„DE EEMLANDER"
«BBiiraraBioriSVffi
BUITENLAND
FEUILLETONS.
Asirid Ehjmron-Müller.
O UDERS
töe Jaargang, No. 144
lanuütiirtiKDDüc p" 5 vr"" Amcr"
MUETrïIm.lTlurnlJu foort f 1.50, idem franco
per post f 2.00, per weck (m:t gratis verzekering
legen ongelukken) f 0.14. afzonderlijke nummers
f 0.05. Wekelijksch bijvoegsel •Ds tlollandsclie
Hvisviouw* onder redactie van 1 hérese Hoven)
per 3 maanden 50 cent. Wekejijkscb bijvoegsel
•WtTêitkw- per 3 maanden 60 cent.
HOOFDREDACTEUR: Ma. D. J. VAN SCHAARDENBURG
UITGEVERS: YALKHOFF Ca
BUREAU: ARNHEMSCHE POORTWAL, HOSK utrechtschesi
INTERCOMM. TELEFOONNUMMER 513
Donderdag 10 Januari 13fb
dienstaanbiedingen 1—5 regels f 0.5u. groote letters
naar plaatsruimte Vooi harde! cr. bedrijf bestaan
zeer voordeel ige bepalingen tot het herhaald ad ver*
ccrcn in dit Blad, bij abonnement. !:enc circulaire,
bevattende de voorwaarden, wordt op aanvraag
toegezondeu.
Ons Onderwijs.
2e serie.
IV. iJt taak van den.Schoolarts,
door M. v. d. Hoeve,
schoolarts te Amersfoort.
Hoewel reeds sedert eenige jaren de
•ehoolarts zijn intrede heeft gedaan in de
onderwijsinrichtingen van ons tand. is zijn
ambt hier in Amersfoort nog nieuw genoeg
om mij aanleiding le geven, met genoegen
te voldoen aan het verzoek der redactie iets
erover te schrijven.
Zoo ultramodern als veelal woidt aange
nomen is hel schoolarlsschap niet, integen
deel, de eerste poging tot toepassing van
geneeskunde en hygiëne in de school vin
den wij reeds (afgezien van eenige voor
schriften tijdens pestepidemieën en van. op
merkingen in geschriften van geneeskundi
gen als Ease,. en opvoedkundigen als
Comenius) in 1780 in een werk van Johann
Peter Frank over een compiee! sytseém van
medisch staalsioe,.iohl. In een hoofdstuk
van dit werk, gewijd aan de scholen, ont
werpt hij een methode van medisch-
hygiënisch töefciviv op de schoten waarvan
de principes zelfs heden ten dage nog in
hun volle I acht zijn blijven bestaan.
Zooals meer mét groote mannen het ge
val is, morst ook hij ondervinden dat zijn
baanbrekend werk te ver vooruit was aan
zijn tijd en jaren lang v. as het slechts een
enkele paedagoog of medicus, die voor
eijne denkbeelden een lans brak. Trouwens,
de tijden die volgden, waren ook niet gun
stig voor belangstelling voor het nieuwe on
derwerp. De Fransche revolutie, de Napole
ontische oorlogen, vroegen alle aandacht en
weldra alle energie en zoo werd het 1836
voor Dr. Ignar Lo-ensen er in slaagde de al-
gemeene aandacht te vestigen op wat hij
noemde „Schutz der Gesundheh in denï
SchulenHem was het tot gunstiger, de be
langstelling werd gaande gemaakt en uitte
zich weldra in een hevigen strijd vóór en
tegen de nieuwe denkbeelden en eene re-
geerings-enquétc over Schooltoestanden in
Pruisen was het gevolg. Maatregelen volg
den echter ook nu nog niet onmiddellijk en
bet duurde nog tot 1841 eer Baden eene in
structie vaststelde over een, zij het ook pri
mitief hygiënisch toezicht op scholen, spoe
dig gevolgd door Beieren in 1843, maai van
dezen tijd af blijft de belangstelling op het
onderwerp gevestigd, tal van schrijvers be
handelen de ziel-, .w ouenoe Kwesties en
in 1877 voerde Dr. Ellinger uit Stuttgart de
naam „schoolarts" in.
Langen tijd nog zouden de bekleeders van
het nieuwe ambt zich bijna uitsluitend bezig
houden met de hygiëne van bouw en inrich
ting der scholen maar ook dit veranderde,
toen in 1880 de Zweedsche arts Axel Key
bij een onderzoek van een groot aantal kin
deren, bij niet minder dan 44.8 der kin-
dere afwijkingen constateerde en bij een
daarop volgend onderzoek van 30.000 kin
deren door eene Deensche commissie, bij
20 der jongens en 41 der meisjes af
wijkingen aanwees, terwijl in beide gevallen
op een gToot aantal afwijkingen de school
een ongunstigen invloed had gehad en zelfs
een deel .der afwijkingen door de school was
veroorzaakt.
Gebruik makende van deze gegevens en
van alles wat gepubliceerd^was na J. P.
Frank's eerste werk, werd door de stad Wies
baden toen een plan ontworpen, dat in
1897 tot uitvoering werd gebracht en dat
naast het hygiënisch schooltoezicht stelde
een geregelde medische controle der school
kinderen met registreering van alle bijzon
derheden door schoolartsen. En deze in
richting van het medisch-hygiënisch school
toezicht, hoe ook door andere steden gewij
zigd, werd het voorbeeld voor alle andere
steden, die denzelfden weg insloegen en
ook in ons land werd de schoolarts weldra4
geïmporteerd.
Zonder strijd ging dit echter niet, noch in
het buitenland noch hier te lande, en het
en contra heeft langen tijd de pennen
gescherpt en dikwijls is de strijd met groote
kracht "gestreden.
Immers, bij lange na niet alleen financi-
eele bezwaren waren het, die teg'en het
schoolarfsschap werden aangevoerd en ook
niet alleen de vrees van besturen van open
bare en bizondere scholen voor inmenging
van een nieuwe autoriteit, niet, alleen de
vrees van onderwijzers voor inmenging in
het onderwijs zelf, neen, gewichtige, princi-
pieele bezwaren, o.a. tegen het ingrijpen in
het gezin, in de autoriteit, de plicht en de
verantwoordelijkheid der ouders, tegen het
al of nier gew enschte van nog meer gemeen-
schapsbemoeiïng werden opgeworpen te
gen het streven van hen, die hel kind
wenschten te beschermen tegen de gevaren
der school.
Deze strijd zou, evenals zoo vele princi
piële kwesties, onopgelost zijn gebleven,
als niet een nieuwe factor plotseling de ver
houding van ouders, kinderen en van school
artsen tot de school, geheel en al had ge
wijzigd. Deze factor was de invoering van
leerplicht.
Vanaf het oogenblik, dat deze wet van
kracht is géworden, is het niet meer het ge
voel van plicht als opvoeders, dat de ouders
de kinderen naar school doet zenden maar
is het de wettelijke plicht, met bedreiging
van straf, die de ouders dwingt. Maar ook
van dit oogenblik af is de wetgever, is d e
gemeenschap v e r a n t v: o o r d e 1 ij k
voor de gevaren-, die het kind op
school bedreigen, en van dit oogen
blik hebben de ouders het recht be
scherming tegen die gevaren te
eischen; het is hun recht te eischen, dat
er op worde toegezierifidat hunne gezonde
kinderen geen schade lijden door het school
bezoek, dat hunne minder gezonde kinderen
niet ergerworden door het schoolbezoek.
Vanaf dit oogenblik is er geen sprake
meer van ingrijpen in de autoriteit of de
plichten der ouders, er is slechts sprake van
bescherming van het kind, dat zijn eerste
wettelijke plicht vervult.
En nu is het juist de Slaat, die de leer
plicht oplegde, die het recht van ouders en
kirwt in oii ojren-tti
Geheel en al in beslag genomen door partij
twisten, interrupties, persoonlijke feiten en
ephemere gewichtigheden, die het verval
van het parlementaire stelsel vergezellen, is
het zooal niet te verontschuldigen, in ons
parlement wel te verklaren.
Dit door Regeering en Kamer veronacht
zaamde recht nu is door vele gemeentebe
sturen erkend en geheel v r ij w i 1 i g öki
onverplicht is door hen gedaan, wat
de staat had behooren te doen, het inrichten
van een medisch-hygiënisch schooltoezicht,
het aanstellen van schoolartsen.
(Slot volgt).
Politiek Overzicht
De vredesonderhandelingen.
ra. (siot).
Gister hebben de vredesgevolmachtigden
te Brest-Litowsk hunne eerste, algemeene
vergadering gehouden na de korte onder
breking van de zittingen, die men, nadat de
grondslag voor de onderhandelingen was
vastgesteld, heeft laten intreden om aan de
andere oorlogvoerenden gelegenheid te ge
ven, als zij wenschten dèel te nemerv.aan de
'onderhandelingen op dien grondskg," daar
van gebruik te maken. Die gelegenheid is
ongebruikt gebleven; de Ententestaten heb
ben niets van zich lnlen hooren.
Dat was niet anders te verwachten. Al
gloort in het oosten het morgenood \an
den vrede, het laat zich nog niet voorzien
wanneer de vredezon zol Tipgaan. De regee
ringen van Engeland cn Frankrijk maken
er geen geheim van, dat voor de westersche
mogendheden, ook nadat Rusland is uitge
vallen, de strijd nog niet geëindied is en dat
z\\ met den steun uit Amerika, die huns in
ziens het Russische verlies kan goedmaken,
het doel, waarvpor zij in den oorlog zijn ge
gaan, nog steeds meenen tcs kunnen berei
ken. Naast Lloyd George en Clemenceau
heeft zien ook de Italiaansche minister-pre
sident Orlando laten hooien, die deq^ oor
log wil voortzetten, zelfs al moest het Ita
liaansche leger zich naar Skilië terugtrek
ken.
Dat met de verandering, die de loop
van den oorlog in de omstandigheden heeft
gebracht, ook het oorlogsdoel* zich moet wij-
ziken, is eene waarheid, die aan hen, die
buiten den oorlog staan, zoryeenVoudïg lijkt,
dat zij ais van zelf spiekend mog worden
aangepoftien. Maar* het kost de Entente
blijkbaar zeer groote'moeite om tót dat in
zicht te komen. Tot in den laatsten tijd
heeft men uit den mond van de regeerders
in de Ententelanden niet anders vernomen
dan uitspraken, herinnerende aan den se
nator van het oude Rome, die zoo dikwijls
hij het woord voerde in den Senaat zijne
rede placht le besluiten, met de woorden:
..Carthago moet verwoest worden." Zulk
en uitspraak heeft een medewerker van de
Petit Parisien nog voor een paar dggeo op-
geteekend uit den mond van minister-pre
sident Clemenceau, van wién hij deze korte
en bondige verklaring vermeldt: „Mijn oor-
logsprogramma bestaat natuurlijk hierin,
het leger te versterken, alles voor onze sol
daten te doen, te stviiden en tc overwin
nen."
Intusschen zijn ook hier teélfenen, die
wijzen op verandering. De allerlaatste uitin
gen, die van de zijde der Entente zijn ver
nomen, ademen een eenigszins anderen
geest dan dien van besliste afwijzing van
elke toenadering, <jie tot dusver in alles
wflt van die zijde kwanv, i
Engelsche oorlogsdoel, de vorige week,
steekt merkwaardig af bij de vroegere rede
voeringen van dien bewindsman, zoowél in
toon als in inhoud. Voor het eerst is daarin
een streven te bespeuren om rekening te
houden met de gewijzigde omstandigheden.
•Uitdrukkelijk wordt verklaard, dot de ver
nietiging van Duitschlands positie in de
wereld en de verbrokkeling van Oostenrijk-
Hongarije niet behooren tot het doel, waar
voor Groot-Brittannië den oorlog voert. Ont
kend wordt^voorts, dat de strijd wordtge
voerd om Turkije van zijne hoofdstad te be-
róoven of van zijn gebied in Thracië en in
Klein-.^ië, dat overwegend door Turken
wordt bewoond. Men wil zich niet verzetten
tegen het voortbestaan van hët Turlcsche
rijk in de streken, waar het Turksche ras
thuis behoort, met Konstar.tinopel als hoofd
stad, wanneer de verbinding tusschen de
Zwarte zee en de Middellandsche'zee vordt
geneutraliseerd en geïnternationaliseerd. Bij
vergelijking van deze verklaringen met de
„Guildhall-terms", die den 9en November
1914 door den toenmaligen Rriischen pre
mier werden verkondigd en sintsdien tal van
keeren als het vredesprogram van de En
tente zijn herhaald, valt het in het oog, dat
de 'drong der omstandigheden zijne uitwer
king niet heeft gemist. Wat nu als hot oor
logsdoel wordt verkondigd, ziet er geheel
•anders uit dan het vroegere programma.
Hetzelfde kan worden gezegd van de nieu
we boodschap, die president Wilson heeft
gericht tot het congres der Vereenigde Sta
ten om zijn oorlogsdoel nader te doen ken
nen. Hij geeft in veertien punten een geheel
programma aan van wat een eventueel
vredescongres zal hebben te regelen. Een
aantal van die punten vertoon en eene groote
overeenstemming met de gedachten, die en
kele dagen geleden door Lloyd George wer
den verkondigd. Daoronder is veel wat men
aan de zijde van den vierbond voor onaan
nemelijk verklaart, maar toch ook wel het
een en ander, dat overéénkomt met wat aan
die zijde wordt gewenscht; zoo b.v. de vol
strekte vrijheid van scheepvaart op de zeeën
buiten de territoriale wateren (art. 2) en de
wegruiming van alle economische slagboo-
men en vestiging van gelijkheid van handels
omstandigheden onder alle natiën (art. 3). In
zijn geheel genomen, bevat het programma
van Wilson eene belofte voor de toekomst,
wanneer men zich daarbij de uitspraak her
innert van den Duitschen staatssecretaris
vön Klihlmann, dat cr, behoudens ééne uit
zondering (Elzas-Lotharingen), geen enkel'
geschilpunt onder de oorlogvoerenden is,
dat niet door minnelijk overleg zou kunnen
worden geregeld
Dat is voor 't oogenblik nog toekomstmu
ziek. Maar het streven moet zijn het zoo
spoedig mogelijk onder het bereik van de
werkelijkheid te brengen. President Wilson
drukt in zijne boodschap den wensch en de
hoop uit, dat een weg zal worden geopend,
waardoor hij het Russische volk zal kunnen
helper in het bereiken van zijne hoop op
de vrijheid en op een geordenden vrede. Dat
zou te bereiken zijn. door zich de vredes
onderhandelingen te Brest-Litowsk ten nutte
te maken. Die zijn ^nu beperkt tot Rusland
en den vierbond, omdat de Entente de ge
legenheid om mee te doen heeft laten voor
bijgaan. Wilson vindt hier een arbeidsveld,
waarop hij nuttig werk zal kunnen verrichten.
Wonneer hij er in slaa'gt den tegenzin, die
de Entente weerhield zich aan te sluiten, te
overwinnen, dan zal hij Rusland hulp kunnen
verleenen en aan het werk, waaraan men in
Brest-Litowsk bezig is, de uitbreiding geven,
die noodig is om de onderhandelingen de
wijde vlucht te doen nemen, die ons den
wereldvrede zal brengen.
Ue oonuu,
Van de oorlogstooneeten niets nieuws.
President Wilson heeft in een nieuwe
boodschap aan het congres zijne inzichten
over het oorlogsdoel nader uiteengezet. Hij
geeft in veertien artikelen de punten aan,
die men moet trachten in de werkelijkheid
om te zetten. Te zamen zouden deze pun
ten kunnen dienen als programma voor
eene conferentie van gevolmachtigden van
alle ooijogvoerenden, om over het herstel
van den vrede te beraadslagen. De uitnoo-
diging om zulk eene conferentie te doen
samenkomen, ontbreekt echter in dit stuk.
Eene zonderlinge vergissing maakt Wil
son met zijne mededeeling, dat de vredes
onderhandelingen tusschen Rusland en den
vierbond zijn afgebroken. Hiermee is hij de
dupe geworden van de tendentieuze be
richtgeving van Reuter, die dit onware be
richt heeft verspreid^ maar heeft verzuimd
te vermelden, dat het door de waarheid is
achterhaald.
Londen, 9 Jan. (R.) De minister van
arbeid heeft gisteravond in eene vergadering
te Huddersfield over het oorlogsdoel gezegd:
Er kan geen sprake zijn van binnentreden
in de vredeskamer voordat België is hersteld
en dc schade volledig vergoed. Er kan geOrt
vrede zijn, als niet Elzas-Lotharingen' nar*
Frankrijk wordt teruggegeven. Elk téekèw
van scheuring in dit land zou de vredesv or-
waarden minder bevredigend maken. H i$
zeker, dat er nooit een voste en duur/a na
vrede zal zijn, zoolartg niet Duitschland ver
slagen is.
Londen, 9 Jan. (R.) De parlementai
re commissie van het vokvereenigings-con-
gres en het nationaal uitvoerend comité der
Labour Party hebben op een vergadering ttü
Londen besloten, de socialistische en arbei
ders-partijen in alle geallieerde landen, net
inbegrip van Amerika, uit te noodigen lot
deelneming aan een nieuwe conferenti ter
bespreking van het oorlogsdoel der gealli
eerden. Er is voorgesteld, c'c conferentie op
20 Februari te Londen te doen bij i - co-
men.
Londen, 10 Jan. (R.). Ramsay Mac-
donald, de teider van de onafhankelijk
socialistische-partij drukte in eene reu< te
Dumbarton zijne warme instemming uit met
de verklaringen van Lloyd George o.< iet
oorlogsdoel. Hij zeide, dat de volgende siap1
zou zijn de internationale conferentie 7.iino
partij verlangde geen lapvrede, maar bleef
staan op haar verlangen om paspoorten naar
Stockholm.
De parlement.. commissie van he: In
gres der vakvereenigingen, het uitvo» end
bestuur van de Labour Party en de pn.rh men-
taire commissie van het coöperatieve con
gres hebben gezamenlijk eene verklaring b -
kend gemaakt, waarin zij de verklaringen
van Wilson over hel oorlogsdoel der gealli
eerden met ingenomenheid begroete Zij
verklaren te kunnen zeggen, dat hu pro
gramma van Wilson in de hoofdzake over
eenstemt met dat van de Britsche arbeid rs.
Over de detailpunten van verschil b'e" ?ff
geen debat te worden gevoerd.
Duitschland heeft weer een§. •uitbreiding
gegeven aan het tot spergebied verklaarder
gedeelte van den Atlnrtischen oceaan,
waardoor daoronder zijn gebracht Azo-
rische en Kaap Verdische eiland en de
daar tegenover ligoende kust van k t vaste
land tot aan kaap Palmas.
Londen, 9 Jan. (R.). Een officieel
bericht meldt, dot het hospitaalschip Rewa
in het Bristolkanaal getorpedeerd eik tot zin*
ken gebracht is den 4en Januari tc niidder*
nacht. Het schip was op de thuisreis van
Gibraltar. Alle gewonden aan boord zijn
pen. Van ae oenutniuiig vwlAv.v*»
vermist.
De Rewa was voorzien van alle kentéeke*
nen, voorgeschreven door de Haagsche con*
ventie, en was niet in de sperzónc, die om*
schreven is in de verklaring, welke den 29en
Januari 1917 door de Duitsehe regeering be*
_kend is gemaakt.
Londen,9 Jan. (R.). De Evening Newt
schrijft
Het roode kruis op dc zijde van het Lo»
pitaalschip Rewa schijnt door de Duit scherf
als doelwit te zijn gebruikt, want, naar ge
meld wordt, is de torpedo er dwars doorheea
gegaan. Een lid van de bemanning deelde
mede, dat de lichten op het bencden-deK
door de kracht der ontploffing gedoofd wen*
den. De orde werd op wonderbaarlijke wijza
gehandhaafd en het gedrag van den kapi
tein en de officieren was schitterend.
De zieken en gewonden kwamen van hel
Oosten en velen leden aan malaria. In da
open booten waren zij drie uur lang aan de
felle koude blootgesteld. De booten werden
als brancards gebruikt; sommige gewonden
moest men op vlotten leggen, waar de gol
ven overheen spanden. Zij werden -met la
kens bedekt en gelukkig vollen cr nder da
De mensch die arbeid en genot als twee
verschillende zaken beschouwt, is tweemaal
slaaf.
Uit het Deensch door
Betsy Bakke r—N ort
In den groeten boomgaard, achter de haag,
stonden alle kersenboomcn in bloei, als witte
koepels over liet jonge gras; daar tusschen
schenen tie blauwe plekken van den hemel.
Midden op het grasveld lag Mathilde's wit
katje op den rug, met de pooten in de hoogte,
en liet haar vier jóngen heen en weer rollen
over haar buik.
Het was de eerste echt.warme voorjaars
dag. Moeder had dadelijk 's morgens bevolen,
dat de beddeschragen in hel grasperk gezet
zonden worden en dat de bedden van Malhil-
de's kamer en van de logeerkamer buiten zou
den staan om te luchten, en dat de kleeren uit
■dt groote kacf in de vestibule in de zon over
dc heg moesten hangen.
Wathilde liep over den hof. om naar haar
tulpenbed achter den 1 nomgaard te kijken,
maar toen zc dc c\\~ ,-n d.-l.ens in
'dc zon zag, had ~zc de v< r'.c-iuiag niet kunnen
weerstaan, maar waf bovenop geklauterd,
en had zich geïnstalleerd op haar blauw ge
streepte peluw met een kussen onder t hoofd.
Haar witte boezelaar had ze over het gezicht
geslagen, zoodat ze juist alles kon waarnemen
door den broeden kanten strook
Ginds, in haar tuin, zat oude grootmoeder
in haar rieten stoel, in een wintermantel met
lange, hangende mouwen, 't Hoofd <ging voort
durend op en neer in den gebreidch doek-
Geertrui liep heen en weer, ze hing haar
wasch op de bessestruiken langs dc sloot.
Haar spitse, roode neus glimde in dc zon
Mathjlde had nog nooit zoo iets magers on
knokeligs gezien, ze leek precies op een stok
roos in November.
Op hel grasperk, voor grootmoeder s stoel,
stond een lang perk tc geuren mei zijn dichte
vol ontloken hyacinthen in alle kleuren; even
als in hun eigen tuin mochten ze-staan, tot
dc bloemetjes verrotten; nooit werden er
bloemen in het huis gebracht, behalve die
Malhilde in haar eigen kamer zette. Maar de
geur kroop over de heg naar haar toe, cn ver
mengde zich onderweg met de kamfer en
peperlucht van de kleeren op de heg cn met
de lucht van de zomerwarmte op de overbed-
den en op de gewatteerde dekens.
Ginds bij de lyouwerij klotste de melkmeid
al neuriëend in en uit met haar blikken em
mers; nu had ze nog elke maal. als ze door
de deur ging, zich van achteren gekrabt
"Wappe was zeker in de nabijheid, of misscbieD
hel stroo van 't bed
„Bah Mathilde schudde zich „wat
akelig moest het zijn, in zulke meidenbedden-
te slapen op de grove henneplakens, waaraan
men in 't geheel niet kon zien of ze zindelijk
of vuil waren. Ze zagen er altijd zoo grauw
uit, als de gortenbrij in de groote pan voor
't volk.
Daar kwam moeder aan met haar schort
vol erwten om te zaaien. Er gleden er een
paar uit het schort: wip, daar kwam een kip
aan daar nog een mooi, nu de heele
familie.
Moeder schopte en schopte met den voet, ze
hukte en trachtte de erwten met de hand
bijeen te garen,"maar ze traden haar op de
vingers, klokten en pikten.
„Gulzige dieren!'" zei moeder. Ze opende
het hek. cn ging langs het zijpad naar den
moestuin.
Wat een geluk dal ze Mathilde niet had ge
zien, dan zou dat dutje wel gedaan geweest
zijn.
Was het slecht van haar, dat ze moeder niet
naliep om haar tc helpen? Och, er waren im
mers meiden genoeg, wel zes. behalve Geer
trui. Ja, maar elk had genoeg te doen met
haar eigen werk, placht moeder altijd te zeg
gen
Maar ze zou immers wel geroepen hebben,
als ze haar hulp noodig had?
Maar moeder was niet jong meer, cA 't viel
haar zeker moeilijk, met die jicht in de leden
Malhilde rees half overeind. Nee, daar
stond vader immers In de poort. Wat vulde hij
die, zooals hij daar stond, met zijn jas met
lange panden, en met zijn rond, rood bis
schopsgezicht onder de hooge duffelsche pet.
De eene hand hield hij op den rug, de andere
om den-ronden greep van zijn srtok. Altijd de
zelfde houding. Mathilde geloofde, dat hij, zoo-
dra*hij 's morgens in de kleeren kwam, zijn
handen dadelijk zoo plaatste, en ze niet weer
veranderde, voor hij aan tafel kwam.
Nu ging hij de rogge lnspecteercn, dat wist
ze. maar eerst ging hij naar bLincn omjjroot-
mioeder goeden morgen te zegge^.Volkomen
juist ze 'kiikt docr de kant van haai* hegze
laar nu opent hij het witte hekje van de
heg, Cn doet voorzichtig hel haakje er weer
op, ofschoon hij weet, dat hij dadelijk er weer
door moet.
Nu is het volkomen stil. Men merkt slechts
de wanne Meizon, die op de dekbedden speelt,
cn de duiven die op en neer iangs het roode
dak wandelen, met een beleedigd koeren, als
een terechtwijzing, terwijl ze de wille nekken
nuffig buigen.
Ze knipt met de oogen nee. maar ze was
bijna iy. slaap gevallen o, de kamferlucht,
die het windje haar toevoerde, doembaar nie
zen.
Daar hangt dc zwarte, zware satijnen
japon, eens moeders bruidsjapon. Iloe dik
wijls had ze toch als kind er bijgestaan, als
moeder .met den grooten schoonmaak de slof
cv uit borstelde met een z ach ten horstel, en
haar vertelde, dat dit nu haar bruidsjapon
was.
„Wat was ik dien dag gelukkig en beklemd,
kind." En dan zei ze. gewoonlijk: „nu kan die
blijven liggen, ^ot jij eens trouwt, cn dan kan
je haar gebruiken zooals die is, want al het
oude wordt tegenwoordig toch weer modern."
En nog voor Malhilde eigenlijk wist wat
bruiloft beleekendc. was er bij deze woorden
van moeder een warme vreugde in baar bp-
geweld. Een vermoeden, dc heele wereld te
regeeren; zij en een man met haar, en dan die
te besturen, zooals zij beiden bet wilden..Licht
aansteken, als ze daaraan zin hadden, en hand
In hand door al de schoone 'Rijken van de we
reld te trekken, precies zooals zij in oude da
gen op haar teenen de gemeubelde gouverne
menten van dc huiskamer doortrok. Vrije week
het heele leven door!
Maar zc vond het niet prettig,"dot de japon
zwart was. „Die had wit moeten zijn, moe
der," had ze gezegd, „witte zijde hiel kant ca
bloemen."
Maar moeder had hel hoofd geschud.
.Niets is zoo teer als een witte japon. Et-ni
zwarte kan je altijd gebruiken, in vreugde cn
smart.
Maar in de'laatste jaren had moeder cr niets
meer van gezegd. Ze borstelde dc japen slechts
af, cn hing die voorzichtig uveteeii wit klcccB
over de heg. En nu het vorige jaar was ze ver*
naaid lot een aannemingsjurk voor Mathi!de<
Toen had ze ook zoo graag en with" japon ge*
had. Maar ze troostte zich er mee. <1^1 zij ten
minste de eenige was, die een zijden japofl
had, zelfs al waren er een paar sleetjes bij dfl
naden.
Nee, maar wat waren pauwen brutaal!
Daar liepen ze werkelijk heen en weer m
wandelen over de japon en sleepten hun blau*
wc staarten over dc zwarte zij. Die zouden eü.
toch geen kwaad aan kunnen doen? als zé
die toch eenmaal stel k voor, als ze nil
eens geen andere mocht hei ben, cn ze daar*
om in 't geheel geen bruiloft kon houden I
Och nee nu ligt zc werkelijk tc lekkerJ
ze kan niet opslaan. Mathilde sprong inl
eens in dc hoogte. Iemand kwam het hok m,
op kleine schoenen, met kleine geln aste pas*
jes.
Wappe begon in de keuken te k uren, <-
pauwen vlogen op met een verschrikt -«
huscli, begonnen potlooden te slijpen met oea
bek cn lieten zich neerplompen op bet graw
veld achler de heg.
(Wordt vervolgd]