't Winkeltje. N°. 52. 16rte Jaargang. DE E EM LAN DER". Donderdag 30 Augustus 1917. BUITENLAND. FEUILLETON. Hoofdredactie: MARIE VAN VERSENDAAL. Mr. D. J. VAN SCHAARDENBURG. Uilgevers: VALKHOFF Co. ABONNEMENTSPRIJS: Per 8 mnnnden tooi J-®?- Idem franco per post.. Per week (mot grabs vertekering teg.n ongelukkeo) 0.14. Afionderlijke nummere Wekeltjksoh bijvoegsel ,Dt EoUantitAi Euinreu*" (onder redectie v.n Thérbee Horen) per 3 mnd. BO cis. WekeJpksoh bp'Toegsel WtrMrniu" per 8 mnd. 58 el*. Bureau: Arnhemsche Poorlwal, hoek Utrechlscheslr. Intercomm. Telefoonnummer 66. PRUS DER AD VERTE NTI UN: Ven 1—0 regelsf U.MO. Elko regel meer0.15. DiMistwiubiedingen 15 regels Ö.50. Qrooto Iettors naar plaatsruimte. Voor handel en bodrijt bestaan zeur voordeel igo bepalingen tot hot herhaald advortooron in dit Blad, bij abonnoment. Eenu circulaire, bovattondo do voorwaardon, wordt op aanvraag toegezonden. Wegens .ilcii Koninginnedag zul het Amersioorlscii Dagblad morgen N IET verschijnen. Koninglnnslied. door Mevr. E. H. du Quesne van Gógh'. \Vaar is een vorst zoo veelbemind. Haar dierbaar volk zoo welgezind. Als Neerlands Koningin! Wie vreest geen vijand en geen dood, En treedt ter hulp haar volk in nood? Oud Neêrlands Koningin! Waar is de jong'lingschap bereid Te kampen voor haar fallen tijd, Voor Neêrlands Koningin! Waar slaat zoo warm, een moederhart, Dat weet der kleinen vreugd en smart? Bij Neêrlands Koningin! Wie stuwt door storm verbolgen zee De Staat zijn vaartuig naar de reê? 't Is Neêrlands Koningin! Wie is de Vrouwe kloek en vroom? Blij-bloesem van d' Oranjeboom 't Is Neêrlands Koningin. Voor loc:n« cling. Nabetrachting over de Raadsvergadering. Men was wat zwaar-op-de-hand in de raadsvergadering van Dinsdagavond. De agenda was niet belangrijk en men moest z'n spraakwater toch kwijt. En zoo wist men 'n uur zoek te brengen met het voorstel om onderwijzer v. Mechelen verlof te ge ven in verband net zijn aanstelling tot secretaris van de Commissie voor de Open bare Keuken De heeren de Kémpenaer en Van Nijnat- ten duchtten daarvan schade voor het on derwijs. Dat is niet tegen te sprekenals de heer ■v. Mechelen 'n goed onderwijzer is, moet ■z'n non-activiteit 'n nadeel voor het onder wijs zijn, al krijgt hij dan ook 'n goed plaats vervanger. Maar als de heer v. M. nuttiger werkzaam lean zijn voor de keuken dan voor de school, dan gelooven wij, dat in de ge geven omstandigheden het belang van de O. K. boven dat van het onderwijs mag ge steld worden. En nu zal men vragen was er niemand anders te vinden geweest Och ja, zonder twijfel. Maar men moest hei wisse voor het onwisse nemen. De heer v. M. wérd voor dezen post zeer geschikt ge oordeeld en met ieder ander had men het •moeten probeeren. 't Groote belang van het welslagen der onderneming gedoogde geen proefneming met anderen, want juist in den aanvang moest de zaak goed op pooten ge steld worden. Maar de heer v. Nijnatten had ppg andere bezwaren. Hij vond dat Ged. Staten en de district-schoolopziener in deze quaestie ge kend hadden moeten zijn, daar de heer v. M. als onderwijzer geen ambt of beroep mag uit oeienen. Weth. Verhoef betwistte zulkshet secre tariaat van 'n tijdelijke commissie is geen ambt of beroep. Toen wilde de heer Van Nijnatten den wethouder doodslaan met de woorden van zijn collega Jorissen, die in de vergadering van de commissie verklaard had dat de heer v. M. ophield stemgerechtigd lid te zijn daar hij door B. en \V. aan de commissie toege voegd was als secretaris en aldus gemeente ambtenaar geworden was. Dat woord gem.- ambtenaar liet de heer v. N. niet los; als men ambtenaar is, bekleedt men immers 'n ambt..En 'n onderwijzer moet toestemming hebben ^m een ambt te bekleeden. Dat was zeer spitsvondig opgemerkt, maar de woorden van weth. Jorissen zijn geen evangelie. Wij gelooven niet dat de heer v. M. thans gem.-ambtenaar is, ook al is hij door B. en W. aangewezen. Het staat immers niet aan B. en W. om naar hun goeddunken gem.-ambtenaren te maken. Slechts de raad kan gem.-ambtenaren scheppen, betrekkin gen creëeren, welker bekleeders geen ambte naar zijn. De vraag is niet wie den man be noemt, doch wie de betrekking, het ambt, creëeerde. B. en W. mogen honderd maal 'n secretaris aan de commissie toevoegen, de raad blijft er koud onder. In geen geval kan de functionaris beschouwd worden als gemeente-ambtenaar, zoolang zijn positie niet door .den raad gefundeerd is. Hiermee duikelt dus het argument van den heer Van Nijnatten, want als de heer v. M. geen gemeente-ambtenaar is, kan daar uit ook niet afgeleid worden dat diens positie 'n ambt zou. zijn. Van 'n beroep kan men nog veel minder sprekenen dus scharen wij ons aan de zijde van weth. Verhoef, die geen hoogere toestemming noodig achtte. Ja, al was de heer v. M. gemeente-ambte naar geworden en zijn positie dus etymolo gisch 'n ambt, dan achten wij nog niet noo dig toestemming te vragen. De bedoeling van het verbod geldt immers het bekleeden van 'n ambt of beroep naast het onderwijzer schap, wijl zulks aan de goede vervulling van dit laatste schade zou kunnen doen. Daarvan is hier geen sprakeals de toestemming ge vraagd was, zou zij ongetwijfeld verleend zijn, maar zij behoefde niet gevraagd te wor den omdat de heer v. M. niet naast zijn on derwijzerschap 'n ander ambt ging beklee den, doch eenvoudig van de vervulling zijner functie in den eenen tak van dienst tijdelijk vrij gesteld was of werkzaam te zijn bij een anderen tak van dienst. De heer v. Nijnatten benutte de gelegen heid om ook andere grieven tegen de sa menstelling der commissie te luchten doch deze waren geheel buietn orde al liet de voorzitter hem rustig aan het woord en den heer Jdofland zelfs nog verder afdwalen, toen deze voor een vermeende grief van den heer v. N. (het uitnoodigen van de S.D.A.P. met voorbijgaan der andere politieke organisa ties) welke ten slotte volgens weth. Jorissen geen gTief was, verzachtende omstandighe den bepleitte. De heer Hofland had 'n ander bezwaar. Hij vond dat de Commissie voor de Openb. Keuken buiten haar boekje gingzij was be zig met de oprichting en had zich slechts met de voorbereiding mogen bemoeien. Jawel, en dan had zeker de' raad eenige vergaderingen kunnen wijden aan de op- en inrichting der keuken De hemel beware ons ervoor. Wij zijn dankbaar, dat de comm. niet met rapporten, gelijk de heer H. verwachtte, doch met daden komt. Zoo zal het doel het spoedigst bereikt zijn. 'n Belangrijk voorstel der agenda was de tijdelijke electrificatie van 'n 100-tol gas lantaarns. Het gebruik van electriciteit is veel economischer. Wij lazen dezer dagen een berekening van den directeur der Gem. Electr.-werken te Amsterdam, volgens wien voor 'verlichtingsdoeleinden met 2 kub m. gas evenveel bereikt wordt als met 1 K.W.U. terwijl voor 2 kub m. gas ongeveer 6 K.G. kolen noodig is en voor 1 K.W.U. 1.2 K.G. Men zou met mr. Stadig geneigd zijn te vra gen waarom dan niet voor goed die.gas lantaarns geëlectrificeerd Dat kan niet, vol gens weth. Vels-Heyn, wegens het gebrek aan materialen. Wij moeten hem wel geloo ven, maar duidelijk was het ons niet. Wat de agenda voorts bood was kleingoed waarmee vooral de heer Leinweber zich ver maakte. Weth. Vels-Heyn was voor de eerste maal voorzitter, bescheiden en tactvol. Bij de rondvraag echter even een schermutseling met den heer De Kempenaer, dien hij be letten wilde over de brandstoffen-distributie te spreken. Maar deze liet zich niet zoo maar uit het veld slaorr doch- beriep zich er op, dat de voorz. gevraagd had, wie nog iets in het belong der gemeente te zeggen had en wat hij te zeggen had, gold een gemeente belang. Trouwens, de brandstoffen-distribu tie was slechts 'n' aanloop om te komen tot de vraag of het gem.-bestuur niet verstandig zou doen voor alle zekerheid 'n houtvoor- raad aan te leggen. Er waren reeds stappen in die richting ge daan, zei de voorz., die bovendien gelegen heid kreeg, ons systeem van brandstoffen- voorziening te verdedigen boven dat van an dere sleden, waar volgens den heer De K. de ingezetenen reeds volop brandstof kon den inslaan. In Amersfoort gaat dat billijker; hier kan men weliswaar niet volop inslaan, doch hier wordt derwijze verdeeld, dat eerst alle men- schen voor één stookplaats 'n zekere hoe veelheid krijgen, voor 'n prijs, waarbij de winst vrijwel nihil is. Is dat geschied, dan zal 'n toewijzing voor de 2e stookplaats plaats hebbenen zoo zal men geleidelijk voort gaan, opdat allen dezen winter althans voor één haardstede brandstof hebben. Voor de verdere haardsteden krijgt men dan wat er overblijft. Maar dan heeft de Amersfoort- sche correspondent van De Toorts wel 'n laag, tendentieus fabeltje opgedischt toen hij het verleden week deed voorkomen alsof 'n kasteel in den omtrek met 44 haardsteden (dit sprookjespaleis zou Heiligenberg zijn geloove wie het kandezen winter G00 H.L. brandstof zou krijgenOf komt het er in dat blad met de waarheid niet zoo nauw op aan? Tevens benutte de voorzitter dc gelegen heid om de burgerij via dc pers (de dis tributiebode schijnt de hulp der pers nog niet geheel overbodig gemaakt te hebben) tot de uiterste zuinigheid bij het brond- stoffenverbruik con t -i De oorlog, B e r l ij n, 2 9 Aug. (W. B.) De gemeng de commissie van leden van bondsraad en rijksdag, die het antwoord op de nota van den Paus moet behandelen, heeft gisteren, volgens den Lokalanzeiger, hare eerste zit ting gehouden, die 2K uren duurde, onder voorzitterschap van den rijkskanselier. Daar na Heeft de commissie zich verdaagd totdat zij van de uitkomsten van de beraadslagin gen tussohen Berlijn, Weenen, Konstantino- pel en Sofia kennis zal kunnen nemen. Lenden, 29 Aug. (R.) Wij vernemen, dat de tekst van het antwoord van Wilson op de nota van het Vaticoan, gelijktijdig be kend zal worden gemaakt in alle Europee- sche hoofdsteden. Washington, 29 Aug. (R.) Tele grammen, die goedkeuring van het antwoord van den president op het vredesvoorstel van den Paus uitdrukken, stroomen in het Witte huis in. Op de westelijke en oostelijke oorlogs- tooneelen is niets van belang gebeurd. Van den elfden Isonzoslag hebben wij al leen onder de oogen gekregen een bericht uit het Oostenrijksche oorlogsperskwartier van gistermiddag, dat inhoudt, dat er van Selo aan de Boven-ïsonzo tot het Wippach- dal weer zwaar gevochten is en dat de vijand overal werd afgeslagen. Berlijn, 2 9 Aug. (W. B.) De Nordd. Allg. Zeitung bericht, dat de rijkskanselier gisteren voor eene informatiereis naar Bel gië is gegaan. Brussel, 30 Aug. (W. B.) De rijks kanselier Michaelis heeft hier een deputatie ontvangen van den raad van Vlaanderen. In zijn antwoord op de begroetingsrede verwees de rijkskanselier naar de verklaringen, die aan den raad bij zijn bezoek van 3 Maart 1917 in Berlijn door zijn ambtsvoorganger waren gegeven. Hij verklaarde, dat sedert niets gewijzigd was in het standpunt van de rijksregeefing. Warschau, 2 9 Aug. (W.-B.). De voorloopigc staatsraad heeft besloten zijn mandaat neer te leggen en besloot nerder tot samenstelling van eene commissie waar aan alle zaken van de bestuurshuishouding, die tot de competentie van den staatsraad behooren, in 't bijzonder die, welke het rechtswezen en het onderwijs betreffen, zul len worden opgedragen. De bestaande toe-1 stand wordt door deze besluiten niet gewij zigd, want door het in 't leven roepen van deze commissie wordt de voortzetting van het werk van den staatsraad verzekerd. Dc rijksconferentie, die als surrogaat van de nog steeds ontbrekende wettige volks vertegenwoordiging naar Moskou was opge roepen', is gisteren gesloten. Zij heeft vele redevoeringen aangehoord, maar van beslui ten, die door haar genomen zijn, is niets ge meld. De socialistische conlerentie uit de inter- geallieerdc landen heeft met 55 tegen 4 stemmen eene motie verworpen om zich' tegen elke bespreking met gedelegeerden uit de vijandelijke landen te verklaren, zoolang Duitschland de bezette streken niet heeft ontruimd. Over het zenden van afgevaardigden naar de internationale conferentie te Stockholm kon men niet tot een besluit komen en waf de oorlogsdoeleinden betreft, is eenvoudig geconstateerd, dat geene overeenstemming is verkregen. Londen, 29 Augv (R.) In de afgeloo- pen week zijn 2629 schepen in Engelscho. havens aangekomen en 2680 uitgevaren, 18 schepen boven en vijf beneden de 16Ó0 ton zijn tot zinken gebracht, terwijl zes schepen zonder succes zijn aangevallen. Londen, 29 Aug. (R.) In het ln het Prijsgerechtshof behandelde president Evans heden opnieuw een aantal zaken, betreffen de groote zendingen koffie, verscheept in een aantal Scandinavische en Nederland- sche stoomschepen door de. firma Malta Co., van Santos, tusschen Augustus 1915 cn Mei 1916. Voor het meerendeel waren de zendingen' bestemd voor Stockholm, andere voor Mal- mo, Gothenburg en Christiania en één voor Amsterdam. De kroon verklaarde, dat de goederen in werkelijkheid bestemd waren voor een wel bekende firma ete Hamburg, n.l. Behrens Zonen. Vóór den oorlog was de firma Mal ta Co. een kleine onderneming, maar in December 1914 benoemde zij als directeur een Duitscher, genaamd Hugo Krahnstofer, die voorheen in dienst was van Behrens A Zonen. Van dien tijd af namen de versche pingen van Malta Co. naar Noord-Europa enorm toe, zoodat zij groote exporteurs wa ren geworden. By een vroegere gelegenheid had de pre-' sident de verbeurdverklaring van verschei dene zendingen uitgesproken. Hij ging thans over tot de behandeling van reclames, die ingediend waren voor andere zendingen door neutralen, die beweerden, dat zij bona fide koopers van de goederen in kwestie wa ren. Toen de president last gaf tot vrijlating van 500 zakken, welke in beslag waren ge nomen in het Nederlandsche schip Hollan- Dc ware schoon héld is niet <lic welke men met genoegen aanschouwt, doch die voor welke men gedwongen is de oogen te sluiten als voor de zon. Roman door Thcrèse Ilovcn, Hes, die goed rekenen kan, zegt altijd, dal «K je een Ruiden ontvangt dal lans niel h'eele- niaal winst is, misschien maar 15 of 20 ccn- ten dan moet ie altijd rekenen, een gedeelte moet je onaangeroerd laten om nieuwen voor land in te slaan. En dan dc rest vcrdcelen in pr-ljes voor huishuur, slijtage, klccren. voe ding, onderhoud van den winkel... Mensch! als je 't goed bedenkt, moet er van eiken gulden wel 99 cent af... en dan zijn er zoo\eel dagen, zooals Zondags en algemeen erkende Christelijke feesten, dat er hcelemaal ruels in t laadje komt. Jn, als je zoo de rekeniug maakt, zou je tot c conclusie komen dat er veel meer zulke dn; - .1 in d. werkelijkheid dan op den kalen der voorkomen, Luim op cl.-,i middag heeft défilé plaats ""nv"'"a-ie dames, die zich naar haar nnrli 'nt!S homes spoeden, na eenige J «ew'iü:eld, gewandeld of visites ge- maakt Ic hebben ..Net kippen, die naar de ren terug gaan", beweert Cor. Het is een onschuldige vreugd der zusters om elkaar de verschillende voorbijgaugsters aan le roepen.. „Zie jc wel, Hes, juffrouw Alewijn heeft een nieuw mantelpak; het is gerust ander blauw, cn het jacquet is veel langer. Der hoed is van verleden jaar, gunst, wal een veer! Als ik haar nou was, dan zou ik liever, in plaals van zoo n mooie nieuwe veer, een net nieuw hoedje gekocht hebben. Wat jij? „Misschien had zij "m oppert Hes, „maar kijk eens, is dat niet Mevrouw van Rees? Is dat haar zuster?" „Nee, dal is een logee, Nelia was van och tend liicr cn vertelde dat er logó's waren. Zij, uil haar hummetje, dal begrijp je; nou krijgt zij pas verlof in September. „Nou ja, men kan niet allemaal Iegelijk cn hel geeft dan toch ook"verval". „Jawel, maar je weet hóe Nelia is, héAl tijd in dc contramine". „Het is vrij wal stiller dan anders", merkt Coi na een poos op. „Natuurlijk, iedereen is op reis" i „Of dal nog wat worden zou, wat Coolje vertelde". „Och, wel nee, die maakt er maar wal van; zij is nu al op rc is, haast de grenzen over". „Nou zeg, zoo gauw gaal het niet". Haastige slappen, een luid opengaan van de deur, gepaard met een reusachtig geklingel van het belletje en een frissche, jonge ge stalte treedt binnen. „Dag Micl, dag kind", klinkt het, hartelijk. „Dag tante Hes, dag tante Cor! Nee maar, als u eens wist wat ik gehoord heb." „Gaal dat meisje, daar bij jelui óp het bureau, toch trouwen met dien meneer?" informeert Hes, belangstellend. „O nee, heel iets anders, we worden gemo biliseerd „Een nieuw soort b'olasting?" vraagt Cor, in-een oogenblik van verstrooidheid... Als Micl binnenkomt is het alsof het lcvens- gedoc der zusters in een vlugger tempo wordt gezel en dan hebben ze soms moeite hel bij te houden. „Maar Corrctje," klinkt het verwijtend, en Miel pakt de oude tante eens dubbel hartelijk, zoodal haar dotje gevaar loopt om., af tc val len. Nadat zij de schade hersteld en erger voorkomen heeft, zegt Cor: „Als je nu eens minder onstuimig was, zou dat een groote verbetering in den algemccncn toestand zijn." „Nee, maar, wat een pracht zin; tante Cor, u wordt welsprekend op uw ouden dag." „Kom nu," vermaant Hes, „jelui zijn toch net een paar ondeugende kinderen. Corrie, jij moest verstandiger zijn, altijd dal stoeien l" „Als je dal sloeicn noemt, als zoo'n jeugdige Turkin bijna jc adem uil je longen knijpt." „Je hebt het hard bij mc," zegt Miel. „En nu welen jelui nog altijd niet het nieuws. Er zit iels in dc lucht." „Onweer?" slamclt Cor. ..Nee, oorlog!" Hes wordt bleek, ,,'t Is toch niet waar?" Bijna op hetzelfde oogenblik wordt het drie tal met één vermeerderd. Het is Nelia, de zoo even vermelde keukenmeid van mevrouw van Rees Zonder le groeien begint zij op den kijftoon, die haar tol tweede natuur geworden is: „Hel is zonder nog an toe, daar heeft me die ezel van een ^kruidenier alweer dc suiker verge len cn ik heb hel zoo noodig. Kunt u mij niet helpen?': - „Jc weel wel, dal wij geen suiker verkoo- peu." „Nou ncc, maar u hebt altijd wel in huis. Kom nou, anders moet ik hcelemaal naar den kruidenier." „Ik zal zien, wal ik voor jc heb, Nelia." „Het is mc anders een geschiedenis," zegt* Nelia, terwijl Cor den winkel verlaten heeft om, uit eigen voorraad, hel ontbrekende aan le vullen. „Wat -dan toch? vraagt Hes. „Wel, zc zeggen dal we oorlog krijgen. Je hoort zooveel cn dc mcnschen zijn net gek. De kruidenier vergeet dc suiker en dc slager komt om over vier hel soepvlccsch brengen. Maak daar nou er is soep van. Zoo moeilijk, als zc bij ons bennen." „Ik heb wel eens gehoord," zegt Miel over tuigend, „dat een goede keukenmeid in twee uur het lekkerste diner kan klaar maken." „O, ik heb ook wel eens iels gehoord", valt Nelia nijdig in, „ik heb wel eens gehoord dal menschep zich bemoeiden met dingen, waar zc niks geen verstand van hadden. Twee uur! ik geef het je le doen, cn clan, zooals bij ons, meneer is temet zoo precies op zijn muagie; daar mag niks aan mankecrcn cn mevrouw gunt een -mensch niks, niet eens een bordje soep eiken dag." „Nu ja,"' vergoelijkt Hes. ,dal is toch ner gens, dat je eiken dag soep hebt in de keuken." „En ik ben zoo dol op soep," verzekert Nelia, .,de rest kan me niet schelen, maar mijn bordje soep.mevrouw, dat is een goeie huis houdster, daar niet van, maar zij telt zc com pleet, zooveel ons vleesch, zooveel bordjes." „Ik dacht dat het zoo'n royale dienst was." meent Hes. „Och royaal cn royaal, dal bennen der Uvcc. Nu ia. ic krijgt wat ie noodig hebt: wij heb- ben ons brood cn boter, koek, kaas, suiker, koffie en thee cn zoo allemaal, vast in dc keu ken cn eiken dag behoorlijk elcn, maar ecu mensch wil toch wel eens wat extra's hebben. En soep, ja, dat is nou eenmaal m'n liefheb berij. Als ik een goed bord soep op heb, dan kan mij dc rest niet meer schelen; ik ben niks geen aardappelmcnsch." Cor komt terug met een zakje en zegt: „Als- je-blieft, ik heb jc gegeven, wat ik had." „Iladt jc niet moeten doen," beweert MIcL „Jc zult zien, jc krijgt er gebrek aan." „Zou het dan toch waar zijn?" vraagt Nelia, nieuwsgierig. „Ja, er is, iels, er broeit wat. Al dc soldaten moeten opkomen." „Groote genade," roept Nelia uit, „dan zal dct zoon van mijn oudsten broer er ook aan moeten gelooven cn die heb zoo'n hekel aan den diénst. Hel is zoo gemakkelijk, zoo'n jon gen in dc familie om er eens een boodschap voor jc te doen en er eens wat voor je weg te brengen; liet zou toch wat zijn." 's Avonds gebeurt, wal er nog nooit is ge beurd; er komen verschillende menschen in hel winkeltje, voornamelijk om geld tc wisse len cn hoe langer hoe meer openbaart zich daL vreemde, zonderlinge voorgevoel, dal cr iels op handen is. Niemand zegt iels positiefs; hel zijn opmerkingen... gezegden... het zijn vage vermoedens... Het is als hel aanzwellen van een zwaar onweer; men meent iels le hoorcn.dan twijfelt men weer. Nu komt het nader, dan drijft het weer af. Dc menschen zijn lot den natuurstaat teruggebracht. QNordl vervolgd.)

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1917 | | pagina 1