ff—-
den en W. H. Wisselink, allen te Am
ite: dam.
De „Vonile!" eu de ,,GrolitiH,\
Volgens bij de Stoomvaart Maatschap
pij Nederland Ontvangen telegram zijn deze
Stoomschepen een dezer dagen van San
Fróncisco in Ned.-Indië aangekomen.
Ki|t*t met «Ie ,,.\leim'Amsterd»in
De „Nieuw-Amsterdam" heeft een la
ding van 7.700.000 K.G. rijst aangebracht.
Engelsch convooi.
De correspondent te Hoek van Holland
van het Hbld. verneemt, dat het daar lig
gende Engelsch convooi niet mag uitvaren.
Nederlandsche zeelieden in
Amerika
liet Hbld. verneemt nog een geval van
een vierde machinist van een vrachtboot der
N. A. S. M. die in Amerikannschen dienst is
overgegaan en die onmiddellijk den officiers
rang kreeg, een gage van 200 dollars met 50
ooriogstoeslag en een verzekering van 10.000
dollar ten behoeve zijner betrekkingen.
Onze scliepeu in Amerika.
De Rotterdamsche correspondent van het
Hbld. meldt
Nu er beter dan Donderdag bij de drukte
van aankomst gelegenheid is zich ietwat
meer op de hoogte te stellen van den toe
stand onzer schepen in Amerika, moet men
toch tot de slotsom komen dat wij er niet
veel van zullen terugzien of in het gunstigste
geval in zulk een staat, dat zij wel dadelijk
in sloopcrshanden kunnen overgaan. Wat
deskundigen cup scheepvaartgebied steeds
hebben beweerd, wordt thans ten volle be
waarheid Amerika moge thans een groote
vloot van koopvaardijschepen wenschen,
maar daarmede alleen is het nog geen zee
varende natie, evenmin als er getrainde
scheepsbouwers in voldoende hoeveelheid
zijn-. Evenmin heeft men voldoende lieden
om de schepen te bemannen, ten minste zoo
danig dat zij ook kunnen varen.
Zoo vernamen wij bijv., dat het stoomschip
„Rijswijk", dat een Hollandsche equipage
had van 20 man, in plaats daarvan 40 Ame
rikanen aan boord kreeg, die geen van allen
ooit de zee hadden gezien. Aan den Hol-
landschen gezagvoerder moest worden ge
vraagd hoe de werking van het ankerspil
was, maar deze kon, daar het commando hem
ontnomen was, daaromtrent natuurlijk geen
inlichtingen geven. Voorts hoorden wij, dat
de vuren van het stoomschip „Zeelandia"
reeds waren ingevallen. Op een schip der
firma Van Nievelt Goudriaan had men de
ketels al drooggestookt.
Men kan dus weinig anders zeggen, dan
dat het binnen een paar dagen aan boord
onzer schepen een bende was geworden.
Alles was aizoo vernield, dat de kajuiten
der Hollandsche schepen nauwelijks meer
waren te herkennen.
Hoe een dezer schepen, zooals men ons
thans voorspiegelt, nog met graan voor Ne
derland naar hier moet komen, wordt alge
meen een raadsel geacht, tenzij men equi
pages kan vormen uit de nog aan den over
kant zijnde Hollandsche officieren en man
schappen. Men mag echter te dien aanzien
zijn verwachtingen wel niet al te hoog span
nen.
M ij n e n in de v r ij e vaargeul.
Wegens het groot aantal mijnen in de
vrije vaargeul waargenomen, worden weder
een aantal zeilloggers, die tusschen en rond
de vuurschepen vischten, tijdelijk opgelegd.
Dc Leonora" getorpedecr«l
Volgens telegrafisch particulier bericht is
fet s.s. „Leonora", dat in Engeland liggend,
onlangs is gerequireerd en onder Engelsche
vlag gebracht, tijdens de vaart getorpedeerd
en gezonken. Officieel heeft de reederij
stoomvaart-maatschappij „Leonora" te Rot
terdam, nog geen mededeeling hiervan ont
vangen.
De „Leonora" meet bruto 1155 ton en 672
ton netto en is gebouwd in 1915.
^(Mnd. Ochtendbl.)
Een uitvoerverbod voor alle
voedingsmiddelen.
De directie der Nederlandsche Uit-
voer-J9faatschappij deelt mede. dat
eif Ingevolge verzoek van den ml*
nister vau landbonw vanaf 13 April,
géén uitvoer vergunningen meer zal
enrfosseeren voor voedingsmiddelen*
Alle nog in omloop zijnde oitvoer-
v-rgnnoitigeti voor deze artikelen
Bijn Ingetrokken op 15 April 1918.
Oe voedselnoed.
De Haagsche Bestuursdersbond ontving
op een telegrafisch verzoek aan den Minister
van Landbouw om rijst beschikbaar te stellen
en een maximum prijs voor versche eieren
vast te stellen het vorgende antwoord van den
Minister.
.Naar aanleiding van uw telegram deel ik
u mede dat het verstrekken van rijst door
sommige gemeenten zonder mijn voorkennis
heeft plaats gehad. Waar de voorraad rijst
beperkt is en niet dan in uiterste noodzakelijk-
h; id mag worden aangesproken, kan ik geen
vrijheid vinden dezen maatregel goed te ketr-
ren Ten aanzien van uwe opmerkingen van de
prijzen der eieren voeg ik hieraan toe dat
zooals u bekend zal zijn een maximumprijs
voor kalkeiercn van 10% ets. is vastgesteld
d d 18 December 1917, terwijl voor versche
eieren thans weer een maximumprijs geldt
van 14 ets. per stuk.
l>e ongeregeldheden.
Over het algemeen was het te den Haag
Zaterdag iets rustiger dan Vrijdag. Toch kwa
men er nog hier en daar plunderingen voor.
In de Boekhorststraat werd het tegen 3 uur
"weer tamelijk rumoerig. Voor den slagerswin
kel van de firma H. Jos school een groote
menigte samen, welke door een patrouille
^huzaren werden uiteengejaagd. Op last van
ptien ter plaatse aanwezigen inspecteur van
^politic werd dc menigte tot over de brug bij
'de Koningstraat teruggedreven, waarna deze
jbrug door huzaren werd afgezet. De klanten
konden daarna bij groepjes onder geleide van
2 a 'enten bij den slager hun inkoopen doen.
Bij eeji verder gelegen vischwinkel drong
men ook te 7 -*>cn, zoodat ook hier door bere
den politie vu baan werd gemaakt.
Twee personen die Donderdagavond j.L toen
de relletjes zijn aangevangen, betrapt werden
op -het plunderen van winkels en gearresteerd
konden worden, zijn op last van den commis
saris van politie in de Ie Afdeeling naar het
Huis van. Bewaring overgebracht.
In dé binnenst was, zooals gewoonlijk Za
terdagsavonds, veel volk op de been, maar
het publick hield zich rustig. Enkele herrie
makers werden door rechercheurs in burger
opgepikt en naar bet politiebureau overge
bracht. Op de Prinsegracht werden vanwege
het Agitatie-Comité tegen Oorlog vlugschriften
verspreid, waarin de algemeene werkstaking
wordt aanbevolen en de soldalen opgeroepen
om mede te strijden aan de zijde der arbei
ders en niet te schieten op hun medearbei
ders, maar ook dit gaf tot incidenten geen
aanleiding.
Het garnizoen was ook Zondag geconsig
neerd. Marechausées assisteerden Zaterdag de
politik en militairen.
Zondag is het in de residentie rustig ge
weest. De buitengewone politiemaatrckelen
bleven gehandhaafd. In verschillende volks
buurten werden nog huiszoekingen gedaan
waarbij veel gestolen levensmiddelen voor den
dag kwamen.
Naar de berichtgever van het Mnd. Och
tendbl. van bevoegde zijde vernaam, wordt
de schade aan de winkels en étalages toege
bracht op ongeveer tweehonderdduizend gul
den geschat.
Verscheidene winkeliers hebben het plan
opgevat om de gemeente voor dc schade in
rechten aan te spreken, hun eischen gron
dende op het feit, dat de politic niet die maat
regelen zou hebben genomen, die noodig wa
ren om hun eigendommen en perceelen tegen
de vernielzucht voldoende te beveiligen.
Naar gemeld wordt heeft de Burgemeester
persoonlijk zijn deelneming bijtuigd bij de
weduwe Huegen, de moeder van het meisje
dat Vrijdagavond door een verdwaalden kogel
is getroffen.
De waarnemend-commissaries van poli
tie te Haarlem heeft de volgende order
uitgevaardigd:
„Bij de samenscholingen van meer dan 5
personen, hoe onschuldig voorkomen deze ook
hebben, moet met de meeste kracht worden
opgetreden legen de z.g. opgeschoten jongens,
waarbij jongens, die naar bun uiterlijk te oor-
declen een betere opvoeding hebben genoten,
zich niet schamen te voegen. Die jongens moe
ten uit de samenscholingen worden „uitge
pikt" en zooveel doenlük met den gummistok
zeer gevoelig worden weggeslagen".
Zaterdag is alles rustig gebleven.
Een adres van «ten Economischen
Bond.
Door den Bestuursraad van den Econo-
mischen Bond is heden aan den Minister van
Binnenlandsche Zaken, als voorzitter van den
Ministerraad het volgende telegram gezon
den:
De Bestuursraad van den Economischen
Bond dringt er met allen emst bij de Re
geering op aan dat ten spoedigste maatre
gelen worden genomen om verdere levens-
middelenschaarschte te voorkomen en toe
nemende ondervoeding van het volk te kee-
ren.
Meent dat geen hoogheidsgevoel mag
beletten uiterste maatregelen te nemen als:
het zenden van schepen naar de Vereenigde
Staten en Argentinië, elke mogelijkheid van
gevaar ten spijt, indien niet onmiddelijk aan
de toezeggingen van het buitenland wordt
voldaan.
Dringt aan op verdere beperking van den
uitvoer van eerste benoodigdheden.
Meent verder dat heerschende nood niet
alleen op minder-gegoeden mag drukken,
waar koopkrachtigen nog steeds levensmid
delen kunnen verkrijgen welke gerantsoe
neerde artikelen kunnen vervangen.
Verwacht van verbetering van laatstge
noemden misstand meer eenheidsgevoel in
het geheele volk, doch vooral langer duren
van beschikbare voorraden voor allen.
Inventarisatie van «len landbouw.
Het Bureau voor Mededeelingen inzake de
Voedselvoorziening bericht:
Ook dit jaar zal weder een inventarisatie
plaats vinden van het bebouwde oppervlak
en een berekening van de vermoedelijke
oogstopbrengst van iederen landbouwer.
In tegenstelling echter met het vorig jaar,
toen de inventarisatie geschiedde tegen den
tijd dat de oogst rijpte, is thans reeds In
Januari met de voorbereidende werkzaam
heden een aanvang gemaakt, ten einde de
inventarisatie zoo zorgvuldig mogelijk te
doen geschieden en deze gereed te hebben,
wanneer de drukke werkzaamheden, verbon
den aan de behandeling van den nieuwen
oogst, aanvangen. Aan alle landbouwers
wordt een biljet uitgereikt, waarop zij het
aantal H.A., dat door hen met elk gewas is
bebouwd, moeten invullen. Om hen bij de
invulling dezer biljetten te helpen, mede ter
controleering van de juistheid der verstrek
te opgaven, zijn in elke provincie voor na
genoeg alle gemeenten afzonderlijke com
missies voor dit doel ingesteld. Al deze bil
jetten worden ingeleverd bij den betrokken
Regeeringscommissaris voor de Rijksgraan-
verzameling.
Is op deze wijze de met elk gewas be
bouwde oppervlakte vastgesteld, dan wordt
door de bovenbedoelde commissie de ver
moedelijke opbrengst van elk bedrijf ge-
geschat en aan de hand van proef
geverifieerd.
Ook deze gegeven worden verzameld door
den Regeerings-commissaris, die in zijne
boeken of op kaarten het bedrijf van eiken
landbouwer en zijne vermoedelijke op
brengst afzonderlijk heeft vermeld staan.
Zeevisch.
Het Bureau voor Mededeelingen inzake de
voedselvoorziening meldt:
Tengevolge van de ernstige ramp, welke
de zeiltreilvloot in de afgeloopen maand ge
troffen heeft, zijn ook de zeiltreilers, welke
nog aan de visscherij waren blijven deelne
men, thans voor het grootste deel uit de
vaart genomen, zoodat niet alleen de ge
heele stoomvisschersvloot, doch ook nage
noeg de geheele zeilvisschersvloot op het
oogenblik is opgelegd.
Met het oog op de toenemende gevaren
ter zee bestaat weinig uitzicht, dat de toe
stand voor de visscherij spoedig zal verbete
ren.
Behoudens enkele uitzonderingen is het
bedrijf tengevolge van bovenbedoelden
maatregel thans beperkt tot de kustvissche-
rii*
Aangezien deze visscherij in den laatsten
tijd in het algemeen mooie vangsten, voor
namelijk van schol oplevert, mogen bij goed
weder betrekkelijk ruime aanvoeren van
deze vischsoort worden verwacht.
Rondvisch, als schelvisch, gul en wijting,
zal in verband met de beëindiging der vis-
scherijen, door het overgroote deel van bo
venbedoelde vaartuigen slechts in zeer ge
ringe hoeveelheid worden aangevoerd, zoo
dat aan aanvragen om deze visch in den
regel slechts voor een zeer klein deel zal
voldaan kunnen worden.
Wat de Zuiderzeeharing (bakbokking en
harde bokking) betreft, over het algemeen
is deze visscherij zeer wisselvallig, en de
haring is dit jaar laat. Omtrent de hoeveel
heden, die ter beschikking zullen komen,
valt dus nog niets te zeggen. Intusschen zijn
maatregelen genomen om de geheele vangst
voor binnenlandsch verbruik beschikbaar te
stellen. Komen er dus goede vangsten, dan
zullen de gemeentebesturen voorzien kun-
n enworden van voldoende hoeveelheden
van deze visch die, gelijk wij onlangs mede
deelden, ook zonder olie smakelijk en goed
koop kan worden klaargemaakt.
Regeerlngsbloem en
Regeeringsmeel.
De Minister van Landbouw heeft bepaald,
dat met ingang van 15 April 1918 zal wor
den verstaan onder regeeringsbloem80
pCt. tarwe- en roggebloem10 pCt. aard
appelmeel 10 pCt. Amerikaansche bloem.
en onder regeeringsmeel45 pCt. onge-
build tarwemeel40 pCt. ongebuild rogge
meel 10 pCt. erwten (boonenmeel)5 pCt.
gries (grind) zemelen
of bij afwezigheid van erwten/boonen
50 pCt. ongebuild tarwemeel45 ongebuild
roggemeel5 pCt. gries (grind) zemelen,
met dien verstande, dat de hoeveelheid erw
ten/boonen, wel minder maar niet meer dan
10 pCt. mag bedragen, terwijl bij minder dan
10 pCt. aan erwten/boonen het resteerende
percentage gelijk over de tarwe en rogge
verdeeld moet worden.
Schoenen en schoenwerk.
Het Bureau voor Mededeelingen inzake
de Voedselvoorziening meldt:
Het is noodig nog met een enkel woord,
eenrigszins uitvoeriger en vollediger terug te
komen op de maatregelen, die zijn getroffen
om den kettinghandel en de prijsopdrijving
van schoenen enz. zooveel mogelijk tegen
te gaan.
Het Zaterdag 1.1. afgekondigde verbod be
treft het verkoopen, afleveren en vervoeren
van schoenen of leesklaar schoenwerk.
De fabrikanten blijven vrij ten aanzien van
leveringen aan het leger, die met onder deze
bepalingen vallen; overigens moet door het
Rijksdistributiekantoor voor huiden en leder
Ontheffing zijn verleend, maar dit geschiedt
alleen voor zoover de aflevering strekt om
de beschikbare voorraden op de meest doel
matige wijze te verdeelen. Het R. D. H. L.
heeft het aldus eenigermate in de hand te
zorgen, dat niet op de eene plaats een
groote voorraad wordt gemaakt, doorgaans
met speculatieve bedoeling, terwijl elders
een tekort aan schoenwerk ontstaat.
Om de speculatie tegen te gaan, is boven
dien bepaald, dat aflevering aan een tus-
schenhandelaar alleen wordt vergund onder
de voorwaarde, dat deze de aan hem af te
levren schoenen uitsluitend verkoopt aan
winkeliers. Prijsopdrijving wordt daarbij
voorkomen door de winst van den tusschen-
handel te beperken tot hoogstens 6 op de
inkoop-factuur, waarbij de hem eventueel
toegestane betalingskortingen niet in min
dering worden gebracht. Voor franco-cassa-
betaling binnen 8 dagen zal aan den winke
lier 3 percent, voor betaling binnen 30 da
gen 2 percent korting en voor betaling bin
nen 3 maanden netto factuur worden bere
kend, terwijl bij latere betaling een rente
vergoeding van Y» per maand in rekening
mag worden gebracht. De tusschenhandelaar
mag echter den winkelier niet verplichten
op crediet te koopen. Voldoet een tusschen
handelaar niet aan deze voorwaarden, of
schaadt hij op andere wijze een zoo geregeld
mogelijk verloop van den schoenhandel, dan
wordt hij uitgesloten.
Aan den anderen kant behoort voorkomen
te worden, dat de tusschenhandelaren
schoenen uit den détallhandel opkoopen.
Daarom is tevens aan de schoenwinkeliers,
op straffe van uitsluiting, verboden schoe
nen te verkoopen aan wederverkoopers; zij
mogen alleen leveren aan hen, die schoenen
koopen om ze te gebruiken.
Geen algemeene werkstaking.
Zondagmorgen hield te Amsterdam het
Nationaal Arbeidssecretariaat eene huishou
delijke vergadering ter bespreking van den
noodtoestand, waarin de arbeidersklasse ver
keert. Alle hoofdbesturen der aangesloten bon
den waren tegenwoordig, benevens de Fede
ratie van Transportarbeiders, die nog niet is
aangesloten en 14 plaatselijke centralen.
Naar wij vernemen is nog niet tot het
proclameeren van eene algemeene werksta
king besloten. Wel werd het bestuur van het
N. A. S. gemachtigd de algemeene staking
voor te bereiden. Men zal het bestuur van
het N. V. V. met de te treffen maatregelen in
kennis stellen,.
De vergadering besloot ln het program van
eischen op te nemen:
1. Actie voor het beschikgaar stellen van de
militaire voorraden.
2. Algemeene inbeslagname en
3. Actie tegen het wetsontwerp, inzake den
burgerlijken dienstplicht.
Binnenkort zullen de besturen wederom bij
eenkomen.
Voorts vernemen wij, dat in de gistermid
dag gehouden vergadering van het P. A. S. te
Amsterdam besloten is zich aan het genomen
besluit van het N. A. S. te refereeren.
Staking van vee narbeiders.
Alle arbeiders, werkzaam in de venen te
Boombergum (Fr.), hebben het werk neerge
legd. Zij eischen hooger rantsoen levens
middelen.
Op een appèl van ongeveer 1000 staken
de veenarbeiders te Beets (Fr.) is besloten
de staking vol te houden. De politie is ver
sterkt met maréchaussée en rijksveldwacht.
Stop gezet.
Wegens gebrek aan grondstoffen is een
groot gedeelte der fabrieken van de firma
H. P. Gelderman en Zonen te Oldenzaal
stopgezet. Voor de nog in werking zijnde
gedeelten zal ook wel spoedig om dezelfde
redenen stopzetting moeten volgen.
Te Rijsen zijn de jutefabrieken der firma
Ter Horst en Co. wegens kolengebrek stop
gezet.
Wegens ongeregelden aanvoer van grond
stoffen is de sigarenfabriek der firma Pery
te Budel stopgezet.
Dnltscta vliegtuig geinnd.
Donderdagavond is te Zaamslag een
Duitsche tweedekker gedaald. Inzittenden
waren luitenant Hailmann uit Neurenberg en
de vlieger Schoch uit München. Ze waren
dien avond half zes te Rijssel opgestegen,
waar de slag in vollen gang was. Volgens
hunne verklaring waren ze verdwaald en
hadden het Kanaal TemeuzenGent aange
zien voor dat te La Bassée. Benzinegebrek
dwong hen tot dalen.
Duitsche ballon gedaald.
Zaterdagmorgen is te Barneveld een Duit
sche ballon gedaald. De van het zuiverste
gummi vervaardigde ballon, die een zeer
grooten omvang heeft, behoort volgens het
opschrift aan het Marinekorps.
De consentenzwendel.
Men meldt ons uit 's Gravenhage dat de
hecrcn Ilöfelt en v. Bloemen Waanders,
respectievelijk verbonden aan het archief van
de Toewijzing-Commissie voor Veevoeder en
aan de N. O. T., die zich in verzekerde bewa
ring bevonden in verband met dc meergemel
de consenten-zaak, op vrije voeten zijn ge
steld.
Omtrent den zwendel met N. U. M.-con-
senten, verneemt het Corr.-Bureau, dat ge
bleken is dat, terwijl elk N. U. M.-oonsent
moet worden opgemaakt m viervoud, waar
toe de formulieren A, B, C en D bestemd
zijn, dse heer v. B. W. slechts in het bezit
'gekomen was van de formulieren A en B.
Formulier A was nog niet ingevuld; alleen
de handteekening was er reeds vervalscht op
aangebracht. Met dit formulier alleen was de
uitvoer echter niet mogelijk. Daartoe zou
formulier B hebben moeten zijn opgezonden
over den minister van Financiën en den be
trokken inspecteur naar de douane-ambtena
ren aan de grens. Formulier B was echter
nog geheel in blanco, zoodat er van eenige
poging tot verzending daarvan dus nog geen
sprake kon zijn.
Liberale Unie*
Onder voorzitterschap van Prof. Mr. J. E.
Heeres heeft Donderdag te Amsterdam de Libe
rale Unie een drukbezochte vergadering gehou
den.
Spr. betreurt het niet de gebruikelijke poli
tieke rede niet te moeten houden, daar de mo-
menteele toestand zoowe lop binnen- als bui-
tenlandsch gebied te treurig is. De economische
toestand van ons l®td wordt steeds ernstiger.
Het Nederlandsche volk denkt thans alleen aan
de zorg voor het heden.
Spr. vestigt de aandacht op de samenstelling
van het nieuwe bestuur, waarin thans een vrouw
zitting heeft. Dit is een voorteeken voor de as.
verkiezingen, waaraan ook de vrouwen passief
zullen deelnemen.
Door reorganisatie van de partij is een aan
zienlijke vooruitgang tot stand gebracht. Het
aantal afdeelingen is belangrijk vermeerderd,
terwijl het ledental met honderden toenam.
Vandaar dat Spr. de a. s. verkiezingen met ge
rustheid tegemoet gaat.
Daarna stond prof. Heerens uitvoerig stil bij
de beginselverklaring van 1910, welke ten op
zichte van de houding tegenover de politieke
partijen volkomen van kracht blijft. Ons anti-
clericaal standpunt is van dien aard, dat wij
steeds opkomen voor vrije meeningsuiting (ap
plaus). Tegenover de sociaal-democratie is onze
houding dezelfde, daar de Liberale Unie geen
klasse-politiek wenscht.
Wat den Economischen Bond betreft, Spr. is
ven meening dat het economische velletje reeds
van die organisatie af is, terwijl het thans al
meer en meer op een politieke partij begint te
gelijken, ofschoon zijn leiders beweren afkeerig
te zijn van partij-politiek. Ook de Liberale Unie
acht, evenalsde Economische Bond, de bevor
dering van de algemeene volkswelvaart noodig,
doch niet op eenzijdig standpunt gesteld. De
Economische Bond, evenals de Bond van Vrije
Liberalen, stellen zich op een klasse-standpunt
en daartegen komen wij op (applaus). Toch
blijft het begrijpelijk dat in deze benarde tijden,
nu algemeene ontevredenheid heerscht, velen
zich bij den Economischen Bond aangetrokken
gaan voelen. De zwakkere ontevredenen zullen
zich scharen aan de zijde der sociaal-democra
ten, die veel beloven, doch waarvan men krijgt
steenen voor brood (applaus). Daarom zullen
zij, die voor ons moeten strijden, allereerst moe
ten opkomen tegen de eenzijdige bevoorrechting
van verschillende klassen en dan dienen zij stel
ling te nemen tegen de pogingen om de Volks
vertegenwoordiging naar omlaag te halen. Het
Nederlandsche parlement heeft niet verdiend
een zoo smadelijke verdachtmaking, als waar
aan dit instituut in den laatsten tijd blootstaat
Spr. bestreed het verwijt der Vrij-liberolen,
dat de Unie-liberalen aansturen op Staats
socialisme en op samenwerking met «ie
zin rug-democraten*
Ten slotte gewaosji ^pr. van do moeilijke toe*
komst, welke wij tegohoet gaan. Nle e pro
blemen vragen om oplossing. De interrr.ittonale
verhouding zal zich wijzigen, en behalve deze
belangrijke nieuwe vraagstukken, wachten nog
steeds oude quaestlos om oplossing, zooals
vrouwenkiesrecht. Staatspensioen, ondcrwijs-
aangelegenheden, enz. Prof Heeres besluit mef
den wensch, dat zeer spoedig die tijd van geluk
voor Nederland moge aanbreken (luid applaus).
De Secretaris deelt daarop mede, dat het aan
zienlijke aantal van 22T afgevaardigden op do
vergadering aanwezig is.
Uit het jaarverslag, uitgebracht door de heer
P. Otto, bleek, dot het aantal afdeelingen thans
339 bedraagt, terwijl het op T Augustus 19T7
98 bedroeg. De versterking der organisatie is
in alle hoeken van het land opvallend.
De Tweede Kamerleden, de hereen Eerdmans,
Von Gilse, Van Ho mei Heeres, De Muralt, Ot
to, Van Raolte, Sibingn Mulder, Smeengo en
Rink woonden de vergadering bij.
Bij de verkiezing van drie leden van het
hoofdbestuur, in de plaats van de periodiek af-
tredende leden, de heeren mr. J. Kappeyne van
de Coppello, mr. dr. E. van Ketwich Verschuur
en P. Otto, ging men over in huishoudelijke
vergadering ter bespreking van de voorgestelde
condidaten.
Bij de stemming voor drie bestuursleden wer
den uitgebracht T68 stemmen, zoodat dq hecrcn
mr. J. Kuppeijne van dc Coppello en P. Otto
met resp. 113 en T39 stemmen herkozen wer
den, terwijl eene nieuwe stemming moest plaats
hebben in de vacature mr. dr. E. van Ketwich
Verschuur, omdat geen der condidaten de vol
strekte meerderheid behaalde. No de tweede
vrije stemming, waarbij een herstemming moest
plaats hebben tusschen de heeren G. P. Bokker
tc Groningen en J. S. Hollander, werd de heer
Bokker met T03 van dc 151 uitgebrachte gel*i
dige stemmen gekozen.
Np eenige algemeene beschouwingen werden'
de artikelen punt voor punt afgehandeld.
Artikel 1 werd daarop ongewijzigd nangeno-4
men, alsook art. 2, waarbij zich een discussio
ontspon, die eindigde, dank zij een zonder hoof
delijk© stemming goedgekeurde „conclusie" van
mevr. F. vnn Balen—Klaar, luidende
„De Liberale Unie wenscht, dot zoo spoedig
mogelijk een wetsvoorstel worde ingediend tot
invoering van het Algemeen Vrouwenkiesrecht,
doch in ieder geval zóó vroeg, dot het vóór het
einde der eerstvolgende wetgevend periode zal
zijn behandeld, zoodat de vrouwen bij dc alge
meene verkiezingen, in het jaar 1922 te hou
den, haar kiesrecht zullen kunnen uitoefenen."
Voor art. 4, waarin de sociale voorzieningen
worden besproken, waren niet minder dan negen
amendementen ingediend.
Een amendement van de centrale-Zwolle, om
het recht op een ouderdomspensioen toe te
kennen „aan ieder, onverschillig of hij al don
niet in loondienst werkzaam was, die den op 65
joor (en niet, gelijk het ontwerp-piogrom van
actie luiddeop 70 jaar) te stellen leeftijd heeft
bereikt en overschreden", enz., werd door ver
schillende sprekers gesteund, door anderen
bestreden.
Het voorstel-Zwolle werd met groote meer
derheid en onder applaus aangenomen.
Verworpen daorentegen werd het voor
stel van deze afdeeling, om in art. 4 neer te
schrijven „De wettelijke invoering van den
tienurigen arbeidsdag is noodzakelijk."
Een breede discussie ontspon zich over het
voorstel van de centrale-Amsterdam, beplei
tende
„Handhaving van huurcom missie wet en huur*
opzeggingswet, totdat meerdere ruimte op de
woningmarkt een normale werking van do wet
van vraag en aanbod waarborgt."
No een krachtig pleidooi von den heer Vos
en bestrijding door mr. Van Raalte, werd het
amendement in steming gebracht en met 57
tegen 51 stemmen aangenomen.
Mr. T. Binnerts, lid van het hoofdbestuur, be*
pleitte hierna inlassching van den zin
„Roden van arbeid met wetgevende bevoegd
heid omtrent daarvoor vatbare belangen van
den arbeider behoudens goedkeuring van
hooger gezag dienen te worden ingesteld in
de plaats van of naast* de bestoonde Kamera
van Arbeid."
Dit amendement werd aangenomen.
Nadat bij de behandeling van de landbouw-
poragTaef en twee daarbij ingediende moties in
zake den noodtoestand de Voorzitter en eenige
afgevaardigden hadden betoogd, dat deze ver
gadering niet deskundig genoeg kon worden
geacht, om onvoorbereid een oordcel te vellen
in zake dit ingewikkeld probleem, werd beslo
ten, beide moties in handen te stellen van hef
hoofdbestuur en den heer Rouwerda.
Hierna was art. 6 aan de orde, behelzende de
onderwijs-paragroaf. Overgenomen en goedge
keurd werden amendementen van Amsterdam,
eischende leerplicht tot den veertienjarigen leef
tijd en invoering van den leerplicht voor het
vervolgonderwijs gedurende ten minste twéé
jaar.
Na overneming door het hoofdbestuur werd
een amendement-Amsterdam aangenomen, terf
betooge dot ook gestadige zorg dient te worden
gpwijd aan de ontwikkeling en verbreiding vaiï
het gymnasiaal onderwijs.
Bij de militaire paragraaf bepleitte de heet1
Vos (Amsterdam) geleidelijke aflossing van dö
reserve-officieren die dit wenschen. Na bestrij
ding door eenige afgevaardigden en na een
krachtig pleidooi van den heer Vos, die o. a.
betoogde, dat het leger een stuk van het volk
moest wezen en door de liefde van de natie
diende te worden gedragen, hetgeen het geval
niet kon zijn zoolang vexatoire bepalingen be*i
staan als ten aanzien van de reserve-officierert,
werd het amendement met overweldigende
meerderheid aangenomen.
Goedgekeurd werd ten slotte de zinsnede
(welke door een misverstand weggevalien was)i
„Moreele steun worde verleend aan de partWj
culiere Christelijke zending onder de heidensche
bevolkingselementen van den archipel, met diep
verstande, dat dc Overheid haar onzijd'1 stands
punt nauwlettend beware en het beginsel van*
eerbiediging der gewetensvrijheid strikt word<l
toegepast."
De vergadering stelde voorts als eischaf
schaffing van de doodstraf in Indië.
De heer J. N. de Jong verdedigde een amen
dement-Rotterdam, om in het program, in plaats
van „Medewerking aan elke ernstige algemeen#
poging tot volledige toepassing van het begin
sel der internationale arbitrage en tot ontwape
ning" te lezen „De Liberale Unie spreke zich
uit voor" volledige toepassingenz.
Mevr. Van Riel achtte het beter, er tevens bij
te zetten, dat het initiatief eventueel ook ven
de Unie zelve zal mogen uitgaan.
In dien zin gewijzigd, werd het en 'ment
door het bestuur overgenomen, en goedge
keurd.
