DE EEMLANDER' Donderdag 25 October 1917. BUITENLAND. W. 81. IS*" Jaarqang Democratische Bond? FEUILLETON. 't "Winkeltje V- Hoofdredactie) MARIE VAN VERSENDAAL. Mr. O. I VAN SCHAARDENBURG. Uitgevers VALKHOf f C e. ABONN EMENTSPRU8: PRIJS OER ADVERT ENilEN Eikt f osei meer M - 0,15, Dienst/i&nbiedingeu l—regels O.ftO. Qrootf loiters naai plaatsruimte, Voor handel en bedril boataan zeoc voordoeligo bepalingen tot bot herhaald adverteeron in dit Blad, bij «bonnemont. Eene ciroulaire, bevattende do voorwaarden, wordt op aanv*-RAg toegezonden. Per week (met gratis verzekering feegen ongelukken) 0.1 AfaonderHike nummers H.OtS, Wekelyksch bijvoegsel „D* HoUandêché (onder redftoti* van Thérène Hoven) per 8 mnd. 50 ets. Wekelijktob bijvoegsel TPwvMrsHfc#" per 8 and. 59 et». Bureaut Arnbemscbe Poortwal, hoek U <r e cb sehes *r. Intercomm. Telefoonnummer 66. Wat wi! de Vrijzinnig, n. Wij laten thans volgen het werkprogram van den V. D. B. 1. De Vrijzinnig-Democratische Bond steil op den voorgrond de noodzakelijkheid van grondwetsherziening in dien zin, dat mogelijk wende invoering van algemeen kiesrecht voor mannen en vrouwen, met toepassing van het beginsel van evenredige vertegen woordiging. b een samenstelling van de Eerste Kamer in den geest van punt I der beginsel- ver' laring. 2. Ter zake van de sociale wetgeving verlangt de Bond wetteKjke regeling van de arbeidsover eenkomst, waarbij de wederzijdsche rechten en verpachtingen omschreven worden, en tegen misbruik van economisch overwicht door den werkgever zooveel mogelijk worde gewaakt uitbreiding van de bevoegdheden der Ka mers van Arbeid bevordering van de oprichting van ar beidsbeurzen door of met medewerking van de overheid; wettelijke bescherming van den arbeid, met name T. uitbreiding, met betrekking tot den landbouw, den handel en het verkeers wezen 2. aanvulling van de bepalingen ten aan zien van de huis-industrie. 3.N beperking van den arbeidsduur en van den nachtarbeid, alsmede waarborging van een wekelijkschen rustdag, zooveel mogelijk den Zondag, zoowel voor volwassen als voor Jevgdige mannen en vrouwen 4. regeling van het leerlingwezen; versterking van het toezicht op de na leving der vorenbedoelde wettelijke bepa lingen uitbreiding van de verplichte onge vallenverzekering 7. verplichte verzekering tegen ziekte, invaliditeit en ouderdom, wat invaliditeit en ouderdom betreft met bijdrage van den - i in de kosten vordering van de verzekering tegen -.loosheid rziening van de armenwet, lo. tot ver kering van samenwerking tusschen alle rmbesturen, 2o. tot erkenning van den plicht der overheid, niet om slechts uit po litiezorg onvermijdelijken onderstand te ver- leenen, maar om, tegenover de maatschap pelijke oorzaken van het pauperisme, de ar moede te helpen lenigen en voorkomen herziening van de drankwet ter verkrij ging van dieper ingrijpende maatregelen tot beteugeling van het drankmisbruik; wettelijke maatregelen tegen misbruiken van pandjeshuizen en tegen anderen vorm van woeker, alsook tegen oneerlijke mede dinging moer afdoende maatregelen in het belang van de volksgezondheid, o.a. ter verbetering en uitbreiding van openbare ziekenzorg en ziekenverpleging, tegen verv.alsching* van levens- en genotmiddelen, en tegen de kwakzalverij staatstoezicht op levensverzekering-maat schappijen, begrafenisfondsen, ziekenfond sen en spaarbanken. Onafhankelijk van wettelijke maatregelen behoort de overheid ondernemingen van algemeen belang, die een monopolistisch karakter dragen, in eigen beheer te. nemen waar zij rechtstreeks als werkgeefster op treedt, regelen in het belang van haar per soneel te stellen, o.a. omtrent arbeidsduur, loon, verlof, loonbetaling bij ziekte, pensi oneering wegens invaliditeit en ouderdom, beroep op een scheidsgerecht bij strafop legging waar zij middellijk als werkgeefster op.- treedt, tot het nakomen van zulke maatre gelen zooveel mogelijk te verplichten. 3. Op onderwijs-gebied heeft de staat zorg te dragen, dat allen de gelegenheid vinden, het onderwijs te genieten, hetwelk voor de ontwikkeling van hun aanleg, in ver band met hun toekomstig beroep, noodig en voldoende is. Daarom verlangt de Bond dat het geheele onderwijs waaronder zooveel het voorbereidend-lager als het lager, middelbaar, hooger en vakonderwijs in zijn ganschen omvang wettelijk ge regeld Wordt, zóó dat behoorlijke aanslui ting verkregen wordt tusschen alle takken van onderwijs; dat bij de schoolgpldheffing voor alle takken van openbaar onderwijs, voorzooveel dit niet kosteloos is voor een ieder, reke ning worde gehouden met de financieele draagkracht van de ouders dat het openbaar onderwijs in al zijn tak ken kosteloos kunne worden genoten door hen, wier ouders tot betaling van schoolgeld niet bij machte zijn, en die de begaafdheid bezitten om het te volgen dat het gewoon lager onderwijs verplicht worde gesteld gedurende ten minste zeven jaren, en het voortgezet onderwijs, inge richt naar plaatselijke omstandigheden en de Behoeften der leerlingen, gedurende ten minste drie jaren; dat het den werkgever verboden worde, Io. kinderen in dienst te hebben, die voor de gewone lagere school leerplichtig zijn, 2o. hun de gelegenheid te onthouden om het voortgezet onderwijs geregeld te volgen; dat de regeering haar steun geve aan het oprichten en instandhouden van zooge naamde crèches of kinderbewaarplaatsen dat van overheidswege óf voedsel en kleeding verstrekt worde aan leerlingen van de lagere school, die daaraan behoefte blij ken te hebben, öf daartoe strekkende po gingen van anderen worden gesteund dat, zoo noodig, van overheidswege bij het volgen van vakonderwijs geldelijke tege moetkoming wegens loonderving worde verleend, rekening houdend met plaatselij ke omstandigheden en met de gewoonte i:\ het betrokken vak, alsook vergoeding van reiskosten dat het toekennen van beurzen uitgebreid en beter geregeld worde dat de scheiding van dé openbare lagere scholen naar standen, waar zij .bestaat, zoo- dra mogelijk vervalle dat aan de klasse-onderwijzers van open bare scholen invloed worde verzekerd op den gang der schoolzaken dat den onderwijzers een behoorlijk sala ris en pensioen gewaarborgd wordt, alsmede een pensioen voor hun weduwen en weezen; dat het onderwijs, thans aan hoogere bui gerschool en gymnasium in de eerste leer jaren gegeven, vervangen worde door één school, waarbij verschillende scholen, met het oog op de bestemming van de leerlin gen, zich aansluiten dat bij de polytechnische school.het ka rakter van hooger onderwijs ten volle tot zijn recht kome dat het aantal rijks-universiteiten vermin derd worde. (Wordt vervólgd)* -- - Politiek Overzicht De Fransciie regeering en de oorlog. Het Fransche kabinet heeft het zonder linge schouwspel te zien gegeven, dat het collectief zijn ontslag heeft gevraagd een paar dagen nadat het van de Kamer een votum van vertrouwen had gekregen. De verklaring hiervan is, dat dit middel is te baat genomen om een lid van de regeering, met wien de Kamer niet meer wilde samen werken, kwijt te raken. Alle leden van het kabinet zifn weer in hun ambt bevestigd met ééne uitzondering: dc minister van buiten- landsche zaken Ribot is heengegaan. Met Ribot is een bewindsman afgetre den, die de verschillende wijzigingen, die sedert- het uitbreken van den oorlog in het ministerie hebben plaats gehad, tot dusver alle had overleefd. Hij is minister van finan ciën geweest en heeft als minister-president aan het hoofd van de regeering gestaan. Laatstelijk was hij minister van buitenland- sche zaken. De reden van zijn val moet hier in gezocht worden, dnï de methode van zijne bewindvoering, die zich hulde in geheimzin nigheid en het met de waarheid niet cl te nauw nam, op steeds grooter verzet bij de Kamer stuitte. De maat liep ten slotte o- er, toen hij in de openbare Kamerzitting op gezag van een politicus, wiens naam hij verzweeg, verzekerde, dat van Duitsche zij de getracht was Frankrijk tot het sluiten van een afzonderlijken vrede over te halen en daarbij concessiën in zake Elzas-Lotharin- gen in uitzicht waren gesteld. Dit werd van wege de Duitsche regeering beslist tegen gesproken en het hoofd van het Fransche kabinet heeft in de Kamer moeten verkla ren, dal zijne regeering nooit gelegenheid heeft gehad, de gedachte van een afzonder lijken vrede af te wijzen. Hiermee heeft Ribot zich als bewinds man onmogelijk gemaakt; zijne ambtgenoo- len hebben hem moeten laten gaan. Overi gens brengt zijn aftreden geene verandering in de algemecne richting van het regeerings- beleid. De nieuwe minister van buitenland- sche zaken Barthou* die vóór den oorlog de wet op den driejarigen dienstplicht heeft doen aannemen, staat geheel op het stand punt. dat Painlevé, het hoofd van het tegen woordige kabinet, bij zijn optreden heeft doen kennen en dat hij nog in de Kamer zitting van verleden Vrijdag heeft herhaald. Hij heeft toen gezegd, dat het oorlogsdoel van Frankrijk uitsluitend is het herstel van zijn recht. „Dit doel is onafhankelijk van den uitslag der v eldslagen; liet is hetzelfde als op het tijdstip, toen het overwonnen Frank rijk zich tegen de annexatie van Elzas- Lotharingen verklaarde. De terugkeer van Elzas-Lotharingen tot het vaderland, dat is het recht." Dit werkte hij nader aldus uit: „Ik heb ge zegd: Hoe ook de uitslag van de veldslagen is, wij moeien den oorlog voortzetten totdat Elzas-Lotharingen tot Frankrijk terugkeert. Wij zouden slechts bii eene tot prijsgave nopende slavernij daarvan kunnen afzien. Wij moeien oorlog voeren met alle middelen en alle hulpbronnen van de bondgenooten gezamenlijk aanspreken om hunne doelein den te bereiken en opd-at Elzas-Lotharingen tol Frankrijk tedugkeert. Alle levende krachten van Frankrijk moeten aangewend worden, en cle verbonaep natiën moeten hunne pogingen daarbij aansluiten." Onze machl zal dan verpletterend zijn zoo vervolgde de minister-president en de overwinning zal zeer nabij zijn. Wanneer wij ieder op ons zelf optrokken, zou het doel. dat wij nastreven, op verderen afstand zijn. Maar de samenwerking van onze Engelsche vrienden met ons is nauwkeurig vastgelegd. Wij~~werken semen en hebben de geheele maoht van onze luchtvloot en van onze ar tillerie ingezet. Wij hebben schouder aan schouder gestreden, niet alsof het twee ver bonden legers waren, maar alsof het een enkel leger was. Wanneer ik van Bngeland en Frankrijk spreek, dan vergeet ik onze an dere dappere bondgenooten niet; ik doe het omdat het Fransch-Engelsche front een ge meenschappelijk front is. Er worden nu nieuwe onderhandelingen gevoerd, waarvan bet doel is de uitbreiding van het Engelsche front. Zaterdag was ik in Londen, toen von Kühlmann zeide, dat nooit een duimbreedte Duitsche grond, zou worden afgestaan. Dit was de hondschoen, die werd neergeworpen in de kwestie van Elzas-Lotharingen. Lloyd George legde voor het eerst eene uitdruk kelijke verklaring af en antwoordde von Er zijn in deze rede van den Frnnschen minister-president punten, die nog be/esti* ging behoeven. Dat de regeering der Ver- eenigde Staten zid\ met huid en haar ver bonden heeft aan het Fransche oorlogsdoel, zou men uit haar eigen mond moeten ver nemen om net als onomstootelijke waarheid te kunnen aannemen. Maar de stemming, die de Fransche regeering bezielt, wordt in de rede uitgedrukt met eene duidelijkheid, die geen misverstand toelaat. Het Is alleen de vraag: Zal dit voor goed en voor altijd hef standpunt van de Entente blijven? Dat zal afhangen van do inter-geallieerden-confe- rentie, tot welker bijeenkomen nu besloten is. De oorlog. Zoowel in Vlaanderen als aan den Che* min des Dames hebben de geallieerden hunne aanvallen niet voortgezet. Men is weer tot den artilleriestrtjd teruggekeerd en de aanvallers richten zich in op het ver overd terrein. Het Fransche legerbevel geeft het aantal gemaakte krijgsgevangenen op els 8000. Aan het ïtaliaansche front is de strijdactie toenemende. De berichten gewagen von eene gemeenschappelijke Dmtsch-Oosten- rirksche actie aan het Isonzófront. Londen, 240ct. (R.) In de afgeloopen week zijn 2648 schepen in de Engelsche havens aangekomen en 2609 uitgevaren; 17 schepen boven en acht beneden de T600 ton zijn tot zinken gebracht, terwijl zeven vaar tuigen zonder succes zijn aangevallen. Tokio. 24 Oct. (R.) Nieuwe schepen» te zamen metende 45.125 ton, zijn in d© maand September van stapel geloopen. Dit vormt een record. Het is een gedeelte van- het programma van schepenboirw, omvat tende 300.000 ton, gedurende het fiscale Jaar dot met April T9T8 eindigt. Daarvan zijn reeds 35 schepen, metende 104.727 ion, van stapel geloopen. Berlijn, 24 Oct. (K. N.) In verband met de beraadslagingen, die gisteren in de intcr- fraclionccle commissie der meerderheids-* partijen plaats hadden, komt in de Berlijn- sche pers de naam op van vorst von Bfilcw als candidaal voor het kanselierschap. Het Berl. Tageblatt meent, dat vorst von Bülow geenszins de candidaal van de Rijksdagmeer- derheid is. Het centrum is ook heelomaal niet voor terugkeer van von Bülow, hoewel enkel® centrumsafgcvnardigden cr sterk voor zijn- De meening der nationaal liberalen over dezo quaestie is zeer verdeeld. Zooals uit verschil lende uitingen in de Gcrmania blijkt, bedoe len de meerderheidspartijen niet een uitbrei ding van du bevoegdheid van den Rijksdag bij een evenluecle kanseliersbenoeming. In de oplossing van de crisis zal dc Rijksdagmeer derheid niet direct ingrijpen. Berliin, 2 3 Oct. (W. B.) Officieel be- Kühlmann door te zeggen, dat Engeland aan 1 richt, de zijde van Frankrijk zou staan, totdat Een keizerlijke beschikking, aan den Rijks- Frankrijk BIzas-Lotheringen zal hebben ge- kanselier gericht, bepaalt, dat de behande- desannexeerd. Den volgenden dag legden de Hng van sociaal-politieke en economisch- Yereenigde Staten dezelfde verklaring af." politieke vraagstukken van het ministerie van Verlatenheid is nederlaag, eenzaamheid 1» overwinning. Romao door Thérèse Hoven. Geven, daar heeft ze de aardigheid nooit van ingezien, ofschoon ze. rtiet zondfr voldoe ning, bij zich zeli constateert, dat ze lang zoo Lalcri: niet meer is als vropger en ook niet nicer zoo gierig. J daar gunter, waar ze om der longen gel. -i ii heeft, onIslagen was, heeft zc, uit eigen beweging, en rijksdaalder gegeven aan 't kommie A an dc Koningin, alhoewel ze er gec' iierljc dank voor heeft gehad. *- zou toch zegden dat de Koningin 't alle- m«.i hit - aardig van der most vinden, ze is toch anaar een booi- Ze kennen dei' niet wijsmaken, VaJ di Koningin 't niet weet, daarvoor heeft zc eci te veel aienders en soldaten en stille .verklikkers :n der dienst. Z ofl er achteraf wel spijt van, want een rijksdaalder is een prachtig stuk geld, maar ge vond t mooi van der eigen, als ze 't deei, en Daarom deel ze 't. En eiken Donderdag, bij de dubbeltjes col lecte. geeft zij een halven cent op de schaal. - Dat hen' nog al de halhee, ctt» ze te goec hield aan den melkboer cn den groenteman en zoo. .Taren lang heeft zij ze opgespaard cn nu vindt ze het al weer erg mooi van der eigen om ze op dc schaal te leggen. Een halfie in dc week is toch 26 cent in 't jaar. nog meer as een kwartje! „En wanneer ga je trouwen?'1 informeer! juffrouw Hester. „Als hij weer verlof krijgt; we staan nou onder de gebodes. En ik mot me trouwjapon nog laten maken, ik neem zwart met gitjes en een blooten hals met zoo van die creim witte kant er over, maar dan met satinet der onder, want ik ben niks voor de blooligheid enszou om den drommel niet willen, dat zijn^fauiilie dacht, dat ik. lichl was of zoo... „Kom, meid. dat zullen ze van jou niet den ken „Dat moet u niet zeggen, je kunt nooit welen cn cle'menschep, benne zoo sjaloersch en dat als je een bruiloft geeft. r „En doe jij dat dan, je zult toch wel wijzer zijn." „Ik doe 'l wel, /.egt Nelia. beslist. ..Dal heb ik me altijd voorgenomen; ik heb er altijd idee in gehad om, als ik ooit tot een trouw kwam. een bruiloft te geven met den heelen nacht op." „Dat zal je nog al niets kosten." „O! dat heb ik er'voor over. Ik huur een zaal- en een grammofoon en ik maak zelfs een taart en die laat ik bij den bakker in den oven bakken en dan geef ik broodjes met kaas en hamspek en gemarrejeneerde haring en room soezen, die ben ook fijn, en zure appels- Het binnenkomen van eenige klanten breekt, •hel verhaal van Nelia af, hetgeen door juf frouw Hester in 't geheel niet, doch door haar zelf, zeer betreurd wordt, want ze gloric-t cr kb Een bruiloft geven, zooals ai 't noemt, is de droom van haar leven geweest; hoe zuinig ze verder ook in alle»; is. zoo royaal neemt zc zich voor daarin te zijn. Ze koestert het als een dierbaar plan cn haar grootste geluk ;s om 't aan iedereen te vertellen en er over uil tc weiden. Haar vader is er tegen omdat hij dc mobi lisatie geen tijd er voor vindt maar ze laat er zich niet van af brengen. Zc laat zich kappen ook op haar trouwdag mei bloemen in der kuif. en wille g 1 a n s e e handschoenen aan; anders draagt ze katoenen of wollen handschoenen, maar als ze trouwt, doet ze t in 't g 1 a n s e e en ook een geste- vei! bovenrok met een strook. Terwijl juffrouw Hester de overige klanten helpt, blijft Nelia zoolang wachten, haast heeft zc niet cn ze moet dc „zakkies" nogjjféslellcn. Hetgeen ze. zoodra ze de kans er schoon voor ziet, met veel commentaar doet. Als Miel dien middag thuis komt. zegt tante Hes: „Nu raad je in geen honderd keer, wie van middag hier is geweest om bruidsuikers te. bestellen."' Miel raadt cn raadt de heeleJmui t.maar op. Nelia komt zc niet. zoodat haar tante 't 'haar wel vertellen moet. „En hoe was ze? Heelomaal beier?'1 Tante Hes schudt» 't hoofd: „Nee, hoor, ik vond haar vrceselijk druk. zoo'n echt opge wonden standje. En ik -dacht zoo bii me zelf: j,AJs Cor maar niet zoo is.'* „Foei, tante Hes, hoe kunt u zoo iets den ken? Nog maar geen verschil, ons lief, goed Corretjc en die brommige Nelia... 0! brommig was ze niet. 0! gunst nee, en ook niks snauwerig, maar ijselijk druk.en vol van haar trouwfeest." „Dat zou ik ook zijn, als ik op trouwen stond," lacht Miel, „Kind.,, jij hebt nog den lijd... ..Dat denkt u maar! Gijs licefl 't er dikwijls genoeg over." ...Tc zult toch eerst wachten tot de oorlog over is." t Dat kan nog zoo lang duren. Gijs heefi juist gehoord, dal de hcelc winter er nog mee heen kan gaan en de volgende zomer ook." „Geloof dat toch niet... „Nu, ik verzeker u dat het waar is. Een van de Ministers in Engeland heeft voorspeld, dal de oorlog nog in geen twee jaar uit zou zijn." Hester haalt de schouders op. „Hoe kan dat nu? Zc beginnen al overal te lcorl te komen. Wat is hier t wittebrood nlot suhaarsch en duur, wc moeten toch maar tflto. mn: regeeringsbrood eten Iloe Cor 't vindi „Dat zullen wij 'gauw genoeg hooren, als wij er met Kerstmis heengaan, leuk hè, tante Hes?* „Je doet alsol 't eer. pleizierrciajé was?" „Dat is 'l ook; wal lean cr nu voor grooïcr pleizicr zijn dan ons goed Correlje te gaan omhcn - n dat, nu zc beter is." „Beier!' „Ja, zeker beier! Dat zul-je maar eens zien, oude tobster, dat je bent."% „Hei. juffertje, tegen wie heb jc 't?" „Tegen mijn oude tante.. „Dan mocht je wel wat eerbiediger zijn." „Ik denk er niet aan, daarvoor heb ilc^e te lief Ze kust haar „oude tante' onstuimig cn zegt dan, op veranderden toon, vol ernst cn droef heid: „O! God, als ik u en tante Cor niet had gehad. Verbeeld je nou toch, dat ik bij een mensch, zooals die moeder van Gijs, in huis was gekomen, zoo'n draak.. „Dat moet je nu niet zeggen, Miel; zc is een brave vrouw, die alles voor haar kiuderea heeft gedaan, dat heeft Gijs ons toch zelf ver teld." Nu ja. maar ze is toch oen draak. Vindt u 't niet vrceselijk dat zij mij niet wil ontvan* gen... ..Kom, dat verbeelcl-jc je maar." „OLncc. dal weet ik heel beslist.. Verleden nog. op haar verjaardag, ik heb 'l u nlel eeni willen zeggen. Maar u weel toch, dat Gijs op een Zondagavond niet hier gekomen is? Nu 't was. omdat zijn moeder jarig was. Hij had hei mij van te voren gezegd cn ik vond 't na tuurlijk best. Ik wil hem niet van zijn familie afhouden." ..Nee, dat zou ook niet aardig van je zijn, dot doet geen net meisje." „!k ben toch ook een net meisje,' 'snikt Miel, in tranen uitbarstende. „Wat is dal jui? Huilen, jij? Kom Miel, wees tóch wijzer." Ik kan 'l hcusch niet helpen, tante Hes. 't is heel gemeen van me. want u Ji^bt toch al zoo veel verdriet van tante Cor... Nu niet zoo erg meer, kindje. Ze is nu toch beter, dat zei je daar net nog. Wc zullen nu maar 't beste hopen, maar van jou wil ik geen tranen zien. Dat wij oudjes zorgen hebben, och! dal'is minder, maar jij bent er veel te ii.i voor. Op jou leeftijd moet een mensch belle-I en vroolijk zijn, cn dat wil ik je /.eg gen.. Miel, als jij verdriet hebt door Gijs dan vind ik hem een leclijkcn jongen, daar." „Goeie tante Hes toch!" zegt Miel. door haar tranen heen. Al is 't ook niet welsprekend gezegd, ze weet toch, wat een schat van liefde 't oudje in beur hart heeft voor 't jonge nichtje, dat zc niet kan zien schreien, jWordt vervolgd^

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1917 | | pagina 1