BINNENLAND
if"
Weenen, 4 Juli (W. B.) Volgens een
hier uit Konstantinopel ontvangen bericht is
Z. M. de sultan giste; avond om 7 uur over
leden'.
(Sultan. Mehmed Rechad Khan V Ghazi,
keizer der Ottomanen, khalif der muzelman-
nen, 56e souverein van de familie van Os-
man en de 2Qe sedert de vero\ering van
Konstantinopel, was den 8en November
1844 in Konstantinopel geboren. Hij was de
zoon van sultan Abdul Medjed en kwam den
27en April 1909 op den troon als opvolger
van zijn afgezetten broeder Abdul Hamid).
Zijn opvolger op den troon is zijn neef
Vahed Eddin, die den 12en Januari 1861 te
Konstantinopel geboren is.
Kamerverkiezingen.
Xamt-'ti «ïer c<ak02eisen.
Unie-liberalen.
De heerenOtto, c!e Muralt, Lely, Fock,
Heeres en Rink.
Vrij-Liberalen.
De heeren Dresselhuis, Visser van IJzen-
doom, Van Rappard en Nierstrasz.
Christelijk-Historischen.
De heeren: Lohman, dr. De Visser, Snoeck
Henkemans, Schokking, Van Veen, De Geer
en Wijtkamp.
Anti-Revolutionairen.
De heerenScheurer, Duymaer van Twist,
Colijn, Heemskerk, Smeenk, Idenburg, Van
der .Voort van Zijp, v. d. Molen, Beumer,
Rutgers, de Monté VerLoren, de Wilde en
Zijlstra.
Roomsch-Katholieken.
De heerenLoeff, Fleskens, Wintermans,
Dikkers, Van Sasse van Ysselt, Boogaert,
Van Rijckevorssel, Aerts, Jirten, Van Wijn
bergen, "Van Schaik, De Wiikerslooth de
Weerdestein, Haazevoet, Bulten, Kolkman,
Stulemeijer, Kooien, Van Dijk, Bomans, Van
der Bilt, Reijmer, Engels, Van Vuuren, No-
lens, Bongaerts, Van Groenendael, Hermans,
Poels, Kuiper, Fruijtier en Swane.
Socialisten (S. D. A. P.)
De heerenOudegeest, Kleerekooper,
Hermans, J. ter Laan, De Zeeuw, Suze Groe-
neweg, Heykoop, Van Zadelhoff, K. ter
Laan, Ossendorp, Troelstra (2 maal), v. d.
Tempel, Duys, v. d. Waerden, Hugenholtz,
Helsdingen, Alberda, Schaper, Sannes, Rug-
ge en de Jonge.
Vrijzinnig-Democraten.
De heerenMarchant, Ketelaar, Van Be-
resteyn, Teenstra en Oud.
Candidaten van den Econom. Bond.
De heer: Treub (3 maal in alle kieskrin
gen behalve in het Zuiden).
Sociaal-democratische partij.
De heeren Wijnkoop en Van Ravesteijn.
Neutrale partij.
De heer H. ter Hall.
Chr. Sociale Partij.
De heer Van de Laar.
Chr. De—ocraten.
De heer A. P. Staalman.
Chr. Socialisten.
De heer ds. I" -yt.
Verbond Dem. Weermacht.
De heer Wijk.
Socialistische partij.
De heer Ko'khelc.
Plattelandersbond (links).
De heer Eds.
Middenstandspartij.
De heer A. Staalman.
r De volgende kamerleden keeren dan in
^'de nieuwe Tweede Kamer niet terug
16 Unie-Liberalen.
Hubrecht, Van Gilse, Van Hamel, Eland,
Roodhuyzen, De Kanter, Sibinga Mulder,
Van Doorn, IJzerman, Jansen, De Jong, Jan-
jnink, Smeenge, Van Raalte, Eerdmans, Pa-
tijn.
6 of 7 Vrije Liberalen.
Van Foreest, Nierstrasz Boissevain,
Drion, Van Vollenhoven, Ter Spill, Knobel.
3 Vrijzinnig-Democraten.
Koster, Roodenburg, Limburg.
4 Roomsch-Katholieken.
iDuynstee, Van Best, Beckers, Van Vlijmen.
3 Anti-Revolutionairen.
Van de Velde, Van Vliet, Brummelkamp.
4 Christelijk-Historischen.
Van Idsinga, Schimmelpenninck, Anker-
aan, Gerretson.
I Vrij Christelijk-Historisch.
Bichon van IJsselmonde.
In 't geheel keeren dus 40 aftredende le
den niet in de nieuwe Kamer terug.
Of een nieuwe Vrij-Liberale afgevaardig
de zijn intrede in de Kamer zal doen, is nog
onzeker naar men weet, de kans is groot dat
de heer J. W. Niemeyer daar de vierde man
wordt. De eenige „nieuwe" Unie-liberaal is
de heer C. Lely, de minister van Waterstaat.
Onder de nieuwe mannen van de S. D. A. P.
zijn er eenige bekende. De ingenieur Th. v.
d. Waerden vestigde herhaaldelijk de aan
dacht op zich door publicaties, hij is Marxist;
'J. Oudegeest, is de man van de spoorweg
staking 1903, A. W. Heykoop is een der lei
ders van de transport-arbeiders, F. L. Ossen-
dorp, voorzitter van den Bond van Nederl.
Onderwijzers;.E. Rugge is lid van den ge
meenteraad in Groningen; L M. Hermans
van dien te Arnhem.
Suze Groeneweg is de eenige vrouw, die
werd verkozen. Nieuw zijn ook J. H. F. van
Zadelhoff en De Jonge.
De anti-revolutionaire groep werd ver
sterkt door den oud-premier Th. Heems
kerk, den oud-gouverneur-gèneraal A. W. F.
Idenburg, mr. A. J. de Wilde, lid van den
Haagschen Raad en redacteur der Nieuwe
Haagsche Ct., C. Smeenk, den redacteur van
Patrimonium en C. Zijlstra.
Van de nieuwe R.-K. leden is J. B. van
Dijk, Amsterdammer; hij was daar geduren
de eenige jaren Raadslid; J. Jl Wintermann
is wethouder van Stratum bij Eindhoven; Ch.
L. v. d. Bilt is onderwijzer; dr. L. N. Deckers,
medicus; H. Stulemeyer is wethouder van
Rotterdam; voorts zijn nieuw mr. I. A. Swa
ne, P. J. J. Haazevoet, G. Bulten, P. J. Rey-
mer, advocaat en gemeenteraadslid te Hil
versum; J. J. Poels en J. Kuiper.
Vsn de andere nieuwe leden zijn /.egt
de N. C. wel de meest .genoemde minister
Treub, die driemaal gekozen werd; D. Wijn
koop, welBekerd; dr. v. Ravesteyn, die in de
Nieuwe Tijd nogal eens publicistisch zich
deed gelden; H. Kolthek (S. P.); de revue-
schrijver H. ter Hall; het oud-Kamerlid Staal
man; de strijdvaardige mr. A. R. v d. Laar
(Chr.-Soc. Partij) en de Chr.-soc. dr. J. W.
Kruyt. H. Wijk is redacteur van het orgaan
van den Onderofficierenbond; A. Staalman
en FBos, waren buiten hun eigen kring
minder bekend.
Uit dt Pers.
De uitstag «Ier ItauierT€rki€ziag;GD
De Nieuwe C t. noemt den uitslag een
zware nederlaag.
„Het zou geen zin hebben te pogen den
uitslag van de verkiezingen voor de liberale
groepen, in 't bijzonder voor onze geestver
wanten, anders te karaktriseeren dan wij ge
meend hebben hierboven te moeten doen.
Strijdend voor de maatschappelijke vrij
heid naar links, voor de geestelijke vrijheid
naar rechts, heeft het leger dat onze sym
pathie had, een ernstigen nederlaag gele
den."
Het blad gaat de oorzaken van die neder
laag der vrijzinnigen na en wijt die o. m.
voor een belangrijk deel aan de impopulari
teit der tegenwoordige regeering.
„De regeering, die geen vertrouwen wilde
schenken aan het volk, die minister Posthu-
ma, waar hij week voor zijn ambtenaren en
voor den drang der socialisten, de hand bo
ven het hoofd hield, de regeering die niet
tijdig maatregelen trof tot verhooging der
productie van wat Nederland kan opleveren,
de regeering kortom van de crisispolitiek in
het binnenland en naar buiten is in hooge
mate impopulair geworden en een groot deel
der kiezers heeft die impopulariteit gewro
ken op de liberale groepen.
Als vaststaande mag voorts wel worden
aangenomen, dat een zeer groot deel van
de stemmen, die Woensdag zijn weggesme
ten aan allerlei belangervorganisatietjes van
politie, artisten, enz., aan molcontentencan-
dideten als van de Alg. Staatspartij, in ge
wone omstandigheden zouden ten goede zijn
gekomen aan de liberale groepen. Bij socia
listen en roomschen en anti-revolutk>noiren
heerscht een te straffe partij-discipline, dan
dat men daar veel verlies zal hebben te boe
ken van dien aard.
Als psychologische factor zal ook de ver
deeldheid links, nog vergroot door de crea
tie van minister Treub, wel in het nadeel
van de liberale groepen hebben gewerkt
Het Vaderland schrijft
„De vrijzinnigen hebben het loodje ge
legd, deels door van hen onafhankelijke
omstandigheden, deels door eigen schuld.
Zij hadden van het nieuwe contingent, niets
of weinig te verwachten, en zij wisten dat,
waarom het zeker hun tot eere strekt, dat
zij of sinds jaren voor Algemeen Kiesrecht
ijverden, of zich daarbij ten slotte hebben
nedergelegd. De nieuwe kiezers hebben
hunne stemmen blijkbaar in hoofdzaak aan
de S. D. A. P. en aan de kerkelijke partijen
gegeven en de Evenredige Vertegenwoordi
ging maakte, dat ook de persoonlijke eigen
schappen der vrijzinnigen, die bij de dis-
trictsindeeling zoo vaak niet onbelangrijke
winsten hebben opgeleverd, thans geen ge
wicht in de schaal legden.
Toch had het resultaat iets minder ongun
stig kunnen wezen als de vrijzinnigen had
den begrepen, dat bij den overgang naar
het nieuwe tijdperk hun samengaan eerste
eisch had beboeren te wezen. In zoo moei
lijken tijd v;jj de leiding van een eersten
staatsman onnntheerlnk, nooit is zooals in
deze dagen Geer-on Borgesius gemist. De
vrijzinnigen van de drie fracties kunnen nu
reeds niets anders dan betreuren, dat ^ij
den onderlingen strijd hebben gewild of
noodgedwongen hebben moeten aanvaarden
en zich troosten met het denkbeeld, dat al
gingen de partijen terug, de vrijzinnige idee,
die de idéé is der vrijheid en geleidelijke
hervorming, onverwoestbaar blijft leven.
Op dien troost hebben echter slechts die
vrijzinnigen recht, die uit het thans gebeur
de de les trekken, die er uit te putten valt.
Voor de S. D. A. P. zal het bit hare over
winning bittere nasmaak zijn, dat de S. D.
P. c.s. hare intrede in het Parlement doet,
vooral ook omdat deze in de hoofdstad,
waar ze tot nog toe slechts qualité negli-
geable was, zoo'n buitengewoon groot aan
tal stemmen verkreeg. Voor de S. D. P.
zelve is thans de nieuwe faze van het Par
lementarisme begonnen, dat het afdoend
geneesmiddel is tegen het revolutionarisme,
zoodat wij binnen weinige jaren eene nieuwe
partij kunnen verwachten, die de S. D. P.
met dezelfde imprecaties over hare verbur-
gelijking zal vervolgen als deze het thans
de S. D. A. P. doet.
De S. D. A. P. heeft, hoeveel voordeel
haar ook de ontevredenheid, die in deze
tijden troef is, mocht brengen, ook dit na
deel te boeken, dat hare propaganda op de
geloovige arbeiders zoo goed als geen ef
fect had, zooals de wasdom van de anti
revolutionaire partij en het steramental op
de Katholieken uitgebracht, bewijzen.
Dat de Christelijk-Historischen achteruit
gingen is ons en naer wij vertrouwen ook
velen anderen uit de gis gevallen. Er scheen
reden om aan te nemen, dat nu de partij
gehc.'l was geraakt m e? ook
van Dr. Kuyper, dit haar vele elementen
weer zou toevoeren, die door de Coalitie
haar den rug hadden toegekeerd. Zij blijkt
ten slotte, juist als de liberalen al het nadeel
te ondervinden van 't feit, dat uit het nieuwe
kiezerscorps voor haar geen nieuwe troepen
te recruteeren v.pren.
Voor de anti-revolutionairen zal dc uit
slag zeker ongekende meevaller ziin. Het
geval Manté-Verloren heeft ^pno- uanm
doen zfen, dat men in die partij zelfs niet
de hoop durfde koesteren od het oude ge
tal terug te keeren. Dat het meelier» is
zeker ook ten koste ven de Christelijk-His-
torische partij, onze tijd blijkt er een te ziin,
waarin het gematigde niet meer gewild is,
en waarin het scherpst geformuleerde op
geld doet."
Het Volk noemt den uitslag voor het
land in zijn geheel genomen schitterend,
voor Amsterdam teleurstellend.
Dit is een schitterende vooruitgang, het is
niet alleen een overwinning voor de sociaal-
dcmokratïe in Nederland, het is ook een
blijde boodschap voor de millioenen arbei
ders in de oorlogvoerende landen, die diep
gebukt onder het juk van den wereldkriig,
vragen near een teeken, dat aan de mcnsch-
heid een betere samenleving voorspelt. Heeft
het uitbreken van den oorlog een ontzag
lijken schok gegeven aan het vertrouwen
der massa in de sociaal-demohrntie als par
tij van den vrede, de verdedigers van het
kapitalisme zijn er niet in geslaagd, het ter
rein, dat zij allengs hadden verloren in het
volk, terug te winnen; een vierde deel heeft
het voorgoed den rug toegekeerd, de so-
ciaal-demokratie is opnieuw de wegwijzer
voor honderdduizenden; zij is het en zij zal
het blijven in steeds groeiende mate.
Terwijl èn in Rotterdam èn in Den Haag
de S. D. P. een stemmencijfer haalde, dat
het onze op geen voeten en vamen nabij
kon komen, heeft te Amsterdam de S. D. P.
het gebracht tot niet heel veel minder dan
de helft van ons stemmenaantal. De hoofd
stad, meer dan eenige andere stad, heeft d e
ontbindende werking van den
oorlog ondergaan. Onze partij zal den
toestand te Amsterdam ernstig onder de
oogen moeten zien. Aan strijdlust en offer
vaardigheid heeft het in de afgeloopen
kampagne haar niet ontbroken. De Amster
dammers hebben minstens even hard ge
werkt als de partijgenooten elders. Hun
troost is de zege in het land. En dit is een
troost. Want de massa, die thans tegen het
kapitalistische stelsel is opgestaan, keert on
der haar geestelijk juk nimmer terug. Zij
zal groeien met den dag; haar macht van
thans is reeds een overwinning, haar uit
spraak versterkt en wekt het vertrouwen in
onze heerlijke zaak, zij versterkt de zeker
heid dat de toekomst is aan het sociali^Vnel
De (Roomsch-Katholïeke) T ij d zegt:
Indien men de Chr. Soc. Partij v. d. Laer
en de Christen-Democraten van Staalman
(welke beide groepen linkscne neigingen
vertoonen en in vele gevallen op de wip
plank zullen staan) tot de Linkerzijde re
kent, dan staat de nieuwe Kamer inderdaad
op eenv dood punt.
Het is waarde Katholieke Partij komt
versterkt uit den verkiezingsstrijd naar
voren. Het dertigtal zetels is bereikt. Maar
daartegenover staat een aantel socialisten
(S. D. A. P. en S. D. P.), d%t een ieder, die
's lands welzijn niet aan de heeren Tioel-
stra en Wijnkoop wil overlaten, met zorg
vervult. De tegenstelling Rood-Zwart is in
de nieuwe Kamer geaccentueerd
Voor het overige is deze verkiezing een
geweldige debacle geworden voor de libe
ralen.
De stand is op het oogenblik dus, dat de
Kamer op het doode punt komt te staan:
vijftig» leden ter Rechterzijde en vijftig le
den ter Linkerzijde. Nu is het waar, dat ter
Rechterzijde de eenheid het grootst is en
de Linkerzijde uiteen valt in tal van par
tijen, die de S. D. A. P. uitgezonderd
ieder op zich zeil weinig beteekenen. Van
«en liberaal Kabinet is dus geen sprake.
En een Rechtsch. Kabinet? Wij vueezen. De
voorwaarden voor een krachtig Rechtsch
Kabinet, een „woiking majority", zijn niet
verkregen.
Ongetwijfeld zullen, indien de voorloo-
pig bekende uitslag rondom het doode
punt wordt geconsolideerd, niet weinigen
een nationaal Ministerie, gelijk oud-Minis
ter Heemskerk en anderen onder derge
lijke omstandigheden wenschten, als de
eenige mogelijke uitkomst beschouwen.
De kracht der Rechterzijde gedurende de
aanstaande parlementaire periode ligt in
haar eenheid. Met vyftig vertrouwde zetels
«n een rechtsche meerderheid in de Eerste
Karr.er keeren wij alle plannen der Linker
zijde, welke lijnrecht tegen de christelijke
cischen ingaan Wij denken hierbij voor
namelijk aan het bijzonder on denrits. Er is
geen sprake van, dat de drie liberale groe
pen. die van 39 zetels tot 14 zetels zijn ger
daaH, ons zullen voorschrijven, hoe art.
192 zal worden uitgeroerd? En dit is alvast
groote winst van deze verkiezingen. Wij
mogen *«-lfs hopen, dat van de groepen,
die wij bij de Linkerzijde hebben ingedeeld,
men:ge stem zich in de Kamer zal voegen
bij de onze.
Trouwens ook op ender gebied zullen
wij niet zonder succes een beroep kunnen
doen op de stemmen ven enkele dier groe
pen. Zoo c.e.'de partijen der Christen-De
mocraten en der Christelijk Socialen (mr.
dr. van de Laar) kunnen en zullen niet blind
blijven voor sommige speciaal christelijke
verlangen?.
Wij denken likrbij o a. aan de christelij
ke beginselen ter zake der huwelijkswetge
ving, de beieekenis der groote gezinnen in
het bclastingvraagstuk etc.
Dat het Minlsterie-Cort van der Linden
nu de rechterzijde den toestand bc-
heerscht en zij mceiiijk kan werden voor
bijgegaan, welke combinatiën men ook van
een christelijk tot een nationaal kabinet be
denke geen inwilliging zcu krijgen op
zijn reeds ingediende aenvrege tot ont-
Hag, vult kwaliTc le geiooven, om het zoo
)n-„.r eens zender eenige terughouding te
zevgei*
De N. R. Ct.:
D.v o -ip is rus in sommige rpzichten
mee, jn andere tegengevallen. Meegeval
len i. - d Je socisii-Iscï:r- 1 iei op
een hcoge: •-•-tal zun gekom.-a. Volgens
de nict-cfricieele berekeningen komt de S.
D. A. P. met 22 man de nieuwe Kamer bin
nen tin de ou<k hadder. zij er 13), waarbij
dan nog 2 S. D. P.'ers en 1 S. P.'er kauwor
den gevoegd, al bestrijden de S., de S. D.
en de S. D. A. P. partijen elkaar te vutrr en
te zwaard. Te zamen dus 25 socialisten,
wc erbij dan nog naar verkiezing een chris
ten-s-'-'- r V-?n worden, geteld. Wij had
den norking genomen de enorme
uhbrt" nn het kiezerscorps, verwacht
dat dc 1 tijen der ontevredenheid, voor
wie cc omstandigheden verre van ongun
stig zijn, met meer stemmen uit de bus
zouden gekomen zijn.
Dit vul; dus mee. De grcoTe tegenslsg
vormt het aanmerkelijk geslonken aerial
vrijzinnigen, dat in de nkuwe Kamer zal
zetelen.
De vrijzinnige pcrajen zijn sterk achter
uit gegaan, natuurlijk ook, omdat de eco
nomische bond op hun terrein sterk aan
liet grasduinen geweest is. De bond staat
wel in naam boven alle partijen, dcch men->
kan aannemen, dat verreweg de meesten,
die hem gesteund hebben, voorheen hun
stem op een dei vrijzinnige fracties hebben
-uitgebracht. Echter, cok n! zou men de 3
zetels. Welke de economische bond met zip
aanhangers bezetten zal, bij de vrijzinnigen
optellen, den blijft de achteruitgang dezer
lactsten nog zeer sterk. De conclusie, dat
de vrijzinnige partijen bij deze verkiezing
geducht klop hebben gekregen, kan niet
worden verbloemd.
De thans geschapen toestand is te ver
wikkeld, om er aanstonds een weg in te
vinden. De Kamer komt, als men aan de
oude partijir.deeling blijft hangen, vrijwel
op het doode punt. De gelegenheid is er
dus, om een Kabinet te form eer en, waar
onder de nieuwe partijgreepeering, die on
der de nawerking van den oorlog onver
mijdelijk komen moet, kan rijpen. 't Is
maar de vraag, of degenen, die de Konin
gin van advies zullen hebben ie dienen om
trent de vorming van een nieuw kabinet,
dit ook zoo zullen inzien, en door hun ad
vies den dienst zullen bewijzen, die wel
licht voor de toekomst van ons land van
onberekenbaar nut zaJ kunnen zijn.
De Nederlander wijst in 't bijzonder
op de débacle van de liberale partijen in
Nederland.
Terwijl wij <iit schrijven tellen de drie
vrijzinnige pertijen te zemen 14 leden, telt
men ^r de drie nieuwelingen van den Eco-
nomischcn Bond bij, dan zijn het er 17.
Wat onzerzijds altijd is voorspeld, maar
waarnaar de vrijzinnigen niet hebben wil
len luisteren, dat zij zouden worden weg
gedrongen door de sociaal-dcmocraten,
tegen welke zij geen positief beginsel heb
ben te stellen, wordt nu bewaarheid. Van
de macht der liberale partij in Nederland
is nagenoeg niets meer over, en wanneer
haar leden ooit aan de regeering zullen
komen, dan zal dat zijn bij* de gratie van
de sociaal-democraten, die bijne van het
Parlement hebben ingenomen. Over deze
uitslag verblijden wij ons allerminst; de
groei dor sociaal-democratie, die ons ide
aal niet is, achten wij noodlottig voor de
toekomst van ons volk, maar wij moeten,
helaas? constateeren, dat hij in de hand is
gewerkt door Christenmannen als Brons
veld e. "d., dt© altijd de liberalen hebben
geholpen ten koste van de positief-Christe-
lijke partijen, de eenige, die zich principi
eel tegen het socialisme hebben gekant. -
De Ned. acht het waarschijnlijk dat de
Christen-democraten en Chr.-Socialen zich
niet laten ïndeelen, en verkiezen zullen op
de wip te staan.
In elk geval kan men zeggen, dat noch
rechts, noch links bij deze constellatie een
besliste meerderheid heeft gekregen, een
toestand, die zoo op den eersten indruk,
weinig- waarborg biedt voor een krachtig
regeerbeleid.
De Standaard merkt op, dat de kiezers
in hoofdzaak wel de gedragslijn gevolgd
hebben, hun door de politieke partijen aan
geraden. De voorkeurstemmen beteekenden
niet veel. Wat vooruit wel te zien was, kwa
men de zuivere belangengroepen slechts
met een klein aantal stemmen voor den dag.
Verder vindt het blad merkwaardig, dat
voorheen de hoofdstad des lands, de „hart
ader", zooals men niet zonder trots zeide,
negen mannen in de Kamer bracht, en thans
niet meer dan vijf (altijd voor zoover wij
thans kunnen nagaan). Dat vijftal bestaat
uit vier rooden en één Roomsche. En dat m
het oude „bolwerk van het liberalisme."
Zoo heeit dar> nu de „yo^-swïI" gespro
ken is de „dag van afrekening" gewomen
het is op het oogenblik waarop Wij schrij
ven nog niet de tijd om volledige conclu
sies te trekkenmaar zóóveel is wel ze
ker, dat ze voor de vrijzinnigheid weinig
bemoedigend ziin.
Het Handelsblad.
„De uitslag der verkiezingen is voor de
vrijzinnige partijen niet fraai. AI heeft de
Katholieke candidaat, die verklaarde dat de
liberale partijen dood waren, en Woensdag
begraven zouden worden, heel erg ongelijk
de verkiezingen hebben wel zeci duidelijk
doen uitkomen, dat de duizende nieuwe kie
zers, en andere duizend-en oude kiezers de
liberale beginselen nog niet begrijpen en
kennen.
Wij weten, dat dit bedroevende feit niets
tegen die beginselen bewijst wèl omtrent
de moeilijkheid om begrippen, die niet da
delijk populair kimnen zijn, bij de groote
massa ingang te doen vinden.
De verkiezingen hebben een geheel nieuwe
Kamer gebracht.
Het groote verlies is geleden door de Li
berale partijen, in de eerste plaats door de
Liberale Unie, die haar aanuil vertegenwoor
digers tot een kwart zag dalen. De winst
is gekomen aan de socialistische partijen,
die te zamen een tiental zetels wonnen, <le
kleine partijtjes en de katholieken. Winst
en verlies van Chr.-historischen en anti-re
volutionairen heffen elkaar op
Wet het eerste opvalt is, dat de eenige
politieke scheidingslijn, die misschien
een kenbare meerderheid vormt, de oud®
antithese-lijn is. Wij rekenen dan de chris-
ten-socialisten, tot de rechtsche partijen, of
schoon wij gdoovoi, dat in de practijk een
of twee dezer volksvertegenwoordigers mo
gelijk veel dichter bij de socialisten dan bij
de „christenen" zullen staan. Maar de kie
zers hebben onmiskenbaar uitgesproken,
dat zij liever een rechtseke che
regeering hebben 1
De andere scheidingslijn die en
democraat, of beter neo-democraat er
ja en niet-neo-democraat geeft geen f ~>u-
vast. Al rekent men de drie uitgesproken
democratische christenen tot de neo-demo
craten, dan hebben deze nog geen meerder
heid, dan hebben zij met de socialisten en
vrijzinnig-democraten nog slechts 33 zetels.
En zij, die niet tot de neo-democraten be-
hooren, maar zich toch allen ook democraat
voelen en geiooven, hebben geen enkel be
ginsel gemeen, vormen, hoe ook gezien of
beredeneerd, geen staatkundige groep.
De keus kan dus slechts zijn tusschen een
rechtsch ministerie of een „nationaal" mi-
nis ferie waarover zoowel de heer Heeems-
kerk als de heer Treub gedacht en geschre
ven hebben. Het zou wel een zeer merk
waardige combinatie zijn, een ministerie
waartoe deze beide oud-wethouders van
Amsterdam behoorden. Maar een natio
naal ministerie behoeft de beide vooraan
staande mannen, die het meest voor zulle
een ministerie voelden, nog r.iet onder zijii
leden te tellen.
Al lijkt het ons thans aangewezen, dat
aan een der leden van de sterkste gioep der
rechtsche partijen de Roomsch-Katholie-
ke partij de vorming van een ministerie
worde opgedragen, toch zou het kunnen
blijken, dat moeilijkheden bij het vormen
van een dusdanig ministerie ondervonden
worden, dat er bijv. geen meerderheid in de
Kamer gevormd kon worden, die zulk een
kabinet zou willen steunen. Dan hebben
zeker de rechtsche partijen niet den plicht
een regeering te vormen. Niet alleen omdat
zij geen feitelijke meerderheid hebben, ook
omdat zij niet als „coalitie" in den strijd zijn
gegaan, niet voor één gemeenschappelijk
program gestreden hebben. De evenredige
vertegenwoordiging heeft hun in dat op
zicht vrijheid van bewegen gegeven.
En wellicht betreuren de rechtsche par
tijen dat niet zoo heel erg. Een regeering
kan thans niet populair zijn een politieke
partü, die haar steunt, evenmin. Gedeelte
lijk is de débacle der liberalen ook daar-
aar danken. Det heeft de heer Heemskerk,
toer. hij reet»- voorbaat over de moge
lijkheid van een *^al" ministerie spralq
wel begrepen
Zelden of nooit ?- i-c-r klezrng zoo
veel nieuwe leden c'.e i .m.er gebracht
En zeker niet zooveel nieuwe partijen. Do
oude Kamer bad zeven partijen. De nieu
we Ke.mer zeventien! Dc kiezers hebben
hard geroepen om nieuw bloed, om nieu
we menschen. Zij hebben hun zin gekre
gen Maar of die vernieuwing nu zulk een
verbetering is? Wij doelen daarmede niet
op de gewijzigde richting van de Kamer
leden. voor kiezers, die om beginselen
strijden, is een voorstander van eigen be
ginselen steeds het best. Maar er m ook
geroepen om andere personen geheel
ios van de partij- en beginselen-qtraestie.
En 7.00 zijn tal van die kleiriei-e partijen in
de Kamer gekomen. Zoo hebben wij den
revue-schrijver, den heer Ter Hall, gekre
gen voor dc neutrale partij, zoo zien wij
onbekende mens eken, die dcor geen. wcord
of daad getoond hebben beter dan. onde
ren de sociale en politieke vragen van den
dag te hebben bestudeerd, als ecnigv.n ver
tegenwoordiger van een partij, of meege
zogen, in het -rog van den heer Treub, in
de Kamer korr.en- Of de kiezers mr zoo
zullen juichen omdat al die homines novi
tot de Heeren m Den Haag behooren? En
zoo zullen blijven juichen? Wij willen er
kerven, dat wij het zeer betreuren, dat onke-
le volksvertegenwoordigers, die moet en
goed werk in de Kamer hebben gedaan,
thans wellicht voor goed ons parlement, zul
len verlaten En wij betreuren dat waarlijk
niet alken cmdat juist vooral zoo ve!^li
berale staatslieden uit onze volksvertegen
woordiging verdwijnen.
Bericnten
De oüiisla-»}t:ivrage raa het
kabinet.
(Officieel). Het ministerie heeft eer
vol ontslag aan H. M. de Koningin ver
zocht, op grond dat door'de gehouden ver
kiezingen het tijdperk, waarvoor het extra
parlementair Kabinet het bewind had aan
vaard, is afgesloten.
Men seint ons uit Den Haag:
Men deelt ons mecle, dat de Koningin iit
overweging heeft genomen de op 4 Juli 1918
ingediende aanvrage om eervol ontslag vaK
de ministers en hun heeft verzocht zich in
middels te willen blijven belasten met de
behandeling en afdoening zoo Tftogelijk van
loopende zeken
5Je Gsr^ts u»n i-i «Ic Kaïncr
De eerste vrouw, die haar intrede m de
Tweede Kamer zal doen, is de sociaal-demo
cratische afgevaardigde Suze Groeneweg.
Mej. Snze Groeneweg werd, naar de Tel.
meldt, in 1875 geboren te Strijensas, een
gehucht aan het Hottandsche Diep. Zij was
in Strijen het eerste meisje, dat voor onder-
wijzetes v. erd opgeleid. Zij bezocht de Nor
maalschool te Nutriansdorp en was als on
derwijzeres werkzaam te Duivendijke, Krtafc*
pen a.'d. Usel, Dordrecht en Rotterdam. Ven-
volgens werkte zij een jaar aan het Rijtah
opvoedingsgesticht te Montfoort (1936),
doch kwam daarna weer in Rotterdam terug.
In de S. D. A. P. heeft zij herfvaal lelijk
beftngrijke functies bekleed, o. a. die van
lid der ondenvijs-comimissie, van. voorzitster
der afd. Rotterdam II en van secrgt:-esse
van de S^D. Propagand-ackrb
Thans is zij Kd van het hoe!db:stuur dier
politieke partij. Ook is zij lid van den Raad
van Vijftig van den Nationalen Bond voor
Plaatselijke Keuze.
