16"' Jaargang -i DE EEMLANDE R". Zaterdag 6 October 1917. BINNENLAND. FEUILLETON. 't Winkeltje. Hoofdredactie, MARIE VAN VERSENÜAAU Mr O. VAN SCHAARDENBURG. 11 Uitgevers; VALKHOFF Co. r i so. s on. A BON NKME NT8PB U8 8 maanden roof Am*r®foori Umd frano© per post P«r week (met gratis verzekering Ugeo ongelukkea) O. I 4, Af «onder Hike nummere O OR Wekeiykeob btivoegeel „D* Bollandtetu Hui—rmtw' tonder redeotie ren ThérA*# Hoven) per 8 mnd. 50 ete. Wekelvikeeh bijvoegsel - W*r*ldr«vüt' per 8 mnd. 59 ct®- Bureau! Arnbemscbe Poortwat, hoek U tr ecb tscbestr. Intercomm. Telefoonnummer 66. P B US DEB ADV EBT EN II EN Vso 1—6 regele f O.HO» Elke regel meer #a a# #a m 0.15, Di ene taan bindingen 1—6 regels M M M 0.50. Groote-Jettera naar pi nats ruim to. Voor handel en bedril/ bestaan teer voordeeligo bepalingon tot het herhaald advortoeren in dit Blad, bij abonnement. Bene oiroulaire, bevattende de voorwaarden, wordt op aanvraag toogezondeu. De Staatscourant van 5 October bevat o.m. de volgende besluiten: benoemd tot griffier bij bet kantonge recht te Amersfoort mr. D. J. W. Muller Massis, thans idem te Ommen; idem te Zierikzee mr. C. F. M. de Witt, te Groningen werkzaam ter griffie bij het kantongerecht aldaar; idem te Ommen mr. L. J. A. du Quesne van Bruchem, advocaat en procureur te Hoogeveen; benoemd tot leeraar aan de Middelbare Koloniale Landbouwschool te Deventer W. Stenvers te Diepenveen; gesteld ter beschikking van den Gouver neur-generaal van ïndic, voor ingenieur bij de landsgebouwen M. B. Tideman te Haar lem. De heer Garrett, de nieuwe Ameri- Icaanschc gezant bij het Nederlandsche Hof, heeft de huur van het perceel aan het Lange Voorhout, bewoond geweest door zijn voor ganger, den heer Van Dijke, voortgezet, aoodat de Amerikaansche legatie i-n dat pand gevestigd blijft. Gisternamiddag maakte de nieuw op getreden gezant van Cuba bij het Neder- Jandsche Hof, dr. De Aguero, zijn opwach ting bij den minister van Buiten-landsohe Za ken i>n diens departement. De heer De Aguero vervangt den heer Garcia Zokly, die Cuba sedert Januari 1Q12 te 's Gravenhage diplomatiek vertegenwoor digde, doch in de laatste tijden van zijn post afwezig was. Blijkens te 's Gravenhage ontvangen be richt is de nieuwbenoemde Nederlandsche militaire attaché te Loaden, overste Tonnet, gisteravond op zijn post aangekomen. Wij ontvingen de volgende mededee- ling: Bij de reorganisatie der Kon. Militaire Academie weiden in September en Octo ber 1877 voor het leger hier te lande 75 en voor Nederlandsch-Indië 40 cadets aange steld. Terwijl thans deze laatsten allen ge- pensionneerd of overleden zijn, behooren van eerstgenoemden nog 18 tot het vaste officierskorps, die dus dezer dagen 40 jaar in dienst geweest zijn, en wel: 1 luitenant- generaal 5 generaal-majoórs, 10 kolonels en 2 luitenant-kolonels. Inschrijving voor den land storm. De minister van oorlog heeft be paald, dat voor den landstorm worden inge schreven, zonder daartoe te behooren, de in art. 1 van het Kon. besluit van 12 April 1917 (Staatsblad no. 285) bedoelde perso nen, voor zooveel zij zijn geboren in 1877 of 1876. De burgemeesters zijn uitgenoodigd de noodige gegevens te verzamelen voor de inschrijving dier personen en het daarheen te leiden, dat die inschrijving op 1 Decem ber a.s. haar beslag zal kunnen krijgen. Daarbij zullen o.a. uit de militieregisters de namen worden opgespoord van de de in 1877 en 1876 geboren personen, die door het stellen van een plaatsvervanger den dienst bij de militie niet zelf hebben vol bracht. De keuring voor deze jaarklassen (1897 en 1896) za) voorloopig niet worden gehou den. Zilverbons. T)e minister van Financiën maakt bekend, ter voldoening aan artikel 6 der wet van 6 Augustus 1914 (Staatsblad no. 377), dat in de maand Sep tember bij de Algemeene Rekenkamer zijn overgebracht: a. 200,000 stuks zilverbons a 2.50, van den bij Kon. besluit van 31 Maart 1915 (Staatsblad no. 174), bepaalden vorm; b. 600,000 stuks zilverbons, h ƒ1, van den bij Kon. besluit van 22 April 1916 (StnaHMH r-o. 168^ bepaalden vorm. N*d*rland «n d» oorlog. De Ïxjiorl-Ceutralo. Bij de Kamer van Koophandel te Gro ningen is ten inschrijving van 25,000 in gekomen op het aandeelenkapitaal van de Export Centrale. Tliee eu kolile. Het Bureau voor Mededeelingen inzake de Voedselvoorziening meldt o.a.: Gelijk bekend is kan van 5 tot en met 13 October nog een half ons koffie of een half ons thee door de winkeliers worden afgele verd tegen ontvangst van het lichaam eener broodkaart (geen aanvullingsbroodkaartf) voor de 28ste week. Daarna heeft de brood kaart voor dit doel afgedaan en zal de defi nitieve regeling voor thee en koffie in wer king treden, volgens welke van Rijkswege door de Gemeentebesturen thee- en koffie- distributiekaarten beschikbaar zullen worden gesteld voor ieder persoon, die op 1 Octobèr 1917 den leeftijd van 16 jaar had bereikt. Deze distributiekaarten zullen voorzien zijn van een aantal afscheurbordbons. Er zal tel kens tijdig worden bekend gemaakt gedu rende welk tijdvak een bon geldig is en wel ke hoeveelheid thee of koffie daartegen kan worden verkocht en afgeleverd. Verkoop en aflevering zal door de winkeliers alleen mo gen geschieden tegen in ontvangstneming van dien bon. Onder koffie wordt ook ver staan koffie-extract, afgeleverd door de fa brikanten, die door het Rijksdistributiekan toor voor Thee en Koffie (T. K. D.) zijn er kend. Daarbij wordt één ons koffie gelijk ge steld met 2 d.L. koffie-extract. Door den Minister van L., N. en H. wordt een maximumprijs voor den verkoop in het klein vastgesteld. Met ingang van 13 October a.s. is die bepaald op ƒ1.40 per pond thee, 1 per pond koffie en 15 cent per d.L. kof fie-extract; het koffie-extract moet ten min ste 80 percent koffie bevatten. Voorts blijft de verkoop en aflevering van thee en koffie als drank toegestaan in ho tels, café's, restaurants, wachtkamers, kajui ten en dergelijken, maar alleen per kop. Aanvullingsbroodkaarten voor locomotiefpersoneeh. De Minister van Landbouw heeft aan de gemeentebesturen bij circulaire medege deeld dat aan dienstdoend locomotief-perso neel der hoofdspoorwegen (derhalve niet van locaal-spoorwegen) op verzoek drie aanvul lingsbroodkaarten kan worden uitgereikt. Kindermeel. De minister van L., N. en H. heeft vastgesteld een maximum kleinhandelsprijs voor kindermeel, met uit zondering van buitenlandsche kindermeelen in origineele blikvévpakking, van 40 ct. per pakje van *A K.G en 21 ct per pakje van XA K.G. Vet. Het orgaan van den bond van Veehan delaren Vee- en Vleeschhandel meldt, dat het vet van de gezouten varkens, dat nog bij de zouters was (een kwantum van 4Ó0.000 K.G.) door de Vleeschvereeniging wordt opgevraagd. De stopgezette lcaasuitvoer. Door het bestuur van den Algemee- nen Nedérlandschen Zuivelbond (P. N. Z.) is een adres aan den Minister van Land bouw, Nijverheid en Handel verzonden, in verband met het sedert 5 Augustus stop- staan van den kaasexport. Verzocht wordt: lo. te willen bevorderen, dat zoo spoedig mogelijk consenten voor uitvoer van kaas worden verstrekt; 2o. dat de mindere kwaliteiten kaas aller eerst worden opgeruimd, hetzij deze in het binnenland worden gedistribueerd, hetzij deze worden uitgevoerd. Huisafval ais veevoeder. De Urgentieraad te Haarlem heeft het pbn gevormd, om keuken- en anderen huisafval en spoeling verkregen bij het wasschen van borden en vaatwerk, benevens afkookwater van groenten en aardappelen te verzamelen, om dit te laten dienen als veevoeder. Het is gebleken, dat deze stoffen daarvoor zeer goed zijn te gebruiken. De directeur der Gemeentereiniging heeft zijn medewerking toegezegd, om de stoffen en de spoeling langs de huizen te laten op- Klompeu verstrekking. De Minister van Landbouw, Nijverheid en Handel heeft aan de burgemeesters bericht, dat in overleg met het Koninklijk Nationaal Steuncomité besloten is, dat de verstrekking van goedkoope klompen zal geschieden te gen inlevering van bons. De voor zoodanige verstrekking in aanmerking komende per sonen kunnen zich voor de verkrijging dier bons aanmelden bij het ter plaatse arbeiden de steuncomité of eenig ander plaatselijk or gaan, hetwelk zich voor deze distributie be schikbaar stelt, waarin echter ook de arbei dersorganisaties dienen te zijn vertegen woordigd. Op deze bons zullen de ter plaatse wonende winkeliers één paar gewone klom pen kunnen afgeven. Deze leverantie zal kunnen geschieden door tusschenkomst van die winkeliers, die zich bereid verklaren voor de navolgende door den houder van den bon te betalen prijzen een paar klompen van normaal mo del te zullen leveren: voor een paar mans klompen 60 ct., vrouwenklompen 50 ct., jongensklompen 40 ct., kinderklompen 30 ct. Door het Kon. Nat. Steuncomité zal voor elk tegen afgifte van de bons afgeleverd paar klompen aan den winkelier worden be taald voor genoemde klompensoorten resj). 60, 55, 45 en 35 ct. Naar verwacht mag worden zijn deze prij zen zegt de Minister zoodanig gesteld, dat met het oog op de voorraden die nog bij den kleinhandel aanwezig zijn, alle win keliers tot deze distributie zullen wenschen mede te werken. De Minister wenscht vooralsnog slechts één paar klompen per gezinslid onder de werking van deze regeling verkrijgbaar te stellen, zulks in verband met de aanwezige voorraden en de productiekracht der klom- penfabrieken; nader zal overwogen kunnen worden of er meer dan één paar per persoon beschikbaar zal kunnen worden gesteld. Bruinkolen» Het Bestuur voor Mededeelingen inzake de Voedselvoorziening meldt ln verschillende dagbladen wordt aangedrongen op een zoo krachtig mogelijke exploitatie von de bruinkoolvclden in Limburg, waarbij don te gelijkertijd de vrees wordt te kennen gegeven, dat er geen wagons genoeg zullen beschikbaar zijn om de geproduceerde bruinkolen van de verloadplaats te vervoeren. Al dadelijk kan worden vooropgesteld, dat voor die vrees niet de minste grond bestaat. De be- noodigd'e wagons zijn beschikbaar en maatrege len zijn getroffen om naarmate de productie der bruinkoolexploitatie grooter wordt, zooveel wa gons beschikbaar te stellen, dat de vervoer ca paciteit en de productie gelijken tred houden. De concessionarissen der bruinkoolvelden be hoeven zich dus niet door de vrees voor gebrék aan wagons te laten weerhouden van de mrest krachtige exploitatie. Hoe staat het echter met die productie zelve? Bij de beantwoording van de interpellatie van den heer Rutgers in de Tweede Kamer op 26 September j.l. werden door den Minister van Landbouw, Nijverheid' en Handel c-enige cijfers medegedeeld over de mogelijke productie in de naaste toekomst van d'e velden „Energie", „Co- rishorg I" en „Carisborg 11", waaruit bleek, da/ deze spoedig ongeveer 1600 ton per dag zal be dragen. De voor het vervoer hiervan benoodigdc 160 wagons van 10 ton zullen beschikbaar komen Men moet zich trouwens niet voorstellen- dat de bruinkolen in Limburg „maar voor het opscheppen liggen, nadat twee meter bovengiond is weggegraven", zooais het in een der dagbla den wel wat al te gemakkelijk werd gezegd. Zóó eenvoudig is de zaak niet. Wel is de exploiiotie van een bruinkoolveld veel eenvoudiger dan die von een kolenmijn. Geschoolde mijnwerkers heeft men er niet voor noodig men kan polderwer kers te werk stellen schachten en mijngangen behoeven niet te worden gemaakt excevoteurs nc men de plaats in van de mijnwerkers. Een in tensieve exploitatie der bruinkoolvelden staal dus een zoo krachtig mogelijke exploitatie der timburgsche kolenmijnen geenszins !n den weg. Nochtans liggen do bruinkolen niet overal maar twee meter onder de oppervlakte. Er zijn vor- schillende plaatsen wonr men tot 7 Meter de* grond moet verwijderen, terwijl voorts de kolen niet steeds in uitgestrekte lagen voorkomen* moor ook heel dikwijls in z.g. „nestvorming". Intusschen, de productie zal, indien het tech- nisch uitvoerbaar is, zoo hoog mogelijk worden opgevoerd; door de genietroepen worden de noodige spoorlijnon met den mecsten spoed non- gelegd, te Weert wordt een inrichting voor het overloden voor watertransport gemaakt en zoo noodig zullen ook in andere plaatsen, welke daarvoor geschikt zijn dergelijke ovcrlaadinrich** tingen worden gemaakt. De Rijkskolen-Distribu* tm hoopt, dat alsdan de 1600 ton per dog zeer aanmerkelijk zal worden overschreden. Een enkel woord over de wormtewaardc der bruinkool. In het algemeen kon men zeggen, dat deze gelijk is aan één derde van steenkolen, zoo dot drie ton bruinkolen gelijk stoAn met 1 ton steenkolen. De geproduceerde bruinkolen zijn bovendien „ruwe" bruinkolen, welke in gewon» omstandigheden zouden worden verwerkt tol bruinkoolbriketten. Dit is thans niet mogelijk omdat de voor het inrichten van een briketten fabriek benoodigde machines niet te krijgen zijn. De ruwe bruinkolen zullen noodzakelijk in d« industrie gebezigd moeten worden. Zij zijn cch- ter long niet voor alle industrieën geschikt. Door de Rijkskolendistributic wordt thans een onderzoek ingesteld, welke fabrieken op het sto ken* van bruinkolen zijn ingericht. Voor huisbrand ^ijn zij wellicht te gebruiken. Hierbij moet echter worden opgemerkt, dat bij de tegenwoordige buitengewone kolenschuarsch- te, nu het minimum-rantsoen voor huisbrand va» 10 of 12 brandstofeenheden verzekerd is, uit da Limburgschc steenkolenmijnen, in de eersta plaats de industrie van bruinkool zal worden J>e loeslniKl in liet bnkkerijbedrljt Het Bureau voor Mededeelingen inzake de Voedselvoorziening vestigt in verband met uit verschillende deelen des lands in gekomen berichten over slechte bedrijfsuit- komsten in bakkerijbedrijven, er de aandacht op, dat sinds eenigen tijd door het Centraal Broodkantoor in het leven is geroepen een sub-commissie inzake gemeentelijke meel- prijzen, welke is samengesteld uit vakkun dige leden, met het doel een onderzoek in te stellen naar de mogelijkheid van unifor- meering der meelprijzen in de verschillen de gemeenten. Aan deze commissie is daar na óók opgedragen een onderzoek naar den toestand van het bakkersbedrijf. Dit laatste onderzoek in ruim 1100 ge meenten eischt zeer veel tijd, maar heeft met den meesten spoed plaats, zoodat de groote gemeenten in de provincie Zuid- Holland bijna zijn afgewerkt, terwijl in twee andere provinciën de voorbereidende maat regelen reeds zijn genomen. De subcommissie zal met enkele bakker* uit elke plaats besprekingen houden. Het is gewenscht, dat belanghebbenden zich omtrent deze zaak alleen in verbinding stellen met de subcommissie" inzake de gemeentelijke meelprijzen, adresCeniraal Broodkantoor, Alexanderplein 10, 's Graven hage. Het is beter 'n weldaad niet te bewijzen, dan er late aan te herinneren. Roman door Th r s c Hoven Miel is in den winkel, waar 't al weer aardig druk is. Zijn laatste inval is geweest om er kaas bij te verkoopen. Op een avond is hij komen aandragen mei een reuzenpak, bevattende een heele Goud- sche en een heele Leidsche kaas. Eerst waren de oudjes er paf van, maar toen hij t ze uitlegde, begonnen ze er wel iets voor te voelen ..Ziet u. de meeste menschen bezuinigen tegenwoordig. Niemand eet er meer warm om twaalf uur. en alle huisvrouwen zijn er op uil om de rekeningen bij slager en spekslager in te krimpen. Wat is natuurlijker dan dat ze •kaas aan de koffietafel eten? Om nog niet eens van het onlbiji te spreken. De eieren worden hoe langer, hoe duurder, bijna nie mand koopt-ze of 't moest zijn om ze in kalk le leggen en tc bewaren voor nog moeilijker tijden.'* Terwijl hij al die huishoudelijke bizonder- heden gaf. dachten de tantes: „Wat een „Jan Hen, maar Miel glunderde en bijna' had ze iets gezegd van geknipt te zijn Yoor een huis- JaJer °1 zoo, maar gelukkig had te lick in- Enfin, 'l kaas-plan bleek een groot succes, gelijk alles, wal Gijs zc geraden had. Ook, nu zijn er verschillende klanten, die een stuk van een half pond. of een ons gesne den komen halen, al naar de grootte van 't gezin of de draagkracht der beurs. Menigeen, die vroeger een boekje bij van Santen of Dungelman had, komt nu, tusschen licht cn donker, een bescheiden hoeveelheid kaas in 'l Winkeltje halen. Het is er nu al heel vol en, zonder zich tc bedenken, helpt Gijs mee, tot groote pret van Cootje Wouters, die altijd nog een trouwe be zoekster is. In 'l begin fungeerde ze geregeld voor win keljuffrouw. maar toen had ze vacantie. Sedert ze weer school gaat, kan ze niet meer zoo veel doen, maar zc laat haar oude vriendinnen toch niet in den steek. Ze koopt, zooveel ze kan, natuurlijk op Ma's rekening; van haar kwartje in de week 1 an ze geen groote verteringen maken, en ze praat politiek met de gezusters en met dc klonten. ..Weet u, wat ik van daag heb gehoord?' zegt ze, op gewichtigen toon. „De Duitschers trekken hoe langer hoe meer op Antwerpen aan, zc gaan 't plat schieten en dan komen ze hier." „'I Zal tcch wel niet waar wezen,' valt juf frouw Cor in. Hé, die oorlog ook. Zc zouden zoo zielsgelukkig en tevreden kunnen zijn; Miel bezorgd en de zaak met den dog vooruit gaande. Als er nu maar een einde kwam aan dat zin- nelooze vechten 't Gaat toch in de derde maand Er zijn zelfs menschen. maar dat zijn zwart kijkers, die beweren, dat 't niet uit zal wezen vóór Kerstmis. .Verbeeld je. dat 't nog zoo lang duren zou. In eeu oogenblik van betrekkelijke stilte, als de aanloop wat luwt, zegt Gijs, alsof 't iefs heel gewoons was: „Ga je nu aanklecden Miel, dan gaan wij samen naar mijn moeder." En, als ze kort daarna met bun beidjes weg zijn, zegt Marie van Mevrouw Wouters, die komt zien of Cootje er ook was: „Zoo. gaat juffrouw Miel mee naar meneer Gijs zijn Ma? Dat yind ik prettig voor der. Dan kan ze ten minste zien, dat ie 't meent." „Net of ze hel anders ook niet zou Veten," smaalt Cootje, die'de verloving dol interessant vindt. „Mot je niet zeggen." merkt Marie, op een toon van ondervinding, op. „U weet nu al weer meer van Fransch en zoo maar wat dat aubelangt, ben ik beter op de hoogte. Ik heb al een paar maal verkeering gehad... „Dat is volstrekt niet iets om op te bluffen", meent juffrouw Hester. verontwaardigd. „Waarom niet?" klinkt 't, onschuldig „Ik ruil net zoo lang, tot ik een betere kan krij gen. Maar wat ik zeggen wou. jokken niet. Ik -geloof der nooit an. vóór hij bij Moe thuis is geweest en ik bij zijn. Dan merk je pas dat l meenens is. En, ga je nou mee, jongejuf frouw. Uw es Ma hep naar u gevraagd." HOOFDSTUK XIII Micl's Vader. Miel vindt 'l toch eigenlijk maar luilf, om zoo naar wild vreemde menschen toe te gaan. Het gebeurt haar bijna nooit dat ze een visite piaakt. De tantes hebben altijd zoo afgezon derd geleefd en doordat ze, van huis uit, een beetje hoven den kleinen winkelierstand zijn, en toch door de zaak, al weer niet tot een hoogere categorie behooren, hebben ze weinig kennissen, Miel is wel eens met een meisje van school en later met een barer collega'-, op het Stad huis meegegaan, maar dat was toch heel wat anders. „Ik zie er zoo tegen op, Gijs," fluistert ze, cn hij verkeert eigenlijk in denzelfden toestand en kan haar geen moed in spreken. Hij kan zich nog niet begrijpen, dat moeder zoo grif toestemde „Ik; zou ook liever met je naar een bioscoop gaan," bekent hij, eerlijk. „Laten we 't doen," stelt ze voor. „Nee, dat zou le erg zijn tegenover moeder. Zc verwacht ons en de zusjes ook." „Denk je, dat ik goed met ze zal opschie ten?" informeert ze. „Dat is heei moeilijk tc zeggenbegint hij aarzelend. „Dus je denkt van nief?" „Wel neef Je slaat direct naar 't andere uiterste over." „Als ik maar wist, hoe ik zijn moest. ..stil of druk, 'stijf of familiaar. Ja, jij lacht er nu om maar heusph, Gijs. je moest soim bij den een heel anders zijn dan bij den ander. Dat leeren we wel op 'l Stadhuis. De ecne baas houdt wel van een grapje en de ander is er als de dood van. Meneer Slotenmaker bijvoor beeld vindt 'l bepaald leuk, als we een nieuwe blouse aan hebben, vooral een witte, 's zomers dan, en als Meneer Bruinsma binnenkomt heb je zoo'n idee, dat hij 't verschrikkelijk vindt en dat hij ons 't liefst als bagijnljcs zou willen zien... Gijs lacht! Dat is toch wel 't prettigste en 't leukste van 't verloofd zijn, dat zoo'n inan alles, wat je zegt, aardig vindt. Gijs drukt haar eens tegen zich aan, 't geen Miel ook wel nrettis vindt en zegt: „Doe ie maar precies voor zoo als je bent ik vind ja zoo goed, dan moeten dc anderen je ook rnaar goed vinden." „Zijn je zusters mooi?" ,.Och! kind, dal weet ik heusch niet. Daar kijkt een mau nooit naar bij zijn eigeu zusters." „Bij anderen dan we!?'* klinkt het, guitig. ..Zeg eens," spot hij, „jc mag zoo coquet niet zijn. Dat zou moeder zeker niet aardig vin* den." „O! heden," zucht Miel. „Maar zeg eens, schat. Wat heb je nu eigenlijk aan je moeder verteld?" „Nu, dat ik je eeu nare meid vond," plaagt hÜ. „Iiè, wees nu niet zoo flauw, dat bedoel ik niet." „Wat dan, kindje?" .Nu, van trouwen of zoo?" komt er, heel v rlegen, uil. ..Zoo, juffertje, denk je daar ook al om?" „Natuurlijk, jij toch ook?'' ..Dat spreekt maar ik zie 't nog niet heele- maal helder voor me, zie je, moeder heeft al tijd gezegd dat mijn broer Piel en ik allebei in de zaak zouden komen... „Enfin, daar zullen wij nog wel eens over, pralen. We zijn er. Wist je, dal wij hier woon* den?" „Natuurlijk! Ik ben er dikwijls genoeg langs gekomen, vooral in 't begin, toen ik je pas kende f" „Zoo, doen meisjes dat ook?" „Jc zegt zoo ook. Heb jij 't dan ook W* daan?" „En óf. 's Avonds laat nog wel."

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1917 | | pagina 5