DE EEMLANDER"
O UDIERS
ABONNfMEHTSPRIIS p<öJ 7"t Z'
PII1S DES IDÏEIIENTIEH ZÜ'SüS
BUITENLAND
F EUIIXetowT"
Astrid Ehrencron-Mölier.
16e Jaargang, No. 142
per post 2.00. per week (met Rratis verzekering
tegen ongelukken) f 0.14, alzondcrlijke nummers
f 0.05. Wekclijksch bijvoegsel »De HolUndsche
HuUvtouv (onder redactie van Thérèse Hoven)
per 3 maanden 50 cent. Wekelijkscb bijvoegsel
•Wereldrevue* per 3 maanden 60 cent
AMERSFDORTSCH DAGBLAD
HOOFDREDACTEUR: M«. D. J. VAN SCHAARDENBURG
UITGEVERS: VALKHOFF C.
BUREAU: ARNHEMSCHE POORTWAL, hoek utrechtschestr.
(NTERCOMM. TELEFOONNUMMER 513
Dinsdag 8 Januari 1918
dienstaanbiedingen 1—5 regels f 0.50. grootc letters
naar plaatsruimte Voor bandel en bedrijf bestaan
ecer voordceligc bepalingen tot het herhaald advcr»
teeren in dit Blad, bij abonnement. tene circulaire,
bevattende de voorwaarden, wordt op aanvraag
toegezonden.
Onze politieke partijen.
(Vervolg van de in October aTgcbrokcn arti
kelen reeks.)
IV. De drie hoofdgroepen, punten
van verschil cn overeenkomst.
Onze politieke partijen, althans de 7 voor
naamste over het halve dozijn nieuwe par
tijtjes kunnen wij gevoegelijk zwijgen zijn
onder tc brengen in drie hoofdgroepen:
De Clcricale of Kerkelijke, zich noemende
christelijke partijen (R Ivath., Antirevolu
tionair cn Christ. Historisch), met elkaar vor
mende de rechterzijde;
de Vrijzinnigen in J nuancecringen (Vrije
Liberalen. Unie Liberalen en Vrijzinnig-De
mocraten);
De Sociaal-Democraten.
Beide laatste groepen vormen te zamen de
linkerzijde, doch meer en meer teekent zich
lei* linkerzijde 'n andere scheiding af: demo-
cratou cenerzijds (de revisionistische soc.
klem., vrijt dom. en 'n deel der unic-Lib.) en
anderzijds de libéralen (vrij-lib. cn de rest der
unic-lib.) Terwijl 'n nieuwe revolution air-
Socialistische partij in opkomst schijnt
Kr zijn leekenen, dat deze scheidingslijn
democraten-behoudenden zich ook ter rech
terzijde doorwerkt. Vooralsnog zullen wij ons
houden aan de oude grocpcering.
Deze drie hoofdgroepen hebben onderling
verscheiden punten van aanraking en ver
schil.
Actoord gaan vrijzinnigen cn soc. dem., dat
zij Slaat cn Kerk, polilick en godsdienst ge
scheiden houden, de Kerk niet op het terrein
van den Staal en den Staal niet dan voorzoo-
ver beslist noodzakelijk op dat van de Kerk
dulden
Beiden slaan de openbare school voor: zij
willen neutraal onderwijs voor alle kinderen,
opdat het eenheidsbesef cn snamhoorigheids
gevoel zoo. krachtig mogelijk ontwikkeld wor-
den; de rechterzijde daarentegen wcnscht
scclarisch onderwijs opdat dc kinderen reeds
van jong of gevormd v.oi-den volgens de
overigens zeer verschillend geïnterpreteerde
christelijke beginselen, hetgeen politiek ge
sproken neerkomt op dienstbaar maken van
de school aan kerkelijke belangen-
Accoord gaan vrijzinnigen cn soc. dem. ook
hierin, dal zij bij voorkeur aan de soeiale en
economische belangen dc aandacht wijden,
terwijl rechts vóór alles dc kerkelijke belan
gen behartigt.
Accoord gaan zij voorts ten opzichte van
den vrijhandel, onder wélk stelsel onze han
del en nijverheid Lot.builengewonen bloei ge
komen zijn. cn in hun afwijzen van protectie
door hooge invoerrechten, welker bcleekcnis
voor de (kunstmatige) bevordering van dc in
dustrie, in 'n klein land als het onze. hoogst
problematisch is, in elk geval de prijzen der
meeste artikelen zeer opdrijven en aldus de
minst vermogen den het zwaarst treffen zou.
Hetgeen weer in strijd is met het eveneens
gemeenschappelijk gehuldigde beginsel van
belasting naar draagkracht.
Accoord gaan zij ten slotte in dit opzicht
dat zij dc vrije volksontwikkeling wcnschcn te
bevorderen, zij hel dan ook met verschillende
bedoelingen: dc vrijzinnigen met hel oogmerk
om dc beschaving te dienen, de volkskracht
tp bevorderen door dlle sluimerende talenten
op le wekken cn ten slotte hel gchccle
volk politiek rijp le maken ten einde het g e"
h c e 1 c volk tc doen deel hebben aan de
regeering; dc soc. dem daarentegen om de
arbeidersklasse op te voeden lot den klasse-
strijd en door haar invloed zelf de macht in
handen te krijgen.
De vrijzinnigen cn dc clericalcn hebben met
elkaar gemeen dal zij niet gelijk de socialisten
al doen dezen steeds meer water in hun
wijn de huidige maatschappij omver wer
pen willen doch haar wcnschcn in stand tc
houden, de vrijzinnigen om haar voortdurend
'sociaal cn economisch te versterken en van
kapitalistische uitwassen te zuiveren, de clc-
ricalen om haar in tc richten naar dc ordon
nantiën Gods
Ten slotte hebben dc dcricaleu en soc.-dem.
gemeen dat zij beiden starre dogmas huldi
gen, buiten welke geen heil bestaat; al zijn
dan ook dc soc. dem. er minder trouw aan
dan genen en al verwateren zij meer en meer
naar gelang hun aantal grooter wordt en het
gehalte door den toevoer uit burgerlijke krin-
geu steeds meer verburgerlijkt.
Clericaleu cn soc. dem. stemmen ook hier
in overeen, dat beiden zich slechts om óón
categorje van burgers bekommeren cn alle
anderen alsmede het staatsbelang onderge
schikt maken aan dc belangen van hun uit
verkorenen.
De Vrijzinnigen rekenen slechts met 't staats
belang; de clericalen stellen de belangen der
kerk daarboven; en voor den socialist gaat
het arbeidersbelang boven 's lands belang en
het partijbelang weer boven het arbeidersbe
lang.
Dc Coalitie beschouwt de Regeering als 'n
Sinterklaas, die de meeste cn mooiste cadeau
tjes geeft aan dc kinderen die hem 't liefst
zijn.
'n Vrijzinnige Regecring daarentegen „rijdt"
niet voor de linkerzijde de cadeautjes welke
deze voor zich zelve vroeg, het „rijdt" voor
heel het volk.
Met Algemeen Kiesrecht toch en Staatspen
sioen zijn dc vrijzinnigen zelve allerminst ge
baat. Integendeel misschien. Dat zij er niette
min hoofdpunten op hun program van maak
ten, bewijst alweer hun weinig zelfzuchtige
politiek, gunstig afstekend bij die der andere
partijen die slechts datgene vragen waarvan
zij voor zich zelve profijt verwachten
Politiek Overzicht
De vredesonderhandelingen.
T
De gevolmachtigden voor de vredesonder
handelingen in Brest-Litowsk zijn daar weer
au grand complet aanwezig. Rusland is niet
blijven slaan op zijn wensch, dat als plaols
voor het voeren van de onderhandelingen
ter vervanging van Brest-Litowsk eene stad
in het neutrale buitenland zou worden aan
gewezen. Men heeft achter dit verzoek booze
bedoelingen gezocht, waartoe het bericht van
Reuter heeit bijgedragen, dat sprak van net
afbreken der onderhandelingen tusschen
Rusland en den vierbond. Hier was blijkbaar
de wensch de veder van de gedachte. De
meest atdqende weerlegging van dit bericht
levert hef feit, dal Trotzki, het hoofd van het
departement van buitenlandsche zaken te
Petersburg, zelf als eerste gevolmachtigde
van de regeeUng^ waarvan hij deel uitmaakt,
de reis naaf fchest-Liiowsk heeft .ondernomen.
Daar zijn dus nu de drie mannen bijeen, die
de leiding van de buitenlandsch? politiek in
Duitschland, Oostenriik-Hong"1 iie cn Rus
land jn handen hebben. De Fechtstreeksche
aanraking tusschen de leden van het drie
manschap Kühlmonn-Czernin-Trotzki is eenc
zaak van gewicht in de nieuwe phase von de
vredesonderhandelingen, die r.u begonnen
is. Zij zijn allen bezield met den wensch om
het tot stand komen van den vrede be
vorderen, en dan kan hun persoonlijke om
gang niet anders dan eene uitwerking ten
goecle hebben.
Het Fremdenblatt, het orgaan van h?r de
partement van buitenlandsche zaken te Wee-
nen, heeft het incident, dat ontstaan is door
den door Rusland kenbaar gemaakten
wensch tol verlegging van de plaats der on
derhandelingen, nuchter opgevat; het heeft
daarvan gezegd, dat men zich niet c o.crust
behoefde te maken en zich hei feit oor
'oogen moest houden, dat. „Rusland den
vrede minstens even hard noodig heef: als
wij". Dezelfde gedachte wordt ook uitge
drukt door den Russischen schrijver Nikolai
Rubakin in een artikel in de Internationale
Rundschau, waarin tot verklaring van het
feit waarom Kerenski niet in staat geweest
is op Lenin de overwinning te behalen, ge
zegd wordt: „Lenin had het ondubbelzinnige
wachtwoord uitgegeven: Vrede tot eiken
prijs." En dit wachtwoord beantwoordt in elk
opzicht zoowel aan den toestand in Rusland
als ook aan den wensch van het volk, omdat
het volk niet langer oorlog wil voeren. Het
wachtwoord „vrede" heeft de volksmassa's
bewogen zich bij de maximalisten aan te
Sluiten."
Wanneer die opvatting juist is, don is van
Rusland wel in de laatste plaats te verwach
ten, dat het roet in hel eten van de vredes-
onderhandelaars zal werpen en hunne pogin
gen zal dwarsboomen. Men kan eigenlijk op
Rusland nog geruster ziin dan op Duitsch
land, want daar ziin steeds elementen werk
zaam, die er geen geheim van maken, dat zij
met den tegenwoordig en gang van zaken niet
tevreden zijn. De Berlijnsche correspondent
van de Frankf. Ztg. Schrijft, dat hoe ook de
vrede, die in Brest-Litowsk gesloten wordt,
er uit zal zién, men vr zeker van kan zijn.
dat hij' op een sterk verzet in Duitschland zal
stuiten. Hij motiveert dit aldus:
„De eenen willen aan Rusland kort en
goed den vrede voorschrijven en het ge
heele Bal tenia nd mot Litauen bij het Duit-
sche rijk inlijven en Polen onder Duitsche
controle brengen. Anderen willen slechts
gedeelten van -dezé gebieden bij Duitsch
land voegen en het verdere nu bezette ge
bied zelfstandig maken, maar toch aan
Duitschland verbinden. Weer anderen wil
len uit de bezette gebieden zelfstandige buf
ferstaten maken. Wederom anderen willen
de Russische formule, volgens welke de be
volking van de bezette streken door volks
stemming moet uitmaken, waartoe zij poli
tiek zal behooren, meer.of minder oprecht
aanvaarden: Nog anderen zouden hol liefst
het geheele bezette gebied aan de Russen
teruggeven.
Allen zijn zeker overtuigd, dat zij op het
welzijn, van het rijk bedacht zijn. Zij, die het
geheele gebied wet ter beschikking van
de Russen zouden willen stellen, zijn natuur
lijk ten volle overtuigd, dat zij daardoor de
Russen lot vrienden van Duitschland zullen
maken. Zii gelooven zelfs, dat dit de veilig
ste weg is om Rusland met Duitschland tot
basis van eene Europeeóche constellatie
tegen Engeland en Amerika te maken. Dat
is mogelij!:, maar het tegendeel is even
zeer mogelijkVoor zooveel men weet,
willen de Bolshewiki niet alleen met Duitsch
land, maar met de geheele wereld in vrede
ldVen, en zij hopen^dit te sneller te berei
ken hoe eerder de overige volken het Russi
sche voorbeeld navolgen en de heerschap
pij van het proletariaat oprichten. Deze
hoon zal zich niet vervullen en of de heer
schappij der Bolshewiki duurzaamheid heeft,
moet ook uit de toekomst blijken.
Het is duidelijk, dot als men vrede wil
sluiten, men den bodem van de politiek der
werkelijkheid niet moet verlaten en de mo
gelijkheid van nieuwe oorlogsconflicten
daarbij niet buiten beschouwing moet laten.
Mooie woorden en beloften, zelfs als zij op
papier zijn gebracht, scheppen geene grens-
tfeveiliging, de inlijving van vreemde volken
neg veel minder en volksstemmingen zul
len zelden zoo onbefnvloed geschieden, dat
zij tegen elke betwisting gevrijwaard zijn.
Hoe moet dan cje vrede met Rusland ge
sloten worden? Dat is met stellige zeker
heid niet te zeggen. Wij weten slechts, dat
men de Duitsche onderhandelaars niet moet
benijden om hunne taak. Het moet ons voor
t oogenblik voldoende zijn te weten, dat de
door hen ontwikkelde grondlijnen de alge
meen- instemming van de leiders van den
rijksdag gevonden hebben. Deze grondlij
nen zijn blijkbaar ook met de Russische
wenschen in overeenstemming te brengen
en men moet hopen, dat op dezen grond
slag een vrede ontstaat, die aan deze en aan
gene zijde van de Welchsel bij de groote
meerderheid van het volk instemming
vindt."
De oorlog.
De Russische vredcsgevolmachtigden, met
Trotzki, de leider van het departement van
buitenlandsche zaken, aan het hoofd, zijn
gistervoormiddag weer in Brest-Litowsk aan
gekomen. Uit de Ukraine worden nog meer
gevolmachtigden en hulpkrochten verwacht.
Lloyd George heeft van zijn ambtgenoot
in Frankrijk Clemenceau een telegram ont
vangen, dot bewondering voor en instem
ming met zijne rede over het oorlogsdoel uit
drukt. Met het door Lloyd George gegeven
voorbeeld om zich in zijne woorden te
matigen, heeft Clemenceau echter nog niet
zijn nut kunnen doen.
Ook is in Londen bericht ontvangen, dat
de president en dc regeering van de Ver-
eenigde Staten de rede goedkeuren.
P a r ij s, 7 Jon. (Havas). Het Journal zegt
te kunnen verzekeren, dot omstreeks 75.000
van de beste Duitsche soldaten reeds van
het Russische front ziin weggenomen. Iedere
divisie is met 500 man versterkt.
Londen, 7 Jan. (R.) Het departement
van Oorlog geeft het volgende overzicht van
de winst en verlies der Engelschen in 1917.
De winst. Westelijk front 73T31 gevan
genen, 531 kanonnen; Saloniki: 1095 ge
vangenen; Palestina 17646 gevangenen, 108
kanonnen; Mesopotamië 15944 gevange
nen, 124 kanonnen; Oost-Afrika 6728 ge
vangenen, 18 kanonnen, in totaal 114544
gevangenen en 781 kanonnen.
Het verlies: Westelijk front ongeveer
27200 gevangenen, 166 kanonnen; Saloniki
202 gevangenen; Palestina 610 gevange
nen; Mesopotamië 267 gevangenen; Oost-
Afrika 100 gevangenen, in totaal 28379
gevangenen en 166 kanonnen.
Sofia, 6 Jan. (Buig. ag.) Kroonprins
Boris is wegens zijne verdiensten in den oor
log bevorderd tol luitenant-kolonel.
B e r 1 ij n, 6 J a n. (W. B.) De Hongaarscfre
minister-president Wekerle en de Oosten-
rijksche minister van financiën Wiemer zijn
in Berlijn aangekomen.
Berlijn, 5 Jan. (W. B.) De Turksche
grootvizier Talaat Pacha is gisterntfmiddog
met eene vertraging van zeven uren, die
door den sterken sneeuwval veroorzaakt
was, hier aangekomen. Nu een onderhoud
met den rijkskanselier en verscheidene con-
ferentiën met thans in Berlijn aanwezige
hooge Turksche staatsambtenaren heeft hij
besloten vooreerst in Berlijn te blijven.
Warschau, 6 Jan. (W. B.) De drie re
genten van het koninkrijk Polen, aartsbis
schop von Kukowski, vorst Lubomirski en
von Ostrowski, hebben de reeds lang voor
genomen reis naar Berlijn aanvaard. De mi
nister-president von Kucharzewski en een
aantal andere personen vergezellen hen. De
Duitsche regeeringscommissaris bij den
voorloopigen raad van state graaf Lerchen-
feld sluit zich in Berlijn aan.
B e r l ij n, 7 Jan. (W. B.) Volgens de
Nordd. Allg. Zeitung zullen de leden van
de Poolsche regeering ook bij den rijkskan
selier hunne opwachting maken en tijdens
hun verblijf in Berlijn gelegenheid hebben
met de leidende personen in Duitschland
alle aanhangige kwestiën grondig te bespre
ken.
Hedenavond heeft de rijkskanselier ter
eere van de Poolsche gasten een aantal po
litieke.personen bij. zich genoodigd. Morgen
zullen de Poolsche regenten zich aan den
keizer voorstellen.
Budapest, 6 Jan. (W. B.) Minister*
president Wekerle heeft den minister voor da
volksvoeding graaf Hadig verzocht, namens
den koning, zijn verzoek om ontslag in ta
trekken.
Londen, 7 Jan. (R.) Graaf Reading is
benoemd tot Britsch commissaris in de Ver*
eenigde Staten. Hij zal de leiding van de
Britsche ambassade te Washington en van
de Britsche oorlogsmissie op zich te nemen.
Lord Northcliffe blijft het hoofd van de Brit
sche missie naar de Ycrcenigdo Staten m
Londen.
W e e n e n, 5 Jan. (Corr.-bur.) Officieel
bericht.
Het eindcijfer van de inschrijvingen op dc
zevende Oostenrijk che oorlogsleening is
6.004.182.800 kronen. De inschrijvingen
van de in het veld staande personen zijn
hierin slechts gedeeltelijk opgenomen.
C h r i s t i a n i a, 5 J a n. (W. B.) Volgens
eene mededeeling in den raad van state bc-
draagt het saldo van de Noorweegsche
staotsbegrooting I9I6H7 117 millioen kro
nen.
P e t e r s b u r g. 6 J a n. (R.) Trotzki heeft
verboden, dat de door de vreemde gezant
schappen in Russische banken gedeponeer
de gelden worden terugbetaald, zoolang dc
door de oude regeering in buitenlandsche
banken belegde gelden aan de volkscommis-
sarissen onthouden worden.
Petersburg, 4 Jan. (Tel.-ag.) Als
bankconto van Kerenski werd een bedrag
van 317.000 roebels vastgesteld. Waar
schijnlijk zal dat bedrag besteed worden ten
voordeele van de slachtoffers van het of
fensief van 18 Juni.
Berlijn, 5 Jan. Onderstaatssecretaris
von dem Bussche heeft eene delegatie van
het Zionistische actie-comité ontvangen en
haar het volgende verklaard: Wij hebben
alle sympathie voor de naar ontwikkeling
van hunne cultuur en eigenaardigheid stic-
vende pogingen van de joodsche minder
heid in de landen, waar zij een krachtig ont
wikkeld zelfstandig leven hebben en 2ijn
bereid die pogingen welwillend te onder
steunen. Wat de door de Zionisten in Pa
lestina nagestreefde pogingen betreft, be
groeten wij met sympathie de door den
grootvizier afgelegde verklaring, dat de
Turksche regeering bereid is de vestiging
van joden in Palestina te bevorderen, door
het verleenen van vrije nederzetting en
plaatselijk zelfbestuur, in overeenstemming
met de .wellen des lands
Konstantinopel, 7 Jan. (Milli). Dg
philosofischc faculteit heeft voor den vrede*
Nobelprijs als candidaat voorgesteld Lenin
als vertegenwoordiger van het Russisohe
volk, dat aan de wereld dc voor de Turken
zoo dierbare idealen van vrede, eendracht;
gerechtigheid en broederlijkheid verkondigt
De minister van buitenlandsche zaken zal <Ir
besluit officieel mededeelen aan het bestuia
van de Nóbelstichting te Stockholm.
\V e e n e n, 7 Jan. (Corr.-bur.) Het so
ciaal-democratische lid van den rijksraad, om
dervoorzitter van het huis van afgevaardig
den Engelberl Pernerstorfcr is op 68-jarigen
leeftijd overleden.
Verspreide Berichten
Hamburg, 7 Jan. (W. B.) De direc
teur van de Hamburgschc sterrewacht prof.
Schorz heeft de periodieke komeet Encka
geconstateerd in het einde van het sterre-
beeld der Visschen.
Executies i België. Aan de
Tel. wordt gemeld dat in den vroegen mor
gen van 20 December bc-halve de Neder-
landsche scheepskapitein Hougee te Gertf
De menschheid bestaat uit 2 hoofdsoor
ten: kudclcmenschen en losbrekers.
Uil het Dcensch door
Bc lsy B a klc er—Nor l.
„Heb je gehoord, dal hij, de Duitsche Prins
op Munkcstrup, verloofd is," zei hij, terwijl hij
naar de deur ging.
..Zoo!... Else Marie sloeg zich op dc knie.
„I-lij ook al. Dan blijft er waarachtig, niets
ouders dan het slroo voor ons over."
Mathildc sloop uit liaar hoek. Else Marie
Ret haar mes vallen.
..Ben jij daar nog? Dat is ook wat!
Mathildc ging over den hof naar de poort.
Li v,as licht in grootmoeders slaapkamer.
•Daar was Geerli ui zeker bezig de oude vrouw
Sn bed te brengen.
Zou ze naar binnen gaan om goeden nacht
le zeggen? Was het een zonde, dat zc het niet
deed? Het was immers lafheid, ze liet het al-
fleen om zich iets onaangenaams cn verdrie
tigs te besparen. Ze had altijd, hoe groot ze
nu ook was. zoo'n afschuw en angst, als de
oude vrouw, die nu al zes jaar kindsch was,
haar lichtblauwe oogen met de .witte ringen
rondom de pupillen op haar richtte err haar
vroeg: „Goeden dag, hoe is het met je man?"
Of zooals verleden: Is de boerderij nn vol
met kinderen, ze liggen zeker al in de var
kenstrog, of heb jelui nog plants in de mill
ion?"
Vanavond begreep ze opeens unrr wicn
grootmoeder gedacht had.
Nee, ze moest liet toch doen. men mocht
zeker niet al liet onaangename van zich'schui
ven.
Grootmoeder zat in den zwartgclakten leun
stoel, die op zij van dc tafel stond, vink voor
dc paardenharen sofa. Ilct oude groen cn lila
geruite kleed hing slap over de knieën en over
hel oude bankje. Boven dat kleed kropen haar
ringers uit de wollen mofjes, knokelig cn met
blauwe nagels, koud en klam, niettegenstaande
de grootc kachelhitte. De aderen lager, ge
zwollen onder dc huid; o, "wat was die geel
en mummicachtig, in duizenden rimpels en
vouwen.
Bij dc- breedc kachel was Geertrui bezig om
de nachlsokken van dc oude vrouw te verwar
men. die over het openslaand deurtje hingen;
ze was ook bezig niet de gestreepte wollen
dekbedden in het groote ledikant.
Mathildc bleef bij de deur slaan.
De oude vrouw dutte, liaar hoofd hing slap
over het lila lint van liaar mutsje.
Plotseling hief ze haar hoofd op cu staarde
door de schemering van de groene lampekap
naar Geertrui, die een rooden steen uit de
kachel nam en in een oude lap wikkelde, cn
daarmee naar het bed liep.
Mathilde drukte zich tegen de deur.
O, wat waren grootmoeders oogen toch
leeg, dc pupillen waren als gebarsten, het was,
als sleepte zc den blik door het let ge hoofd
naar Geertrui,
„Wie is dal?*'
Haar stem lalde en brak. Dc onderlip kroop
ver terug in den tandenloozcn mond.
O; konden xnenschen ten slotte zóó worden,
zoo hulpeloos als toen ze geboren werden?
Zou zij ook echs zoo zitten?
Geertrui keerde zich om. Zc liep traag over
den grond niet liaar bakloozc pantoffels, nog
met den verwarmden steen in haar hand. Ze
hoog zich lieelcmaal over dc oude vróuw, zoo
dal haar mond het oor van deze raakte:
.1 Is Geertrui!" zei zc met haar holle slem,
die ciiep was nis van een man.
i Is Geertrui.
Grootmoeder knikte.
„Geertrui.1 Haar slem piepte als van ecu
klein kind.
Geertrui stond gebogen over den stoel.
AVaar is Hendrik?"
Gcerlrui legde haar mond op hel oor. Ilaar
stem klonk hol als uit een grafkelder.
..Op Kalhrincndal."
Grootmoeder knikte opnieuw, haar mond
trilde. Een oogenblik later sliep zc opnieuw
in. met haar kin op de borst.
Mathilde sloop naar builen. O, neen, zc kon
niet!
En wal voor genot hadgrootmoeder ei
eigenlijk van, als zij met den mond haar ijs-
kouden wang aanraakte?
Ze zou haar toch slechts vragen, zooals zc
Geertrui liad gedaan, zeker wel voor den
twintigsten keer dien dag:
„Waar is Hendrik?"'
Lieve hemel, wat moest Geertrui toch een
geduld hebben, dat ze maar a] bleef antwoor
den: „Op Kathrinendal.''
O. dat grootmoeder toch nog altijd dacht
3.111 dezen lievelingszoon. die haar zoo veel
Avrdriet had aangedaan.
Dat hij nog voortdurend in haar arme uil-
gedoofde hersens bleef leven!
Toen Mathildc dien avond in bed Jag, dacht
ze na over hetgeen Else Marie gezegd had
van Kirstcn Marie.
Zou het werkelijk waar zijn? Dat mooie,
stille meisje, dal er soms zoo maiïonna-achtig
uit kon zien met haar glad liaar en schitte
rende oogen en dan Sören! Xec, dat het mo
gelijk was. Die domme, groote vent, de koet
sier die.niets anders kon doen dan een paar
paarden besturen cn op den hok zitten staren
met zijn stijve, glazen oogen, die er altijd uil-
zagen alsof ze zeiden: Wal?
Hoc was hel mogelijk, «lal een mooi
meisje
En dat hiar ouders dat konden doen! Zij
moest weg en h ij bleef Zij, die al de pijn
en dg schande had en hij bleef op zijn hok
zitten met zijn groote haringoogen, die maar
bleven vragen: wat? wal? Alsof hij niets be
greep van hetgeen gebéurd was. Dan was
llarvey toch veel nelier. Hij leek op ecu van
de houtsnee-plaatjes uil Christiaan Winters
boeken, op den armen Rudolf, die doodgevro
ren in dc sneeuw stond met het geweer in de
baud.
Zij trok de tafellade uil en haalde er een
gouden munt uit, in een rood doosje. Dal was
eeji gelukspenning, dien zc van llarvey ge
kregen had, die was van zuiver goud. onge
mengd, uit Alaska, van het soort, dat de goud
gravers voor zich laten slaan. Op den eenen
kant stond een vrouw die goudstof op ccty
weegschaal weegt, op den anderen een man
met een spade in de hoogte. Er boven stond
Heurcka.
Ze legde hem op liaar nachttafeltje, en
dacht na over hetgeen llarvey verteld had.
Zij zag de hemclhoogc bergen met de steile
paadjes, yi: hoorde de zware vruchten met ©ca
plomp op den zuchten grond vallen, dc vruclN
ten, die zoet cu krachtig waren als het levert
daarginds. Ze voelde den hcclcn, groenen
zomer o, gedurende het geheele jaar.
Geen lange donkere, donkere uren. Ze zag
het haastige leven in de breede straten met do
lioogc huizen, waarboven de schoorslceucn in
de lucht uitstaken. O, als hij haar toch wildo
meenemen!
Ze keek liaar haar muntje, ITeureka,
Ilcureka
'Ja, de volwassenen hadden het prettig, om-
dal zc niet langer aan den band liepen. Die
konden weggaan wanneer ze maar wilden.
II.
I
Aan hel andere eind van de gang boven,
tegcnpvei Malhiïde's kamer, voerde een smalle
deur naar het kruidenkamertje.
Mathilde hield er vau daar tc zitten, zclt'3
nu in de koude Januaridagen, als de toclil
door de ruilen drong, die uitzagen op gracbl
cn schuur. Ze wist. dat niemand eraan don
ken zou haar daar lc zoeken, cp dat zij onge
stoord zou kunnen lezen.
Hier stond hel zoo vol gepakt als in 't ruim
van een vrachtschip. Mathildc kon zicli heef
goed voorstellen dat zc aan boord was van
een ouderwetsch zeilschip, en vreemde lan'
den bezocht.
(Wortjt vervolgd.)
