STADSNIEUWS
UIT DEN OMTREK
Bepte van IK c.M^ terwijl het derde varken
een schuine snede op den rug had lang 15
f c.M. en diep 2K cM.
Verduistering van ƒ7 2.0 0 0. Hen
ïireduwee woonachtig op de Ileerengracnt te
Amsterdam, dreef in compagnonschap zaken.
Toen besloten werd, de zaait te liquideeren,
ontving een der firmanten daartoe opdracht.
Van den verkoop van inventaris en vaste goe-
ideren had deze een zeker bedrag onder zich.
Idat hij op een bepaalden lijd moest afdragen.
Bij de afdracht blee k.dat een bedrag van
f 73.200 niet kon v/orden afgedragen en de fir
mant, met de liquidatie belast, deze som on
der zich. had gehouden- "Wegens verduistering
van deze f 73.200 heeft de benadeelde de aan
houding van den dader verzucht.' De commis
saris van het politie-bureau Warmoesstraat
heeft daarop den schuldige doen arresteeren
om hem ter beschikking van de justitie te stel-
len.
(Telegr.)
Diefje en diefjesmaat. Dezer
dagen werd in de smederij der gemeente-
gasfabriek. te Purmerend een pakje gevon
den; dat na opening 2500 aan bankpa
pier bleek te bevatten- Toen een fabrieks
arbeider dit vernam, verklaarde hij onmid
dellijk dit als zijn eigendom zijnde overge
spaard geld. De directeur geloofde hem en.
stelde hem het pakje ter hand, doch meï den
uitdrukkelijken last, dat hij het geheele be
drag bijeen moest houden zooals he£ gevon
den was.
Den volgenden morgen bezocht een re
chercheur uit Amsterdam Purmerend, zoe
kende naar een bode op Amsterdam. Deze
werd verdacht een bedrag van 2800 ver
duisterd te hebben. Spoedig bleek, dat deze
bode een zwager was van den arbeider. Deze
laatste, ondervraagd, bekende ten slotte, dat
hij het gevonden pakje met 2500 voor zijn
swager in bewaring had genomen.
Inbraak. Te Valthermond, bij Stads
kanaal, is Vrijdag door drie personen inge
broken bij de familie Kroon, die het aanwe
zige geld, 80, uit vrees afgaf, waarna de
Inbrekers de vlucht namen.
Diefstallen. Uit het pakhuis van
Louis de Sterke aan den Oppert te Rotter
dam zijn eenige pakken manufacturen ge
stolen ter waarde van 3500 a 4000 gulden.
Aangehouden zijn voorts twee personen,
verdacht van diefstal van 26 vaten lak en.
vernis ter waarde van 3000 uit een pak-
Boml van Xed. 1 oeamotlel-
personeel-
der Vallei voldoet en deze tot nog toe van
watergemeenschap zoo goed als geheel ver
stoken streek aldus voor handel en industrie
Gisteren werd de algemeene vergadering beter toegankelijk zal maken doch dat te-
alhies voortgezet. I vens op ruime schaal zal voorzien in dé be-
Haarlem en Amsterdam kunnen het voor- hoeften van de Amsterdamsche Rijnvaart,
stel van het bestuur inzake samensmelting Men denkt zich een kanaal met zoo weinig I
steunen, terwijl Amsterdam teven-, de over- mogelijk sluizen en geschikt voor de grootste
eer»komst met de N. V. wensckt te verbreken. Rijnaken (ruim 3000 ton) uitkomend op een
waarin*het verboden, is leden van elkander hoog punt van de "Waal nabij Dodewaard.
over le nemen. waardoor de tegenwoordige weg, over Vrees-
Utreelil zet in den breede uiteen de nood- wijk en Gorinchem tot dat punt. met onge-
zakelijkheid; van eenheid en dringt aan op veer 46 kilometer of nagenoeg 37 verkort
aanneming van het bestuursvoorstel. 1 zal worden.
j Rotterdam wenscht een woord van protestDP kanaal zal tevens gelegenheid bieden
te doen hooreit t^ea eeriige drijvers in de 1 °m een beTangnike verbetering te brengen in i
Ned Ver welke in het „Weekblad den goeden de afwatering dér Vallei.
gang van zaken tègerrwèrken met hunn^ artï- 1 Het zal aan de reeds eeuwen oude, hoe Ian-
kefen in bedoeld blad. daar 'dit niet de een- Ser zoo onhoudbaar wordende verdeeldheid
heid bevordert. Spreker Icnn het voorstel van lusschen de boven- en benedenlanden op dat
hel H. B. steunen.
gebied een einde kunnen maken en daardoor
Venlo gaat in het kort na het tot stand belangrijk kunnen bijdragen tot verbetering
komen van den Loc. Bond. welke in de jaren der landbouwtoestanden.
steeds getoond beeft voor het belang van hef De leiding der werkzaamheden, die tevens
Loc. Personeel' op te komen, ook zonder de ten doel zullen hebben het vervaardigen van
Ned. Ver Spreker kan di>rom het voorstel Soede hoogtcknarten van de Vallei, als basis
van hel Hoofdbestuur niet ,-'U»uien
voor verdere nfwaterings- eventueel bevloel-
Maaslricht en Groningen wenschrn. den. ingsptannen. is toevertrouwd aan den in-'
Bond van'NetL Loc. Personeel le behouden, ceoieur IV. B. van Goor. oud-directeur van net
al wordt dan ook de over mkomst van 20 Departement der B. O- V. in Ned. Indi, die de
Jan. verbroken en kunnen zich met liet voor
stel van het H. B. niet vercenigcu.
Geldermalsen kan het voorstel van het H B.
steunen, als ook voldocr.de l'.i*slanders van jaar gereed zal zijn.
de Ncd. Ver. m de commissie zitting hebhen. i
De heer Mol (maker, Voorzitter-der Ned. Ver. 1
bet woord voerend, wijst er op dat al onze
tegenstanders op de loer liggen om de leden
van den Loc. Bond Tn hun rijen op le nemen.
Spreker wijst duornni op- de noodzakelijkheid
om het voorstel van het H. B nart te nemen
De finnnciëele toestand der,Ned Ver is van
Vcrecnrging sedert bare oprichting technisch
ter zijde stand.
Men vermoedt dot het ontwerp binnen een
Voordracht.
Ter benoeming van een onderwijzer aan
dien aard dat cr desnoods 2 bezoldigde be- de openbare lagere school B vacature-Hyl-
stuurders zouden kunnen, betaald worden kema) dragen B. en W. voor:
(applaus). Hij beantwoordt cV verschillende
sprekers.
Dingshofl (H. R) hoopt dat, al mocht het
voorstel aangenomen of verworpen worden,
de eenheid zal bewaard blijven (arfpIauO
Hét voorstel'Tiierna in stemming gebracht, j
wordt aangenomen met een groote mcerder-
J. Bijl te Rotterdam
T. M. Overmaat te Enschede
C Jansen te Oosterbeek.
Mijnongeluk. Bij een ongeluk in
de mijn Willem-Sophia te Spekholzerheide is
een geïnterneerde Belgische soldaat om het
leven gekomen.
Doodgereden. Te Tiel is Zondag
morgen omstreeks elf uur de 9-jarige A. v.
T., die op een wagen van de stoomtram naar
Buren wilde springen, nabij het station der
H. U. S. M. uitgegleden en onder den wagen
geraakt De knaap werd 50 meter meege
sleept en was onmiddellijk dood.
Gevaarlijk. Te Vlissingen vond
een werkman een ijzeren voorwerp op het
strand, dat hij mede naar huis nam. Het
Week een contactmijn te zijn Het gevaar
lijke voorwerp bevindt zich thans in handen
der militairen.
Belangrijke som verloren.
Een looper uit Puttershoek die bij de Incas-
sobank te Rotterdam f 26-320 had ontvan
gen, bemerkte later dat hij zijn portefeuille
verloren had.
W o n n g n o o d.
B. en W. vragen den Raad machtiging tot
herd van stemmen. 305 voor. 7 legen, -fi) blanco, inwendige verbouwing van het koetshuis
Hierna komt in behandeling de slatulen wij- van Berg en Dal, om er 5 gezinnen tijdelijk
zifting. te kunnen huisvesten. Onkosten 1700.
Haarlem dient een motie in, de statuten
wijziging uit le stellen tot het rapport der
commissie, welke de aansluiting hij de Ned. Rb om sch-K ath. Kies v e r e e nigi n g
Ver. zal onderzooken. is uitgebracht, daar dan I(i de vergadering van de R.-K. Kiesver-
dV? koeten hiervoor overbodig zouden zijn. In eeniging van gisteravond is als .voorzitter ge-
stemming gebracht wordt cfeze mafie verworg kozen de heer H. Kroes.
Peo I Gevormd is een fractie van R.-K. Raads-
I Voorstel ET. B. het referendum te doen ver- iedon_ Het program v00r R._K. Gemeente-
-Uen wordt aangenomen met 210 voor en p0,Uiek ,verd na enkele wijzigin?en vastge.
Een^voorstel II. B. in het vervolg om de 2 ste1^ zooals als concept was ingediend
iaar een algemcene vergadering le houden, en door ons V oensdag ,s vermeld,
wordt-na stemming aa -genomen. i De gewichtigste wrpigmg is de invoeging
oen voorstel IL Bdal door de V V 2 ver- waarbij bij de gemeentebedrijven geen pro-
antwoorddijke redacteuren en een commissie gressie zal zijn bij de tarieven,
van geschillen zullen worden benoemd, wordt Aan de R.-K. Raadsleden zal het program
z. h. s. aangenomen. ter onderteekening worden voorgelegd. Ter
Als redacteuren worden benoemd E. v. Hirrfe vergadering waren aanwezig1" de raadsleden
(den Haag) en G. Joustra (Rotterdam.) Kroes en Nieuwendïjk.
In de commissie van geschillen worden be-
noemd FT. B. Dijk mans (Utrecht): .F Wundering
(Rotterdam) en G. Emmer (Arnhem). Examens.
Het H. B. stelt voor. met het oog op het vele De heer F. Faber slaagde te 's-Graven-
circuleeren van stemrfijsten voor de nabe- hage voor het examen L. O., akte U (begin-
sfaanden van overleden collega's, tot het op- selen. handelskennis.
richten van een steunfonds, ora zoodoende een
einde te maken aan steunliistcn.
Alkmaar dient een motie in. om het steun
fonds en alle steunlijsten af te schaffen en ver
wijst naai* de particuliere levensverzekerin
gen.
School- en Kerknieuws
Naar de N. Gron. Ct. verneemt, is de heer
C. H. van Fenema, sedert een twaalftal jaren
conservator der Rirksuniversiteitsbihliotheek te
Groningen voornemens, zijn ambt over eenige
«taanden neer te leggen, om zich verder geheel
te kunnen wijden aan de beoefening van de fanti-
He-geschiedenis en de biographies
Leidsche studenten als foren
Uit den 104en jaargang van den Leidschen stu
dentenalmanak blijkt, dat aan de 1804 te Leiden
ingeschreven studenten niet minder dan 833 bui
ten Leiden wonen.
B. en W. van Amsterdam stellen den Ge
meenteraad voor, mej. dr. C. J. Bouman, leera-
res aan het Lyceum aldaar, te benoemen tot
tijdelijke lecrares in de Hoogduitsche taal aan
bet Gymnasiaal
Kweekschool voor vroedvrouw
wen te Heerlen. In de laatste Raadsverga
dering van Goirle deelde de voorzitter mede, dat
dp minister voornemens was f 200.000 voor te
schieten ten behoeve van een nieuwe Kweek-
schoo' voor Vroedvrouwen te Heerlen, indien het
oen het bestuur gehikte f 100.000 voor dat
doel bijeen te brengen.
Predikantstraktementen. De dia
conie der Ned. Herv. Kerk te Scheüuinen heeft
onlangs van haar aanzienlijk vermogen een ka
pitaal afgezonderd, welks rente het te lage pre-
dikantstractement thans met ongeveer f 600
verhoogt.
Wereldbond der Kerken. Van be
voegde zijde wordt medegedeeld, dat'bp.mtnoo-
diging van de drie aartsbisschoppen van de Lü-
ther sche kerken der Skandinavische landen den
14den December een samenkomst van gedele
geerden van den Wereldbond der Kerken rrft de
neutrale landen zal plaats hebben te Upsala.
Prof. Dr. J. W. Pont is namens de Nederland-
pche afdeeling van genoemden Wereldbond daar
heen vertrokken.
De plaatselijke commissie van de Nederl.
Pereeniging Ons Leger alhier, is voornemens
fe het voorjaar van ISIS alhier een legerdag
Je organiseeren. Voorzitter dezer commissie
Js mr. C. de "Wilde, wethouder dezer gemeen
te, secretaris de heer Sk L. Wynbergen, 2de
bit. der genie, en penningmeester jhrt W, K-
fon Weiier
Cabaret Pisuisse.
Het belooft Vrijdagavond in Amicïtïa een
der genoeglijkste avonden van dit seizoen i
Rotterdam dient een gelijkluidende motie in. te
De motie Almaar on Rotter,lam in stem- Het Intiem Theater Pisuisse, dat avond
min* gebracht wordt aangenomen, zoodaL aan avond in Amsterdam en elders zoo groot
biermede het voorstel van bet bestmrr tot op- en artistiek succes heeft, zal dan hier op-
rrcfcmg vnn een steunfonds is vervollen. treden. Pisuisse heeft vele vrienden in
Verschillende voorstellen van den beschrij- Amersfoort en hij vergeet ze niet. Gewoon-
vingsbrief zullen in een collectief voorstel üjlc komt hij eenmaal in het jaar hen zien en
samen gevat worden en aan de diredie wor- zeIden is een hunner afwezig, telkens zijn
den opgezonden. i er weer nieuwe bij.
De Voorzitter is zeer tevreden over den Vü;óag komt Pisuisse j^feen grooter
afloop Tan it congres cn is ïri zijn 1 3L gezelschap dan ooit, de beste vertegenwoor-
tingen met teleurgesteld. Hij sluit daarna de r i
vergadering digers van het cabaretLola Cornero, wil-
i ly Corsari, Stella Fontain, Tommy Thomson,
Paul Collin en twee Poolsche dansfantasten
In verband met de c c ng van -en ye€j succes oogstten: Tschetschorke en
Minister van Oorlog om den ernst der gewe- j^|arjtcr|ncjcc
Het moet vol zijn, Vrijdagavond, dat ver
hoog. de stemming f
tensbezwaren van dienstweigeraars door een
commissie te doen onderzoeken, waarbij als
eïsch gesteld is. dal dr betrokkenen in afwach
ting van de uitspraak der commissie, militai
ren dienst zullen verrichten, heeft de heer C.
J. van Borrendam. die als principieel dienst
weigeraar na een gevangenisstraf van 5 maan
den opnieuw te Utrecht in arrest is gesteld,
zich schriftelijk lot den Minister gewend,
Bond van N e d e r 1 a nd s che
O n d e r w ij z e r s.
Op een Zondag te Utrecht gehouden pro
testvergadering van den Bon-d van Nederl.
Hij meent,'dal door het ondergaan van ge- Onderwijzers naar aanleiding van het wets-
noemde straf met dnaTDp gevolgde en nog ontwerp tot verhooging der onderwijzers-
steeds voortdurende vrijheidsbeneming, een jaarwedden is de volgende motie aange-
afdoend bewijs is. geleverd van den ernst zij- nomen:
ner gewetensbezwaren tegen den militairen jDe vergadering enz.r constateerende, dat
dienst en verzoekt op dien grondontheffing overgroote deel der openbare onderwij-
van de verplichting om. in afwachting der be- zers^ van ontwerp, mocht het wet worden,
slissing van den Minister, rmbtarren dienst te profiteereil
verrichten, een eïsch, die z. reaenjkerwijs i i t«i ri i. n
i i a ci a0 dat integendeel dit stelsel van wetgeving
met kan worden gesteld aan h?n, wier gewe- fa 6
voor de gemeent :D£sturen een aansporing
ten zich juist tegen het verrichten van zooda- J>
nigen dienst verzet. zal de onderwijzerssalarissen zoo laag
Hij verzoekt ten slotte te worden aangewe- mogelijk te houden
zen voor diensten o£ werkzaamheden welke dat het een groote onbillijkheid bevat
geen rechtstreeksch verband houden met het tegenover die gemeenten, welke de salaris-
militarisme. sen hunner onderwijzers voor 1 October
Hoogland. Naar raen^verneemt, zal de 1917, uit eigen beweging hebben verhoogd
Landbouwvereeniging alhier ook den ver-1 dat <fit ontwerp de verschillende toeslagen
koop van eieren en pluimvee tot haar werk- waarmede de onderwijzers zijn begiftigd,
kring nemen en dus een concurrente wor-nog weer met één vermeerdert, en daardoor
den van de V. P. N.-instellingen te Amers- het stelsel van onderwijzerssalarieering nog
foortf meer bederft
dat het is een ongehoorde achteruitzet
ting van de onderwijzeressen
protesteert ten krachtigste tegen deze
grove miskenning door de regeeriivgv van
den geheelen onderwijzersstand
en dringt er bij de Volksvertegenwoordi
ging met de meeste klem op aan, dit wets-
Kanaalvereenlging; ,.De Gèldei'SClte
Vallei".
Gemeld wordt het volgende:
Dank zij den steun na de op 31 October 11.
dnor den heer Van Haren Noman te Amster
dam gehouden lezing van verschillende - -
kanten ontvangen, kon in de op 1 Dec. LL ge- voorstel te verwerpen*
houden bes luurs vergadering van bovenge
noemde vereeniging, het belangrijke besluit
worden genomen, tot het doen opmaken van
een voldoend uitgewerkt voorloopig ontwerp
van een scbeepvaarlkanaai van Amsterdam
Alg. Ned. Bond van Handels
en Kantoorbedienden.
Donderdagavond zal de heer Smit, secr.
Hoogoven- en XTalswerken.
Gisteravond hield het Departement
Amersfoort van de Maatschappij van. Nij
verheid een vergadering in hotel Reidv
mann, waarin als spreker optrad de heer Ir.
G. J. de Jongh met het onderwerpHoog
oven- en Walswerken. Een lezing over een
zoo bij uitstek technisch onderwerp leent
zich minder goed voor een dagbladverslag,
zoodat we met eenige aanhalingen uit de
zeer interessante verhandeling moeten vol
staan.
Nadat de heer v. d. Meiden de vergade
ring geopend had, verkreeg de heer de
Jongh het woord, die herinnerde aan de
plannen tot stichting eener ve»mootschap
met 25 millioen kapitaal voor hoogoven- éh
walswerkenbedrijf in Nederland. Een Ned.
ijzerwerk is bij uitstek van nationaal belang
en zal zijn invloed in breede lagen van ons
volk doen gevoelen, 't Is voor een land van
groot belang, dat het kan zorgen voor zijn
levensbehoeften en daaronder neemt ijzer
een eerste plaats in. 't Streven is er op ge
richt ons land onafhankelijk te maken door
't produceeren van zaken, die ons land even
goed en goedkooper kan leveren. Daarvoor
is steun noodig van 't volk. Een krachtig ini
tiatief is genomen, maar nog heel wat zal
er noodig zijn voor het eer9te Ned. ijzer ge
smolten is.
IJzer is geen zuives metaal, maar een
legeering van ijzer met eenige andere stof
fen. Chemisch zuiver metaal leent zich trou
wens zeer slecht voor bewerking. In ijzer
treft me aanmangaan, silicium, phosphor
en vooral koolstof. Hoe meer koolstof het
ijzer bevat, hoe gemakkelijker het smeltbaar
is, maar ook hoe harder en brozer het is.
Zonder koolstof is ijzer onbruikbaar, alleen
wordt het zoo gebruikt in de galvanopïastïek.
In gedegen toestand komt het ijzer weinig
voor. De aardkorst daarentegen is rijk aan
ijzerertsen verbindingen van ijzer met zuur
stof en water. Die ertsen moet men redu-
ceeren, door de zuurstof er aan te onttrek
ken. Er zijn verschillende reductiemiddelen,
waarbij koolstof wordt toegevoegd. Dat ge
schiedt in den hoogoven. Het ijzer komt vrij,
neemt koolstof op, smelt en kan in vloei
baren toestand worden afgetapt Dat is het
chemische j>roces, dat in een hoogoven, van
wrelks inrichting spr. een uitvoerige beschrij
ving geeft, plaats grijpt De dagproductie
van een modernen hoogoven bedraagt 300
ton. Het Ned. hoogovenwerk is gedacht met
4 ovens en zal jaarlijks 200.000 top ijzer
produceeren. Een belangrijke nevenproduct
zijn de afgewerkte gassen, welke een bron
van energie leveren. Men kan ze verbranden
onder stoomketels en na reiniging gebrui
ken ih. hoogovengasmotoren. Per ton ijzer
levert de hoogoven 4500 M3. gas, waarvan
de grootste helft overblijft voor arbeids
kracht, welke voor verschillende doeleinden
kan w orden gebruikt.
Het product, dat de hoogoven, levert is
ruw ijzer, dat licht smeltbaar is en geschikt
is als gietijzer. Het wordt in de ijzergieterij
omgesmolten. Maar voor direct gebruik ars
zoodanig is ruw ijzer ongeschikt 't Leent
zich niet tot vormverandering. Het hoog
koolstofgehalte maakt het hard en broos. Dat
ruw ijzer moet ontkoold worden om voor
de velerlei bewerkingen geschikt te worden.
Smeedbaar ijzer is van veel geringer kool
stofgehalte. Men onderscheidt staal en
smeedijzer. Staal bevat de meeste koolstof.
Door toevoeging van verschillende stoffen
zijn ook koolstofarme staalsoorten vervaar
digd. Staal is hardhaar, een eigenschap, wel
ke smeedijzer mist. De bereiding van smeed
baar ijzer komt neer op onttrekking van
koolstof van ruw ijzer, 't Best geschiedt dat
door oxydatie, waarvan spr. een beschrij
ving geeft, waarbij hij tevens bespreekt ver
schillende processen tot het verkrijgen van
weistaai en weiijzer en van vloeistaal en
vloeiijzer. Meer uitvoerig staat hij hierbij
stil bij het Sïemeus Martin-proces, dat ook
in ons land zal gevolgd worden, daar het
hierbij mogelijk is ook groote hoeveelheden
afval ij^er te verwerken. Men kan dan
eerst beginnen met de Siemens Martin
ovens en daarna hoogovens op te richten ter
levering van ruw ijzer.
't Geven van den gewensohten vorm aan
het ijzer geschiedt door 't walsen. Ook
hiervan geeft spr. een nadere uiteenzetting
en bespreekt daarbij verschillende walsen-
type (blokwals, universalwals).
Met tal van lichtbeelden, die helaas ach
ter in de 2aal niet al te duidelijk waren, werd
de rede toegelicht.
Tenslotte wijdde spr. enkele woorden aan
de bestaansmogelijkheid van een dergelijk
NeéL werk. Een ideale plaats daarvoor zou
zijn daar waar erts en kolen worden gevon
den, een bloeiende industrie is en water
wegen voor afvoer zijn. Gelukkig is dat geen
conditio sine qua non, anders zou geen
Ned. werk mogelijk zijn. Zelfs in Duitsch-
land wordt echter meer dan K van het ge
fabriceerde ijzer bereid uit buitenlandsche
ertsen. In Rijnland en Westphalen wordt 40
pet van al het ijzer in Duitschland gepro
duceerd, terwijl er nog geen 2 pet. der ertsen
wordt gevonden. Ons land behoeft dus niet
onder te doen. De transportkosten zijn nog
geringer. En wat de afvoer van het pro
duct betreft, is er gunstiger plaats dan een
onzer zeehavens denkbaar? Ook afzetgebied
is hier te lande te vinden. Goed geleid zal
een ijzerwerk dan ook een zegen zijn voor
het land. Ettelijke millioenen, die jaarlijks
voor import van ijzer naar 't buitenland gaan
zouden dan in ons land kunnen blijven.
De heer v. d. Meiden dankte den spr. voor
zijn boeiende, interessante lezing, waarna
hij de vergadering sloot.
door de Geldcrsche Vallei naar Neder-Rijn en vaïl bovengenoemde» Bond, spreken In de
.Waal, dat niet alleen tan de locale behoeftenKroon ter stichting van eene afdeeling. f
Gasfabriek.
Het verslag omtrent den toestand en ex
ploitatie van de gasfabriek voert ons nog
terug naar den gulden tijd vóór de lichtbe-
sparing.
Ondanks de groote vermeerdering van hef
aantal lichtaansluitlngen door winkeliers en
particulieren aan het electrisch bedrijf, de»
achteruitgang In gasverbruik ten gevolge
van den zomertijd en den teruggang vaxt
de gasaflevering in Nov. en Dec. 1916 irt
verband met de bezuinigingsmaatregelen,
was de gasaflevering nog met 0.892
stegen. De oorzaak daarvan was dat het ko
ken op gas meer populair werd en langzan
merhand alle woningen gas hadden. Ook de
toename der bevolking, vooral met de Bel
gen, heeft grooter gasverbruik ten gevolge
gehad.
Hoe zich de gasaflevering na den oorlog
zal ontwikkelen, valt moeilijk te voorspel
len, maar er kan op vertrouwd worden, dal
het gebruik van gas voor koken en vcnvaiw
ming en voor mdustrieele doeleindon zoo.
danig zal toenemen, dat rei's van stilstand
geen sprake zal zijn.
Ten gevolge van de grootere lengte dee
gasleidingen op den Berg was het gas ven
lies iets hooger dan in 1915 doch nog ver
beneden het percentage van 1914.
De waterpasfabriek werkte onbe
rispelijk, bedriifsstoringen kwamen niet voor.
Er werden 4795 H.H. piefcokes, 7313 H.L.
grove cokes, 368.112 of 317.313 K.G. olie
en 356.920 K.G. stoom verwerkt, waaruit
870.840 Ma. watergas werd verkregen. De
calorische waarde van 't waterpas bedroeg
gemiddeld 4480 coloriën; er werd van 2
tot 50 watergas in het menggas afgele
verd, gemiddeld 23
De k o o 1 g a s s t o k e r ij beschikt over
10 generatorovens met 80 retorten. Het aan
tal retortdapen bedroeg 14.467 tegen 17.763
in 1915, de gemiddelde productie per retort
207 tegen 218 kub. meter. Voor de verhit
ting der retorien werd gebruikt 2.322.860
K.G. cokes of 20.06 van het aantal K.G.
verwerkte kofen.
Steenkolen waren de eerste 8 maan
den slecht, de productiecijfers ongemeen
laaglater werden ze beter.
Op 31 Dec. 1915 waren in voorraad
2.531.490 K.G.; in 1916 werden aange
voerd 9.143.259 K G. (Eflgelsche 6.757.259
Duitsche 2.104.500, Belgische 281.500);
verwerkt werden 10.500.407 K.G., zoodat
op 31 Dec. 7916 de voorraad bedroeg
1.174,342 K.G.
Gasproductie bedroeg 3.839.430
kub. meter (in 1905 3.805.440 kub. meter).
De productie van koolgas per 100 K.G.
bedroeg 28.25 kub. meterde grootste gas
productie was 428.510 kub. meter in Jan.,
de laagste 228.720 kub. meter in Juni
De grootste etmaalproduct ie 15.570 kwb.
meter op 4 Jan., de laagste 5920 kub. meter
op 25 Junide grootste etmaalaflevering
15320 op 7 Jan., de kleinste 6320 op 23
Juni.
Terwijl alle maanden, vergeleken bij het
vorige jaar, flinken vooruitgang gaven, en
in de zomermaanden ten gevolge van den
zomertij'd de maandcijfers ongeveer gelijk
waren, brachten de bezuinigingsmaatregelen
in Dec. plotseling een teruggong der afle
vering van 442.940 tot 323 OIO kub. meter
dus met bijna 30
Van de aflevering kwam 6.48 (1914
6.37 voor publieke verlichting, 0.08
(0.97) voor gem. gebouwen, 6.98 (4.52)
voor rijksgebouwen, 32.01 (38.89) voor
lichtgas, 20.69 (18.61) voor kookgas;
2.54 (3.72) voor kracht- en industriegas,
24.50 (17.62) voor muntgas, 0.96 (1.02)
voor eigpn gebruik en 5.76 (8.26) voor ver
lies.
Het aantal meters steeg van 2085 tot 2127
voor lichtgas, 1212 tot T293 voor kookgas,
1776 tot 1975 voor muntgas, totaal van
5073 meters met 27.396 lichten tot 5418
met 28.654 lichten.
Het aantal gasmotoren was 32, met 190K
P.K., gasverbruik 89.785 kub. meter.
Het gemiddelde maandgebruik bij de
muntmeters was 40 kub. meter of 480 kub,
meter per jaar (1915 468 kub. meter).
Op 31 Dec. waren voor de straatverlich
ting 886 pitten aanwezig.
Het warmtegevend vermogen van het gas
bedroeg gemiddeld voor het menggas 4961
caloriën (bovenwaarde), 1 kub. meter bleek
gemiddeld 0.0083 L. ammoniak en 0.496
gr. zwavelverbindingen te bevatten.
K o o 11 e e r werd geproduceerd 405.992
K.G., (per 100 K.G. kolen 3.86 K.G. teer);
voorraad op 31 Dec. 13.258 K.G. (tegen
101.125 op 31 Dec. 1915)
Ammoniumsulfaat werd geprodu
ceerd 58.780 K.G., (per 100 K.G. kolen
0.559 K.G.)voorraad op 31 Dec. nihlL
Watergasteer geproduceerd 25.093
K.G., voorraad 7318 K.G.
Cokes geproduceerd 168.042 HX. of
7.561.890 K G. (per 100 K.G. kolen 72.01
K.G. cokes)voorraad 31 Dec. 6855 HX. of
308.425 K.G.
Het buizennet bestond op 31 Dec. uit
59.666 M. met 915.801 kub. meter inhoud
(1914 45.900 M.). 0
Navordering voor brandstoffen
De aanmerkelijke prijsverhooging van de
brandstoffen (zie ons nummer van Zaterdag
jj., 2e blad) zal in sommige kringen ontstel
tenis gewekt hebben.
Dat de prijzen hooger zouden worden,
moesten worden, wist iedereen. Maar erjijtt
I enkele bepalingen aan verbonden, welke wei
door niemand voorzien zullen zijn.
Wij bedoelen de navordering welke zal
plaats hebben voor verbruikers, aah wie bij
uitzondering reeds meerdere brandstoffen-,
eenheden van hun rantsoen geleverd zijn
don in de regelmatige distributie.
Dit is het geval in de eeiste plaats^ met
de meeste verbruikers van klasse 8 tcen
trale verwarming) aan wie zooveel gietco-
kes geleverd Is als gemist en door de ver-
ibiuikers zelve geborgen kon worden; ver-
