N'. 88. DE EEMLANDER". Vrijdag 2 November 1917. BUITENLANPT" 'BINNEN LANDT 16" Jaargang Wat wij noodig hebben. Hoofd redactiet Mr. O. VAN SCHAARDENBORO. ÜlfetvetS' VALKHOPP Co. ABONNEM ENTSPHU8: Per 8 maanden tooi Amersfoort i# a 1 5ft. F B US DER ADVEBTENÏIÉN: Afzonderlijke nummert O.OS. Wekelijkacb bijvoegsel -D* EoUamuhs Uuitrouw*' «onder redactie ven Thérèa# Hoven) per 8 mod. 50 ets. Wekeltfkteb bijvoegsel Wtrtldrtt-üé" per 8*mod. 59 ets* Bureaut Arnbemscbe Poortwal. boek II trecbtscbestr. Intercomm. Telefoonnummer DienstAAnbi<vliDgen 1—6 regelt 0.50. Groote lettere nuar plaataruimts. Voot handel, en bedrijf bosbaan zeer voordeolige bepalingen toi het herhaald advertooren in dit Blad, bij abonnement. Rene circulaire, bevattende de voorwaarden, wordt op -aAnv.aag toegezonden. i. Nil overal in den lande hel kiezerscorps snoet worden belezen en vertrouwd gemaakt met de voorschriften van een nieuwe kies wet; nu er langzamerhand een goedgeaard vaderlander houdt van langzaam, maar zekerI Jjeroering komt in de gelederen. - de z. g. Godsvrede heeft volgens sommigen al ie lang, volgens anderen raecr -dan lang genoeg geduurd nu de politieke actie Hiel meer kan worden tegengegaan hoezeer weer anderen, die 't tegenwoordig -zoo heerlijk rustig vinden, dat ook zouden wenschen nu men weer de hand aaji den ploeg zal moeten slaan, om erger te voor komen, wil het ons voorkomen, dal het tijd wordt tc wijzen op verschijnselen, die men veelal, zoo niet altijd, heeft waargenomen in zaken van polilickcn aard, verschijnselen, die men misschien -van ondergeschikt belang zou kunnen noemen en die dit ook zouden zijn, als z»i niet zoo vaak alle politieke actie ver lamden, alle geestdrift doodden, en die daar door zoo hoogst noodlottig kunnen zijn voor een gezonde politiek. Deze opm ngen zullen dan ook niet zijn van li chnischen aard. Het Amcrsfoortsch Dagblad „de Eemlander" heeft in dat opzicht altijd zijn plicht en meer dan zijn plicht gc- t daan. Er verschijnen nu geregeld oofdnrli- kelcn van bevoegde zijde, die het socioen politiek program van de verschillende -staat kundige partijen in ons 'and bespreken Men is al begonnen mei de beginselverklaring en hel streven van den V. D. bond te behande len en wij twijfelen niet, ol cok de andere groote partijen zullen aan een onpartijdige cn oordeelkundige beschouwing worden onder worpen. Dal werk is d voor ons niet weg gelegd. Ons objectief is r. m '^u aard De vraag, die wij ons gesteld hebbenor1 dat zij zich als vanzelf aan ons opdrong, is deze: „Iloe komt het tocli. dat er zon weinig duurzame belangstelling is in politieke zaken bij de menschen. die niet behooren tot uitgesproken' confessionceic richting." IIoc het bij de „rechlsclie" partijen in dat opzicht gesteld is kunnen wij builen beschou wing laten, omdat wij daartoe niet geroepen zijn en wij ons daartoe ook niet bc-voegd ach ten. Maar we mecncn toch, dat hel er beter is dan bij ons terecht of ten onrechte dan. /Ms de verkiezingen in aantocht zijn zoo denkt men komt de belangstelling vanzelf terug. Gedeeltelijk is dat waar. Wie €ens een vasic overtuiging heeflt, laat. zich niet zoo gauw van de wijs brengen hij blijft zijn be ginselen trouw ook al toont hij weinig be langstelling. Maar er is ook de „kleurlooze'1 middenstof. En het aantal kiezers, die daarbij behooren, is niet gering. Dc gewone rubrieken: aantal kiezers aantal uitgebrachte stemmen kunnen hel iedereen duidelijk bewijzen. Dc wetgever nu heeft bij liet nieuwe kies recht steTs el dat „evenredige vertegenwoor diging" voorslaat die „kleurlooze" midden stof willen oplossen. Ieder kiezer zal in"t ver volg verplicht zijn, zijn stem uit te brengen of hij dat wenscht of niet. Tenminste hij moet als cr voor ziju thuisblijven geen bijzon dere redenen zijn optrekken ter stembus, blanco stemmen zal wel niemand kunnen ver bieden. Maar als men niet koppig weigert deel te nemen aan den socialen arbeid zal het parool voortaan zijn: „k leur bekennen! En zoo hoort het te zijn. Nieuwe belangstelling moet dus— eker komen. Ook de z. g. kleurlooze zal er aan moeten gelooven. Maar zal die belangstelling duurzaam zijn? Zal het niet meer gaan als altijd: een korte oplnniing, gevolg van yen drang .van *t oogenblik, cn daarna een algcmccne inzin-' king eenc lauwheid, grenzende aan onver schilligheid? 't Is te hopen van niet en toch wij Lezen het ergste. Vandaar onze vraag: IIoc komt hel, dal in zoolsj iet-cor.fessioneclc partijen dc be- lang telling voor hel maatschappelijk werk om ende bij hjt vriespunt ligt. als niet de loop der dingen die belangstelling tijdelijk heelt opgewekt? En daarom: wie is toch die kleurlooze, die zoogenaamde onverschil lige0 Is 't iemand, waarmee geen land te be zeilen valt? Iemand, die nu eenmaal niet wil inzien, dal hij, als burger van den Stdat. ver plicht is zijD steentje bij te dragen tot onder houd en tot instandhouding van dut zelfde staatsgebouw? Of kan alles licm niets schelen, "omdat zijn zorgen niet verder gaan dan wat ^«♦voorziening in het dagelijksch onderhoud voor hemzelf en de zijnen van hem eischl? Of wel is hij nièl genoeg ontwikkeld, om tc be grijpen het samenstel van die wel wat scheef Üoopende en krakende machine, die het rader werk van onze maatschappij vormt? H. Politiek Overzicht De Italiaansche krisls. Op de lijst der leden ven het nieuwe Ite- Aeenache ministerie komen twee nemen voor, die in bijzondere mate de aandacht trekken. De eene is die van een der nieuwe mannen in het kabinet: den oud-minister Francesco Nitti. Hij heeft in het debat in de Kamer, dat eindigde met de verwerping van de voorgestelde motie van vertrouwen in het kabinet-BoseUi, de verklaring afgelegd, dat hij, na gedurende drie jaren te hebben ge zwegen, nu den tijd gekomen achtte om te spreken, en hij heeft het woord gevoerd tot bestrijding van het kabinet. Hij heeft dus meegewerkt tot het votum, waardoor met overgroote meerderheid door de Kamer het verlangen is uitgedrukt, dat het regeerings- beleid in eene andere richting zal worden gevoerd. Nog eene andere verklaring is door Nitti afgelegd, die zeer opmerkelijk is. Hij heeft gezegd, dat het besluit om Italië te doen deelnemen aan den oorlog, door eer\e min derheid is doorgedreven en dat die minder heid sedert er niet in geslaagd is meerder heid te worden. Daarin ligt de erkenning opgesloten, dat dit besluit destijds niet met zijne instemming genomen is en dat het ook daarna niet zijne instemming heeft verkre gen. Met Nitti is dus een man in de regeé- ring opgenomen, die in zijn hart een voor stander van den vrede is. Maar naast hem heeft als minister van buitenlandsche zaken in het kabinet zitting baron Sidney Sonnino. Die staatsman is uit het kabinet-Boselli overgegaan in het kabi net Orlando, gelijk hij vroeger door het ka- binet-Boselli was overgenomen van het ka- binet-Salandra. Hij is een der voormannen geweest van de beweging, die Italië in den oorlog heeft gedreven, en nog in het laatste Kamerdebat is hij met gïooten nadruk op- ekomen voor Italië's aspiratiën, die de re geering, waarvan hij deel uitmaakt, hebben bewogen uit den driebond te treden en te gen de vroegere bondgenooten met de vijan den der centrale mogendheden gemeene zaak te maken. Hij heeft in de zitting van 25 October gezegd, dat Italië strijdt voor de voltooiing van zijne natuurlijke grenzen, de bevrijding van de door den vreemdeling on derdrukte broeders en de zekerstelling van de voor Italië's bestaan en gewettigde zeker heid noodige omstandigheden in de Adria- tische zee. De Adriatische kwestie is voor Italië een essentieel oorlogsdoel en 'staat voor Italië en zijne bondgenooten buiten debat. - Ook zijn standpunt tegenover den in cH Kamer uitgedrukten wensch naar herstel van den vrede heeft de minister Sonnino doen kennen; hij h^eft daarvan gezegd, dat de eisch van een dadeiijken vrede of van een vrede tot eiken prijs slechts zou kunnen uit- loopenf op een allerslechtsten vrede, die hef vaderland zou onteeren en over den oorlog heen zou ruïneeren. Het geheim van de overwinning bestond in volharden en weer stand bieden aan het front en in het binnen land. Er hebben dus in de nieuwe regeering van i Italië zitting een verkapte v oorstander van 1 den vrede en de man, die kan genoemd worden de geestelijke vader van de politiek, waardoor Italië op het oorlogspad is ge bracht en sedert is gehouden. En hoe staat de nieuwe minister-president tegenover de zaak? Van hem wordt deze karakterschets gegeven: „Vittorio Emanuele Orlando is van be roep hoogleeraar aan eene universiteit en vertegenwoordigt een Siciliaanscn district in de Kamer. Hij is reeds meermalen minis ter geweest. In het kabinet-Saiandra, dat dén oorlog verklaarde, was hij minister van justitie, in het kabinet-Boselli minister van binnenlandsche zaken. In den tijd, toen Gio- litti op het toppunt van zijne macht was, is Orlando, de leider van de zoogenaamde de mocratische partij, een goede Giolittiaan geweest. Toen de oorlogsgolf kwam opzet ten, had hij voeling met de interventionis- ten, die de aansluiting aan de Entente eisch- ten. Deze gezindheid heeft hem tot aanbe veling gestrekt bij den minister-president Salandra. Van zijne geschiktheid om de huif naar den wind te zetten, heeft Aten nog een getuigenis uit de laatste weken.' In het debat in de Kamer over het oproer, dat in Turijn heeft plaats gehad, heeft hij de soci alistische leden toegeroepen, dat hij op de tegenstanders van den oorlog zou laten schieten. Met zijne laatste rede in de Ka mer verwierf hij echter ook bijval op socia listische banken, misschien omdat vermoed werd, dat deze staatsman ook wel neiging zou kunnen toonen een vredevriend te worden". Als men dej* nieuwen Italiaanschen mi- nister-president met één woord wil karakte- riseeren, dan kan men hem noemen een op portunist, die 't van de omstandigheden zal laten afhangen, in welke richting hij het schip van staat zal sturen. Het zijn vogels van diverse pluimage, die hij in ziin kabinet heeft bijeengebracht. De loop, dien de gebeurte nissen verder nemen, zal beslissen welken koers hij zal kiezen. De oorlog. De strijd, die in het Oostenrijksch-Italiaan- sche grensgebied sedert 24 October aan den gang is, neemt eeu loop, die de herinnering wakker roept aan Tannenberg in eene vroe gere periode van den oorlog, waardoor de Russische inval in Oost-Pruisen in eene sma delijke nederlaag werd omgezet. Bij hun terugtocht over de Tagliamento zijn de Italianen door 'V hen vervolgende Duitsche en Oostenrijkste legers ingeslo ten. 60,000 man hebben de wapenen neer gelegd, waardoor de geheele oorlogsbuit in eene week behaald, is gestegen tot 130,000 krijgsgevangenen en 1500 stukken geschut. Het gansche gebied ten westen van de Tag liamento, eene oppervlakte van ruim 4000 KM.-', is nu in handen van de verbonden legers. Rome, 1 Nov. (Stefani). De koning is naar de oorlogsstreek teruggekeerd; hij wordt door Orlando vergezeld. Rome, 1 Nov. (R.) Lloyd George heeft een telegram «aan Orlando gezonden, waar in hij zegtIk twijfel er niet aan, dat, on danks den tegenslag, de Italiaansche strijd krachten evenals die der bondgenooten, wel ke tegenover het Duitsche leger staan, zul len bewijzen, dat de moed eener vrije natie machtiger is dan de wapenen van een auto- cratischen vijand. Rome, I Nov. (Stefani). De volgende afgevaardigden zijn tot onderstaatssecreta rissen benoemd Buitenlandsche zaken, Bo - sarelli; Koloniën, Fosgari; Binnenlandsche Zakeiv Bojvicellt; Pftsgiralino Vasal- lo; Financiën, Indri; Schatkist, Visocchi; On derwijs, Roth; Oorlog, generaal Montanari; Wapens en Munitie, Bignami; JMarine, Teso; Openbare Werken, Devito; Landbouw, Va- lensani; Handel en Nijverheid, Morpurgo; Posterijen en Telegrafie, Cesare Rossi; Transport, Reggio. Aan het pas opgerichte departement voor Militairen Bijstand en Oorlogspensioenen is Cermenati tot onder-secretaris benoemd. Aan het departement van Binnenlandsche Zaken., is ook een nieuw onderstaatssecre tariaat voor propaganda ingesteld, waartoe Cnllenga benoemd is. Ten slotte is. beraadslaagd over de instel ling van een commissariaat voor den lucht- dienst op het departement van Bewapening en Munitie. Hiervoor is Eugenio Chiesa be noemd. De bevelhebber van de Britsche rtrijd- macht, die van Egypte uit haar operaticeld naar Palestina heeft uitgebreid, bericht, dat Berschaba op de Turken is veroverd. De Duitsche regeeringskrisis nadert haar einde. De voor rijkskanselier bestemde Bei- ersche minister-president graaf von Ilertling is gisternamiddag door den keizer ontvan gen. Londen, I Nov. (R.) Carades Rees, een gezaghebbend liberaal lid, heeft in het lager huis bij de behandeling van de nieuwe crec dietaanvrage de vraag behandeld of het land in staat zou zijn den last te dragen van de zware, steeds groeiende schuld. Hij herin nerde aan den toestand honderd jaren gele den, toen de nationale schuld was 002 mïllioen. Het land verdroeg toen die schuld en kwam er door. Het totale inkomen van het land was toen 250 millioen per jaar. Thans is het totale inkomen van het land 2500 millioen per jaar. Wanneer dus de schuld "steeg tot 9000 a 10.000 millioen, dan zullen— wij naar verhouding nog niet een grooter deel dragen dan wij honderd ja ren geleden deden. Daarbij zijn in ander opzicht de omstan digheden zeer veranderd. De Vereenigde Stdtcn hadden voor honderd jaren het Britsche rijk verinten rpet haat en vijan digheid. Canada en Australië begonnen pas zioh te ontwikkelen, Zuid-Afrika was nog slechts een naam en Indië was met een zeer dunnen draad aan dit land verbon den. Nu is dit alles geheel veranderd. Bo venal is de haat en vijandschap van Amerika geheel en voorgoed uitgewischt. Wij zullen, wanneer de oorlog voorbij is, een nieuw leven beginnen niet met vijandschap, maar met de achting, den eerbied en de genegen heid van iedere natie in de geheele wereld. Washington, 1 Nov. (R.) De schat kist heeft een crediet van 25 millioèn dol lars aan Gioot-Brittannië verleend. Petersburg, 1 Nov. (R.) 4000 mil lioen roebels waren den 28en October inge schreven op de tweede vrijheidsleening. Kopenhagen, 1 Nov. (W. B.) De Ber- lingske Tidende bericht uit Stockholm: Koning Gustaaf is gisteravond van Stock holm naar Skabersji in het zuiden van Zwe den vertrokken. In de volgende week zal hij een bezoek brengen aan koning Christiaan in Kopenhagen. Helsingfors, 1 Nov. (R.) Er is een wetsontwerp opgesteld, strekkende den Se naat voor te stellen dadelijk stappen te doen tot verkiezing van een president der repu bliek Finland. Washington, 1 Nov. (R.) De voorzit ter van het sdheepsbouwdepartement Hurley •heeft in eene vergadering van scheepsbou wers, regeeringsambtenaren en werklieden vertegenwoordigers, die bijeengeroepen was om over de bespoediging der uitvoering van het scheepsbouwprogramma te beraadslagen, dat de Amerikaansche scheepswerven in staat zouden zijn tegen 1 Maart een millioen ton scheepsruimte op te leveren. Hij zeide: „Wij zullen voor zes millioen tonnen sche pen bouwen in 1018. Ik'zeg liever: Wij zul len het doen, dan: Wij zullen trachten het te doen. Alles wat Amerika begint te doeh, doet het. Hurley bracht hulde aan de vaderlands liefde van de Amerikaansohe werklieden en noodigde de arbeidersleiders uit hunne ge dachten er over te laten gaan hoe het best zou zijn te voorzien in de behoefte aan werk krachten. Londen, 31 Oct. (R.) In het lagerhuis klaagde een lid, <fét door den grooten voor raad aardappelen, die besch^baar was, de landbouwers op de markt met den minimum prijs van zes pond per ton op de markt kon den maken, dien de regeering hier gewaar borgd had. De minister van landbouw Pro- thero zeide, dat een ongecontroleerde markt zou combineeren met de bel«?fte van de re geering aan de landbouwers. Deze moeielijk- heid was ontstaan niet door gebrek aan voedsel, mam- door overvloed. Door de groote voorraden aardappelen, die door in dividuen zijn gekweekt, is er slechts een ge ringe vraag naar aardappelen zelfs voor een penny per pond, en dit in het vierde oor logsjaar. Als de voorraad grooter bleek dan het land behoefde, zou het overschot ge bruikt worden voor industrieele doeleinden, b.v. voor alkoholbereiding. Als vertegenwoordigen van den contro leur van de scheepvaart gaf Chiozza Mowy inlichtingen over het tijdelijk gebrek aan thee. Dat zou spoedig veel beter worden, maar het was noodig geweest van onze sche pen het meest nuttige gebruik te maken en dat het tot resultaat, dat de voorraad brood nu grooter was, dan hij ooit geweest was in het land. Kameroverzicht. Tweede Kamef. In de vergadering van Donderdag wenscht de Voorzitter onder toejuiching der le den den heer Bijlevelt, adjunct-commies voor den huiselijken dienst, geluk met de herdenking van zijn 40-jarige werkzaamheid in dienst der Kamer. Den heer Schaper wordt verlof ver leend tot een interpellatie over de levens middelenvoorziening. De interpellatie wordt aan het" einde der agenda geplaatst. Zonder discussie of stemming worden ver schillende kleinere wetsontwerp^ aange nomen. Het wetsontwerp betreffende de regeling van het hooger landbouw- en hooger dier geneeskundig onderwijs wordt zonder stem ming aangenomen, nadat met 51 tegen 7 stemmen goedkeuring is gehecht aan de ver andering van „diergeneeskundig in „vee- artsenijkundig". Het wetsontwerp tot instelling van een centraal testamentenregister wordt aange nomen met 35 tegen 23 stemmen. Aan de orde is daarna de interpellatie- Snoeck Henkemans inzake de aardappe- leifcvoorziening der gemeenten. In- terpellanf stelt de volgende vragen Moet de termijn van zes weken, waarvoor blijkens de ministerieele circulaire aan de burgemeesters van 25 September 1017; aan de gemeenten, op^haar verzoek, een aard appelreserve zal worden toegezonden, niet te kort geacht worden voor de strengste wintermaanden, waarin het veilig vervoer van aardappelen niet zeider. gedurende veel langer dan zes weken onmogelijk is Is de minister bereid en in staat te bevor deren, dat omstreeks 15 December de ge meenten. in het bezit kunnen zijn van een voorraad aardappelen, die althans voor tieni weken voldoende mag worden geacht Spr. herinnert daarbij aan de moeilijkho den, vorigen winter ondervonden tengevol ge van verkeersmoeilijkheden, veroorzaakt door de vorst. (Hier ontbreekt een gedeelte van het ver slag). De heeren Schaper, Marchand en B e u m e r protesteeren tegen de opmerking van den minister, dat hij nuttiger werk doet in zijn departement dan in de Kamer. Landarbeiderswet. Daarna wordt voortgegaan met de behan deling van het wetsontwerp inzake verkrij ging door landarbeiders van land met wo« ning in eigendom of van los land in pocht Op art. 1 zijn vier amendementen inge diend. De heer Schaper wil ook voor plaats jes verkrijging van eigendom doen vervallen. De heer F1 e s k e n s wenscht ook de mo gelijkheid van verkrijging van los land in eigendom geopend te zien. De heer De Jong wil voor plaatsjes ook erfpacht mogelijk maken. De heer Rutgers wil de mogelijkheid openen van verkrijgingen in pacht ook vooc plaatsjes. .De heer Visser van IJ zendoorn zou willen dat aanvankelijk alleen kon won* den gepacht en dat eerst na afloop van de pacht het plaatsje in eigendom zou kunnen worden verkregen. Ten kwart voor 5 worden de beraadsla gingen verdaagd tot Vrijdag half een. b*n+fcrt*fi. De Staatscourant van 1 November beval o. m. dc volgende Kon. besluiten: benoemd lot directeur van het Huis van Boi waring te Breda L. Berkhout, thans adjunct* directeur van den 3cn rang aan het Huig van Bewaring tc Amsterdam; lot ingenieur van den Rijks Waterstaat 3d* klasse de eiviel-ingcnieur C. T. C. Hcijning t* Roermond- benoemd tot commies bij het bestuur vaffl den posl-chóque en girodienst W. Kuilman thans complies bij het Hoofdbestuur der Poster rije en Telegrafie; tot adjunct-commies bij het Hoofdbestuur der Posterijen en Telegrafie A. J. P- v. Aakcn thans adjunct-commies bij het Departement van Buitenlandsche Zaken; tot adjunct-com* mies bij den post-chcquc en girodienst J. IL ten Napel, klerk bij de directie der Rijkspost spaarbank te Amsterdam. Het Wed. Itoode Krui*. De minister van Oorlog, jhr. mr. De Jonge, zal a.s. Zaterdagnamiddag ten 3 uur het voor den duur der bijzondere tijdsom standigheden nieuw benoemde hoofdbe stuur van de vereeniging Het Nederland- sche Roode Kruis installeeren in het ge bouw dier Vereeniging aan de Prinsesse- gracht. BaronFallon, de Belgische gezant in Den Haag, is naar Havre vertrokken, ter onderhandeling over eenige aangelegenhe den aangaande het personeel van het gezant schap en de consulaten. Aan den heer W. J. van Neck te Hel der, is, naar het Hbld. meldt, in verband met zijn gezondheidstoestand, op zijn verzoek ontslag verleend a F ice-cor.sul van Groot- Brittannir' 13 e gemeenteraad van Zaan dam heeft de gemeente-begTOoting met al- gemeene stemmen aangenomen met een eindcijfer van 2.220.8Ö5. Op voorstel van de socialistische raadsleden is besloten de jaarwedden van den wethouders van 500 te brengen op 750. Ook werd ingediend een voorstel om de presentiegelden voor de leden van den raud te verhoogen en daarvoor het uitgetrokken bedrag van 700 te verhoogen tot 17oO, met de bedoeling dit bedrag te verdeelen, onder de leden in verhouding van het aan tal zittingen, dat door hen is bijgewoond. Omtrent dit voorstel zullen B. en W. prae- advies uitbrengen. Eveneens ging een voorstel om prae-ad- vies om de keuring voor gemeentewerklie den en ambtenaren af te schaffen. Op voorstel van een der leden werd be sloten 3. en W. uit te noodigen met een mo tie te komen bij den Raad, waarin bij de re geering zal worden aangedrongen, dat deze een verbetering in de verhouding der rijks- en gemeente-financiën loo spoedig mogelijk aanhangig zal maken. De bedoeling van den voorsteller was van andere gemeenten nd- haesie hierop te vragen. De gemeenteraad van. Zaandam ver leende op zijn verzoek met ingang van I

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1917 | | pagina 1