N°. 89. Tweede Blad.
16** Jaaraang~ A
„DE EEMLAN DER'
Zaterdag 3 November 1917.
BINNENLAND.
FEUILLETON.
't Winkeltje.
Hoofd redactie:
Mr. a VAN SCHAARDENBURG.
Uitgaven. VALKHOPP ft Co.
A BONN EM ENTSPKUa
Pet S atModdD voot Antrslooil f
Idem fraao© per po«t9.00.
Per week (met gratj* verzekering tegen ongelukken) O. I 4.
AftouderUjke O.OB.
Wekelijksoh bijeoegeel nD* Hollanlteh* Hirfwom»" tonder
redactie vaD Tbérkw Hoven) per 3 mnd. ÖO et».
Wekelijksoh bijvoegsel r W**ldnvU*" per 3 mnd. 5P ola.
Bur eau: Arnbemscbe Po or t w a I, boek Utrecht sc best r.
Intercomm. Telefoonnummer c<
P B US DEB ADV EBTENT1EN
?ao 1B regelt M M M M f «.SO,
Elke regel meer - 0.15.
PieoetaAobtediagen 1—6 regete M O 'D.
Groote lettere naar plaatsruimte.
Voor handel en bedryl boetaan zeer voordeeligo bepalingen
tot bet herhaald advorteeren in dit Blad, bi.i abonnement.
Bene oiroulaire, bevattende de voorwaarden, wordt op
aanvs&ag toegezonden.
De Staatscourant van 2 Nov. bevat
o.m. de volgende Kon. besluiten
benoemd tot commissaris van politie te
Rotterdam J. J. Soer Jr., thane hoofdinspec
teur van politie aldaar;
tot registratie-ontvanger te Nijmegen A.
'A. Th. A. Bloemarts, thans idem te Beek;
idem te Ter Borg G. R. Hering, thans
idem te Boxmeer;
tot adjunct-inspecteurs der directe belas
tingen met den persoonlijken titel van in
specteur de ontvangers J. M. H. van der
Ven aan de inspectie te Heerlen; M. C. E.
Bruins atin de inspectie te Amsterdam en
de waarnemend adjunct-inspecteur C. W.
Vreede aan de inspectie te Rotterdam.
Kon. bezoek aan een cen
trale keuken. De Koningin bracht Don
derdag, vergezeld van baron Van Geen, ka
merheer en particulier secretaris van H. M.
kapitein ter zee jhr. Hooft Graafland, adju
dant. en freule Six, hofdame-honoraire, een
bezoek aan de Noodkeuken aan de Juliana
van Stolberglaan in den Haag.
Hare Majesteit gaf hare hooge tevreden
heid over de geheele inrichting te kennen.
H. M. de Koningin heeft gistermiddag
ten 12 uur ten Paleize in het Noordeinde ont
vangen Dr. Paul Ritler, buitengewoon gezant
en gevolmachtigd Minister in tijdelijke zending
van Zwitserland bij het Nederlandsche Ilof,
ter overhandiging van zijn geloofsbrief.
Nader is bepaald dat de Eerste Kamer
a.s. Dinsdagmiddag 6 November niet ten half
drie, maar ten half vier zal bijeenkomen.
Afschaffing van mi ttf'a i 1-
leurhonden. De Opperbevelhebber van
land- en zc-emacht heeft bepaald, dat bij het
ontstaan van een incompleet aan mitrailleur-
honden geen aanvulling meer zal plaats heb
ben en zulks in verband met het voornemen
om de honderN als trekkracht voor mitrail
leurkarren af te schaffen.
A
Bij Koninklijk besluit zijn benoemd:
tot lid van den voogdijraad te Zutphen P
M. de Jong, predikant bij de Ned. Hervorm
de Evangelisatie te Zutphen;
tot lid van het college van regenten over
de gevangenissen te Rotterdam P. Bredius,
directeur van de Wissel- en Effecten'bank,
wonende aldaar;
bij het reserve-personeel der landmacht,
•bij .het personeel van den geneeskundigen
dienst, tot res erve-officier van gezondheid
der 2de klasse:
a. overeenkomstig art. 1, subl. d, der wet
voor het reserve-personeel der landmacht
1005 en op den voet van het bepaalde bij
art. 1, sub 2., van het sedert gewijzigde Ko
ninklijk besluit van 12 September 1005
(Staatsblad no. 268), de heer J. Stuurman,
arts;
b. op den voet van het bepaalde bij art. 2
sub 2., van het Koninklijk besluit van 6 No
vember 1015, no. 22, de heer L. W. J. Bres-
ser, arts;
tot plaatsvervanger van den districtsvee
arts wien Rotterdam als standplaats is aan
gewezen, dr. C. Eykman, directeur van het
Openbaar slachthuis te Dordrecht.
Ontslagaanvrage .wethou
der. De heer E. G. Duyvis Tzn,, die jaren
lang wethouder van Koog aan de Zaan is ge
weest, heeft voor die functie bedankt. Over
de rede deelde wethouder Honig in den raad
mede, dat die hoofdzakelijk zijn oorzaak vindt
in de gezondheidstoestand van den heer
Duyvis, welke niet meer bestand is tegen de
ruwe aanvallen op zijn beleid vanwege net
raadslid den heer Trompetter.
De voorzitter dankte den heer Duyvis voor
al het goede dat hij gedurende de 34 jaar
van zijn raadslidmaatschap voor de gemeente
•had gedaan.
De heer F. A. v a n B ij 1 e v e 11 ad
junct-commies-kamerbewaarder, die Donder
dag zijn 40-jar. dienst bij de Kamer herdacht
en als zoodanig in de vergadering daarvan
werd gehuldigd, heeft ook nog anderszins
tal van bewijzen van sympathie ontvangen.
Van alle Kamerleden ontving bii geluk-
wenschen, welke sommige ook deden verge
zeld gaan van een aandenken.
Van de ambtenaren ter griffie#en biblio
theek van de Kamer werd hem een fraai
bloemstuk aangeboden, terwijl in gelijken
vorm de directeur en verslaggevers van het
Verkort Verslag der Kamer hun belangstel
ling toonden.
Ook ten huize van den jubilaris werd op
velerlei wijze belangstelling betoond.
Jan Oudegeest. „Het Volk" her
innert er aan, dat het gisteren precies 25
jaren geleden was, dot Jan Oudegeest lid
werd der Nederlandsche Vereeniging van
Spoorweg-Ambténaren en brengt in een spe
ciaal artikel hulde aan zijn verdiensten voor
de vakbeweging.
Te Bergen op Zoom is overleden de
heer J. E. D. Vergroesen, sinds 1890 secre-
tari^dier gemeente.
J. H a r l e v e 1 d A z n. Te Leiden is over
leden de heer .T Harleveld Azn. raadslid en
groot-industriccl-distillateur.
Madorland an oorlog.
Sehapeiivleesch M*ar Engeland.
De Vee- en Vleeschhandel meldt, dot
tegelijk met de 900 geslachte graskulveren
16.000 schapen naar Engeland gaan. Er
zullen dan in totaal 25.300 schapen zijn uit
gevoerd.
De commissie voor uitvoer heeft opnieuw
concent aangevraagd voor een paar mil-
lioen K.G. schapenvleesch.
Zeeviscli.
Het Bureau voor Mededeelingen inzake de
Voedselvoorziening meldt:
De aanvoer van zeevisch over de maand
November zal, wanneer de omstandigheden
niet spoedig veranderen, zeer gering
«ij*V
De stoomtrawl- en beugvlotten moeten nog
steeds opgelegd blijven wegens gebrek aan
kolen, terwijl de zeiltrawl- en zeilbeugvloten,
in verband met de gevaren ter zee, slechts
voor een klein gedeelte de visscherij uitoefe
nen.
Aangezien de zeiltrawlers in den laatsten
tijd zich meer op de visscherij in Noordelij
ker gelegen gebieden toeleggen, is eenige
toename van den aanvoer van rendvisch te
verwachten, waardoor de kans bestaat, dat in
eenigszins ruimere mate dan te voren schel-
visoh, gul en wijting beschikbaar kan wor
den gesteld.
Bij mooi weder, wanneer de kleinere vaar
tuigen de kustvisscherij kunnen uitoefenen,
is een ruimere, aanvoer van schol te ver
wachten.
In verband met den aanvang van het sei
zoen voor de spieringvisscherij op de Zuider
zee is eene regeling getroffen voor de distri
butie van versdhe gerookte spiering.
Bij normale vangsten zullen groote hoe
veelheden van deze vischsoort beschikbaar
kunnen worden gesteld.
Buiten de regeeringsdistributie zullen
waarschijnlijk verschillende soorten van
zoetwatervisoh, Ziriderzeebot, garnalen en
mosselen tegen redelijke prijzen verkrijgbaar
zijn.
Haring naar Amerika.
Vanwege de Engelsche autoriteiten is
aan de Reedersvereeniging voor de Neder
landsche haringvisscherii meegedeeld, dat
de mogelijkheid bestaat, om een schikking
te treffen voor den uitvoer van haring naar
Amerika De Reedersvereeniging heeft zich
onmiddellijk daarop gewend tot alle reeders
en kooplieden, met het verzoek, op te geven,
welke houders van haringvoorraden bereid
zijn hun voorraden geheel of gedeeltelijk
voor spoedige verscheping naar Amerika be
schikbaar te stellen.
Onze visscherij.
De acht zeilloggers van de reederij Hub.
Dirkzwager te Scheveningen, die onlangs uit
vrees voor opbrenging wegens het niet ac
cepteeren van het niéuwe door de Britsche
regeering aangeboden vischcon(ract werden
opgelegd, zijn thans weer in de vaart ge
bracht. r
De N. Ct. noemt dit „een verdacht ver
schijnsel".
De aardappelreserve.
De minister van Landbouw heeft voor het
vormen eener aardappelreserve nader aan
gewezen roode stars van zandgrond, Eigen
heimers (Borgers) van kleigrond. Industries
van zand- en kleigrond, en daarmede gelijk
te stellen soorten, alsmede partijen daartoe
aan te wijzen door de Aardappelvereeniging.
Aardappelen als veevoeder.
De minister van Landbouw, Nijverheid en
Handel heeft bepaald, dat het vervoederen
aan het vee en het bereiden tot veevoeder
of het vermengen met veevoeder van voor
de consumptie geschikte aardappelen, met
uitzondering ran z.g. „kriel", is verboden.
Veevoeder.
De Toewijzingscommissie voor veevoeder
te 's Gravenhage, maakt bekend, dat bestel-
biljetten om veevoeder, te leveren in de
maanden December en Januari a.s. moeten
worden ingediend uiterlijk 19 November a.s.
bij de Veevoederbureaux in den lande, waar
van Maandag 5 November a.s. 10 uur v.m.
af formulieren en inlichtingen verkrijgbaar
zijn.
Beurtbevrachting.
In verband met zijn beschikking van 16
October j.l. heeft de minister van Land
bouw de Scheepvaart-Vereeniging verzocht,
haar medewerking te verleenen tot het in
het leven roepen van een commissie uit den
handel, welke tot taak zal hebben de goede
werking van de voorschriften, In bovenbe
doelde beschikking vervat, te bevorderen.
Naar de N. R. Ct. bericht, heeft de Scheep
vaart-Vereeniging onmiddellijk aan dit ver
zoek voldaan en een aantal heeren bereid
gevonden, in bedoelde commissie zitting te
nemen. De commissie is Donderdagmiddag
geïnstalleerd.
w Brandstoffenvoorziening
voor werkloozen.
Het Kamerlid Duys heeft, naar Het Volk
meldt, aan den minister van Landbouw de
volgende schriftelijke vragen gesteld:
Is de minister bekend met het feit, dat in
ons land plaatselijke steuncomité's zijn,
welke niet over voldoende middelen beschik
ken om de werkloozen van brandstoffen te
voorzien, en dat door het Nationaal Steun
comité niet wordt ingegrepen op grond van
het feit, dat zij in deze het gevoelen der re
geering niet kent?
Is de minister bereid spoedig met voor
stellen te komen, welke zoodanige maatre
gelen inhouden, dat daaruit de kostfen, voort
vloeiende uit het verstrekken van brandstof
fen aan werkloozen, voldoende kunnen wor
den bestreden?
Is de minister bereid reeds nu, in afwach
ting-van te formuleeren voorstellen te dezer
zake, machtiging aan de plaatselijke steun
comité's te verleenen om met de verstrek
king van brandstoffen aan werkloozen te
beginnen, zooveel mogelijk met behulp en
door bemiddeling der betrokken vakvereni
gingen?
Boomen voor brandhout.
De gemeenteraad van Barneveld heeft
naar aanleiding van een door verschillende
verenigingen aldaar gedaan verzoek beslo
ten de boomen, staande langs de Amers-
foortsche Straat, te doen vellen en de hier
van te verkrijgen blokjes tegen den kosten-
den prijs besohikbaar te 9tellen voor de in
gezetenen met niet meer dan 1000 inko
men en met verhooging van 10 voor alle
andere bewoners, met dien verstande echter,
dat niemand meer dan 500 blokjes te gelijk
kan krijgen.
De buit der zee.
Twee kleine kustvisschersvaartuigen heb
ben op zee opgevischt en bij de strandvon
derij te Umuiden aangebracht, behalve een
aantal ki9ten boter, vaten met cylinder- eit
machine-olie, vier groote ijzeren vaten foi*
maldehyde en 1 kist met ontplofbare stof-
ffn. De laatste is door de Marine in bewa*
ring genomen.
Smokkelende polit i e-agen t en,
Te Venlo is sinds eenigen tijd het onder
zoek in eene smokkelaffaire in gang, waarbij
ook politie-agenten betrokken zijn. Aange
houden en naar de gevangenis te Roermond
overgebracht zijn vier politie-agenten, dia
voor den rechter van instructie eene beken»
tenis hebben afgelegd. Onder meer is aoni
het licht gekomen dat zij reeds sedert meer
dere maanden aan verschillende smokke
laars hulp verleenden bij het verboden uit
voeren van levensmiddelen enz. Zij bege
leidden de smokkelaars vanuit de stad ovei
het verboden terrein in de richting van de
grens, totdat zij veilig waren.
Smokkelaar gedood.
Te Koewacht is een Belgische smokke
laar, cj^e 40 pakken zeep over de grens wil
de smokkelen, door de rijksambtenaren
doodgeschoten.
Tollen afgeschaft. De Raad der
gemeente Barneveld heeft besloten, de tollen
op de grindwegen Barneveld—Ede en Barne
veldNijkerk af te schaffen. De opbrengst
bedroeg ongeveer 1600 per jaar.
Warenkennis bij de politics
Op elk politiebureau te Rotterdam is een
inonsterbak aangeschaft, waarin alle soorten
van verbruiksartikelen een plaatsje zullen
vinden. Dit met het doel om voor het politie
personeel de gelegenheid te openen tot aarw
kweeking van proctische warenkennis, in ver
band met de toepassing der distributiewet
Natuurschoon. De laan tusschen
den Meerenbergscheweg en de Ruïne van
Brederode, een mooi plekje natuur, bekend
aan allen die de ruïne bezochten, wordt ge
rooid.
Een turfcomedie. In de Run
mer (N.-H.), meer bepaaldelijk in De Nel
aldaar, worden millioenen turven gemaakt.
De Nes ligt onder Ilpendam, doch de turf
mag niet in dat dorp verkocht worden; ze
gaat naarDrenthe. Maar wèl krijgt men
in Hpendam turf uit de venen in het Nooit*
denf zoo zegt het Hbld.
W i 1 d e z w ij n e n. Van dé Veluwe be
richt men, dat op onderscheidene plaatsen
weder bij de dorpen wilde varkens worden
gezien. Bij een jachtopziener op 't Speukw
gemeente Ermelo, werden er op één dog twee
vlak bij het huis doodgeschoten. Het spek'
dezer dieren moet gaarne gegeten worden.
Een niet alledaagsche vis-
s c h e r ij. Deze week ging men te Appinge-
dam aan het visschen naarzakjes thee,
die hier en daar in 't Damsterdiep dreven.
Een der ingezetenen, denkelijk niet rustig
ovsr 'n a.s. bezoek tot onderzoek van venbo
den n ere la ge, heeft zich schijnbaar van do
overtollige waar ontdaan door haar in 't wa
ter te werpen.
Werkelijk arbeiden is menigeen slechts mo
gelijk in zijn vrije uren.
Roman
door
Thérèse Hoven.
Miel's stem is weck geworden en zc eindigt
mei een snik, dien zc op zijn schouders smoort,
"want Gïjs heeft haar naar zich toegetrokken
fee omvat haar met bei zijn armen.
Hester vindt 'l maar zoo... hm» hm'
Maar Cor is in extase! Zc zou wel dagen
lang willen doorsnikken, enkel maar in 'Ivoor
uitzicht van zoo getroost le worden
Haar woede is gesmolten als sneeuw voor
de zon!
Dc zon der liefde, denkt ze, maar zc
zegt 't niet, omdat Hes, goede ziel, zoo iets
toch niet begrijpen zou.
Kom nu." zegt deze, na een poosje, „als
we over zakèn spreken, moeten jelui niet...
t Is zonde nog aan toe, ze ging zeggen-
vrijen; 't woord ligt haar op de tong, maar
.wil haar maagdelijke lippen niet over.
„Wat moeten we niet?" vraagt Miel, nu
weer monter.
„Dat hoef ik je niet le zeggen." probeert
tante Hes, brommig, op te merken, maar ook
dat lukt haar niet
r
Er is toch iets in een verliefd paar, dat ver
zachtend en verzoenend werkt.
Er gaat iets heerlijks en goeds van uit; 't is
de navolging van een der eerste en schoonste
natuurwetten, 't is de Natuur zelve, de voor
bereidende stap tot hel doel van al het gescha
pene, dc instandhouding van het ras.
Cor voelt dit zoo sterk, dat ze alweer aan
't Poetertje denkt. Hester, meer practisch, be
raamt een mooie daad... ook zij voelt, dat er
iets van de verloofden uitgaat;*'t is het nieuwe
geslacht, dat volwassen is, en een rangnum
mer eischt in den grooten wedloop in 't Heelal.
„Weet je wat, Cor," zegt ze op eens, zakelijk
en flink „al dat geklets is. maar larie! Gijs
heeft gelijk, wij. oudjes, moeten niet enkel aan
ons zelf denken maar aan 't kind, dat we zoo
liér hebben. En Miel heeft gelijk mei te bewe
ren, dal wij de opleving van onze zaak aan
Gijs te danken hebben. En nu, dal 't er op
aankomt, nu zeg ik... laten uc niet schipperen,
dat is half werk.
„Laten wij, nel als de oude bijen doen. als er
een jonge Koningin is, er uit trekken en 't aan
haar overlaten...
Cor pinkt een traan weg en zegi, verschrik
kelijk ondeugend... maar raak: „Als Miel en
Gijs dan maar voor de zwerm zorgen, vind
ik 't best.'1
Haar zuster weet zich niet te bergen van
schaamte.
Cörretjc zelf vindt 't nu ook wel wat erg...
dat komt, omdat ze altijd zoo over 't Poetertje
piekert.
Vóór dat ze in bizonderheden kunnen gaan,
komt de verpleegster-hospita vragen of de
familie aan 't diner wil komen. De afspraak
was dat ze afzonderlijk zouden koffiedrinken,
doch mei de overige gasten zouden dineeren.
't U echt gezellig. Hester geniet, en Cor nog
i
meer, omdat zij zich ook zoo'n beetje als gast
vrouw beschouwt.
Ter cere van den dag, is er een heuschelijk
Kerstdiner van gemaakt, een waar feest.
Miel en Gijs zijn (fvergelukkig... en, als ze
s avonds nog een oogenblikje met z'n beidjes
alleen zijn. fluistert Miel: „Weet jc, wat ik dol
zou vinden, vent' Als wc hier kwamen voor
ons buwelijksreisje."
HOOFDSTUK XXI.
18 Februari 1913.
Hesier Maarlens is een van die menschen,
die als ze A gezegd hebben, niet aarzelen of
terugkrabbelen, doch moedig en ferm B zeg
gen.
Het voorstel van Gijs, hoe aarzelend en
voorzichtig gedaan viel haar in 't eerst wel
wal rauw op 't lijf'
Al vonden Correlje en zij, zichzelf ook wel
eens misplaatst in 'l W i n k e 11 j c toch waren
ze er bijna mee saamgegroeid en kon zij,
althans, zich geen ander leven meer denken.
Maar, nel als Cor in ,J begin, had zc 't zelfde
gevoel daaromtrent. Het verleden, met al dal
tobben en uitrekenen en zorgen, leek liaar
toch een beter tijd dan nu, dat t zoo prachtig
Sing.
Het was misschien overdreven, maar voort
durend moest ze denken: ..Wij worden rijk,
terwijl er duizenden armoede cn gebrek lijden-,
%vij mesten ons vet, ten koste van anderen."
Dit, bij nfanier van spreken, want de
schrale, becnigc juffertjes hebben volstrekt
niets van vet gemeste varkentjes of ganzen.
Maar, een mensch heeft zijn denken niet in
zijn macht en er komen soms rare dingen in
het brein op.
't Leven is óén voortdurende strijd, dal
ondervinden de zusters toch weer zoo duide
lijk, als had een dominee 't ze van af den
preekstoel verkondigd
Vóór den oorlog wisten ze van den eencn
dag op den andere niet hoe zc moesten toe
komen. v
Haar boeltje verarmde, haar gestel ging ach
teruit, zc leden fatsoenlijk honger, cn zagen
geen lichtpunt En dan nog dat stille verdriet,
met recht een knagende worm, om Miel!
Dc angst, dat Miel eens zou merken, wie ze
was, of juister dan wie zc niet was, niet, zoo
als andere kinderen, 't wettige kind van haar
vader
Toen kwam dc oorlog, die ellende bracht
\oor velen en voor haar, eerst bevrijding van
geldzorgen, en toeu welvaart. De ziekte van
Correlje kwam er ongelukkig tusschen, wie
weet of 't geen vingerwijzing was?
Hester is niet overdreven vroom, eer 't
tegendeel, maar er zijn toch van die dagen,
dat je denkt... er is een Voorzienigheid en,
wal de Heer doet, is welgedaan.
Wie weet of onze lieve Heer Cor niet
expres ziek heeft laten worden, opdat zij alle
bei tol inkeer wouden komen; geld verdienen
is toch niet alles in de wereld, en dat in een
tijd, waar zoo afschuwelijk veel wordt gele
den.
Zc kan alles zoo niet zeggen en dat is ook
niet noodig; per slot van rekening heeft een
ieder zoo'n mijmerhoekje in zich zelf, waar
je van allerlei overlegt waar een ander niets
mee te maken heelt. En een mensch behoeft
toch ook nooit meer los te laten, dan hij kwijt
wil zijn.
Den nacht, dien ze in Apeldoorn bij Cor
heeft door gebracht, is voor Hester een open
baring geweest
Ieder, op zijn beurt, heeft wel eens zulk ceif
slapeloozen nacht, waarin zijn geest tc krach
tig werkt om hel lichaam rust te geven, waar
in zijn verbeelding visioenen schept eu dd
ideeën zich van zelf opdringen.
Wèl hem of haar, die uit zulk een nuil
blanche, ook rein cn blank ontwaakt, wien#
ziel onlx?zocdcld blijft, verre van zelfzuchtige?
of inhalige plannen.
Zoo Miel^op den nacht, toen ze meende dali
Gijs boos op haar zou blijven, en ze plotse
ling contact kreeg met het wereldleed en ncH
voornam in 't vervolg zich aan de lljdendé
menschhcid te geven.
•Zoo Cor. op den nacht, toen zt zich plotse
ling geroepen voelde om haar tijd en haai»
kleine bezittingen te offeren voor do Antwcrp-
sche vluchtelingen.
Zoo Hester, op den Kerstnacht, nu ze ricK
niet waardig vindt om 't zoo goed te hebben
in zulk een rampzaligen tijd... en zich, al*
zoenoffer, voorneemt, 't. Winkeltje aan
Miel en Gijs te laten.
Van Miel's opofferings-plan is niets geko
men doordat Amor, die alle plannen in de waf
stuurt, er zich mee bemoeide.
Cor's oververmoeid lichaam was niel sterk
genoeg om gelijken tred tc houden met de ont
wikkeling van haar denkvermogen. Maag
Hester is noch verliefd, noch zwak vaj(
lichaam of geest, en haar denknacht draa^
de beste vruchten.
Den volgenden ochtend, na het ontbijt, voelt
ze zich als een Koningin, niet van de Mjcn,
maar een eehti% die afstand doet, ten behoevt
van haar opvolgster,
(Slot volgt]
