N* 282 1^'" Jaargang. ,DE EEMLANDE R".. Uitgevers: VALKHOFP 5 Co. Maandag 4 Juni 1917. BUITENLAND, Bureaut UTRECHTSCHESTRAAT 46. Politiek Overzicht FEUILLETON. Strijdende Zielen. A BONN EJJEN TSPBIJ 8: f maanden vooi Amersfoort f 1.30. Idem franco per postt» 1*80* Per week - 0.18». Afzonderlijke nummers 0.05. Wekelijksoh bijvoegsel D* Hollandsch* Hui*vrome" (onder redactie van Thérèa# Hoven) per 3 mnd. 50 ets. "Wekelnksoh b(jToogeel Wtreldrevki' per 3 mnd. 58 Ct«. Intercomm. Telefoonnummer 6ö. PRIJS DER ADVERT EN TIEN Van 1—5 regols f O.SO« Elke rogol meur«0.15. Dienstaanbiedingen 15 regels.. 0.59. Groole lettor» naai plaalsi uimte. Voor handel en bedrijl bestaan /.oor voordoelige bepaliugott tol hol herhaald advortoorou in dit lilad, bij abonuomont. Koiie nirculaire, bevattende do voorwaarden, wordt op aanvraag toegezonden- De opening van den Oosten- rijkschen rijksraad. I De 30e en 31e Mei 1917 zijn merkwaardige dagen in de geschiedenis van Oostenrijk als constitutioneele staat. In Maart 1914 zijn de zittingen van den rijksraad verdaagd. Dit is een noodmaatregel geweest, die aan de re geering was opgelegd door de eigenaardige opvatting, welke sommige oppositiepartijen in het huis van afgevaardigden hadden van hunne taak als volksvertegenwoordigers. Misbruik makende van de vrijheid van hot woord, die den volksvertegenwoordiger toe komt, grepen zij het geweldmiddel der ob structie aan om van de regeering en van de meerderheid der vergadering concessiën aan hunne eenzijdige wenschen ten nadeele van het algemeen belang af te dwingen. Eenigé jaren achtereen zag p\en telkens hetzelfde spel zich herhalen. De regeering ver daagde den rijksraad ""Tin nam art. 14 der grondwet te baat om buiten medewerking van de volksvertegenwoordiging op -eigen gezag de maatregelen te nemen, noodig ter voorziening in de dringende behoeften van den staat. Zij gebruikte den rusttijd in den parlementairen arbeid tot het voeren van onderhandelingen met de minderheid, die de regeeringsmachiné met lamheid had ge slagen, om te trachten haar te bevredigen en het grondwettige leven van den staat weer in orde te brengen. Maar als de rijksraad weer bijeengeroepen werd, begon het lieve leven "weer van voren af; eene minderheid wie elk gevoel van verantwoordelijkheid ont brak, begon op nieuw hare taktiek van dwars-1 boomen. Bij gebreke van bepalingen in het reglement van orde, die den voorzitter de macht gaven aan de obstructie een einde te maken, was men daartegen machteloos, zoo dat al spoedig weer het oogenblik kwam, waarop.het besluit genomen werd om den rijksraad opnieuw naar huis te zenden. Dat is het laatst gebeurd in Maart 1914. Sedert zijn wereldschokkende gebeurtenissen over het land gegaan. Oostenrijk bevindt zich sedert welhaast drie jaren in eene oor log, die het oude Habsburgsche rijk op de zwaarste proef heeft gesteld, welke het sedert eene eeuw heeft doorgestaan. Overal elders heeft men in de buitengewone tijdsomstan digheden eene aansporing gevonden om aan de stem van het volk gelegenheid te geven zich te uiten in 's lands vergaderzaal en uit de innige samenwerking tusschen regeering en volksvertegenwoordigng de kracht te put ten tot het volbrengen van de buitengewone insponning, die aan het land werd opgelegd, In Oostenrijk echter werd de rijksraad thuis gelaten. Dyegeering voorzag door 't uitvaar digen van noodverordeningen in alles wat voor het voeren van den oorlog noodig was. Terwijl de volken van het rijk voor zijn be staan de grootste offers brachten en het staatsgebouw eene stevigheid bleek te bezit- tert, zooals zelfs velen van zijne eigen bur gers het niet hadden toegeschreven, bleef de volksvertegenwoordiging uitgeschakeld. Terwijl Hongarije zijn parlement bijeenriep, waar zijne regeerders en staatslieden zich uitspraken over de vragen van vrede en oor log, bleven de volken van Oostenrijk met met stomheid geslagen. Ook de delegatiën, de wel wat gekunstelde vertegenwoordiging' van de beide helften der als een geheel ge nomen monarchie, konden, ondanks den aan drang die uit Hongarije werd vernomen, niet vergaderen, omdat men in Oostenrijk niet kon besluiten het parlement te laten bijeen komen tot verkiezing van de delegatiën. Nu is daarin verandering gekomen. De jonge keizer, die in November van het vo rige jaar den hoogbejaarden keizer Frans Jozef op den troon is opgevolgd, heeft den rijksraad weer opgeroepen om den arbeid te verrichten, dien de grondwet hem aan wijst. Hij zegt in de troonrede, waarmee hij de leden van de beide huizen heeft welkom geheeten, dat het staatsbelang niet langer de krachtige verzorging mag ontbèren, die de ijverige medewerking van eene den kring van hare bevoegdheden juist begrijpende, schrandere en nauwgezette volksvertegen woordiging vermag te verschaffen. Voor den weg, dien de leden van den rijksraad hebben- te volgen, geeft hij hun een richtsnoer aan- in deze woorden, die tegelijk eene raadge ving en eene vermaning inhouden „Ik weet, dat gij uw mandaat van niemand dan uw geweten moogt ontvangen; maar gij zult de stem van uw geweten slechts dan juist vernemen, wanneer gij uw oog over het scheidende en de veranderlijke bijzon derheden heen richt op de blijvende oogmer ken van 't geheel. De nauwgezette vervulling Van de plichten jegens den staat mag niet aan voorwaarden gebonden zijn In haar ligt de beste waarborg voor het welzijn van het rijk en tegelijk de veiligste zekerheid voor de rechten van de volken. De gewel dige tijd, waarin wij leven, heeft voor het staatsbewustzijn nieuwe perspectieven ge opend en den blik voor de ware afmetingen van de politieke dingen gescherpt. Ik was lang in het veld en heb de helden, die onze grenzen verdedigen, aan het werk gezien; ik ken den geest, die hen bezieltr en heb de vereenigende en leven wekkende kracht van dezen zegevierenden geest met blijde bewondering waargenomen. Juist daarom twijfel ik niet, dat de zedelijke verjonging, die bet vaderland uit den wereldstrijd heeft geput, ons geheele staatsleven doordringen en zich ook in de werkzaamheden van de volksvertegenwoordiging zal weerspiegelen. Blijft echter steeds indachtig, dat de kracht van de monarchie niet het minst wortelt in hare historisch geworden eigenaardigheden en dat slechts het liefdevol rekening hou den met dezen, de levende kracht vermag in stand te houden en verder te ontwikke len. Zorgt daarom ijverig voor het bewaren van de trouwe gemeenschap met de lan den van de Hongaarsche heilige kroon, die wederom het fundament gebleken zijn voor de machtspositie van de monarchie. Werkt het eendrachtig samenwerken in de hand van de verschillende volksstammen in den staat, die allen aandeel hebben aan den roem van dezer, oorlog." De oorlog, Washington, 3 Juni. (R.) Het de partement van buitenlandsche zaken heeft vernomen, dat de Duitschers pogingen in het werk stellen om onder hun beheer te krijgen het eiland Santa Margarita voor de kirét van Venezuela, ten einde er een duik boot-basis in te richten. Het departement heeft president Gomez hiervan in krn»\k ge steld. Rio de Janeiro, 3 Juni. (R.) Presi dent Wenceslao Braz heeft een besluit on derteekend, dat de regeering machtigt de Duitsche schepen in de Braziliaansche ha vens in gebruik te nemen. B e r 1 ij n, 3 Juni. (W. B.) Door den ar beid van onze U-booten zijn in den Atlan- tischen Oceaan en in het Kanaal weer 3300 ton vrachtruimte in den grond geboord. In de Middellandsche zee zijn weer een groot aantal stoom- en zeilschepen met te zamen 33,700 ton tot zinken gebracht. Berlijn, 2 Juni. (W. B.) Keizer Wil helm heeft aan den Duilschèn kroonprins het volgende telegram gezonden: Aan Zijne Keizerlijke hoogheid, den kroonprins van het Duitsche rijk. Ik draag u op, aan alle aanvoerders en soldaten, die in de afgeloopen weken hun leven op het spel zetten, en op wier staal- harden wil 's vijands stormloop te pleiter liep, mijn dank en die van het vaderland over te brengen. Het Duitsche vaderland is trotsch op zijne dappere zonen en vertrouwt, dat de nieuwe gevechten nieuwe overwin ningen zijn. Dat geve Godf WILHELM. De kroonprins van Beieren ontvin^^ven- eens eene dankbetuiging. B e r hij n, 2 J u n i. (W. B.) De keizer heeft aan Ludendorff zijne waardeering uitgedrukt voor de zegevierende afweer van het Fransch-Engelsche voorjaarsoffensief, dank zij de vooruitziende voorbereidende maat regelen van den generalen staf. Ludendorff is gesteld a la suite van het regiment, dat hij tot kort voor den oorlog gecommandeerd heeft. P a r ij s 2 J u n i. (Haves)' Namiddag-com muniqué. Aan den Chemin des Dames waren de bei de artillerieën werkzaam bij Hurtebise, Craonne en Chevreux. Eenige zwakke aan vallen der Duitschers op verschillende pun ten met name ten N.-W. van de hofstede Froid Mont, fen westen van Cerny en op een kleinen post, dien de Franschen gisteren ten zuiden van Chevreux hadden veroverd, wer den gemakkelijk afgeslagen. In de streek van de Maashoogten hebben de Franschen een geslaagden overval ge daan ten westen van Freveterie, zuidoostelijk van Damlöup. Wij maakten gevangenen. Overal elders was de naoht betrekkelijk rustig. Avond-communiqué. Levendige artillerieslrijd in Laffnux, Hur tebise en Craonne. Sedert 16 April hebben dc Anglo-Fran- schen meer dan 52.000 Duitschers gevan gen genomen, waaronder 1000 officieren, en eene enorme hoeveelheid materieel buit gemaakt, waaronder 446 zware en veldka nonnen, duizenden machinegeweren en tal rijke loopgroafkanonnen. 3 J u n i. Namiddag-communiqué. Het bombardement der Duitschers in de streek van Craonne, waarvan gisteren mel ding gemaakt werd, duurde den geheelen nacht met de uiterste hevigheid voort op het geheele front van de plateaux van Vauclere en Californië. Ten slotte ondernamen de Duitschers met groote troepenmassa's ach tereenvolgens vijf aanvallen, n.l. drie op het Oostelijk gedeelte" van het plateau van Cali fornië en twee op het Westelijk gedeelte en op het plateau van Vauclerc. Zij werden overal teruggeslagen mét aan zienlijke verliezen, met name in het oostelijk gedeelte van het plateau van Californië, waar de aanvallende detachementen, die door het Fransche vuur verdreven werden, een groot aantal dooden voor de Fransche loopgraven achterlieten. Wij maakten een aantal gevan genen De artillerieslrijd was eveneens levendig in den sector van Bovelle en tusschen de Maas en Aisne. In Champagne, bij Bezonvaux en ten zui den van den heuvel St.-Murie zijn eveneens verscheidene verrassingsaanvallen der Duit schers mislukt. Lowd-en, 2 Juni. (R.) De vijandelijke artillerie is werkzaam tegen onze stellingen bij Bulïecourt en het dorp Vimy. Avond-bericht. Er was zware strijd gedurende den dag met wisselend geluk ten zuiden van de ri vier Souchez. De vijand, die zware verliezen leed in onzen eersten aanval, deed later een aantal hevige tegenaanvallen met aanzien lijke krachten. Onze troepen waren niet in staat de in den morgen gemaakte vorderin gen te handhaven. Wij maakten 92 gevan genen. f B e r 1 !j n, 3 Juni. (W.B.) Voormiddagbe- richt uit het groote hoofdkwartier. Legergroep van kroonprins Rupprecht. In den sector van Wytschaete duurde de hevi ge artillerieslrijd ook gisteren voort. Tus schen Lens en Quéont bleef de artillerie- actie eveneens levendig. Des nachts vielen de Engelschen aan bij Loos,# aan de Soqchpz-rivier en ten noord- oosten van Monchy. Zij werden teruggesla- gen. In enkele loopgraafstukken ten westen. van Lens wordt nog gestreden. Legergroep van den Dujtschen kroon- prins De gevechtsactie langs de Aisne en j in Champagne was in het algemeen gering. Bij verkenningsoanvallen van onze hoepen werden aan den Chemin des Domes, ten zuid-oosten van Falain verscheidene vlam menwerpers veroverd en aan de Aisne vijf tien gevangenen gemaakt. De legergroep van hertog Albrecht. Op den rechter Maas-oever werden bij Houdro- mont, Combres en St.-Mihiel verscheidene Fransche verkenhingsafdeelingen terugge worpen. In den nacht van 31 Mei wierpen Engel- sche vliegers bommen op kampen in het étappe-gebied, waarbij'van de Fransche ge vangenen één man gedood en 91 gewond werden Onze vliegers hebben aan het front bij Atrecht en oun de Aisne met zichtbare uitwerking bommen op spoorweg-inrichtin gen, munitie-dépots en kampen geworpen. In luchtgevechten en door hei vuur van ons afweergeschut hebben de vijanden tien vliegtuigen verloren. Avondbericht. In den Wytschaeteboog een zeer sluike arlilleriestrijd- Londen, 2 Juni. (R.) De admiraliteit bericht, dat gistermorgen een vliegluigaan- val is gedaan tegen het vijandelijke aero- droom bij St.-Denis Westrem. Marine-vlieg tuigen en watervliegtuigen vielen gister avond de Duitsche basis aan bij Zeebrugge, Ostende en Brugge en wierpen verschei dene bommen ontplofbare stoffen neer B e r l ij n 3 Juni. (W.-B.). Voormiddag- bericht uit het groote hoofdkwartier. In Moldavië zijn de laatste twee nachten tusschen de Surita en het Putna-dal aanval len der Rumeniërs afgeslagen. Weenen,2 Juni. (Corr.-bur.) Officieel bericht van heden middag. Heden vroeg mislukte bij Görz een vijan delijke overval. Overigens heerschte er aan het Isonzo-front een zeer levendige ortilte- rie-bedrijvigheid. Onze vliegers schoten in een luchtgevecht twee vijandelijke vliegtuigen neer. Aan het Tirolsche front haalden onze troe pen gedurende de maand Mei acht officieren en 728 man, tien machinegeweren en drie mijnwerpers uit de vijandelijke stellingen. In den nacht van 31 Mei op 1 Juni heerschte aan de Golf van Triest en in hef aangrenzende kustgebied levendig eene vlie gersactie, waarbij onze watervliegtuigen op de spoorwegterreinen en andere militaire werken te Cervignano en San Giorgio di Na- garo met zichtbaar succes bommen wierpen. Bij een luchtaanval op Triëst en omstre ken werd een kind gedood. Materieele scha de werd niet aangericht. Op een nachtelij ken tocht raakte onze vlieger-luitenant Han- field met een vijandelijk vliegtuig slaags, maar hij kwam behouden terug. Rome, 2 Juni. (Stefani). Officieel com muniqué. Het artillerievuur is gisteren in de streek ten noorden en zuiden van Görz levendiger dan gewoonlijk geweest; het was aanhou dend buitengewoon hevig in den noordelijken Beter de haard leeg, dan het hart leeg. Roman" van Helene Dickmar. Geautoriseerde vertaling uit het Noorsch door A M VAN DER LINDEN-VAN EDEN. 13 „Hij had zoo even gesproken over zijn werk als schrijver; welnu; zij wilde hem slechts één ding zeggen: zij vond, dat hij daarmee nu maar moest ophouden, z ij zou niet licht dien keer vergeten loeu hij zich eindelijk zou aansluiten bij die nare „vereeniging lol ver hooging van het zedelijk bewustzijn" en hoe hij daarmee gewikkeld was geworden >n den strijd met alle kerkelijk gekleurde bladen en met mannen en vrouwen van gezag; als hij nu maar niet meer aankwam met al die belache lijke overdrijvingen-, die jiog daarmee zouden eindigen dat zij geheel uit hun kring gerukt werden... Consul Witte's en professor Heide's 'deur waren reeds voor hen gesloten; zoover had hij het al gebracht! Zij was volstrekt Jiiet begaafd, dat wist zij wel maar zij moest toch haar overtuiging uitspreken over Jwt feit, dat hij niet begreep zich wat in acht te moeten nemen.! Een school als de zijne was *ekcr niet 700 onaantastbaar zelfs zijn eigen collega Claussen stond niet altijd aan zijn kant! Niemand kon welen wat nog eens het eind zou zijn... „En dan zijn het ten slotte de kinderen en ik die het moeten ontgelden!" Nog geen antwoord. Hij nam alleen de parapluie in zijn andere hand. alsof zijn arm vermoeid was en ver snelde zijn pas. Maar r\a een driftige verze kering van haar dat hij haar nu liet draven, hield hij terstond zijn vaart in. Nu waren zij een goed eind op den Dramnienwcg. Daar waren bijna geen menschen. Een enkele voor bijganger slechts, met een parapluie gewa pend en onkenbaar. Ragnhild begreep heel goed dat hij boos was, maar zij was zelve ook geprikkeld en vond dat hij maar eens gestraft moest wor den voor zijn slecht humeur. En zij begon opnieuw, half luid, in zieli zelve te zingen alsof hij in 't geheel niet bestond; onverdroten volgde de eene wijs op de andere. Ma^r dit op zijn zenuwen werkend geluid, waar hij wel naar moest luisteren, of hij wilde of niet deed hem nu 'vooral pijn. Het was als dc laatste golfslag, die den dijk tot doorbraak brengt. Alles wat hij zoo lang in zich zelf fysloten had, kreeg plotseling vollen wasdom over weldigde hem als een stortzee! En uit de diepte van zijn inwendig leven be vrijdde zich iets, dat hem eerst nu volkomen duidelijk was geworden. Een diepe, brandende smart, .die op den bodem had gelegen als verscholen onder een versleten, gescheurd dek van illusies zooals een naakte steen verborgen kan zijn onder een laag bonte, verdorde bladeren. Nu was iedere draad gebroken iedere vlok dwarrelde weg en lag deze smart vóór hem in bet koude, scherpe daglicht. En zijn denken Cpandc zich in, werd .scher per boorde zich dieper en dieper in hem al zoekend onbarmhartig in stukken scheurend en ontrafelend!... Tegelijk was het, alsof iedere zenuw in hem trilde van angst, dat er iels van buit e n a f zou komen en deze gedachten zou aanraken ze onder woorden zou brengeu. 1 Want nu moest hij al de krachten van zijn ziel inspannen om lot den bodem door te drin gen om dit beeld gchcel.cn helder vóór zich te zien, dit beeld dat gestalte voor hem aannam, iedere seconde duidelijker, hélder der. Zoonk zij daar nu gingen, zij aan zij, naar één doel, tol wat liun gemeenschappelijk eigendom moest zijn: hun tehuis, hun kinde ren, bun werk - Zij, zingende, kond, en niet begrijpend, blij als zij hem tol bloedens loe wondde! Hij, nlleen met nl het zijne, hel grootste zoowel als hel kleinste waarop zij geen acht sloeg cn waarvan zij even weinig begreep, alsof hij aan de andere zijde van de wereldzee stond... cn zoo zou het moeten blij ven. Nooit nooit anders! Want nu wist bij, dal er een donkere diepte, waarin hij op dien kouden, noodloJligên nacht in Januari, nu meer clan vijf jaar geleden, een hangen blik had geworpen, een blik vo) donkere vermoe dens dat er een kloof bestond tusschen hun innerlijk bestaan even onverzoenlijk, even hopeloos noodlottig als van de gapende berg- splelen, die gebarsten zijn door de 0 n v e r- zet lelijke macht van de natuur zelve. En hij gevoelde fbitterheid en haal in zich oprijzen, bitterheid jegens haar jegens de gclieele wereld! Maar in hel diepste van zijn ziel kwelde hem een pijn. waaraan hel zelfverwijt nicl. vreemd was. Zij zijn thuis. Ragnhild maakt .baar arm los uit dcf zijne. Hij snelt haar vóór den stoep op. Hét is als ecu vlucht. Bij de huisdeur last lïij mo.l bevende hand naar het slot steekt de sleu tel er in en opent het. Hij hoort Ragnhild nog altijd neuriën, als zij langzaam naar boven komt achter hem aan. Hij strijkt een lucifer af cn steekt hel licht aan Ilij moet weg van haar va:i dit vreesclijk zingen! WanneerMiij dé deur van zijn kamer opent, gaal zijn kaars uit door den tocht. Hij moe! terug om opnieuw aan te steken.. En deze minuut oponthoud is voor h m een beproeving te meer, een onverdiende be proeving. De aderen op zijn voorhoofd trek ken zich krampachtig samen. Nu staat Ragnhild 'naast hem cn ziel hem verwonderd aan: „Wat scheelt ie? Heb je zoó'n baas!, kom je nicl mee? „Neen, ik heb nog wat te doen!'' Lr is wei nig klonk in zijn stem. maar hij-biijll verwon derlijk kalm. Nu is hij in zijn kamer. Hij sluit 11e deuren. Nu geheel alleen blijft hij de kamer op cn neer Joopcii - het eene uur na het andere onrustig met haastige sc-hrodên. - Nu cn dan een geluid als "van een ingehouden snik. Maar toen Curiae 's morgens binnen kwam oni de kamer in orde te brengen lag hij ge heel gekleed oo zijn sofa in z waren slaap. VI. Lr waren eenige weken verloopcu sedert de wandeling 1 r huis na hel bezoek hij sor Morks. ILirald' zot in zijn studeerkamer te schrij ven. Nu cn dan' hield* hij* op. k unde liet hoofd in de cénc hand en keek ontstemd vóór zich uil! Toen wierp hij zijn pen weg cn schoof zijn stoel driftig achteruit. 1 lij kon evengoed ophouden het werk vlotte vandaag toch niet! Zijn gedachten dwaalden gedurig af of richtten zich op iets, wat hem pijn deed cn waar hij machteloos tegenover stond! Had bij zich dat artikel in hc'. morgenblad zoo aangetrokken? Ilij moest er toch lang zamerhand wel aan gewend raken! Ilij ging weer, zitten en nam een krant op, die naast hem op de schrijftafel lag. Hel zou l beste zijn hel nog eens over le lezen en er zich niet meer door te laten ontmoedigen. liet nog eens bedachtzaam en kalm door- lezen niet let rbariig zijn! Hard legen hard. Hel was een lang opstel op de eerste zijde van liet blad ccn*nanval op hem naar aan leiding van eenige artikelen, die hij onlangs onder den titel „Godsdienst in het dagelijkscli leven," in een schoolblad had geplaatst, dat door hem cn een paar anderen werd geredi geerd. (Wordt vervolgd.^

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1917 | | pagina 1