„DE E EM LAN D E R".
Maandag 17 September 1917.
BUITENLAND.
N°. 66.
16,le Jaargang
FEUILLETON.
't "Winkeltje
AMERSFOORTSCH
Hoofdredactie!
MARIE VAN VERSENDAAL.
Mr. D. J. VAN SCHAARDENBURG.
Uitgevers: VALKHOFF Co.
ABONNEMENT8PBUS.\
Por 8 maanden tooi Amonfoorl 1«5ö«
Idem franco per poet 8»00«
Per week (met gratie verzekering tegen ongelukken) 0.1 4<
Afzonderlijke nummers 0.05.
Wekelykeeb b^jvoegeel BoUanduh* Uuinrouw" (onder
redaotie ven Thérèee Hoven) por 8 mnd, 50 cte*
Wokelllkeeh bijvoegsel TPoroWrseOe" per 8 mnd. 50 c(l.
Bureau: Arnbemscbe Poortwai, hoek Utrechtscbestr.
Intercomm. Telefoonnummer 66,
PRUS DER A D VERTEN Tl EN:
Ven 16 regelt d% M f O.NO.
Elko regel meer0.15.
Dienstaanbiedingen 1—5 regels 0.50.
Groote letters naar plaatsruimte.
Voor handel en bedrijf bestaan zeer voordeeligo bepalingen
tol het herhftAld adverteóron in dit Blad, bij abonnement
Eene circulaire, bevattonde do voorwaarden, wordt op
aanvraag toegezonden.
Politiek Overzicht
Een mislukte staatsgreep.
In de tijden die achter ons liggen, toen
de Russische monarchie nog hecht gewor
teld was in den Russischen bodem, en
„Vadertje" Czaar zich nog gedragen voelde
door de devote toegenegenheid van millioe-
nen zijner onderdanen, was een bezoek van
hem aan Moskou een der meest plechtige ge
beurtenissen voor de bevolking. Dan placht
de Heersoher aller Russen zioh, omgevén
door praoht en praal, naar het Kreml te be
geven, dit nationale middenpunt voor al wat
Russisch voelde en Russisch daoht. En wan
neer dan Nicolaas II was aangekomen bij
de Iberische poort, die zich in de onmiddel
lijke nabijheid van het Kreml bevindt, dan
placht hij daar steeds halt te houden om de
kapel van de Iberische Moeder Gods binnen
te treden ten einde voor het wonderdadige
Mariabeeld, dat zich hier bevindt, gedurende
enkele oogenblikken in vrome aandacht te
verfinken en vervolgens den plechtigen tocht
naar het Kreml voort te zetten.
De Czaar aller Russen zucht thans in het
verre Siberië, „die schone Tage von Aran-
juez" zijn voor hem ten einde, voor immer,
als de Iberische Moeder Gods geen won
der doet.
Maar de ceremonie, die hij voor het Heili
genbeeld verrichtte, staat velen nog voor
oogen en is niet vergeten. Want toen in het
laatst van de maand Augustus in hetzelfde
Moskou de politiek-economische conferentie
bijeenkwam, waarover onze lezers vroeger
in dit blad al hebben kunnen lezen eene
conferentie die aldus is gekarakteriseerd
5iat ze Moskou als nationaal symbool stelde
tegenover het abstract-radicale Petersburg
toen zag Moskou hetzelfde schouwspel als
zoo vaak aanschouwd in de dagen van des
Czaren glorie.
Maar in plaats van den ex-Czaar, den bal
ling in Siberië, was het generaal Kornilof
die thans de ceremonie volvoerde. Kornilof,
tot voor kort nog vrij onbekend, doch popu
lair geworden door een koene vlucht uit Oos-
tenrijksche gevangenschap, en vervolgens,
door zijn eigen voortvarendheid, met de
snelheid van een komeet aan het firmanent
van den staat verschenen, Kornilof, den
„ongekroonden czaar der kozakken", om
\viens persoon het volk reeds een krans van
legenden had geweven, h ij was het die in
de Iberische kapel dezelfde symbolische han
deling verrichtte als zoovele werkelijke
Czaren voor hem.
Ze was niet de eenige daad waarmede ge
neraal Kornilof de menigte trachtte te impo-
neeren. Begeleid door een groot militair es
corte en een heele stoet automobielen was
(hij door de overvolle straten naar de kapel
getogen om daar de meergemelde symbo-
llsoh-staatsrechtelijke handeling te volbren
gen. En ook ter conferentie sloeg hij een
hoogen toon aan.
Heeft Kornilof Czaristische neigingen ge
koesterd; heeft hij zich het bezit der heer-
schersmacht in een niet meer verre toe
komst voor oogen "gesteld? Zijn optreden
daarna, dat een ieder bekend is, is wel ge
schikt geweest om deze vragen eerder be
vestigend dan ontkennend te beantwoorden,
al had de heerschersmacht die hij zich voor
stelde onder de gewijzigde pol itieke toe
standen in het Russische rijk moeilijk een
absolute kunnen worden. Zelfs een Kor-
nlof zou rekening hebben moeten houden
met de vruchten der Russische revolutie,
waarschijnlijk wel hebben willen samenwer
ken met de eerlang te openen constituante,
ja, zooals al beweerd is, met Kerenski zelf.
Maar de daden die hij, al heel spoedig na
de Moskousche conferentie verrichtte, wa
ren aanvankelijk dictatoriaal.
Er was c 1 i m a x in die daden, een climax
die zijn hoogtepunt bereikte toen de opper
bevelhebber Kornilof Kerenski op den 8en
September sommeerde de regeermacht in
zijn handen te leggen.
Deden de tijdingen, welke de vorige week
omtrent zijn later gevolgd gewapend optre
den tegen de regeering die aanvankelijk
abdiceerde verwachten dat deze laatste in
een hachelijke positie zou komen zoo
hebben de laatste berichten die verwachtin
gen in haar tegendeel doen omslaan. Geble
ken is, dat Kerenski, de kersversche opper
bevelhebber, in den lande over meer macht
en aanhang beschikt dan men zou vermoe
den, hij heeft getriomfeerd over de geheele
linie, all er wege gaven de aanhangers van
Kornilof zich over of werden ze gearres
teerd, wat ten slotte ook het lot van Korni
lof zelf geweest is.
Smadelijk einde voor den „Czaar der Ko
zakken l" Met de snelhid van een komeet
aan het politieke uitspansel verschenen, zal,
hij, wie weet hoe spoedig, weer daarvan ver
dwenen zijn 1
In ons artikel „de strijd om de macht in
Rusland" hebben wij al geschetst, welke
kringen der bevolking Kornilof achter zich
had Het waren de gematigde kringen der
bevolking, wien de hand over hand toene
mende invloed der socialisten een doorn in
het oog was. Toch is deze kenschetsing er
nog maar eene in groote trekken, want welke
drijfveeren Kornilof zelf tot zijn optreden
gebracht hebben, is daarmede nog niet ont
huld. Hij kan zich geërgerd hebben en
heeft zich blijkens de daartegen genomen
maatregelen geërgerd aan de verslapte
tucht in het leger, die ook een der hoofd
oorzaken is geweest van den smadelijken
val van Riga. Maar of dit bij hem de uitslui
tende'drijfveer geweest is om de macht tot
zich te trekken? Een Engelsch blad de
Manchester Guardian heeft al het ver
moeden uitgesproken dat Kornilof een
Duitsch werktuig zou zijn. Maar dit valt o. i.,
gezien de antecedenten van Kornilof, die
o. a. het laatste Zuidoostelijk offensief heeft
doorgevoerd, en zijn strenge tuchtmaatre
gelen in het leger, niet dan onder het sterk
ste voorbehoud te aanvaarden.
Heeft men daarentegen waargenomen hoe
de Engelsche jingo-pers en de chauvinisti
sche Fransche pers in den loop van den
strijd KerenskiKornilof den eerste zijn
gaan afvallen en duidelijk de hoop hebben
doen doorschemeren dat de tweede overwin
naar zou worden, dan is de uitgesproken on
derstelling dat de gezanten der geallieeer-
den wel eens in het avontuur de hand kon
den gehad hebben, nog eerder aannemelijk,
ofschoon daaraan evenmin onmiddellijk ge
loof te hechten valt.
Wellicht is Kornilof niet anders dan een
Jmpressionabele, licht „warm te maken"
man, men leze z'n opgeblazen proclama
tie in dit nummer en als zoodanig het
slachtoffer geweest van de aanhitsingen van
weinig consciëntieuze politici wie zal het
zeggen Ieder revolutietijdperk kent zulke
eer- en roemzuchtigen, die een worp doen
naar de oppermacht. Misschien zal Kornilof
navolgers hebben. Maar velen zijn geroe
pen en weinigen uitverkoren voor een Na
poleon.
Wij leven in den tijd van onthullingen en
mogelijk zal ons ook nog eens een onthul
ling over de voorgeschiedenis der staats-
groep Kornilof geworden.
Wat zal nu weer voortkomen uit den nog
immer kokenden en en ziedenden Russi
schen heksenketel
De burgeroorlog is voor het oogenblik
voorkomen. Maar door al de binnenland-
sche kleine en groote twisten, die Rusland
nu al gezien heeft, Jijdt zijn weerbaarheid in
schrikwekkende mate'. Dit behoeft niet meer
te worden aangetoond.
Lloyd George heeft in zijn op 7 Septem
ber te Birkenhead gehouden rede getoond
zulks te beseffen. Hij noemde daar de be
lichten Irit Rusland ontmoedigend, de
machinerie daar ingestort. Steeds heeft
Lloyd George een spoedig herstel van de
Russische weermachf~Voorgespiegel<L Doch
dit herstel zal zich waarschijnlijk lang, héél
lang laten wachten, zoo het niet geheel uit
blijft.
De oorlog,
B e r 1 ij n, 15 Sept. (W. B.) Officieel
avondbericht.
In sectoren van het Vlaamsche front en ten
Z.O. van Atrecht levendige strijd.
Par ij s, 15 Sept. (Havas). Officieel.
In Champagne hebben de Franschen twee
Duitsche overvallen benoorden de Prosnes
afgeslagen.
De artillerie was over en weer vrij actief
in de streek van den Mont Cornillet en den
Mont Blond.
In Argonne is een poging der Duitschers
om kleine Fransche posten in de richting
van Boureuilles aan te vallen, volslagen mis
lukt.
Aan den rechteroever van de Maas heb
ben de Franschen na een hevig gevecht de
Duitschers uit het grootste deel van de loop
graven geworpen, waar ze benoorden 'het
bosch van Caurières waren ingedrongen.
Overal elders was de nacht kalm.
Par ij s, 15 Sept. (R.) Officieel. Avond-
bericht.
Hevig geschutvuur bij den molen von Laf-
fnux en aan den rechteroever van de Maas.
De Franschen hebben Duitsche loopgraven
op den Mont Haut met succes overvallen
en vier Duitsche vliegtuigen zijn in luchtge
vechten vernield.
Londen, 15 Sept. (ROfficieel.
Beoosten Westhoek hebben wij onze stel
lingen een beetje verbeterd. Een forsche af-
deeling der tegenpartij viel gisteravond het
terrein aan, ten O. van St. Julien door ons
veroverd. Door het spervuur van ons geschut
gevat, moest ze uiteen gaan.
De vijandelijke artillerie bleef benoorden
Langemarck aanzienlijke bedrijvigheid aan
den dag leggen.
Londen, 15 Sept. (R.) Bericht van
maarschalk Haig.
Een Londensch regiment heeft hedenmid
dag een geslaagde plaatselijke operatie uit
gevoerd benoorden het boschje van Inver
ness. Een sterk Duitsch steunpunt werd ge
nomen. Wij maakten 36 gevangenen en ver
meesterden een machinegeweer, terwijl onze
eigen troepen maar weinig verliezen had
den.
Vanmiddag hebben troepen uit Durham
met goed gevolg vijandelijke schansen be
westen Cherisy overvallen en 22 vijanden
gevangen genomen. Onze verliezen zijn ge
ring.
Vanochtend is een vijandelijke aanvolspo-
ging in de buurt van Neuve Chapelle door
de Portugeesche troepen afgeslagen, waarbij
ettelijke doode en gewonde Duitschers in
onze handen bleven. Een andere vijandelijke
aanvalsafdeeling, die onze linies bezuiden
Armentières trachtte binnen te dringen,
moest zonder verlies voor onze troepen terug
deinzen.
Londen, 15 Sept. (R.) Bericht van
maarschalk Haig.
Het bewolkte weer dat aanhield, met den
krachtigen Westelijken wind, maakte de
waarneming van het geschut moeilijk en
begunstigde zeer de vijandelijke vliegtuigen
in het gevecht.
Wij wierpen 11 zware bommen op het
spoorwegstation benoorden Charleroi en 75
op de stations, verblijfplaatsen en kampe
menten, dichter bij de linies. Drie vijande
lijke vliegtuigen werden neergeschoten;
een viel er achter onze linies. Zes werden
stuurloos tot dalen gebracht. Vier van onze
machines worden vermist.
B e r 1 ij n, 1 6 S e p t. (W. B.) O f fi c i e e 1.
Legergroep van prins Rupprecht. Aan het
front in Vlaanderen artilleriebedrijvigheid
afwisselend van omvang en sterkte. Voorna
melijk aan den straatweg Meenen—Yperen
werd een hevig vuur op onze strijdzone ge
richt. Daar vielen verscheidene Engelsche
bataljons aan; hun stormloop mislukte over
't algemeen onder verliezen. Ten Noorden
van den straatweg drong de vijand ter breed
te van het front van een compagnie in onze
voorste loopgraven door. Ten Zuidoosten
van Atrecht -steeg het vijandelijk vuur des
namiddags tot groote hevigheid. In kunst
matige nevels gehuld, deden de Engelschem
kort daarop een aanval over een front van
1500 meter bij Cherisy. Vlammenwerpers cn
pantser-auto's moesten den stormtroepen
een weg banen. Onze krachtige verdediging
door artillerie en mitrailleurs braoht den aan
val van den vijand tot staan. Waar de vijand
in onze loopgraven kwam, werd hij door de
infanterie in een handgemeen teruggewor
pen.
Op dezelfde plaats herhaalde de vijand zijn
aanval even voor het intreden der duisternis.
Ook ditmaal mislukte zijn stormloop onder
verliezen.
Legergroep van den kroonprins. Behoudens
verkenningsacties en nu en dan krachtig
vernietigingsvuur in eenige sectoren was de
gevedhtsbedrijvigheid gering.
B e r 1 ij n, 16 Sept. Avond-stafbericht.
In Vlaanderen heerschte een nu eens of-
dan weer toenemende artillerie-bedrijvigheid
met hier en daar infanterie-gevechten. Ove
rigens is. er niets belangrijks voorgevallen.
P a r ij s, 16 Sept. (Havas). Namiddag-
communiqué.
Ten noordwesten van Reims werd een
krachtige onverwachte aanval der Duitschers
op Fransche stellingen in de streek van Boi-
vre door het vuur der Franschen verijdeld.
De artilleriestrijd was vrij levendig in den
sector van Maison de Champagne en Mas-
siges. Er had geen enkel infanteriegevecht
plaats.
Aan het verdere front was de nacht kalm.
P a r ij s, 16 Sept. (R.) AvondcommunU
qué.
In de streek van Braye en Cerny aan
weerszijden aanmerkelijke geschutwerk-
zaomheid.
De vijand, beproefde een nieuwen aanval
ten noorden van het bosch van l^auricres,
doch ons nauwkeurig gericht vuur noopte
hem zich naar zijn loopgraven terug te trek
ken.
Levendige geschutwerkzaamheid in de
streek van den Mort Homme. Elders was de
dag rustig.
P e t e r s b u r g14 Sept. (P. T. A.) Of
ficieel.
In de kuststreek van Riga hebben twee
compagnieën in de richting van de kust na
voorbereidend geschutvuur bezuiden Pauske
den vijand aangevallen; ze werden echter
teruggeslagen.
Een verkenning deed vaststellen, dat do
tegenpartij zich bij het dorp Melug ijverig
versterkt, na haar voorposten over een werst
afstands vooruitgebracht te hebben.
Op den weg naar Pskof hebben Russische
afdeelingen, door stormbataljons onder
steund, den bitteren tegénstand van den
vijand bedwongen en de Kronenberghoeve
bemachtigd. Ze namen vijanden gevangen
en veroverden machinegeweren. In de rich
ting van Pskof zijn onze troepen en het „ba
taljon des doods" onder hevig, vuur tot op
800 pas van de vijandelijke stellingen voor-
Als er 'n groot man bezweken is, vieren
'de dwergen feest.
Roman
door
Thérèse Hoven
17
Zij heeft altijd van geld gehouden,
zij heeft haar kistje lief! Daar valt nou toch
heusch een traan. Zij wil er niet aan toege
ven. dan is zij morgen zoo plekkerig en vraagt
Marie der na en dan zou het licht uitkomen,
waarom dal zij een deuntje had gehuild. Als
zij maar weer eens in bed stapte 1 Kom. zij
zal he» eens probeeren. Het best is altijd een
spelletje doen. Laatst had zus zoon leuk
bookie van tien kleine negertjes en dan ging
er telkens een af. Iloe was het ook weer?...
Tien kleine negertjes, die liepen in den regen.
'Eén werd nat en moest naar huis; toen waren
er nog negen,
Negen kleine negertjes, die speelden bij de
gracht,
Eén die verdronk er in, toen waren er nog
acht!
Och! nee, dat is toch eigenlijk flauw. Zij ziet
aldoor haar kistje, zij denkt aan haar spaar
penningen, nog eventjes er naar toe Ja,
naar, dat is zoo niet uit te houden op. die
manier. Als zij niet beier wist, zou zij lieusch
denken dat zij zenuwachtig was. Daar dacht
zij anders niet an! Zenuwen zijn maar larie.
Behalve, als ie het erg druk hebt met koken,
en de saus wil niet lukken.
Zij had eens een mevrouw, die haar verteld
Jieeft dat een kok zicli had doodgestoken om
dat de saus niet bij hem lukken wou. Net iets
voor een man! Zoo iets zou nou geen enkele
vrouw doen! Zoo griezelig, ajakkes! Verve
lend om 's nachts aan zoo iets te denken. An
ders is zij zoo hang niet, alleen maar voor
dieven en dan nou voor die vijand.
Gunst, als ze der kamertje binnen zouden
dringen, en ze dan alles doorzochten, zouden
zij het dadelijk vinden.
Hè, die eigenste gedachte heeft zij daarnet
nou ook al gehad, op het laatst zou je verve
lend voor jezelf worden. Zóó te tobben en te
zeuren is niks voor haar. Zij zou het net zoo
Hef ineens uit het raam gooien.
Nelia heeft den drang in zich om iels te
doen, waarmee zij 'l noodlot kan afwenden.
Zoo met haar schat alleen te blijven is liaar
onmogelijk. Ze zou der gek van worden 1
T Is zonde nog toe, op eens denkt ze aan
tante Pietje, waarvan ze als kind wel eens ge
hoord heeft; die werd ergens verpleegd, om
dat ze gek was Haar Opoe scheen der nog al
eens op te zoeken en dan zat ze maar bij der
en zei niks, ze hielden enkel mekaar's hand
vast. En dat kostte dan nog één gulden zoo
veel, om er na toe te gaan, want 't was ergens
buiten.
Of dat nou helpen zou, als iemand je Hand
vasthield. ICom, ze zal nog eens probeeren...
of ze slapen kan.
ITad ze nou maar een pepermuntje, dat
hcipl zoo heerlijk. Morgen aan den dag gaat ze
n& 't winkeltje en koopt ze een rolletje san
een stuiver, dat kan er wel af, anders
schrijft ze maar 5 centen meer op voor de
groentes.
Ofschoon, 't is schralcstcin tegeswoordig.
Mevrouw is te bang dat ze een dubbeltje uit
geeft! En allen dag. dien God geeft, is 't toma-
tes cn nog 's tomates: op de boterham, in
plaats van worst of kaas, niet dat ze zoo wors-
terig of kazerig is, maar 't is toch meer sub
stantie dan tomates. En in de makkeronie en
in de soep en als groentes en als sla, altijd
maar tomates, omdat ze vier centen een pond
bennen.
En toen ze der laatst wat van zei, keelc
mevrouw der an met zoo n echt kale Medam's
gezicht en zei ze heel vinnig: ..Is 't toch gek,
dat je er nu zoo tegen beat. Nelia, 's winters,
als de tomaten 80 ets. of één gulden per pond
kosten, zeg je aldoor: „Mevrouw, waarom
ngemt u geen gevulde tomalen of tomaten
soep?"
Da's nou anders nog al duidelijkt As 't duur
is, dan smeer jc 'l graag jc volk an, van wege
de boekies cn ook van wege de rejaliteil, 't
staat tegenover den groenboer of den fruit-
man en licht krijg je 's een appel of chines-
appell
Niet, dat ze der zoo dol op is; winterfruit is
niks niet gedaan, jc eet er niet van af, maar
krijgen is krijgen.
Heeremenschen! wat is dat nou weer? Even
was ze in den dut geraakt-
Ze heeft zoo duidelijk als iets liooren schie
ten! 't Huis dreunt er van, zoucn ze er al zijn?
Hè, ze rilt er van!
Nou hoort ze een deur dichtslaan. 1. ïs mis
schien meneer Frans, die thuis is gekomen.
Effen zien hoe laat 't is.
Ze bewaart der horlozie onder der matras,
fij)k a] goor de sekuritejt. 't Is Das één uur, zg
zou gezworen hebben dat 't minstens half
vier was.
Goeie genade, hoe komt die nacht om en
dat met dien angst?
Had ze al dat geld nou maar niet bij der!
Op eens krijgt ze een inval!
„En ik doen 't ook," zegt zc half luid. Zc
heeft wel eens gehoord en gelezen van men-
schcn, die hun schatten in den tuin begroe
ven. Dat ze. daar niet eerder om gedacht heeft.
De tuin is groot genoeg en met een kolen
schop is 't dood gemakkelijk. Onderlanst heeft
ze 't poesje ook begraven, toen 't doodgebe
ten was door dien lammen hond van de ach
terburen.
Precies bij denzelfden boom, maar dan aan
den anderen kant, zal ze een gat maken, cn
daar kan ze dan haar koslbaarhedcns instop
pen, haar goddelijke geldje en haar naai-
mesien. dat heeft ook waarde, zoo'n vijand
zou 't allicht mee nemen \<fór zijn vrouw, een
prachtige mesien is 't... en der horlozie en
der flekon en der gouden bros en der ringe
tje, dat zc nog van Janus heeft, waar ze drie
jaar mee verkeerd heeft.
Toch jammer, dat 't was afgegaan, ze hield
wel van "ra en hij ook wel van haar, maar hij
hield toch meer van een borrel en daar was
ze bang voor. Ze houdt er zelf veels te veel
van om een man te willen hebben, die er mis
bruik van maakt.
Ze vond 't zoo'n mooi ringetje met zeven
roode steentje,s garrenaat ol* zoo iets, en daar
om heeft ze 't niet terug gegeven, toen 't af
raakte.
't Leit nou in der kistje met al 't geld.
Zoo onder 't bedenken is ze'opgestaan. Zij
schiet haastig der regenmantel aan... cn der
pantoffels.
Ziezoo]
Nou as de drommel 't kistje gepakt, hè, 'f
brandt as vuur cn 't is toch der bloedeigen
geldje!
En de mesien van onder uit de kast gehaald;
de kast, die er om heen is, zal ze maar laten
staan; 't is anders zoo'n gesjouw, zc zal cr
beneden een krant om heen doen.
Gelukkig is 't lichte maan cn kan ze goed
zien, wat ze doet
Onhoorbaar gaal ze de trap af; als een
schim glijdt ze door 't huist De keukendeur
staat open; dat wil Mevrouw zoo voor dtf
frisschighcid, ze vindt 't zoo benauwd ah do
deur zoo'n heclen nacht dicht is.
Vraag of 'l haar hindert, zij zit toch niet iö
de keuken.
Maar nou is 't al weer goed. om reden as
dat ie zoo kraakt!
De tuindeur gaat veel gemakkelijker open.
Ilèl t is toch een heel besluit!
Stil nou, langs den muur kruipen; ze mos
ten 's een van allen wakker zijn en voor 't
raam staan, zus is zoo bang voor onweer cn
kijkt 's nachts zoo dikwijls naar de lucht.
Daar staat de boom, een kerstanjeboom is '4
in 't voorjaar konamen der zulke fijne blom*
nietjes an. Nou zijn er enkel blaren an. 't U
dan ook bijkans einde Augustus.
Heerejé! die oorlog duurt toch al bijkans
een maand en ze zeggen dat die nog wel een
maand kan duren.
Nou even alles op de bank in 't prieeltje
neerzetten en dan een kuil graven!
Even mot ze lachen, 't is of ze in Scheve*
lingen is. -;x
(Wordt Torrolfld.j