake
vroeger gestelde bepalingen voor zoover
van toepassing op tarwe, bloem en rogge
voor regeeringsbloem, regeeringsmeel en
regeeringsgrondstoffen voor grof rogge
brood.
De zeven getorpedeerde
schepen.
Voor den Raad voor de Scheepvaart werd
gisteren behandeld het onderzoek naar de tor
pedeering der zeven Nederlandsche schepen op
22 Februari 1917 bij de reede van Falmouth.
Er waren acht getuigen, n.l. de kapiteins J. W.
Flach (Jacatra), J. de Koning (Noorderdijk), L.
Maars (Eemland), H. C. M. van Houten (Mena-
do), voorts de stuurman C. van Beek (Zaandijk),
de stuurman E. H. J. Zeven (Bandoeng) en de
bootsman P. J. Boers (Bandoeng).
De getuigen werden tegelijk gehoord. Zij deel
den o. a. mede, dat de verschillende schepen op
22 Februari van Falmouth vertrokken, volgens
schriftelijke orders van het Nederlandsche ge
zantschap te Londen. Zij moesten in convooi
varen en 's morgens vroeg vertrekken. De
„Eemland", die de minste vaart had en voorop
voer, had de leiding van het convooi. Men was
aan boord vast overtuigd van de veilige vaart.
Om 5 u. 45 min. zag men reeds van de „Me-
nado" een periscoop.
Op een gegeven oogenblik omstreeks halfzes
waren de „Noorderdijk" en de „Jacatra" bij el
kaar, om schipbreukelingen op te nemen van
een getorpedeerd schip. Even later om 6 uur
zag men een periscoop dwars van de „Eemland"
van stuurboord, op 300 voet afstand tegelijk
een bellenbaan achter de „Eemland" omeen
tweede torpedo ging blijkbaar vóór den boeg
van de „Jacatra" om.
De torpedo's troffen niet. Even later kwam
de duikboot snel boven. Matrozen liepen uit
den toren naar het kanon en vuurde twee gra-
noten op de „Gaasterland" en „Eemland", welke
niet raakten.
Alle zeven schepen bleven liggende gezag
voerders waren van meening, dat de duikboot
de Hollandsche schepen zou praaien. Men ver
wachtte, dat er niets zou gebeuren, omdat men
een vrijgeleide l>ad.
Op de U-boot woei het sein A. B. (verlaat het
schip). De onderzeeër voer full speed. Men liet
de papieren zien, doch van de duikboot werd
geroepen„I want no papers. I'il zink the ships
in five minutes I" De duikboot voer langs de
verschillende schapen, en gaf overal commando:
„alle hens van boord." De Hollanders wezen op
de speciale instructie, doch het gaf niet.
Het eerst werd getorpedeerd de „Noorderdijk"
om 6 uur 30 min. Men was bezig met in de
booten te gaars. De kapitein zog zijn schip niet
zinken, wegens de duisternis. De „Jacatra" werd
hierna door een torpedo, eveneens midscheeps,
getroffen. Dadelijk gingen alle lichten uit. Ver
volgens was de ..Bandoeng" aan de beurtde
torpedo ging onder de sloep door tegen het
schip, dat getroffen werd en later zonk. Op de
„Zaandijk" klonken later twee ontploffingen,,
blijkbaar afkomstig van bommen. Deze bom
men werden door de Duitschers aan weerszijden
van de „Zaandijk" buiten boord gehangen, be
neden de waterlijn. De Duitschers roeiden daar
heen in een sloep van de „Bandoeng." Een der
Duitsche matrozen had „zes h zeven bommen
om zijn nek hangen", zooals bootsman Broers
mededeelde. Met dezelfde sloep werd naar de
„Menado" geroeid. Ook hier werden bommen
geplaatst, zoo geschiedde ook op de Eemland"
om 8 uur, en de „Gaasterland." Vlak achter
elkaar klonken de exploïsïes der bommen. Tus-
schen TO en half elf vond deze laatste vernieling
plaats. Om 2 uur wisselde de duikboot seinen-
De kapitein van de „Menado" belegde
's nachts om half één scheepsraad^ maar daar
later de wind opstak, besloot men niet naar de
j „Menado" terug te keeren.
Ten slotte roeiden de verschillende sloepen
met schipbreukelingen naar den wal naar
1 Bishops-Rock. Patrouillevaartuigen redden hen.
Alle schepen, behalve de „Menado", die in
Falmouth binnengebracht werd, zonken. Van de
bemanning verloor niemand het leven. Op de
i Menado" was alles geplunderd zelfs portret-
i ten waren uit de hutten gehaald. Uit duiker-
onderzoek bleek, dat er twee gaten waren in
j ruim 4, 10 voet onder water. De schotten heb
ben blijven houden.
Van de Engelsche regeering kreeg men geen
verlof om het schip te repareren. Het zou al
leen gebeuren, als het schip aan de Engelschen
in „time-charter" werd gegeven.
De bemanning repareerde onder groote moei
lijkheden toen zelf het schip, dat in den modder
stond. Deze reparatie met eigen middelen duur
de zeer lang, zodat de „Menado" eindelijk door
het Kanaal terugkwam op 15 Mei.
j Een der leden van den Raad maakte de op
merking,, dat achteraf beschouwd, misschien de
mogelijkheid bestaan had, om te vluchten, daar
men met zeven schepen was en het donker werd.
I De kapiteins antwoordden, dat de duikboot
15 h 16 mijl liep, van een groot type was en
twee kanonnen had. Bij een beschieting zouden
zeker menschenlevens verloren zijn gegaan.
De „Bandoeng" heeft nog draadloos kunnen
seinen.
De inspecteur voor de scheepvaart
maakte de opmerking, dat de kapiteins geens
zins op een duikboot-aanval voorbereid waren.
Anders zou er misschien wel kans geweest zijn,
te ontsnappen. Voorts bracht hij hulde aan den
gezagvoeder der „Menado" voor de reparatie
van diens schip.
Later volgt uitspraak.
Kra.chtvoeder voor paarden.
In een te den Haag gehouden vergadë-
riingvan de centrale commissie uit het Natio
naal Paarden-Steuncomité is besloten de voor
ziening in de behoefte aan een vervangend
krnehtvoeder voor de paarden in handen te
laten van de reeds in deze aangelegenheid
■werkzaam"zijnde commissie voor voederzaken
uit de Nederlandsche Vereeniging tot be
scherming van dieren.
Een militaire smokkeloelening.
Men meldt uit Nijmegen aan het Vad.:
In den afgeloopen nacht is in de Meerwijk
een militaire troep, ongeveer 40 man sterk,
aangehouden, bestaande uit nagenoeg alle
manschappen en twee adjudanten-onderoffi
cier van den Nijmeegschen vrijwilligen land
storm, landweermannen en burgers, die
quasi een militaire oefening hielden, met het
doel chocolade naar de gTens te brengen.
5000 chocoladereepen werden in beslag ge
nomen.
De smokkelaars-landverdedigers zijn in de
kazerne der maréchaussée gevangen gezet.
Zij hebben hun practijken reeds weken
lang uitgeoefendf
De Indische beweging e i:de S.
D. A. P. De federatie Amsterdam van de S. D.
A. P. heeft eeri vergadering gehouden, waai de
Indiërs Abdoel Moeïs, lid der deputatie „Indië
Weerbaar", en Suwardi Suryaningrat het woord
voerden, evenals mr. M. Mend els, lid der Twee
de Kamer.
De heer Abdoel Moeïs besprak de be
ginselen der Sarekat Islam* zich bepalende tot
de hoofdzaken. De Sarekat Islam was ontstaan
als een reactie op de actie van een zekere ca
tegorie menschen, die 't land nog erger wilden
exploiteercn en onderdrukken dan iiv den ouden
tijd. Men wilde opkomen tegen al het onrecht.
Het was geen fanatisme van de Mohammeda
nen, maar een uiting van ontevredenheid over
de achterstelling, de onderdrukking er het te
kort doen, waaraan de hoogere machten schul
dig zijn. Ook wilde de S. I.-beweging opkomen
legen den tusschenhandel, niet zoozeer tegen
de groot-kapitalisten en de industrieelen, want
kapitaal is in Indië noodig. Spreker Wees er op,
dlat de Chineezen als tusschenhondelaren van
den kleinen man de cop'rah koopen, om deze
dan aan den groothandelaar te verkoopen. Het
meeste geld komt in handen van de Chineezen,
doch de Indiër kan geen kapitaal maken. Zelfs
het kleinste gebruiksartikel moet de „Chinee-
sche linie" passeeren. De tusschenhandel pro
fiteert van alles.
De S. L- stroomde als een bandjir door ge
heel den Archipel en was niet meer tegen te
houden. De bond was een protest, een oppo
sitie tegen al het onrecht. Deze politieke be
weging gaat uit van de leuzeIndië voor de
Indiërs. De tijd om zelfstandig te zijn, is voor
de Indiërs nog niet aangebroken. Zijn de Indiërs
wel geschikt, om zichzelf reeds te regecien?
Zijn zij zich bewust van hun kracht? Kan een
actie voor zelfstandigheid slagen, als nog SO
pet. der bevolking geen besef heeft van poli
tiek, doch niets, meer weet dan het plekje land.
dat ze bebouwen. Spr. wees er op, hoe ver
keerd het zou zijn thans de Hollandsche regee
ring te verdrijven, want andere .naties zullen
hiervan gebruik maken, om Indië te oyerheer-
schen. In de buurt van Indië ligt een land met
60 millioen inwoners, dat groote energie en
dui f heeft getoond. Liever het Nederlandsche
bestuur behouden dan een vreemde mogend
heid er in te halen. Maar op den dmrr zal de
Hollandsche regeering den Indiërs rechten moe
ten geven en afstand doen van het standpunt,
om het land met ijzeren vuist te regeer en.
Indië heeft van Nederland leiding ncodig, het
land wacht op intellectueelen en op een goede
onderwijsregeling.
Uitvoerig zette spr. uiteen, dat de S. 1. rich
bij de deputatie Indië Weerbaar aangesloten'
heeft, omdat het land verdedigd moet worden Duitsch deserteur, die ten nadeele van M.
voor de Indiër, «11 Dit is zeer noodzetclijlc Römkens «e Nieuweithagen een ijzeren cas-
en spr. begreep met Ket standpunt van Troel- «tte mef f 4000.50 ontvreemd had werd
stra, die de weerbaarbeweging van Indië „af- J..,. n ii v.. j 7
gekamd" heeft, gebruik makende zelfs van tele- r f Maastnchtsche recht,
grammen van aanhangers van Sneevloct. Spre- Iee" gevangenlsstraf geëischt van twee
ker critiseerde de houding van mannen als de JQren'
gebroeders Wijbrands en van Geuns, die zich
ook tegen de actie van Indië Weerbaar verzet
hebben.
Maak Indië weerbaar, militair, intèllectueel,
economisch en industrieel, maar laat de wijze
over aan de Indiërs. Het is onbillijk te zeggen,
dat men in Indië een militairisme wü invoeren.
Spr. kwam verder op tegen de bewering van
Gestrand. Een Duitsche vracht
boot is bij strandpaal VII nabij Terschelling
gestrand. Een reddingsboot is ter assisten
tie vertrokken.
I>e veenbrand in Drente.
De veenbrand onder de gemeente Env»
een dei leden van de deputatie, onlangs op men is thans zoo goed als gebluscht.
De burgemeester heeft het verbod, h\ de
venen met locomobiles te werken, ingetrok
ken.
De motorspuit en de stoombrandspuit der
Haagsche brandweer, welke hulp hebben
verleend bij het blusschen van den veen
brand, zijn gisteravond in Den Haag temgw
gekeerd.
Inzameling wegens de
veenbrand e-n.
Men schrijft van geachte zijde aan de
Nieuwe Ct.
„Het is een gelukkig teeken, dat, niette
genstaande den oorlog, de vrijwillige bijdra
gen ruim blijven vloeien voor de aanvragen
om steun, welke in nog talrijker mate dan
vóór den oorlog worden gedaan. Het zijn
altijd dezelfde personen, enkele duizenden,
tot wie die aanvragen zich richten, en altijd
ongeveer dezelfden, die daaraan voldoen.
Nu het aantal dezer verzoeken gewoonlijk
minstens een dertigtal per week bedraagt,
en daarenboven de belastingen, van diezelf
de personen geëischt, een belangrijk dee£
van hun inkomen zijn gaan bedragen, is
schifting der verzoeken onvermijdelijk, daar
het onmogelijk geworden is, zelfs met den
besten wil, om aan alle te voldoen.
Nu rijst de vraag of de thans geopende
inzameling van giften voor de veenbranden
werkelijk tot de noodzakelijkheden behoort.
Zij toch braken uit temidden van een werk
staking, .ofschoon het dag loon meer dan
5 bedroeg en de scheidsrechterlijke uit
spraak, door de regeering aangeboden,
slechts ten deele werd aanvaard. Dit wijst
niet op gebrek. Daarenboven namen hoog
staande overheidspersonen, toegesneld tot
keering van de ramp, waar, hoe de bevol
king ten deele met de handen in de zakken
den brand stonden te aanschouwen, hulp
weigerende bij de blussching, met de ver
klaring, dat het hun eigendom niet gold.
Men vraagt zich af, of het ook niet zijn b^«
denkelijke zijde heeft ook hier met gelde
lijke gaven te helpen, die dus voor andere
doeleinden van liefdadigen aard niet meer
beschikbaar zijn."
De N. Ct teekent hierbij aan
Er is iets pijnlijks in bij de begrijpelijker
wijs door de ramp gewekte deernis een
schijnbaar ongevoelige opmerking als deze
te n\oeten ondersteunen, maar wij achten
dit toch onzen plicht, omdat zij volkomen
juist is. Voor een niet gering dee! wordt
de schade, naar wij van elders vernemen,
door assurantie gedekt. En van de zijde der
bevolking moeten inderdaad men leze
dienaangaande do beschrijving van het Hbl.
de baatzucht en de apathie ergerlijk ge-
wesst zijn.
Srhnnl ""-Hrnlpu W«.
Nederj. t-stant-enbond. Te
Zwolle is eene buitengewone ledenvergadering
ven/den Protestantenbond gehouden. üe voor
zifter, prof. dr. L. Knappert, zette met een kort
woord het doel van deze vergadering uiteen. De
zaak, waarom het gaat, kon niet uitgesteld wor
den tot de gewone Octobervc.^adering.
De firma, die de Hervorming drukt, heeft we
gens den hoogen papierprijs en de nieuwe loon
regeling der typografen het contract, dat tot
I October van dit jaar geldend is, T April j.l.
opgezegd en wil slechts een nieuw contract aan
gaan tegen een veel hooger bedrag. Dit betee-
kent of een verhooging van het abonnement
- met 2, dus tot 6,80 per jaar, of een verhoo-
den reeder Hub. Dirkzwager aari de beman- g^cr van het subsidie van den Bond tot 3000.
ning van den logger „Doggersbank SCH Daor> volgens het bestuur, noch het eene, noch
197 de som van 50 "pond sterling ter ver- h€t andere middel mag worden toegepast, wil
deeling onder die bemanning gezonden en men nu zien, een nieuw bondsorgaan te schep-
wel voor het redden van een gedeelte der pen, zóó goedkoop, dat werkelijk alle leden of
bemanning van een Britschen stoomtreiler, bijna alle het zullen kunnen nemen en het mede
die door een Duitsche onderzeeboot ln daardoor werleliik Bondsorgaan zal worden
1 Nadat de olgemeene secretaris de zaak had
ran w ge toegelicht en discussie was gevoerd vroeg de
Voorzitter, dat aan het hoofdbestuur een cre-
Een „a aardappeirelletje te van goOO zal worden toegestaan, om
Zaandam. Te Zaandag, waar al eenige pijnen te maken voor een nieuv/e „Hervor-
dagen op aardappelen werd gewacht, is ming". Met een rapport daarover zal het hoofd-
Donderdagnamiddag op den Dam een met bestuur in de October-vergadering komen,
aardappelen beladen wagen door een aantal Het voorstel van het hoofdbestuur werd door
vrouwen bestormd. In een öbgenblik waren de vergadering aangenomen met groote
een paar zaïken van den wagen getrokken i meerderheid v-n stemm--
en over de straat uitgestort: de aardappelen A,,Tnc[/
werden door de vrouwen heel spoedig opge- 1 L#£iN UiVi 1 KlIx»
raapt n in mandjes en emmers gedaan. De - ====a"
politie kwam tusschenbeiden, waarna de Omtrent de Donderdag gehouden ge-
vrouwen in optocht naar het emplacement meenteraadszitting van Utrecht kan nog het
van het station der H. S. M. trokken om volgende worden medegedeeld:
daar de wagens van de groentehandelaren Aangenomen voor kennisgeving wer een
od te wachten. j schrijven van den heer C. W. van de Knstee-
Hier kwam het spoedig tot een botsing, i le, houdende mededeeling dat hij ontslag
Zoodra de tweede wagen de eerste kwam neemt als wethouder van openbare wen-
er door een list ongemoeid door buiten ken.
het hek kwam, vielen de vrouwen er op De Raad hechtte zijn goedkeuring aan hal
aan. Ten einde meester van het terrein te verslag over de schoolvoe ing m
blijven zag de politie zich genoodzaakt, om- klit dit verslag blijkt dat in et ge ee
dat ook mannen zich met de zaak bemoei- uitgegeven een bedrag van J 45.98d, waar
den, van de wapens gebruik te maken, waar-^ën f 33.691 voor voeding, 1 voor
f -J:f 820 voor kosten van onder#
een vergadering verkondigd, dat Indië weerbaar
moest worden gemaakt ten bate van de Ne
derlandiers.
De heer Moeïs eindigde met te zeggen, dat,
als de so c.-d emocraten voortgaan
met afbreken en nie-t een opbou
wende c-ritiek leveren ten opzich
te van het streven der S. L, de S. I.
niet zal schromen tegenover de
S. D. A. P. te slaan. Het programma der S.
D. A P. kan niet zoo maar naar Indië overge
bracht worden. De beweging der S. L zal too-
nen de S. D. A. P. aan te durven, als deze
partij blind blijft voor de Indische belangen en
als zij alleen partijpolitiek wil voeren in Indië.
(Applaus).
Hierna schetste de heer Suwardi Surya
ningrat de beginselen der Indische partij. Zij
wil geen bloed-revolutie, doch de Indische be
weging langs goede banen leiden.
Spr. zette uitvoerig zijn standpunt uiteen ten
opzichte van Indië-Weerbaar. Hij hoopte^ dat
het comité het goed meent met de inlanders,
maar gelcofde riért, daft de kapitalisten, die
met het ccmité samenwerken, Indie weerbaar
willen maken, ten bate van ons Indiërs (appL).
Als spr. front maakte tegen het comité, dan
doet spr. dit niet tegen zijn Jandgenooten Moeïs
of Sowojo, maar tegen de kapitalisten, die Indië
weerbaar willen maken ten bate van het Ne-
derlandsch kapitaal.
Spr. wil de weerbaarmaking van Indië in den
vorm van een volksleger, dat niet in dienst
staat van de regeering.
Ten slotte voerde rar. M. Mendels het
woord. Hij ging breedvoerig de debatten in de
Kamer over de Indische weerbaarmaking na,
en verdedigde de houding van mr. Troelstra.
Spr.'s partij is met kracht opgekomen tegen het
streven, om de Indiërs te dwingen te dienen, ten
bate van het Nederlandsche gezag en het kapi
talisme in Indië, terwijl dit volk nog leeft in een
geestelijke duisternis en niet de minste poli
tieke rechten heeft. (Applaus). In dezen tijd van
rampen, door wereldoorlog en militarisme ver
oorzaakt, wil de S. D. A P. de regeering niet
een blanco volmacht geven, om ook de Indiërs
te doen gelooven aan het militairisme, waar zij
nog altijd buiten zijn gebleven. Daarbij komt,
dat de technische zijde van de weerbaarma
king nog geheel niet uitgemaakt is. Het oor
deel van de deskundigen loopt nog hopeloos
uiteen, wat nog gebleken is uit de rede van
het Eerste Kamerlid Colijn.
In het belang van de millioenen bruine pro-
leiariërs, die nog slecht onze kapitalistische
klasse kennen, hebben de socialisten in de Ka
mer er zich tegen verzet, om de Inlanders te
sponnen vóór de weerbaarmaking. (Applaus).
Mr. Troelstra heeft niet gesmaald op de indi-
vidueele leden der deputbtie Indië-Weerbaar,
doch wel gecritiseerd het eigenlijke comité, dat
een zwendel heeft gepleegd met de inlandsche
vereenigingen en van haar chauvinisme heeft
gebruikt gemaakt.
Ten slotte zeide mr. Mendels, dat de nieuwe
militieplicht, ten bate van het Ned. gezag,
waarbij uit elke cbessa twee mannen beschik
baar moesten gesteld worden, een "nieuwe hee-
rendienst zou worden.
Spr. waarschuwde den leden der deputatie
er tegen, om samen te gaan met den heer Van
Aalsr c. al biedt deze ook tien technische
scholen aan. Dan zal inderdaad de S. D. A P.
niet met de S. L samenwerken. (Applaus).
De heer Moeïs beantwoordde mr. MendSels
betoogende, dat door „Indië Weerbaar" het
ingedommelde volk wakker wordt gehouden.
Wij willen geen indolente massa zijn zeide.
hij doch een militair krachtig volk.
Flinke zeelieden. Door de Brit-
sche regeering is door tusschenkomst van
bij eenige harde klappen vielen.
kleeding en
zoek, enz.
Vervolgens keurde de Raad goed een;
voorstel van B. en W. om een cursus voor
Kinderlijkje gevonden. Gister
morgen hebben schoolkinderen te Bodegraven
ln een sloot het lijkje van een pasgeboren kind winkelbedienden te verbinden aan den ge-
gevonden. meentelijken cursus voor Lager Hondelson#
Rö>im I5000ontstolen. Een heer derwijs.
heeft bij de politie te 's-Gravenhage aangifte Daarna is zeer breedvoerig beraadslaagd
gedaan, dal hem in een perceel aan het Zie- over het voorstel van B. en W. om den faoi
ken aldaar door een vrouw een bedrag van tor voor de gemeentelijke inkomstenbelaa#
15.160 is ontstolen. ting over 1917/18 te bepalen op 1-33. Hiei*
Diefstal van 4000 door bij werd tegelijkertijd beraadslaagd ov«<
een deserteur. Tegen F. W. K. een de voorstellen tot verhooging van den ga*
