dienst.
Tel. 66.
lilt iariêvsn, vertrouwd persosee!, automaiiselie controle
MiBFF's Boekhandel, Y. 0. BÈ JONG.
üir. str. 40.
„DE EEMLANDER"
piiiis eïiiiii™Ü5ïs
BUITENLAND
BINNENLAND
PUT" Nu de
breken is
Sen spoedigste
donker© winteravonden aan*
in Uw eigen b&Bang om U
aan te sluiter» bij de
Barcbman Wuytierslaan 166. Tel. 399.
FEUiLLET©^.
LIS OOi^lS
17e Jaargang No. 145
ISflUMEUCUTQDOIIQ PCT maanden voor Amcrv
iDUnnLffltnlOrnlJö foort f l#80# Idem franco
pei pott t 2J0. pet week (met gratis verzekering
tegen ongelukken) f 0.15, afzonderlijke nummer»
f 005 Wekelijkscb bijvoegsel »Dt Holkndsche
Hulsvrouw* (onder redactie van Thérèse Hoven)
per 3 maanden 75 cent Wekelijkscb byvoegsel
«IP'ereMrevue* per 3 maanden 60 cent.
HOOFDREDACTEUR: M-. D. J. VAN SCHAARDENBURG
UITGEVERS: VALKHOFF Co
BUREAUARNHEMSCHE POORTWAL, MO«« OMtbo
INTERCOMS TELEFOONNUMMER 613
Zaterdag 14 December 1918
dienstaanbiedingen 1—5 regels f 0.50. groote leti
naar plaatsruimte- Voor bandel en bedrijf bestaan
*eer voordeeiige bepalingen tot het herhaald adver.
teeren in dit Blad. bij abonnement- Eene circulaire
bevattende de voorwaarden, wordt op aanvraag
toegezonden
Politiek Overzicht
Schreven v.e vanmorgen over den toe-
stand irr.Duitschiand: „Ze tobben maar zoo'n
beetje. Met elkaar mee, of tegen elkaar in.
Zcoals dat uitkomtnu is er eindelijk
een begin van een poging tot een initiatief
ter verandering gewaagd.
Komt die aanstoot van binnen of van bui
ten?
In deze komedie van onzekerheden is
^elis Hit nieri zeker.
Reeds lang beweerde men, dan eens in de
Geallieerde, dan weer in de Duitsche pers,
dac niet' de "huidige ongefundeerde, onbe-
wortelde, feitelijke Duitsche revolutionaire
iregeerihg géén vrede, noch zelfs een ver
lengden wapenstilstand zou worden geslo
ten. De oorspronkelijke wapenstilstand is
nog precies door gevolmachtigden der voor-
revolutionaire regeering geteekend.
'Eerst scheen men in Duitschland geneigd
te el oven, dat Frankrijk en de anderen de
tegenwoordige regeering zouden erkennen,
ifüts ze door een spoedig verkozen Consti-
'tuanie bevestigd werd. Later is men gaan
opperen, de Geallieerden konden de be
voegdheid dier Constituante zelf wel aan-
-vechten, zoo zij beroepen werd door een.il-
leg ial êchaam als een Congres van Arsolra-
den.
Er is toen gesproken over een samen-
h rr.st vari den 'ouden Rijksdag', t e g e 1 ij k
't het Arsolcongres, vóór in de aanstaan-
't week, en wij veronderstelden, dat leder
besluit dan misschien telkens in duplo ge-
noren zou worden, éénmaal legaal, door
den Rijksdag, voor het buitenland, en één
maal revolutionair, door het* Arsolcongres,
voor het binnenland
Ma-ai :1e Duitsché bladen meldden, dat de
Onafhankelijke sociaal-clemocraten, (om van
de Sportakiden liever te zwijgen!), een sa
menkomst van den Rijksdag niet zouden
dulden.
Zóó ver was de zaak. En daar komt nu in
eens het bericht, dat de burgerlijke voorzit
ter van den ouden Rijksdag het gezegde
begin, van een poging, tot een iniatief, ter
verandering waagt. Er moest, toch iemand
doorzetten, en als geen enkele socialistische
richting durft, waarom dan geen burgerlijke?
De voorzitter dan, de advocaat Fehren
bach, roept nu op eigen initiatief, en krach-
Cc-j-a zijn legale bevoegdheid, den ouden
Rijksdag bij elkaar. Of liever, hij roept hem
niet bij elkaar. Óf toch wel? In ieder ge
val: de heeren moeten zich reisvaardig hou-
den om, politieke wincj en (contra) revolutio
nair weder dienende, op nader te bepalen
plaats, en later te melden tijdstip, bijeen te
komen, indien hun dat niet verhinderd
wordt!)
Welja. Indien het dan formeel wettig moet
'negaan, dan zal tot die oproeping van een
.ationale vergadering een grondwetsherzie-
\ing noodig zijn. En de medewerking van
en Keizer, of van wie hem volgens de oude
jfondwet zou dienen te vervangen?!
Ebert, de tegenwoordige Rijkskanselier,
is hij dat wel volgens de w e t?), heeft van
*hrenbach de bedoelde oproepingsbrief in
afschrift gekregen. Hij antwoordde onmid
dellijk: Er is n i e t s van waar, dat de Geal
lieerden de tegenwoordige Rijks-„leiding"
niet erkennen als tot handelen bevoegd.
Maar wanneer Fehrenbach niet oppast, dan
zouden z ij n beweringen kunnen maken,
dat de Geallieerden op een verkéérd idee
kwamen, en onderhandelingen met het feite
lijke Rijksbewind g i n g e n weigeren.
(Tot nu toe hebben ze iedere directe rela
tie er mee zorgvuldig vermeden, maar ook
nagelaten, het officieel niet te erkennen).
In ieder geval, Fehrenbach moest weten,
wat hij dééd. De Rijksdog bestond niet meer.
Maar als de ex-president Fehrenbach den
niet-bestaanden Rijksdag toch opriep, (wie
denkt hier niet aan de magistraat van des
Schoolmeester's onbewoonde eiland?), dan
moest hij maar zelf zien wat er gebeurde.
Of deze heer nu verder zal pogen, den
dooden, schijndooden, dan wel slapenden
Rijksdag overeind te krijgen, moeten we af
wachten.
Men ként het soldaten rijmpje op de reveil
le dat eindigt:
„Wil je niet opstaan, blijf dan maar leggen,
maar de gevolgen die'.zijn voor jou!"
Doch hier is het precies omgekeerd. Blijft
de Rijksdag niet dood-liggen, maar staat hij
op, dan ziin de gevolgen voor zijn reke
ning!
Het is weer een geschiedenis op slóffen;
en bij de heele huidige Duitsche revolutie,
worden we aldoor aan de lauwe Duitsche re
voluties van 1848 en zoo herinnerd. We zijn
beniewd!
Maar vooral benieuwd het ons, of de Geal
lieerde Tegeeringen inderdaad zoo wettisch
zullen ageeren als beweerd wordt. Aan Rus
land, aan de Geallieerde actie tegen de Sov
jetrepubliek ziet men, dat deze groote Wes-
tersche mogendheden gedecideerd handelen
als tegen-revolutionaire macht. Maar willen
ze in Duitschland zelfs niet het tam-socialis-
tische, reformistische régime dulden, dat van
de verkiezing der Constituante waarschijnlijk
het gevolg zou blijken?
Hoe ook, we begrijpen, dat de social\sipn
der geallieerde landen hun regeeringenTol-
strekt niet vertrouwen. Maar daar de pers,
tenminste in Frankrijk, behalve aan een in
geperkt bewustzijn, gevolg van overwin-
nings-psychose, ook nog aan censuur labo
reert, hoort men daar niet het juiste van.
Een groote socialistische vergadering in het
gebouw der Parijsche vakvereenigingen
heeft echter nadrukkelijk geprotesteerd te
gen interventie»der Geallieerden in de bui-
tenlandsche revoluties, voorts het kapitalis
me de oorzaak van den oorlog genoemd, de
SocialeRevolutie aangeroepen, en den
eisch van Rechtvaardigheid en algemeene
Verbroedering gesteld. Dat is een be
kend lied en een bekende wijs. Maar ons
ontbreekt het geloof er aan. (O Heine -n
Goethe!)
Doch wat hiervan zij, de Geallieerden heb
ben tégenover de buitenlandsche revoluties*'
geen geringe plannen. Admiraal Kemp,
commandeerend officier geweest van de
verbonden strijdkrachten in Noprd-Rusland,
prijst het werk, dat ze daar hebben gedaan
zonder hen ware de bevolking gestorven bij
gebrek aan voedsel en steenkolen-. Er is
een bewind ingesteld onder ambtenaren
van Russische nationaliteit. Indien de Geal
Reclame
DE DIRECTEUR.
lieerden zich thans terugtrokken zou een
gruwelijke wraakneming door de Bolsiewiki
het gevolg ziin.
Het is noodig, met het Bolsjewisme korte
metten te maken. Kroonstad, Petersburg en
Moskou dienen bezet, en de volkscommis
sarissen Dènin, Tjotzky, Tchitcherin aan
sprakelijk gesteld te werden voor de moor
den in Rusland, en uitgeleverd. Ze zijn reeds
door de Britsche regeering buiten de wet ge
stold wegens den moord op kapitein Crome.
Er wordt overigens alvast een belang
rijke overwinning der contra-reyolutionaire
Donközokken over de Bolsjewiken gemeld,
(11.000 gevangenen, 21 kanonnen).
B e r 1 ij n 12 Dec. (\Y.-B.). Wij vernemen
uit betrouwbare bron, dat ongeveer duizend
jonge mannen, zonen van Duitsche familie's
uit Straatburg naar België zijn vervoerd tot
het verrichten van dwangarbeid
Verspreide Berichten
Eerst thans komt over de grenzen de pro
clamatie die de Vlaamsche frontsoldaten aan
het Gentsche volk hebben gericht in de
eerste dagen der bevrijding.
Zij luidt als volgt:
„De Yser-soldaten aan het volk van Gent.
Volk van de Arteyeldestad: schsr.de over
u!
Bij onzen zegevierenden intocht in Gent
heeft ons hart gebloed. Zoo .erg als in de
droevigste dagen aan het front.
Vive le Roi, vive la Reine, vivënt les AlÜés?
Overal en alles Fransch, al was het ook
met Haar op. Toen het Yser-leger stormliep
tegen den overwediger, klonk daar een an
dere taal uit duizenden zege-dorstigé kelen.
In het Vlaamsch werd daar ge
schreeuwd, gekermd en gejuicht, want van
die daar vochten, bloedden en
v i e 1 e n.... maar zegevierden, waren 80 pCt.
Vlamingen.
Vier jaren hebben wij stand gehouden in
de overtuiging dat Vlaanderen niet vergeefs
het offer van zijr. purper bloed zou hebben
gebracht. Vlaanderen heeft Bel-
g i e v r ij g e v o c h t e n; zal België
Vloanderen nu worgen?
Volk van Gent, wat laat 'ge u bedotten
door die uit domheid, gemak- of heersch-
zucht u willen laag houden en uw sterke
nekken als hun voetstuk willen gebruiken.
Zij willen het Vlaamsche volk onwetend hou
den en blind en zwak om het beter te kun
nen beteugelen en aan banden leggen tot
hun profijt.
Wij. mannen van den Yser, wij dulden het
niet. Wij willen niet dat Vlaonderen ten ach
ter sta bij Polen, Tsjechen, Slowaken, Kroa-
ten $n Ieren. Ons volk heeft de bewondering
der wereld afgedwongen door zijn koppige
vastberadenheid, zijn stoere werkkracht en
schitterende begaafdheden: tegenover
de g-ansche wereld willen wij als
een zelfstandig volk over onze
lotsverbetering beslissen.
W ij willen een v r ij V1 a a n d e-
r'en in een v r ij B e 1 g i ëf
En om te beginnen zullen wij niet dulden
dat de Gentsche Hoogeschooï in 't Fransch
worde heropend: Dal nooit!! Wij zul
len niet dulden dat aan ce rechtvaardige
maatregelen inzake taalaangelegenhëden,
die tijdens de bezetting werden doorge
voerd, worde geraakt. W ij zullen niet
dulden dat Vlaamsche strijders
om hun overtuiging worden ver
volgd. Zijn er schuldige daden gepleegd,
dan zou alleen onbevooroordeelde rechts
macht daarover mogen oordeelen, maar wij
zy]len niet toelaten, dat een verbasterde en
door blinden haat gedreven kaste dat oor
deel verlage tot een gemeene wraakneming,
dat de schaomtelooze verraders van Havre
en elders eerlijke Vlamingen opsluiten in de
gevangenissen, waar zij zelf, de eerlooze
schurken, beter tehuis hooren.
De tooneelen van dieverij, geplunder, de
walgelijke uitspattingen van ontuchtige ze
deloosheid waaraan hier stedelijke-, politie-
en legerleiding hun medewerking verleen
den, geven genoeg te kennen hoe onze
deugdzame franschelaars de veredeling en
loutering van een volk opvatten.
Volk van Gent, waak op! Een oogenblik
hebt gij u laten verleiden door het handvol
lere Vlaamschhaters, die zichzelf te goed
achten en te zwak weten om.hun vuil werk
te doerc Werp dje schande van u af: Sta met
ons door dik en dun.
Weg de bastaards, weg de lauwaards
Ons behoort het Noordzeestrand!
Leve vrij Vlaanderen in vrij België!
Namens de Vlaamsche Frontpartij.'1
Deze proclamatie werd aangeplakt aan de
Gentsche muren, en bewerkte oogenblikke-
lijk dat de plunderingen en verwoestingen
van flaminganten-huizen werden stopgezet.
De bedreiging ging te Gent van mond tot
mond, dat de frontpartij in het tegenoverge
stelde geval de huizen der meest fanatieke
Franskiljons zou vernielen.
"Kameroverzicht
Tweede Kamer
A\ oncivergadering var. Donderdag 12 De-
oember.
Aan de orde is de Justitie begrooting.
De heer Van R a.p p a r d (V. L.) bepleit
wijziging van het Wetboek van Koophendel
en in verband daarmede van de wet op de
coöperatieve vereenigingen, welke, naar hij
ibetoojgi, vele leemten vertoont. Hij vraagt
.voorts krachtig optreden tegen dierenmis
handeling en lotsverbetering van de (Lir-
waarders bij sommige rechtscolleges.
De heer Van Scha ik (R. K.) -betoogt
de wenscheliikheid van de collectieve ar
beidsovereenkomst en de publiekrechtelijke
•bevoegdheid der bedrijfsorganisoiies.
Spr. klaagt over het on vervolgd laten en
gros van strafschuldigen. Te Arnhem alleen
bleven in een jaar 25.000 strafzaken onver-
volg dd Uitbreiding van het personeel der
rechtscolleges is dringend noodig. Nog.
vraagt Spr. een wettelijk verbod van toela
ting van kinderen beneden 18 jqpr tot de
strafzittingen en dringt hij aan op ingrijpen
de verbetering van ons gevangenissysteem,
dat-niet rnenschwaardig is en nagenoeg elke
opvoedkundige waande mist er. de mogelijk
heid, ten aanzien van strafzaken, van
opneming van niet-juristen in rechterlijks
colleges.
De h-e^r Beumer (A. R.) acht een r:ge
ling der opleiding en een veranderde orga
nisatie der rijks- en gemeente-politie noo
dig.
Noodig is ook een f link-a positieverbete
ring voor de gemeentepolitie. Spr. vraagt of
ook de minister niet meent, dot er een einde*
moet komen aan de ontduiking der Begrafe
niswet door de lijkverbranding.
De heer Van Wijnbergen (R. K.) zou
wenschen; dat het ontwerp. Wetboek van
Strafvordering spoedig woftlt behandeld.
Hij dringt er voorts op aan dat bij de toe
passing der Kinderwetten de godsdienstige
en zedelijke opvoeding niet zal worden ver
waarloosd. Verbetering van bet celstielsel is
gewenscht en behoeft niet te wachten op;
wetswijziging. Spr. dringt aan Oip spoed tert
aanzien van definitieve regeling der lijkver
branding in verband met de Begrafeniswet.
De heer SnoeckHenkemans (C. H.)'
betoogt, diat d<e Kinderwetten zeer goed heb-J
ben gewerkt; dat men thans zooveel ver-4
waarloosde kinderen ziet is te wijten aart
de buitengewone omstandigheden en ook'
Offert u jaren lang op en rust dan één
dag, en men zal u een egoist noemen.
2 man van een Nederlancfsehcn Schilder.
Naar het Engelsch van
t
vpn
MAARTEN MAARTENS
door
J. L. van der Moe r.
Twee dagen geleden, sprak hij, wrerd dit
me door de post gebracht. Ik Weet wat er in
zit: 'n anonieme bric f. Vroeger heb ik
er ook al een ontvangen, ik berken 't schrift
De inhoud van dien vorigen handelde over
iemand anders... "t was door en door gemeen,
maar... waarl Ik kon er maar niet toe komen
dezen te openen. Yindt-je 't niet laf?
Zij staarde hem met groote oogen aan. Na
tuurlijk wist zij niet welk een harden strijd
haar vader een paar maanden geleden in stil
te had gestreden, naar aanleiding van hel los
bandig gedrag van haar broer Rijk.
Daags voordat ik dezen brief ontving,
vervolgde de predikant, kreeg ik 'n bricf-
caart, evenals den vorigen keer, van de-zen in
houd: „Morgen "zal ik U over Uw dochter
schrijven.'' Anders niets. Mijn vriendelijke he-
riobticever zeker vernamen dat hel ver
zenden van 'n smaadschrift strafbaar is vol
gens de wet.
Hij zweeg even. Ze keken elkander, aan.
Wc zullen dit ding maar niet lezen, wel
Jetta?
Hij ging naar de kachel en wierp den brief
kalm in het vuur.
Onstuimig verbrak zij de ©tile. Zij stak de
hand vooruit en draaide deze in hel schijnsel
van dc vlammen om erx om.
Met eigen hand heb ik de doos verdiend!
riep zij, tegelijkertijd schreiend en lachend.
En toch werkte ik er niet mee... Wist u wel,
vader, dat ik zoo'n mooie hand had?
De dominee werd plotseling bleek,
j Je hart en je hand .zijn mij liever dan al-
les! Maar waarom tracht je met je vader 'n
j loopje te nemen?
j Nu wierp zij zich aan zijn borst en trok
hem neer op de oude sofa.
Die meneer Uit de stad heeft mijn hand
herhaaldelijk geteekend, zei ze. Hij zegt dat
hij nooit zoo'n mooi gevormde hand heeft ge
zien.
Die kunstenaar! Maar, .Telia, hoe kon die
man er gelegenheid voor vinden? Je hebt er
ons nooit één woord van verteld.
Welk nul zou 't hebben, zoo iels bij voor
beeld aan moeder te vertellen?
In de volle frischht-id van haar jeugd. Tag
zij daar naast hem. lip ar oogen klonken hard
en troffen hem onaangenaam. Zij zag het hem
aan, waarop zij de armen om zijn hals sloeg.
Haar mouw viel terug op zijn schouder.
Hij beweert dal mijn arm even mooi is
als^mijn hand, fluisterde zij. Hij plaagde mij
met Lis, maar betaalde de doos voor me. Ik
bob dejze' trouwens eerlijk verdiend. Gisteren
is ze gekomen.
Wal i'- '.fi-ie noa meer geteekend?
De vraag klonk vreemd van zulke vrome
lijjpen, in een Calvinistisch dorpje als Bol-
dam. Hij voelde haaf wangen legen dc zijne
gloeien.
U had den brief niet moeten verbranden!
liep zij uit.
Maar reeds het volgend oogenblik gevoelde
zij berouw. Zij trok hem legen zich aan:
O, beste, edele vader! Nee hoor, 't is
schaUig^lat u 't gedaan ficbt. Ik zal 'l mc
altijd, altijd herinneren, wanneer ik de minste
neiging gcVoel om iets verkeerds te doen.
Want ik zal nog wel eens wat verkeerds wil
len doen, dni weet ik zelf maar al tc goed.
Maar ik heb 't nog niet gedaan! Als u 't lie
ver niet hebt, dan zal ik niet meer naap hem
toe gaan; maar) één keertje moet u me nog
permissie geven, één keertje mag nog wel,
ja? 't Is alleen maar om Lis bij hem te bren
gen.
Ik zou liever willen...
Heiisch, vader, geloof me nu, '1 is uit
sluitend om Us bij hem tc introducéeren. dat
moet, dat heb ik stellig beloofd. En bovendien
om hém te loor.cn... da| wij ons niet aan
anonieme brieven sloren!
Haar wangen gloeiden als vuur.
Hij is 'n knappe man-, vader, 'en 'n beste
man. U zie» bom toch ook trouw in de kerk?
Oni mijrL pre eken tc bewonderen... ik
d- dacht dal ie er eigenlijk alleen maar kwam,
om gegevens tc verzamelen v- voor zijn
sch- schilderijen. Ik Weet niets bizonders om
trent zijn persoon, alleen weet ik dat ie puike
sigaren rookt. Hij schreef me,, toen ie me dat
kistje zond, dat 1 was om 't genoegen dat ie
door m ij n toedoen ondervond. Nu begin ik
le begrijpen wat ie daarmee bedoelde... In-
•tusschen ben ik blij dat ik ze allemaal halV
opgerookt, voordal }c me den smaak er van
kon bederven.
Als u 't niet goed vindt, dan zal je mijn
banden nooit meer teekenen.. Nooit meer, va
der 1
't Gaal er mee als met "t papier in't vuur,
Jetta. 't Blijft blank totdat t door 't vuur
wordt aangetast; dan wordt 't eerst bruin,
daarna zwart, onvergankelijk zwart, in te
genstelling. met de schitterende vlammen.
"Waar denkt u aan, vader? vroeg zij met
een zuchl.
Aan jouw reputatie als vrouw.
Toen kropen zc nog dichter bij elkaar in
Abraham's Schoot", de blikken gevestigd op
den rooden glood in de kachel en op het on
gelezen, verbrande papier.
Plotseling stormde de predikantsvrouw
naar binnen, smeet de deur achter zich dicht
en riep met heftige gebaren:
Zoo'n varken! Zoo'n geit! Zoo'n kalf!
De eerwaarde dame scheen er 'n bizonder
genoegen in te schoppen, het zwarte schaap
van haar kudde'met dergelijke volstrekt niet
toepasselijke woorden aan tc duiden.
Verbeeld-je, hij is weggcloopen!... Naar
huis!
Jetta maakte haar mouw vast; een uitdruk
king van voldaanheid vertoonde zich op do*
minee's gelaat.
't Is alsof jij er blij om bent dat ie weg-
geloopen is, Johannes!
Ik vind 't altijd aangenaam, wanneer ik
kan denken dat de menschen rustig en vredig
thuis zitten.
Rustig?... Hm! Ik denk anders dat ie
niet zoo heel prettig zal vinden, dat ic zonder
de doos vertrokken is.
Jetta ging recht overeind zitten.
Zonder ziin doos?'
Ja, heeft de juffrouw daar soms iets meè(
le maken? Ben jij soms de aangewezen pern
soon óm voor 't zieleheil van de gemeentelede^
tc waken? Toch zeker niet zoo lang ik do
predikantsvrouw ben?... De doos vieL.
Op den vloer?... Maar, vader! Hoort u..<
Bedaar, kind, je moeder zal 't^ons wer
uitleggen.
Hij wilde mc geen. antwoord geven.en mijj
er niet in laten kijken. Toen gaf ik hem 'rt
draai om zijn ooren, en 't ding viel op dei^
grond.
Heeft u hem geslagen? riep Jetta.
Zij was opgesprongen en overschreeuwd»
haar moeder. ij
Heeft u dat arme, moederlooze kind ge*^
slagen?... Maar, vader, hoort u dat dan niet§
ze heeft Lis geslagen! O, 't is... Waarom slocgf
u m ij niet?
Zij was vlak voor haar moeder gaan staaiw
Ja, waarlijk, waarom deed ik dat nieta
vroeg deze venijnig.
Zal ik 't u eens zeggen?... Ik ben 't nie^
waard, 't is aan mij niet besteed! Ik._ben inw_
mers alleen maar uw dochter en moet maai
op mij zeiven letten?... O, vader, ik weet dal
't slecht van me is, ik zal zoo iets ook niet
weer zeggen! Toe, vadertje, kijk me niet zo(É
ontevreden aan? Ik zou nooit, nooit... Maan
dat u hem ook geslagen heeft, moeder! Oclu
ik meende 't zoo kwaad niet, vergeef me di^
wroorden maarl J
Zij verborg het gelaat in de handen e^
barstte in een zenuwachtig snikken uit. j
T Was beter dat je regelrecht naar j«
kamer ging, om tot onzen God tc bidden, z«
de moeder gestreng. Wat je Hem moet afsmeet
ken behoef ik je waarlijk niet te vertellen.
(Wordt vervolgd.?
