BUITENLAND^ BINNENLAND. N° 24. Eerste Blad. 16de Jaargang. DE EEMLANDER". Een paar doodvonnissen uit de !7do an 18de eeuw. Hoofdredactie t MARIE VAN VERSENDAAL. Mr. D. J. VAN SCHAARDENBURO. Uitgevers: VALKHOFF Co. abonnementsprijs Per 5 maanden yoor Amersfoort 1 '-j™- Idem franco p.i post Per weck (met gratis vorzokoring togen ongelukken) - I Afzonder] ijko nummers- Wekelijksoh bijroegsel ,Ds Hollandachs Huist, ouw' (onder redactie van Thérèae Hoven) per 3 mnd. 50 cis. "Wekeliibsoh bijvoegsel WtrtldreeUsper 3 mnd. 53 ets. Bureau: UTRECHTSCHESTRAAT 46. Intercomm. Telefoonnummer 66. PRIJS DER ADVERT EN TIÉN: Van 1—5 regel»f O.BO. Elke rogol meer0.15. Dienstaanbiedingen 15 regels0.50. Grooto lettors naar plaatsruimte. Voor hande) en bedrjjt bestaan zoer voordeolige bopalltigon tot het horhaald advortoeren in dit Blad, bi] abonnement. Eene oiroulaire, bevattende de voorwaardon, wordt aanvraag toegezonden. op li. pen vonnis van geheel anderen aard is het .volgende: in de tweede helft der 17de ceu\v komt men door getuigenis van een vagebon- deerende vrouw eene wijdvertakte boeven- bende op hel spoor. Deze vrouw weet wel een honderd leden dezer bende, levende en hun praktijk uitoefenende in verschillende plaat sen rondom Amersfoort, op te noemen. Zij be schrijft ze bovendien zeer nauwkeurig, bv. Abraham Kuyleman van Leiden, 20 jaar, 2 brandmerken 3 maal tuchthuis, Anthorii Passeschoon, 30 jaar, 2 brandmerken, heb- ',J>ende ordinaris swarte lakense klederen „aen, stemmigb als een Dominé" Jan Bap- „tist 24 A 26 jaar, van Antwerpen, kann seer „well singen, kan mede schilderen, gaet in „'t graeuwe sergie gecleet, aen hebbende een „rock met hangende mouwen, den hoed ter „sijde met een swart lint opgebonden, dra egt ,^een degen met een silver gevest, heeft een „gout horloge in de sack;" Griet, ook ge naamd Dolle Griet, vrouw van Jan Baptist „is blanck en velh van aengesicht, rootachtige koonen, out 38 jaer, gact op sijn juffrouws ge cleet met locken aen 't Hooft, een diamanten ringh aan de voorste vingers" Gijs van den Bosch, 34 jaar, schoon (d. w. z. zonder brand- merken), een maal gegeeseld, enz. enz. Ook weet zij le vertellen, waar die dieven gewoon lijk hun onderkomen hebben, zooals „bij den „Snijder in 't Roode Kruys binnen Soest, of op de Vuursche, in 't huys, genaamd het Torentje, aan den Dolder, enz., allerlei plaat sen in de buurt van Amersfoort. En in de hui zen. waar zij logeeren zijn gewoonlijk, ook veel gestolen goederen cn gelden gedeponeerd, benevens geweren om in tijd van nood te ge bruiken. Zoo brengt ze de rechters van alles op de hoogte en tot loon daarvoor krijgt ze een zachtere straf, dan de anderen, die mede gegrepen waren, maar minder mededeelzaam zijn. Nu behoorde tot de leden van dit Gilde een zekere Andries d'Orville, in de wandeling minder welluidend Meelzak genoemd, te Gent geboren. Allerlei diefstallen en rooverijen, ook doodslagen heeft hij gepleegd, maar gedu rende de behandeling zijner zaak blijkt, dat hij er nu genoeg van heeft en dat hij nu maar liever sterven wil. Hjj zegt dit telkens en tel kens weer. En als cr sprake van is, dat men heni, nadat hij gebrandmerkt of gegeeseld is, naar Oost-Indic moest zenden (een heel ge wone maatregel op deugnieten, te dien tijde toegepast), zegt hij „dat hij niet gaarne naar „Oost-Indien of Buytensland zoude varen, om- „dat, soo hij quam te verongeluckcn, in sijn „sonden sonde smooren en daarom liever met „berouw door de justitie woude sterven ende „sccckerlijck in den Hemel soude comen, als „hij over sijn sonden door de justitie wrierde „gestraft." Men doet dan ook naar zijn wensch: Hij wordt veroordeeld „om gebracht te wor- „den ter plaatse, alwaer men gewoon is capi- „tale erimineele Justitie te doen ende aldaer „door den Scherprechter geradbraeckt, mits „gaders sijn dood lichaam aan den Galgen- „berch op een radt, anderen ten exempel ge- „legt te worden." Zoo gebeurt dan ook. De executie van de doodstraf geschiedt op den Hof. Daar heeft de veroordeelde ook den bij stand van den geestelijke, wiens hulp hij be geert, in dit geval van Ds. Christophorus Neander, aan wien hij nog, met den strop om den hals verklaart, dat al zijne getuigenissen naar waarheid waren afgelegd. Na de execu tie werd zijn lijk vervolgens naar den Gal- genberg gebracht, waar het aan een ijzeren ketting nog eenigen lijd bleef hangen „anderen Ier exempel", voor hoe langen tijd wordt niet gemeld. Doch als soms een -storm een lijk Van de galg afrukte, dan zag men daarin nog geen aanwijzing, dat het nu lang genoeg was geweest. Men hing h et eenvoudig weer op. En eindelijk werd het met den ketting onder de aarde gestopt. Zoo vond men hier in 1908 bij het zandgraven een geraamte met daaraan bevestigden ketting dichtbij den galgenberg in den grond. R. (Wordt vervolgd.) Politiek Overzicht De krisis in Rusland. m. (siot). t.v chaotische toestand, die in Rusland is te constateeren, zoowel aan het front als in het binnenland, doet zich ook gelden in den boezem van de regeering. Hoe zou dat pok andets kunnen De regeering, die na de omwenteling, waardoor het czarisme is weggevaagd, het bewind heeft aanvaard, jjjeeft een zuiver tijdelijk karakter; reeds in haren naam komt uit, dat zij slechts voor- oopig is ingesteld, om de zaken waar te amen totdat de Constituante, welker bij een omen zich nog altijd laat wachten, den leuwen regeeringsvorm zal hebben be- ko on nieuwe staatsinstellingen in 't le- «a hebben geroepen. Van zulk eene regeering kan geene leiding uitgasr: zij wordt geleid en is eer. speelbal van de om standigheden. Er is in verband met de gebeurtenissen in Petersburg en elders waar het oproer in de straten heeft gewoed, eene verandering v beteekenis gebracht in de samenstelling van de regeering. De minister-presi dent prins Lwow is afgetreden en me' hem hebben alle burgerlijke ministens hun ont- sl ig genomen, wier plaatsen dooi sodalis ten zijn ingenomen Hoofd van de regee ring is gewoi vn de 36-jarige minis'Ci van oorlog en marine Kerenski, die in zijn bur gerlijk beroep advocait was en in de rijks- doema de leider was var dc klein* partij der Trudowik'. totdat de golf de: revolutie hem omhoog bracht. Een besluit, dat in eene gemeenschappelijke zitting van de b sturen van den arbeiders- en soldotenraad en van den boerenraad is genomen, verleent aap de aldus gewijzigde regeering eene onbe perkte macht om de tucht in het leger te herstellen en de gevaren van eene tegen omwenteling en van de anarchie te bestrij den, en voorts om het programma te ver wezenlijken waarmee de nieuwe regeering is opgetreden en waarvan het eerste punt is de aankondiging, dat alle maatrege len zullen worden genomen om de verkie zingen voor de Constituante te doen plaats hebben op den daarvoor bepaalden dag van 30 September. Het aftreden van prins Lwow als minister president wordt gezegd voornamelijk te zijn veroorzaakt door de agrarische kwestie, waarin zijn standpunt geheel in strijd was met de meening van de socialistische leden der regeering. Ook de vraag hoever men kon gaan in het doen van concessiën in het streven naar zelfstandigheid van de Ukrai- ners en van andere volksrassen, wordt ge noemd als een redep van strijd in den boe zem der regeering. Maar dat kan toch de hoofdreden niet zijn, waardoor deze veran dering is gekomen. In de berichten uit Rus land is duidelijk te zien, dat de strijd over de vraag Oorlog of vrede? die in den laat- sten tijd der regeering van czaar Nicolaas en na diens vel is gevoerd, nog altijd voort duurt. De gebeurtenissen in vele deelen van het rijk hebben, ofschoon zij dikwijls ook sociale-oorzaken hebben en samenhangen met den wensch naar zelfstandigheid, toch hun gewichtigsten grond in den strijd over oorlog en vrede. Kerenski, die nu het hoofd van de regee ring is geworden, is de vertegenwoordiger van de gedachte, dat Rusland slechts ge meenschappelijk met zijne bondgenooten uit den oorlog kan treden en hem zoolang moet voortzetten, totdat ook Engeland en Frankrijk tot den vrede besluiten. Door zijn tusteloozen arbeid is het Russische leger staat gesteld tot het voeren van het niéuwe offensief, dat den len Juli in Oost-Galicie is begonnen en van welks mislukking ten gevolge van het -Duitsch-Oostenrijksche te genoffensief wij in de laatste dagen getuige zijn. Nu is de vraag wat die mislukking verder zal uitwerken. In de oproepingen, die de regeering van Kerenski tot het leger en tot de natie richt, heeft men voor het groote échec, dat ook ditmaal weer geleden is, slechts ééne verklaring. „On crie la tiahi- son", om de Fransche uitdrukking te ge bruiken. Verraad ziet men overal, in de too- neelen van tuchtloosheid aan het front en in de tooneelen van oproer in het binnen land. En achter dit verraad ziet men de hand van Duitschland, dat behalve de legioenen waarmee het zich de legers van zijne vijan den van het lijf houdt, 'nog andere legioe nen heeft gemobiliseerd, die in het vijande lijke gebied de bevolking opstoken tot on trouw aan de zaak van het vaderland. Och men behoeft den vijand de schuld niet aan te wrijven van de gisting, die on der de bevolking en bij het leger heerscht en die hen leidt tot de daden, die wij in deze dagen zien gebeuren. De schuld ligt aan de ellende, waarin het land zich bevindt, tengevolge van den oorlog. Die ellende brengt volk en leger in de stemming waar uit zulke daden voortspruiten. De metropo liet van Lemberg, graaf Szeptycki, die na de verovering van deze stad door de Russen als gevangene naar Rusland is gebracht en dezer dagen als vrij man van daar is terug gekeerd, heeft .aan een dagbladschrijver, die hem vroeg naar zijn indruk over de stem ming in Petersburg, dit geantwoord: „Ik heb daar twee groote demonstration voor den vrede mee beleefd. Wie gelegenheid had om te zien hoe in Rusland voor den vrede wordt gedemonstreerd, kan onmogelijk ge- looven, dat het zoo nog langer kan-gaan. Eene demonstratie had onder het voorwend sel van eene „broodvergadering" plaats, waarbij meer dan 20.000 soldaten vlaggen droegen met opschriften als: „Geef aan de soldaten brood", Geef ons vrede", „Weg met den oorlog". Zulke betoogingen sleepen het volk mee en geen macht kan daartegen opkomen." Opmerking verdient nog dit antwoord op de vraag wat men in Rusland van het offen sief vervochtte en hoe het werd beoordeeld: „Aan iedtir sol-K» it i# ingeprent, dat men slechts te doen had met een -kort „vredes offensief", waardoor zij tot een „laatste offer ten gunste van der vrede" werden opge wekt." Zoo luidt het oordeel van een ooggetuige. Zijr oordeel geeft steun aan de meening, dat de Russische regeering zelve schuld draagt aan de krisis door haar streven om den oorlog ondanks de economische, so ciale en national* bezwaren voort te zetten, Door daarin te volharden, maakt zij 'de kri sis algemeen en permanent. De oorlog, In het oosten neemt het terug dringen van de Russen steeds verderen voortgang niet alleen in het zuidoostelijke gedeelte van Galicië, maar ook in de aangrenzende Boe- kowina. De gister in Weenen verschenen avondbladen berichten, dat de Russen de hoofdstad Czernowitz hebben ontruimd. Dat is voor de derde^maal in dezen oorlog. In het westen artilleriestrijd. P a r ij s, 2 7 Juli. (Havas). Gedurende de week, eindigende 22 Juli, zijn 1062 schepen boven de 100 ton (visschersschepen uitge zonderd) Fransche havens binnengekomen en hebben 937 schepen de havens verlaten Er werden 6 Fransche koopvaardijschepen zonder succes door duikbooten aangevallen en er ging in de laatste week geen enkel schip verloren, webruit -blijkt dat de ver dedigingsmiddelen tegen de duikbooten zeer verbeterd zijn. Londen, 27 Juli (R.) In het Lager huis heeft Mac Na mar a verklaard, dat meer dan 3000 schepen reeds bewapend zijn en elke week een groot aantal wekelijks nog van bewapening wordt voorzien. Alles wordt in het werk gesteld om het grootst mogelijk aantal schepen te bewapenen, maar het komt niet overeen met het algemeen belang om bijzonderheden daarover of over het kaliber der gebezigde kanonnen mede te deelen. Londen, 27 Juli. (R.) In Land and Water schrijft Percy Noel: Er is een nieuw vliegtuig van een type, dat buitengewoon geschikt is om tochten tot in het hart van Duitschland te ondernemen, gereed. Hoe wel de machine een last van verscheidene tonnen vervoert, heeft zij een vasteren gang dan een vliegtuig, door de geallieerden in het eerste oorlogsjaar gebruikt. Het toestel heeft twee machines met' de. grootste capaci teit, die ooit met succes in de luchtvaart werd aafigewend. Het vliegtuig vervoert even gemakkelijk vijf-en-twintig menschen als drie. De in Parijs gehouden Balkan-conferentie van de geallieerden is uiteengegaan met de eenstemmig afgelegde verklaring, dat de ge allieerde mogendheden, nauwer dan ooit aaneengesloten voor de verdediging ven het recht der volken, inzonderheid op het Balkanschiereiland, hebben besloten de wa pens niet neder te leggen, alvorens het doel is bereikt, dat alle andere doeleinden be- heerscht, n.l. het herhalen van een misdadi- gen overval onmogelijk te maken, als waar aan de centrale mogendheden zich hebben schuldig gemaakt." Londen, 28 Juli. (R.) De Russische gedelegeerden, die in Londen zijn geweest om eene internationale conferentie van socialisten tot stand te brengen tot bevorde ring van een vrede naar het beginsel van geen annexation en schadevergdedingen en recht van de volken om over hun eigen lot te beschikken, Keefl zich van hier begeven naar Parijs en naar Rome. Zij heeft eene verklaring uitgegeven, die voldoening uitdrukt over de resultaten van hare zen ding en de hoop uitdrukt, dat de Engelsche Labour Party er ten slotte toe zal komen te besluiten tot deelneming aan eene interna tionale conferentie. Zij verklaart tegen de voorgestelde conferentie van socialisten der Entente-landen te zijn, maar is bereid die conferentie bij te wonen om inlichtingen te verschaffen en voor hare inzichten op te komen. Lublin, 27 Juli. (W. B.) Uit Warschau wordt bericht: Zaterdag is de vertegenwoor diger van de Duitsche regeering Ministerial direktor Lewald met vorst Hatzfelcf hier aan gekomen om over de vorming van eene Poolsche regeering in den zin van de door den staatsraad onlangs gestelde eischen be sprekingen te houden. De eerste gemeen schappelijke zitting van de Duitsche verte genwoordigers met vertegenwoordigers van den staatsraad is gister gehouden. Weenen, 2 7 Juli. (Corr.-bur.) Naar de bladen uit Praag vernemen, is het tus- schen de Czechen en Slovenen tot ernstig meeningsverschil gekomen, dat er toe leid de, dat de Sloveensche vertegenwoordigers, die voor eene gemeenschappelijke confe rentie over de kwestie van deelneming aan de besprekingen in de grondwetscommissie naar Praag gekomen waren, dadelijk weer vertrokken zijn, zonder dat er gemeenschap pelijke besprekingen hebben plaats gehad. Ook de reis van de Ukraniers naar Praag zal vermoedelijk achterwege blijven. Het meeningsverschil schijnt van zeer diepgaanden aard te zijn en, van uiterlijke redenen afgezien, ten deele het gevolg van geheel verschillende staatsrechtelijke opvat tingen en de toepassing hiervan, ten deele van thans aan de dag tredende economische tegenstellingen. Het Sloveensche Correspondentiebureau bericht ook, dat de breuk tusschen de Cze chen en Slovenen een voldongen feit'Is. Londen, 2 7 Juli. (R.) Sir Albert Stanley, de president van den Board of Trade, heeft eene deputatie ontvangen van Engelsche banketbakkers, die aandrongen op onmiddellijke opheffing van het verbod tot invoer van chocolade. In zijn antwoord deelde hij mede, dat eene belangrijke con cessie zou worden gedaan, waardoor het mogelijk werd 150 ton chocolade per maand uit Zwitserland in te voeren behalve wat voor het leger benoodigd was. Londen, 27 Juli. (R.) De minister voor de Volksvoeding heeft de volgende verklaring bekend gemaakt. Tot nu schatte men, dat het land, dat in 1916 in Engeland en Wales voor den oogst van 1917 bewerkt was, ongeveer 300.000 acres meer bedroeg dan de vroeger bebouw de oppervlakte. Dit was echter een hoogst twijfelachtig cijfer, gebaseerd op rapporten, die opgemaakt waren vóórdat de voorjaars- arbeid was geëindigd en het zou dus niet moeten verwonderen, indien de raming al te optimistisch bleek. Thans zijn echter de voorloopige cijfers 'van de jaaruitkomst van den landbouw ontvangen. Daaruit blijkt, dat de vermeerdering in Engeland en Wales van den verbouw van koren en aardappelen niet minder dan 347.000 acres bedraagt. Dit resultaat overtreft alle verwachtingen en geeft eenig idee van de buitengewone krachtsinspanning, die de boeren zich in de lente, in weerwil van de ongunstige omstan digheden, hebben getroost. In bovenge noemde opgaven is geen rekening gehouden met den arbeid van de kleine verbouwers. Het is dan ook onmogelijk daarvan nauw keurige cijfers te geven, doch de schatting, dat de oppervlakte, die door de kleine ver bouwers bewerkt is, viermaal zoo groot is gewórden, is waarschijnlijk veel te laag. Zoo. schat men bijvoorbeeld, dat het aantal ver kavelingen in Engeland en Wales met min stens een half millioen is toegenomen, ter wijl de omzetting van bloemtuinen in groen- tekweekerijen in het geheele land algemeen is. Verspreide Berichten. Barrevoets. Te Würzburg loopt thans een groot gedeelte der bevolking bar revoets op straat wegens gebrek aan schoei sel. In alle standen ismen er mee begon nen, aangemoedigd door het voorbeeld van professoren der universiteit, leeraren, on derwijzers en andere ambtenaren. Ook in Duitschland zal de ambtenaars stand er wel 't slechtst aan toe zijn. Dienstweigeraars. Dat de dienstweigeraars in Engeland hard worden aangepakt, in weerwil van de bescherming die de wet aan de mannen met gewetensbe zwaren heet te verzekeren, is bekend. Een ergerlijk geval bleek in de zitting van het Lagerhuis van 18 dezer uit een vraag van den liberaal Harvey. In het kamp te Cleethorpe heeft de sol daat James Brightmore, die om gewetensbe zwaren dienst weigerde, elf dagen en nach ten moeten doorbrengen in een 3'A M. diep gat in den grond. Van dien tijd moest hij vier dagen tot aan zijn enkels in modder en water staan. Macpherson, de onder-minister van oor log, erkende, dat die voorstelling in hoofd zaak juist was. Zoodra de zaak ter hooger plaatse bekend was is er aan die straf een einde gemaakt en een onderzoek gelast. De bevelvoerende officier zal gestraft worden, het legerbestuur vindt de zaak zeer ernstig. Kameroverzicht. Tweede Kamer. De heer van den Tempel licht in de zitting van Vrijdag zijn motie toe, waarin wordt uitgesproken: dat de beperking van het levensmiddelen-crediet tot 80 miih'oen geen reden mag zijn voor onvoldoende voor ziening in de volksbehoeftendat de maxi mumprijzen der distributie-artikelen niet moeten worden verhoogd en, voor zoover zij reeds verhoogd zijn, weer moeten worden verlaagd; dat kleeding, schoeisel, breiwol, sajet, zoolleer en klompen tegen verminder den prijs moeten worden beschikbaar ge steld. Minister Posthuma zegt, met nieuwe aanvragen te zullen komen als de 80 milli oen te weinig blijken. Hij zegt voorts toe, te zullen overwegen de prijzen van vatgroen- ten vast te stellen als het vorig jaar, de prijs- verhooging van normaal-margarine te zullen beletten en de prijzen zooveel mogelijk op peil te zullen houden. De boter zal duurder moeten worden, de rijst- en wiltebroodprijs kon niet worden verlaagd. Voor het minst draagkrachtig deel der be volking zullen kleeding, schoeisel, breiwol< sajet, zoolleer en klompen tegen verminder den prijs worden beschikbaar gesteld door bemiddeling van het Steun-Comité. Indien noodig zal het aangeschafte brand hout bij het kolenrantsoen in mindering worden gebracht. De heer Van den Tempel wenscht niet de tusschenkomst van het Steun-Comité De heer S a n n e s betoogt de noodzake lijkheid van de maximumprijzen van sajet, wol en wollen artikelen en dringt aan op een tweede aanvullende broodkaart voor land arbeiders in oogsttijd. De heer Snoeck Henkemans vraagt beschikbaarstelling van meer rundvleesch en rundvet. De heer D u y s vraagt een voor alle ge meenten gelijk stelsel van gasrantsoenee- ring. De heer Ter Laan (Rotterdam) klaagt over fouten in de brandstoffendistributie. De heer M*^ n d e 1 s vTaogt naar de voor nemens der regeering aangaande de leer- prijzen. Minister Posthuma dupliceert. Hij zal de burgemeesters aanschrijven dat bij toe wijzing van kleeding enz. een objectieve maatstaf moet worden aangelegd. De minis ter zal de tweede aonvullingsbroodkaart voor .landbouwers overwegen. Een rund- vleesch-distributie is thans niet mogelijk. De gasregeling is een zuiver gemeentelijke aangelegenheid. Een uniforme distributie- regeling is allerminst gewenscht. Op ver schillende onderwerpen kan spr. niet ingaan, ómdat hij op de bespreking niet is voorbe reid. Voorgesteld wordt het eindverslag te be handelen over het hedenmorgen in de af- deelingen onderzochte en nader gewijzigde ontwerp betreffende behoud en onteigening van bosschen en andere houtopstanden. De voorzitter stelt voor het ontwerp on middellijk te behandelen, waartegen de heer Van*Sasse van Ysselt zich verzet Daarop stelt de voorzitter voor Dinsdag half twee het ontwerp te behandelen. De heer Van den Tempel handhaaft zijn motie. De heer Snoeck Henkemans re pliceert. De heer Nolens zal tegen de motie stemmen. De Kamer blijkt onvolledig. De vergadering wordt daarop verdaagd tot Dins dag half 2. Grondwetsherziening. Aan het Verslag nopens de wetsontwerpen tot Verandering in het Ilde, lilde en JVde hoofdt stuk der GrondwetVerandering vnn artikel 192 der Grondwet en Verandering in de Addi- tioneele Artikelen der Grondwet, wordt het vol gende ontleend Een der leden bleef het betreuren, dat in dezen ebnormelen tijd voorstellen tot herzie ning der Grondwet aan de orde werden gesteldv Hij betwijfelde, of de wijziging von art. 80 goede gevolgen zal hebben, en achtte het bedenkeliiW eene regeling vnn het onderwijs in de Grondwet nocdig 7a 1 maken, zonder vooraf de middelen worden aangewezen om die uitgaven te dekken* Vele andere leden vonden het een zeer gelukkig verschijnsel, dat, terwijl in andere landen de oor log woedt en door revolutie getracht wordt dn macht des volks te vergrooten, in Nederland gelegenheid gevonden is op rustige wijze cenö grondwetsherziening ter hond te nemen, naar verwacht mag worden, aan den politicked strijd over het onderwijs een einde zal maken enl do regeling van het kiesrecht in democratis richting zal wijzigen. Met blijdschap had me»,

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1917 | | pagina 1