N* 6 Eerste Blad. dB"* Jaargang. „DE EEMLANDE R". Zaterdag 7 Juli 1917. B1I1TFNI AND.~ Hoofdredactie: MARIE VAN VERSENDAAL. Mr. D. VAN SCHAARDENBURG. Uitgevers: VALKHOFF Co. ABONNEMENTSPRIJS Per '6 maanden voor Amersloort f Idem franco per post Jfc." Per week (met gratis verzekering tegen ongeluWea) - O. I 4. Afionderliike nummers 0.05. Wekehiksch bQvoegsel Holland acht Huisvrouw' (onder redactie van Thérèae Hoven) per 8 rand. 50 ets. Wekeliiksob bijvoegsel WereldrerUe' per 3 mnd. 52 els. Bureau: UTR EC HTSCH EST R AAT 46. Intercomm. Telefoonnummer 66. PKIJS DER ADV ERTENTIEN Van 1-5 regelsf O.NO. Elke rogel moor*0.15. Dions!nanbiedingon 15 regels..0.50» Groote lettors naar plaatsruimte. Voor handel on bedrijl hostaan zoor voordeolige bepalingen tot hel herhaald advortooron in dit Blad, bp abonnemout. Eene oiroulaire, bevattende do voorwaarden, wordt aanvraag toegezonden. op Burgemeester en Wethouders van Amersfoort, Gelet op artt. 6 en 7 der Hinderwet, Brengen ter kennis van het publiek, dat een door de N. V. Hollondsche Viltfabriok in gediend verzc met bijlagen, om vergunning tot het oprichten van eene electrisch te drijven Inrichting voor viltfobricatie, door het planfsen van een electromotor van 20 P.K. lot aandrij ving van tv.ee wnlkmachines, een rolvilltafel, tv/ee schokmachines, een kreupelmochine, een reiswolf en een wachtwolf, en van een stoom ketel A van 6 atmosfeer, benoodigd voor stoomvorming voor de fabricatie van het vilt. in het perceel alhier gelegen aan den Lageweg bij het Kadaster bekend onder Sectic A, No. I55T op de Secretarie der gemeente ter visie ligt, en dat op Vrijdag den 20 Juli aanstaande, des voormiduags te half elf uren gelegenheid ten Raadhui; e wordt gegeven om, ten over staan van het Gemeentebestuur of van één of meer zijner leden, bezwaren tegen het oprich ten van de inrichting in te brengen. Tot het beroep, bedoeld in art. 15, le lid der Hinderwet, zijn volgens de bestaande jurispru dentie, alleen zij gerechtigd, die overeenkomstig artikel 7 der Hinderwet voor het Gemeentebe stuur of één of meer zijner leden zijn versche nen. teneinde hunne bezwaren mondeling loe te lichten Amersfoort, cien Juli 1917. Burgemeester en Weihouders voornoemd, De Secretaris, De Burgemeester, A. R VEENSTRA. VAN RANDWIJCK. S!ach'wr: s der eorioospsyc ose. Wie in onze dagen 'n courant of nieuw verschenen boek uit een der oorlogvoerende landen in henden neemt, zal telkens en tel kens weer sluiten op woorden ven haat en wreedheid, van nationalistische pedanterie en onredelijke min- en verachting; uitlatin gen, welke men pleegt loe te schrijven aan wai met 'n mooi woord oorlogspsychose ge noemd wordt doch in werkelijkheid niet an ders is dan 'n tijdelijke Verstandsverbijste# ring en zedenverwildering. an 'n kind, vari 'n volwassene soms, die in'hevige opwinding dwaze dingen, doet, zegt men dat hij „boven z'n theewater" is. Thans is bijna het geheele menschdom „boven z'n theewater". Het is in 'n oorlogvoerend land gevaarlijk cm bij z'n normale verstand te zijn. Men loopt dan kans het lot te deelen van den zenuwerts. die door z'n patiënten als krank- A zinnig en misdadig beschouwd op 'n goeden dag door he:. ..onschadelijk" gemaakt werd. Een van de geniaalste Franschen, de fijne geest Romain Rolland, is aan de mensche- lijke inzinking van deze jaren, de tijdelijke terugkeer tot de oer-instincten ontsnapt en heeft dat bewezen in z'n zeer belangwekkend geschrift „Au dessus de la mêlée", dat in n betere toekomst zal gelden als 'n "juweel van de Fransche litteratuur, 'n monument in de beschavingsgeschiedenis der menschheid. De meeste andere litteraire producten van oorlogsschrijver zullen in schaamte verdon keremaand worden, doch dit werk zal 'n eere plaats krijgen als getuigenis van den hoogen geest, welke zelfs bij zoo algemeene verdwa zing in Fransche mannen huisde. - Maar thans is het den schrijver niet ge raden uit z'n vrijwillige ballingschap in Zwit serland naar z'n vaderland terug te keeren, 'wil het hem niet vergaan als dien zenuwarts. In Duitschland is het juist zoo gesteld. Ook daar zijn het de slechtsten niet, die hun medemenschen een spiegel voorhouden. Maar dat geschiedt niet straffeloos. Want het beeld, dat weerkaatst wordt, is zoo afzichte lijk, clat de menschen zich niet herkennen en in woede ontsteken. Wie dus dien moed had, heeft de voorzorgsmaatregelen moeten ne men eerst naar Zwitserland uit te wijken. Zelfs velen onzer, neutralen, die nog niet in de mêlée getrokken zijn,>alt het moeielijk aan de zuigkracht te ontkomen. Telkens ziet men er weef die meegesleurd worden en dezelfde zinrfelooze grimassen gaan maken els de slachtoffers over de grenzen. Het voorbeeld van die nieuwe zieken werkt weer aanstekelijk op hun omgeving en zoo woek rt 'n latente epidemie ook onder ons volk voort. De aangetasten kunnen niet zelf zich in de mêlée werpen of voor hun ont waakte instincten bevrediging zoeken, maar zij prikkelen hun omgeving en besmetten weer de zwakzinnigen. Wij verklaren aldus het aardappeloproer in Amsterdam. Het is 'n uitbarsting van de ■epidemie welke eveneens in Spanje, Zwit serland en Zweden door soortgelijke oproe ren tot uiting gekomen is. Er zijn in ons land een aantal bacildragers, zendelingen en handlangers? van de beide groote volk er engro epen uit de mêlée. Dag- «n weekbladen staan te hunnnen dienste, .ögelijks of. wekelijks verspreiden zij hun acuem zwakste van hun slachtoffers, die geen tegengif ontvingen, brachten zij meer en meer buiten zich zelf. In de eigen lijke mêlée werpen konden dezen zich niet, de gewekte instincten moesten dus op an der gebied hun uiting zoeken. En die uiting was systematisch voorbe reid. Op geweteniooze wijze waren de slachtoffers die onder de mocht der funeste agitators gekomen waren, bewerkt en opge hitst. De uitbarsting van deze v. ek moest komen. Maar toen zij kwam, zijn vele der aanstichters geschrokken. Het is gevaarlijk den geest v&n verzet op te roepen. Volksbetooglngen groeien de lei ders te spoedig over het hoofd. A.ndere ele menten nemen de leiding. Het eigenlijke doel wordt voorbijgestreefd, onschuldige slachtoffers vallen. Zoo was het ook tc Amsterdam. Moge het ter leering strekken Maar wee den systema- tischen vergiftigere von de publieke mee- ning, die zelve vrij uitgaan en voortgaan met hun misdadig werk. Zij zijn gevaarlijker dan de oproerlingen van Kattenburg en het Am«terdemschë boevergepak. Politiek Overzicht. De wereEdsirijd in het oosten. Gedurende enhole dagen zijn wij geluige geweest van eene herleving van den strijd op het oostelijke oorlogstoon eel. Niet op het geheele uitgestrekte front, maar op een be perkt onderdeel er van. In uitgebreidheid en in inzet van krachten kwam dit Russische offensief op verre na niet de vroegeren na bij. De hoofdaanval is geschied in de streek tussdhen de.beide zijrivieren-van de Dnjestr Strypa en Narajowka> De Strypa ontspringt ten noorden van Zborow, de Narajowka ten westen van Brzez&ny; de beide rivieren loo- pen nagenoeg evenwijdig tot aan hunne uit monding in de Dnjestr. Daor hebben op een front van 50 Kilometers de verbonden Oos- tenrijksch-Duitscb-Turksche divisiën een aanval te doorstaan gehad, waarin van Rus- siche zijde minstens 20 divisiën in het \uur zijn gebracht. De eerste strijddag na de gebruikelijke artillerievoorbereiding, was de 30e Juni. Toen kon worden volstaan met het afweren van de aanvallen door de artillerie. De le Juli was een dag van buitengewoon zwaTCii strijd; de oude Russische massa-stormaan vallen, die men kent uit de herinnering aan vroegere strijdperioden, leefden weer op. De 2e Juli bracht eene voortzetting van dezen strijd; maar toen was die reeds zwakker en in de dagen, die daarop volgden, is de aan val geheel tot rust gekomen en bepaalde de strijd zich tot artillerieactie en tot tegen aanvallen, die werden ondernomen om den aanvallers de in den eersten stoot behaalde voordeelen weer te ontnemen. Over den inzet var. dezen strijd schrijft de deskundige medewerker van de Neue Freie Presse „Het Russische operatiedoel is ongetwij feld Lemberg. De het dichtst bij Lemberg zich bevindende sector is het front van den spoorweg BrodyLemberg, dus van Brody tot Halicz. Dit is omstreeks 130 KM. breed. Voor deze uitgestrektheid zijn de aanwezige krachten niet voldoende om overal met den zelfden nadruk te kunnen optreden. Er moest dus binnen dezen sector een gedeelte geko zen worden, dat voor den aanval de gunstig ste omstandigheden opleverde en in uitge strektheid beantwoordde aan de beschikbare krachten. De afstand naar Lemberg is van ieder punt van den sector vrijwel gelijk. Voor het vooruit rukken komt vooreerst het terrein ij\ aanmerking en verder de omstan digheid, dat men een reeds bestaanden spoorweg als gemeenschapsweg moet kun nen gebruiken voor eene goede inrichting van den verplegingsdienst. In het genoemde gebied bestaan drie spoorwegenBrody Lemberg, BrzezanyLemberg en Halicz Lemberg. Daarvan is de middelste lijn ge kozen. De reden daarvan in de terrein gesteldheid te zoeken. Aan beide zijden van de lijn Brody—Lemberg wordt namelijk het vooruitrukken zeer bemoeielijkt door moe rasstreken en door talrijke dwars loopende wateraders. De lijn Halicz—Lemberg heeft het nadeel, dat de Dnjestr, die met zijne wa termassa en zijne moerassige oevers eene groote belemmering oplevert, een goed eind parallel met en zeer dicht bij den spoorweg loopt; bij den opmersch zou de rivier de aanvalszóne in tweeën snijden. Anders is het bij Brzezany, waar aan beide zijden van den spoorweg BrzezanyLemberg^ zich een tot 400 Meter oploopend heuvelland ver heft, dat een ideaal strijdterrein oplevert," Het Russische le^erbevel had dus met goed beleid gehandeld, door ln deze streek zijn invalsdoel te kiezen, dat, zooals vroe ger reeds meermalen was beproefd, heoog- de de stelling van de centralen door te bre ken en den weg naar Lemberg vrij te ma ken. Wanneer deze stoot gelukte, dan kon in verband daarmee getracht worden de bres te vergrooten en de centralen noordelijk in het gebied ten westen van Luzk en zui delijk in het voorland ven de Karpathen te dwingen zien terug te trekken. Een nieuw gedeelte van Oalicic zou daarmee in Rus sische h'.nden gevallen zijn en de voorloo- pige regeering zou in beter aanzien zij.t gekomen in het eigen land en bij hare bondgenooten van de Entente. Vooral zou de oorlogsstemming in het leger zijn aan gewakkerd, die in vele Iroepeneenheden ernstig heeft geleden. Meerook ditmaal is het succes, waarop \*as' gehoopt, uitgebleven. Op enkele- pun ten dwong de woedende ^anvel de verde digers hunne stelling terug te nemen. Het dorp Konioechy, t^n noorden van Brzezany gelegen; ging verloren voor de centralen. Maar een daarachter gelegen grendelstel ling, die in orde was gebracht voor het ge val von eventueelen tegenspoed, hield srrna. De zoo dikwijls reeds opgedane on dervinding -werd wederom bevestigdde styling- van de centralen werd ingedeukt, maar niet gebroken. De kracht van den aanval is ditmaal spoediger verminderd dm vroeger. Na een paar dagen reeds was de aanval tot rust gekomen en konden de ver dedigers door tegenaanvallen beproeven den aanval zijne niet veel te beteekenende winsten weder te ontnemen. Per saldo is de toestand vrijwel gebleven zooals hij was. Gister is de aanvaller weer opgeleefd uit zijn gedwongen rust; er werden nieuwe Rus- r'r '.o storm aanvallen gedgan, die weder om rijn -neengevailen. Het is mogelijk, dat dit zich nog eens zal herhalen. Maar of daar van veel is le verwachten, mag men met e enigen grond betwijfelen. Er kan gerust reeds nu worden gezegdOok dit offen- s'cf, waartoe Rusland door zijne bondge- - ooten was rr vresl. beeft geene v ring van beteekenis in den toestand op het oorlogstooneel gebracht. Do oorlog, In Oost-Galicië is gisteren de Russische aanvaPitervat. De uitkomst was dezelfde als vroeger; de stormaanvallen van de Russen* zijn tusschen Zborow en Koniuchy en bij Brzezany in elkaar gezakt. Overigens is er nergens iets bijzonders ge beurd. B e r 1 ij n, 5 Juli. (W. B.) Officieel be richt. Door onze U-booten zijn wederom irt den Atlanlischen oceaan en in de Noordzee 18 stoom- en zeilschepen en 5 visscherssche- pen met 53.600 ton vrachtruimte vernie tigd. - Londen, 6 J u 1 i. (RDe Times bericht uit Buenos Ayres, dat officieus gemeld wordt, dat gisteren eene protestnota aan Duitschland gezonden is, waarin gevraagd wordt onmiddellijke verontschuldiging en schadevergoeding wegens het in den grond boren van de Orana-en de Toro en waar borg, dat de Argentijnsche vlag zal worden geëerbiedigd, waar zij zich ook bevindt. De- algemeene meen mg is, dat de breuk in de volgende week zal plaats hebben. Lon-den, 6 Juli. (R.) Officieel bericht. In de Middellandsche zee is een Engelsche mijnveger den 4en Juli op-een mijn geloo- pen en gezonken. Tien leden der bemanning worden vermist. Dezen zijn waarschijnlijk door de ontploffing gedood. P a r ij s, 6 Juli. (Havas.) Op grond van een studie der stukken is het Fransche hoofdkwartier in staat het aantal dooden bij het Duitsche leger sinds het begin van den oorlog tot Maart 1Q17 te schatten op een minimum van 1.500.000 man. P a r ij s, 6 Juli. (Havas). Van 15 April tot 30 Juni hebben de Engelsche troepen op het westelijke front 63.222 gevangenen ge maakt, waaronder 1278 officieren. In het veroverde materieel zijn begrepen 509 zware en veldkanonnen, 503 loopgraafkanonnen en 1318 machinegeweren. Washington, 6 Juli. (R.) Er zijn wederom door de Vereenigde Staten leenin gen vérstrekt van 100 millioen dollars aan Groot-Brittannie en van 60 millioen dollars aan Italië. B e r 1 ij n, 6 Juli. (K. N.) Uit Genève wordt aan de Rundschau geseind, dat de vroegere rijksdagafgevaardigde Weil, giste ren in de commissie van de Fransche soci alistenpartij ertegen gewaarschuwd heeft, om in Elzos-Lotharingen over te gaan tot het in stemming brengen van de vraag tot welk rijk het land behoort. Een dergelijke stemming zou licht tot gevolg kunnen heb ben, dat Elzas-Lotharingen als Fransch oorlogsdoel zou vervallen. Men moet de ge heele zaak beschouwen als afgedaan in den geest der meerderheid. B e r 1 ij n, 6 Juli. (W. B.) In de zitting van de hoofdcommissie van den Rijksdag merkte de staatssecretaris van binnenland- sche zaken met betrekking tot de valuta- kwestie op, dat de vermindering van hare waarde niet door den achteruitgang van de innerlijke waarde van het geld, maar door de passiviteit van de handelsbalans is ver oorzaakt. In aansluiting aan zijne mededeelingen van gisteren over den duikboot-oorlog wees de. staatssecretaris er op, dat zijne overtui ging over de onfeilbaarheid van de uitwer king von de duikboot-actie reeds vroeger voornamelijk gegrond was op de omstan digheid, dot de invoer in Engeland vóór het begin van den onbeperkten duikboot oorlog van 41 millioen ton in vredestijd tot 2.2 millioen is verminderd. Daarna behandelde de voorzitter van het levensmiddelen-departement de voedsel voorziening. De toestand is ernstig en wordt door hem nauwkeurig onder het oog gezien. In de industriestreken heeft de be volking met groote moeilijkheden te kam pen. De voedselvoorziening is door vermin dering van het broodrantsoen gewaarborgd. Of verhooging von het broodrantsoen reeds den len Augustus of den lOen Augustus mogelijk is, hangt af van den oogst en van het dorschen van het voor- jaarskraan. Van begin of midden- Augus tus af zal meer meel verstrekt kunnen wor den, De akkers worden, ondanks de buiten gewone moeilijkheden, volledig bewerkt. De vooruitzichten voor broodgraan zijn in de meeste districten goed of bevredigend. De stand van den aardappeloogst is voor- loopig bijna overal goed. Het aantal stuks runderen en schapen is, ondanks het groot aantal slachtingen van varkens, gegeven de moeilijkheden met de voeding, eer te hoog dan te gering. In den herfst eischt de vraag van de aan- fok-dringend eene oplossing. Indien dit ge schiedt, kan men de verzorging in het nieu we oogstjaar vol vertrouwen tegemoet zien. B e r 1 ij n, 6 Juli. (W. B.) De rijksdag heeft een voorstel aangenomen van de be trokken commissie, dot stTekt om van den bondsraad te vragen de indiening van een wetsontwerp om aan de kiesdistricten, welker bevolking belangrijk vermeerderd is en die een samenhangend economisch gebied vor men, een uitgebreider aantal mandaten toe te kennen met invoering van het evenredig kiesrecht voor deze districten. Voorstellen van sociaal-democratische zijde, die eene verdere strekking hadden en het vrouwenkiesrecht en de verlaging van de leeftijdsgrens voor de kiezers tot 20 jaar betreffen, werden verworpen Aangenomen werd een wetsontwerp om het mandaat van den rijksdag en van den landdag von Elzas-Lotharingen met een jaar te verlengen. In het debat over het voorstel betreffende de ki J'rfricten, zeide staatssecretaris Helf- ferirh Wij zijn van meening, dat betreffende de kiesdisf*ten met zeer sterken bevol kingsaanwas een nieuwe regeling is gebo den en zijn dienovereenkomstig bereid bij den Rijksdag een wetsontwerp in te dienen, waartoe reeds voorbereidende maatregelen zijn getroffen. Het wetsvoorstel zal den Rijksdag t'idig bereiken, opdat de verkiezin gen voor den volgenden Rijksdag op den grondslag van de beoogde v.-iziging kun nen plaats hebben. Deze wijziging ligt in de lijn van den uitbouw der binnenlandsche politieke verhoudingen en zal de trouwe en blijmoedige medewerking van alle kringen der bevolking in den staat en in het rijk waarborgen. Het Duitsche volk heeft den grond daar voor geleed door ziine onvergelijkelijke pres taties in den oorlog. De wijziging beant woordt ook aan den gees^van de Paasch- boodschap van den keizer en zal ook in den geest daarvan door de samenwerking van de regeering met den Rijksdag doorgevoerd worden. (Levendige bijval). De volgende zitting is Maandag. Berlijn, 6 Ju 1 i (K. N.) Uit Weenen wordt aan den Lokal Anzeiger geseind, dat reeds een begin gemaakt is met de uitvoe ring van het amnestiebesluit von den Keizer. Gisteren werd door het Ministerie van van Justitie telegrafisch aan alle inrichtin gen en rechtbanken van Oostenrijk de in houd van het amnestiebesluit medegedtffeld met opdracht om de vrijlating van de perso- nen die daaronder vallen, voor te bereiden. De bestuurder van het Ministerie van Landsverdediging verscheen heden voor 'den Keizer om voor die gevallen, die slechts voorwaardelijk onder het besluit begrepen zijn, nadere beslissingen van de Kroon uil te lokken. Naar in kringen van Czechische afgevaardigden verluidt, heeft minister-pre sident von Seidler zijne voorstellen tot vrij lating yan dr. Kromarsch en dr. Raschin reeds aan den Keizer aongeboden, terwijl de bespreking in zake de vrijlating van den afgevaardigde Klofatsch tusschen de Cze chische afgevaardigden en de regeering nog voortgezet worden. Weenen, 6 Juli. (Corr.bur.) De juri dische commissie van de kamer van afge vaardigden heeft het regeeringsvoorstel be treffende de uitbreiding van de bevoegdheid der krijgsraden over burgerlijke personen onder beperking van hun werkzaamheid, voedden tijd tot 1 Juli 1918 goedgekeurd. De financieele commissie heeft de wet op de oorlogswinst goedgekeurd en een schaal aangenomen, waarbij een vermeerdering van het inkomen van 10.000 Kr. met 5 pet. belast wordt, een vermeerdering grooter dar 300.000 Kr. met 60 procent. De minister van het voedingsdepartement heeft in de betrokken commissie uitvoerige mededeelingen gedaan over de op het ge bied der voedselvoorziening genomen maat regelen en van den stond van de zaak. Hij verklaarde, dat wanneer alle krachten zich aaneensluiten, het zal gelukke de moeilijk heden meester te worden. Budapest, 5 Juli. (W. B.) In het huil van afgevaardigden interpelleerde een lid van de Tiszapartij de regeering over de hou ding van de Karolyi-partij, die in het kabinet- Esterhazy vertegenwoordigd is. Wel is in officieuse mededeelingen verklaard, dal graaf Michael Karolyi met de politiek van graaf Czernin volkomen instemt. Intusschea heeft de Karolyi-partij eene houding aange nomen, die bezorgdheid kan wekken bij de bondgenooten. (Dit vond krachtige tegen spraak bij de régeeringspartij). De spieker roerde daarna de gebeurtenis sen aan in het Oostenrijksche parlement. Hij zeide, dat het op den voorgrond komen van de Slaven de vrees wekt, dat in Oostenrijk het federalisme of het trialisme de overhand zal krijgen, hetgeen de stelling van Hon garije in de monarchie raakt. Spr. vraagt den minister-president of hij bereid is in dit op zicht geruststellende verklaringen af te leg« gen. Rome, 6 Juli. (Stefani). De Senaal heeft na eene warm toegejuichte rede van minister-president Boselli, waarin de betee kenis van de debatten in de geheime zitting werd geresumeerd, bij hoofdelijke stemming met algemeene (172) stemmen de volgende motie van vertrouwen aangenomen: De Se« naat, gehoord de verklaringen en medede^» lingen der regeering, gaat over tot de orde van den dag. Tweede telegram. Na in geheime zitting de mededeelingen van de regeering besproken te hebben, hervatte de Italiaan* sche Senaat de openbare debatten, waarin de premier Boselli verklaarde: Als de Se naat zijn vertrouwen in de regeering uit spreekt, zal dit beteekenen, dat er overeen stemming over bestaat, dat steeds krachti ger datgene moet gedaan worden, wat hel meest waarde voor de overwinning heeft; dat onze buitenland sche politiek moet wor den voortgezet, voortdurend gericht op onS oorlogsdoel en In nauwe verstandhouding met onze bondgenooten, dat onze binnen landsche politiek gericht moet zijn op dal handhaving der nationale eendracht, dat de financieele maatregelen ten behoeve van den oorlog en het openbare crediet moetent worden voortgezet, en dat alle economische maatregelen moeten beantwoorden aan den economischen, moreelen en socia1- eer- stand des lands. Boselli wijdde verder eenige woorden van. hulde aan koning en leger, die geestdriftige toejuicihngen verwekten, waarna de Senaat met algemeene stemmen de motie ver*, ver trouwen aannam. - Sofia, 6 Juli. (Buig. ag.) De Neder- landsche gezant is belast met de bescher ming van de Grieksche belangen in Bul garije. Kopenhagen, 6Juli. (W. B.) De Na tional Tidende bericii! uit Malmö: Van de stoomschepen, die zich van het Duitsche vrijgeleide op I Juli bediendêft, zijn zeven in Gotenburg aangekomen en twee in Helsingborg. De ladingen bestaan uit dringend noodige goederen en uit steenko len

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1917 | | pagina 1