ALCOHOLVRIJ
versterkend,
voedzaam - gezond
aan het bioscoopkwa-ad. Spr.*bepleit de aan
stelling van kinderrechters.
1 De heer H a a z e v o e t (R. K.) wijst op de
groote waaide van het collectief arbeidscon
tract voor de m&ate chappelijke verhoudin
gen. Kij dringt aan op spoedige invoering
'en stelt eenige vragen over de regeling,
welke de regeering zich voorstelt. Met de
Invoering van het collectief arbeidscontract
moeten noodzakelijk gepaard gaan de toe
kenning van publiekrechtelijke bevoegdheid
van de bedrijfsorganisatie en wettelijke rege
ling van hot vakvereenigingsrecht. Voor de
Jbestvdecrmg van den samenhang tusschen
(die drie ts'een Staats oommissie gewenscht.
De heer Ter Hall (Neutrale Partij)
-dringt aan op wijziging ojgt Auteurswet ten
einde een einde te maken e«an bet willekeu
rig optreden van muziekeuteunsrechtsbu-
reaux.
De heer S m e e n k (A. R.) sebt invoering
var. het collectief arbeidscontract en pu
bliekrechtelijke bevoegdheid der bedrijfsor
ganisaties gewenscht. Hij meent o. m. dat
de collectieve arbeidsovereenkomsten niet
van te langen duur moeten zijn in verband
rnet de snel wisselende economische verhou
dingen.
De beer v. d. Bilt (R. K.) acht Irakte-
mentsverhooging voor de gemeente-veld
wachters dringend noodig, evenels koTter
werktijden voor de onderwijzers en ambte
naren en beambten ean de Rijkscpvoedings-
geslichlen.
De heer A. P. Staalman (Chr. Dem.)
dringt aan op een snellere procedure inzake
het onderzoek naar het vaderschap en op
itoóafregelen tegen onttrekking aan de den
verwekker opgelegde verplichtingen.
De heer Kleerekoper (S. D. A. P.)
meent, dat de overheid wet en ordte- niet
meer handhaven bij de schrikbarend toene
mende misdadigheid, waarom hij de voor
naamste oorzaak acht die verarming der
massa. Verbetering is alleen mogelijk door
radicale verandering der maatschappij. Spr.
wü steeds geldboete ter vervanging van
vrijheidsltref mogelijk zien gemaakt en in
voering eener eenheidsboete, die voor meer-
jgegoeden wordt vermenigvuldigd naar den
aanslag in de inkomstenbelasting. Ook de
toepassing der preventieve hechtenis dient
gewijzigd.
Spr. wenscht nog voor de gemeentebe
sturen de bevoegdheid om contrólebepalin-
jgen vast te stellen ten aanzien van het op-
ücoopersbedrijf. Hij verklaert zich tegenstan
der van het meloen van aHe politie tot rijks
politie. Ten aanzien van het collectief ar
beidscontract behoudt Spr. zich zijn oordeel
voor totdat de -bepaalde regeling is voorge
steld.
Te 12 uur 5 min. worden de beraadslagin
gen geschorst.
Vergadering van Vrijdag 13 Dec. 1018.
Regeling der werkzaamheden.
De Voorzitter stelt voor a.s. Woens
dag des avonds 8 uur avondvergadering te
houden en zoo noodig ook Donderdag.
Aldus wordt besloten.
Staatsbegrooting 1019.
Aan de orde is de stemming over hoofd
stuk I.
De heer Schaper (S. D. A. P.) moti
veert zijn stem. Zijn fractie heef nooit ge
streden tegen den monarchaien staatsvorm,
maar nu de Koningin in den laatsten tijd
zich aan het hoofd heeft gesteld ran een
anti-socialistische beweging zal de fractie,
nu stemming gevraagd wordt over dit hoofd
stuk, tegen stemmen. (Gelach).
De heer Beumer (A. R.) zal voor stem
men, omdat dit hoofdstuk posten bevat,
iwelke volgens de grondwet gevoteerd moe
ien worden en hij zijn eed om de grondwet
te handhaven wil nakomen.
Hoofdstuk I wordt hierna aangenomen met
145 tegen 19 stemmen.
Nadat eenige kleine wetsontwerpen z. h
fc. zijn aangenomen, komt aan de orde
HOOPDSTUK lil
fler Staatsbegrooting (Buitenlendscbe Za
ken.
De algemeene beschouwingen worden ge-
♦Dpend.
De heer Rutgers (A. R.) had m de Me
morie van Antwoord gaarne wat meer inge
nomenheid bij den minister gezien voor het
-.oprichten van een volkerenbond.
Het idee van den volkerenbond treedt
meer en meer op den voorgrond, maar het
Idee moet nog meer bij het volk indringen
en dit kan het bestegeschieden door er
meer propaganda voorste maken, zooals in
Amerika is geschied.
De beslissingen, welke thans te nemen
rijn, zullen voor ons land van de grootste
beteekenis zijn.
Een drietal plannen treden hierbij naar
voren
In de eerste plaats dat van en „League to
enforce peace", voor een internationaal ge
rechtshof en een internationale verzoenings-
raad te vormen, 't geen in verschillendelan
den weerklank vond. Bedenkingen tegen
iden Volkerenbond zijn, dat wij onze souve-
ïeiniteit zouden verliezen en dat wij in een
mogelijken oorlog niet neutraal zouden kun
nen blijven. De heer Van Vollenhove wli
ten macht buiten en boven de Staten ver-
Heffen, die.een groote taak zal hebben te
rervullen. De andere plannen willen echter
ten eenvniidig^ samenkoppeling der
waarbij geen afzonderlijke macht boven de
Statenw ordt geschapen. Van een ontwape
ning verwacht Spr. niet veel. Ook in een
Volkerenbond zullen wij een leger noodig
hebben voor verschillende doeleinden. Ten
slotte spreekt hij de.hoop uit, dat het presi
dent Wilson moge gelukken zijn principes
te doen zegevieren.
De heer VanBerensteijn (V.-D.) be
spreekt den doortocht in Limburg en de ver
schillende tegenstrijdige berichten diedaar
omtrent zijn verschenen. Eerst zouden de
gezanten ziin geraadpleegd en de doortocht
hebben goedgekeurd. Later slechte det van
•een toestemming der entente gezanten geen
sprake is geweest. Verder vraagt hij, wan
neer de nota's der geassocieerden zijn ver-
schenen,-die een protest inhielden tegen tie
doorlating en of het bericht van den Neder-
landschen gezant te Parijs in de Matin van
23 Nov. juist is, dat de regeering eerst tot
doorlating had besloten nadat zij daartoe
de goedkeuring had van de entente gezan
ten. Ook zou hij gaarne vernemen of deze
Minister instructies heeft gegeven tot de
scherpe maatregelen wat betreft de toelating
van vreemdelingen tot ons land. In alle ge
vallen zou hij den minister verzoeken, kun
stenaars tournees geen moeilijkheden in
den weg te leggen. Wat onze economische
vooruitzichtenb etrefte ziet het er met ons
land niet gunstig uit. Wil Nederland zijn
oude positie herwinnen, dan zal het krach
tige hulp van den Staat noodig hebben.
Een verandering ino nze economische voor
lichtingsdienst in het buitenland is nood
zakelijk gevonden. Nadere inlichtingen
wenscht hij omtrent de werkzaamheden der
Directie voor de economische zaken en de
verschillende commissies voor de beharti-
gingo nzer economische belangen. Waar
voor dienen al deze commissies. Is centra
lisatie op dit gebied ook niet mee ge-
wensc'nt De benoeming van de handels-
attachés en consuls aan de verschillende
gezantschappen is een stap in de goede
richting en hij is daarvoor den minister
dankbaar. Ook bepleit hij de oprichting
van handelsmusea's en een andere oplei
ding voor de consuls, welke meer econo
misch. dan juridisch zal moeten zijn. Wat
de openbaar gemaakte overeenkomst be
treft met de geassocieerden, vraagt Spr., is
dat nu steun? We worden behandeld als
een overwonnene en niet als een bevriende
mogendheid. We worden met alles gerant-
soeneerd en krijgen mondjesmaat Weten
de geassocieerden wel, dat hel sterftecijfer
ino ns land onrustbarend stijgt en de tuber
culose averal toeneemt tengevolge van de
hongervrede. Spr. beklaagt er zich over,
dat het agreement met de geassocieerden
nog niet is gepubliceerd en vraagt of de
regeering daartoe bereid is.
De heer Dresselhuys (V. L.) zegt, dat
i wij als neutrale mogendheid in den afge-
i loopen oorlog veel onrecht hebben moeten
ondergaan. Thans moeten wij echter het
rechtsherstel eischen en wel op de allereer-
j ste plaats de vrijheid der zee, een der punten
van Wilson's vredesnota, een recht hetwelk
j voor ons zeevarend volk een levensbelang
is. Ook moeten wij rechtsherstel vragen
jvoor de onrechtmatige torpedeering en het
1 opbrengen van onze schepen en het requi-
jreeren daarvan. Daarnaast staat de schade
ons op legale wijze toegebracht door
j vreemde prijsgerechten, wier vonnissen in
I strijd waren met het volkerenrecht. Spreker
1 herinnert slechts aan den Order iin Council.
Een langer berusten in dezen rechtloozen
toestand zou voor ons een laksheid en on
verschilliger jd zijn voor het recht hetgeen
in her land vr.n Grotius nir-r mag voorko
men. Vóór den oorlog hebben wij met ver
schillende geassocieerden een arbitrage
contract afgesloten en daarujt kunnen we nu
schadevergoeding vragen voor de onrecht
matige daden ons aangedaan en ofschoon
wij niet een dergelijk contract met de Cen-
tralen hebben afgesloten, meent spreker dat
thans de tijd gekomen is om bij hen daartoe
te komen. Spreker Waagt of de Minister be
reid is deze zaken thans aan een arbitrage-
raad te onderwerpen en zoo ja of het dan
niet gewenscht is zulks te doen in samen
werking met andere neutrale mogendheden.
Hij weet niet of deze eischen, welke in de
mülioenen loopen, succes zullen hebben,
maar het pogen op zich zelf is ook schoon.
De heer De Jonge (S. D. A. P.) meent
dat op grond van verschiiler.de gebleken
moeilijkheden een reorganisatie aan het de
ons land gedurende den oorlog onder druk
van Duitschland heeft gestaan.
Nu het Duitsche Rijk is ingestort is men
in groote ongelegenheid geraakt. Spr. heeft
inlichtingen ontvangen volgens welke aan
den ex-keizer van Duitschland toegang tot
Zwitserland is geweigerd; hij vraagt ontslag
van alle gezanten die zich tijdens den oorlog
hebben gecompromitteerd. Het belang van
ons land is gelegen in goede verstandhou
ding met de revolutie in Europa, met name
met Rusland. Spr. vraagt waarom de regee
ring de Sovjet-regeering niet wil erkennen.
De heer VanderBilt verklaart als ge
boren Zeeuwsch-Vlaming, dat Zeeuwsch-
Vlaanderen altijd Hollandsch is geweest en
altijd Hollandsch wil blijven. (Toejuichin
gen).
De heer Van Doorn betuigt instem
ming met hen die zich in geen geval willen
neerleggen bij aantasting van ons grondge
bied. Hij gelooft niet aan grooten ernst van
de annexionistische plannen.
Ook de Scheldekwestie zou vriendschap
pelijk met België kunnen v. orden besproken.
Onze neutraliteitspolitiek is in gc-en enkel
opzicht eenzijdig of pro-Duitsch geweest.
Spr. betwijfelt of de behartiging van onze
belangen op de vredesconferentie te Ver
sailles wel kan worden toevertrouwd aan
onzen gezant te Parijs, De Stuers, die reeds
78 jaar is.
De heer Van der Voort van Zijp
vraagt of het antwoord van Amerika op het
protest tegen de inlijving van Nederlanders
in het Amerikaansche leger reeds is inge
komen.
De heer Schaper dringt aan op mede
werking van ons land aan den volkerenbond
We moeten echter waakzaak zijn dat die
bond geen Entente-bond wordt ter vernie
tiging van Duitschland.
Spreker doet een beroep op de socialis
ten in de Enlentelanden om edelmoedig en
vergevensgezind te zijn.
Hij wijst er op, dat bewijzen van pro-
Duitsch-gezindheid van de vorige regeering
nooit zijn aangevoerd. Hij kan niet geloo-
ven dat de Belgische regeering annexionis
tische plannen deelt en vraagt of het wel
juist is gezien dat de regeering den gezant
van het ötide Russische régime heeft ont
vangen.
De heer Lely verklaart als lid van de
vorige regeering, dat het kabinet-Cort van
der Linden steeds volkomen neutraal is ge
weest en zich steeds óp het rechtsstandpunt
heeft geplaatst.
Dinsdag één uur voortzetting.
partement gewenscht is. Met genoegen
heeft hij dan ook vernomen dat de minister
met deze reorganisatie is begonnen. De bui-
tenlandsche politiek is reeds daarvoor van
groot belang, wijl zij nauw verband houdt
met de binnenlandsche politiek. Dat is al
tijd niet voldoende ingezien, vandaar dat het
oude corps diplomatique thans niet meer
aan de gestelde eischen beantwoordt. Het
fort van deze diplomatie wtfs intrige, hef
schermen met verborgen machten, waarbij
ook vrouwen dikwijls grooten invloed had
den. De macht der huidige diplomaten is
echter weer tastbaar geworden.
Spreker bepleit een andere inrichting van
den diplomatieken dienst in verband met
veranderde omstandigheden, aanstelling
van meer beroepsconsuls en handels-
attaché's.
D« heer Van R a v e f e i n betoogt dat
TWEEDE KAMER.
Stnalshe^roollKz voor 1019.
Hoofdstuk VTïï Oorlog.
Bij het afdeelingsonderzoek van de begroo
ting ven Oorlog werd van verschillende zijden
leedwezen betuigd over dc nog maar altijd stij
gende uitgaven. Het eindcijfer der bcgrootin
is thans de 14 millioen genaderd. Opgemerkt
werd, dat het overgreote deel op den post
voor de oorlogscredieten wordt geboekt, zoo
dat dc Kamer op de besteding van die credie-
ten nagenoeg alle controle mist. Verscheidene
leden verklaarden zich slechts bereid om gel
den te voteeren, waarvan vaststaat, dat zij uit
sluitend worden besteed voor het gaande hou
den van landsverdediging gedurende den hul
digen tijd van oorlogsgevaar. Tegen elke uit
gave, bestemd om na den oorlog te werken,
moesten zij zich met kracht verzetten.
Men vroeg van den minister de verzekering,
dat volstrekt niets meer zou v.-ordcn onderno
men of aangeschaft voor den tijd na het einde
van den wereldoorlog en dat alle loopende
contracten zouden worden ontbonden.
Sommige leden klaagden, dat de begrootmg
zoo sober is toegelicht en dat niets wordt ver
nomen van hetgeen in het leger omgaat, noch
van 's ministers denkbeelden.
Tegen deze beschouwingen verklaarden som
mige leden, dat zij van een blijvenden wereld
vrede geen groote verwachtingen hadden en
dat Nederland ook na den oorlog zich zal moe
ten wapenen tegen eveniucele aanslagen op zijn
onafhankelijkheid.
Over den geest in het leger was het oordcel
ven verschillende leden niet gunstig.
Van verschillende zijden werd op het verlee-
nen van krachtiger steun aangedrongen aan
gcdemobiliscerden.'Men meende, dat dc Regee
ring hier te veel overliet can particuliere vcr-
eenigingen.
Gevraagd werd naar de diensten, die het
land heeft van den Rand van Defensie.
Wederom werd aangedrongen, dat de dienst
plichtigen zooveel mogelijk in de nabijheid van
hun woonplaats werden gelegerd.
Gevraagd werd afschaffing van de militaire
rechtspraak in tijd van vrede.
Men vroeg ook de meaning van den minister
over de beperking van de verplichting tót salcr-
eeren.
Verschillende leden herhaalden de klachten
over het geringe bedrag, dut in vele gemeenten
als vergoeding wordt uitgekeerd. Veelal ge
schiedt de uitkerrirvg veei te laat.
Sommige leden stelden dc vraag, of de mi
nister voornemens is de vooroefening krachtig
tc bevorderen. Grcndslcg daarvoor zou kunnen
vormen een doelmatige organisatie van den wij-
willigen landstorm.
Mededeelingen werden gevraagd omtrent de
reorganisatie van den geneeskundigen dienst.
Vele leden verzetten zich tegen de posten
voor aanschaffing van nieuw arlillericrmateri-
aal.
Aangedrongen werd op verbetering in de pro
motie van de officieren der marechaussee.
Uit de Pers
Balsi»'» «iseheis.
De „toestand"-schrijver in de Nieuwe
Rotterdamsche Courant blijkt te
twijfelèn aan de authenticiteit van de, door
de Londensche „Métropole" vermelde ver
klaringen van den Belgischen minister van
buitenlandsche zaken.
De Métropole zegt dan ook niet, dat men
te doen heeft met een onderhoud van den
minister met één harer medewerkers. Het
blad zegt alleen, dat Hymans op den 2en
December verklaringen heeft afgelegd, jn
antwoord op gestelde vragen nopens de Bel
gische eischen ter vredesconferentie. Wan
neer die vragen en hem werden gesteld, en
door me, blijft in het bericht van dit blad
in het midden.
Dit alles maakt den schrijver zeer voor
zichtig. Of Hymens verklaringen heeft ge
daan, en zoo ja, of hij ze dan zoo heeft ge
daan, zooals ze nu in de Métropole zijn
weergegeven, is du's nog volstrekt niet bo
ven alle twijfel verheven.
De schrijver betwist dan verder dal „het
uitsluitend recht van Nederland op de be-
neden-Schelde" (wat daarmede bedoeld
wordt zegt Schr. is duister, Nederland
heeft geen uitsluitend recht op de Schelde).
Antwerpen „van eiken steun overzee tegen
den overweldiger beroofde."
„Geu.jk bekend, hebben de geallieerden
s-èchis een demonstratie-troep naar Ant
werpen gezonden, de verdediging werd uit
gesteld tot can de Yzez. Die demonstratie-
troepen zkijn er toch gekomen, al was het
niet over de Schekre, en over die rivier
zouden er toch niet meer ziin gekomen.
Het resultaat van de afsluiting van de
Schelde voor oorlogsschepen is gev:eest,
dat de Duilschers geen. geweldige basis
voor duikboot en van Antwerpen hebben
kunnen maken (zooals destijds ook van ge
allieerde zijde is erkend), wat van grooten
invloed is geweest op den uatsJag van den
om.'erzeeschen krijg, evenals êe status van
Nederlandsch Limburg 'groeten indoed
heeft geoefend op den uitslag van den Duit-
schcn veldtocht van 1914."
De Nieuwe Courant schrijft o. m.:
„Man is hier niet van plan zich zonder
meer le schikken in gebiedsroof en al zijn
er den Ncderlandsche Kamerleden, die do
meening verkornügcn dat we maar beter
doen ons niet te verzetten, als we todh geen
kans hebben, het grootste deel van het Ne-
<1 er Vends chc volk redeneert gelukkig e enigs
zins anders. Door een stevige publiciteits
campagne kan het geweten werden gewekt,
eer niet door over-winningspsychose aange-
taste achtenswaardige lieden in entente
lenden.
Maar er dient meer te geschieden. Ook
de regeeringen der geallieerde mogendhe
den dienen in kennis tc worden gesteld met
de waarde der historische cn cthnografi-
sche „argumenten" der annexionisten. Men
dient daar te beseffen dat inwilliging van.
den Belgischen eisch terzake vön de Schel
de een precolcr.t beduidt voor andere vol
ken door wier gebied rivieren strobitten,
<Üc "n een ar.de r land de zee bereiken. In-
T-.ikging van den Belgischen eisöh zou
Duitschland, ir.cien zich dit land weder her
telt m ecnigert vorm aanlekhkag kunnen
gever. ccr» vr'e Rijn monding te eischen,
ten BGAzien van de Donau ken een der
gelijk probleem ontstaan. Kortom, d-anr-
tieor verf een voor de rust van Europa,
fataal precedent geschapen.
Niemand zal cos na een dergelijk schreeu
wend onrecht als hi-cr wordt vcorbr-reid
kunnen verbieden ca erhir.dercn de poli
tiek van Gembetta tc voerende ttiem ven
een nieuwen oorlog wordt hier gelegd;
België zal niet steeds verzekerd blijven van
d<* gunst der duid-ge bondgenooten
- Maar we zijn nog zoover niet, gelukkig.
Het vredescongres zal niet alleen bestaan
uit afgevaardigden van naties die de leu
zen, waaronder rij ten oorlog gingen ver
geten cn tc schande maken. Alèeen, men
zal moeten verhinderen det de stookcam-
pegne tegen ons iand ook in de andere
geallieerde landen de publieke opinie tegen
ens in het geweer roept. Hier ligt een taak
voor de officieel? en particuliere publici
teit en aon ons volk past een eensgezinde
houding van verweer achter de regeering
<b'e zal moeten pogen dc tegen ons ge
smede plannen te verijdelen.
Gedurende den oorlog is het. mogelijk
gebleken onzijdig te blnven, ondanks de
verblinding van pros en or.ti's, de onzin
nige poging een revolutie to mei:en werd
vcr'urvdetd dcor georganiseerde eendmeht
r. j geld; bet wederom pal te staan in een-
n. -M voer ons gcob recht".
Het Nieuws van den Dag verge
noegt zich ten aanzien der Schelde-kv/estié
in herinnering te brengen, dat ze zelfs door
vrijwilligen afstand van Zeeuwsch-Vlaande-
ren asnvBelgië niet ten volle opgelost zou
zijn, wegens den-loop van de vaargeul door
de Wester-Schelde. Mocht Nederland ech
ter, zonder meer, de vrije vaart van oorlogs
schepen uit zee nnar Antwerpen toestaan,
dan zou het bijna onvermijdelijk betrokken
worden in een toekomsteen ^orlog, welks
mogelijkheid of waarschijnlijkheid de aan
staande afwikkeling van den groeien oorlog,
helaas, geenszins uitsluit.
Een Limburgsche kwestie bestaat niet.
„Ze is even ondenkbaar als een Groning-
sche of Geldersche kwestie. Limburg is Ne
derlandsch zoo goed als Kleef Duitsch is, al
liepen de grenzen van al de hertogdommen
en graafschappen in die buurt door elkaar
heen en al veranderden de streken cn ste
den nu en dan van oppergezag. Met allen
eerbied en alle sympathie voor de vader
landslievende betoogirgen der Limburgers)
mogen we toch in de wereld den indruk'
niet laten ontstaan alsof Limburg een twee<
de Elzas-Lotharingen was. Aan een volks<
stemming bijv., waarbij de Limburgers zeli
zouden kiezen of zij Belgen worden dan we}
Nederlanders blijven, kan toch zelfs niet
worden gedacht. Waarom is er geen sprakfl
van, det men de Luxemburgers laat beslis
sen, of zij bij België gevoegd willen worden'
Dat zou mcér overeenkomstig de „rechter
der kleine staten" zijn maar Limburg i!
eenvoudig een stuk van Nederland, dat
men ons misschien ontrooven kan, maai
waer een volksstemming voor of tegen
Nederland zou lijken op een begin van land
verraad."
Wat de zaak niet aangenamer voor ons
maakt, is de mogelijkheid, dat België's
eischen onvoorwaardelijk door Frankrijk on
dersteund zullen worden. Uit de commen
taren van Temps en Debats op de redevoe-.
ringen van president Poincaré en koning Al-
bert zou men dat opmaken. Intusschen die
speeches waren van de gewone diploma
tieke vaagheid, ze bevatten misschien een
bedoeling of een bedreiging, ze geven ech
ter geen houvast, evenmin als de Belgische
troonrede zelf. Daarom moeten wij nu we
ten: lo. of de voorstelling der „Métropole"
van minister Hijmans' woorden juist is; 2o. of
de Belgische regeering zijn standpunt deelt.
Onze regeering heeft nu alle aanleiding,
langs officieelen weg opheldering dienaan
gaande te vragen; zij mag na al het voorge
vallene verlangen, dat men te Brussel klaren
wijn schenkt.
En in afwachting moge het Nederland-
sche publiek niet alleen voet bij stuk, maar
ook „koppen koel" houden.
E*r. Rr«nsve!d oier de >evo2isiic
In de Kroniek der Stemmen voor
Waarheid cn Vrede werpt dr. Brons
veld een terugblik op Mr. Troelstra's optre
den in de maand die achter ons ligt.
Thans komt ons dat optreden voor, niet
alleen als misdadig, maar 00k als onzinnig.
Doch, laat ons eerlijk bekennen, dat er in
den lende enkele dager, ven ongerustheid
en spanning geweest zijn. 't Is geen verbor
genheid gebleven, dot onder onze werklie
den sinds lang een geest heerscht van on
tevredenheid -en van wrok tegen wet men
noemt het kapitalisme.
Enkele symptomen m ons leger deden
vermoeden, dat op onze soldaten bij een
staatsgreep ook niet, vast te rekenen viel.
Het optreden van don -schaamleioozsn op
roerkraaier Wijnkoop was niet geheel zon
der uitwerking gebleven ir. de logere krin-'
gen van ons volk, en op 't gemoed ook van
Troelstra, Heykoop en hun medestanders.
Daar kwam bij, dat de vier oorlogsjaren bij
breeds lagen der natie een geest van onvol
daanheid hadden gewekt, die meer dan ge
woonlijk vatbaar maakte vcor revolutionaire
stroomingen. Er was dus wel cerigc grond
voor ongerustheid. Zelfs hoorden wij hoog-
gcplaatsten verklaren, dat de Koningin mis
schien wijs deed, als rij aftrad en rustig
haar dogen girig slijten op het Loo. Ze
nuwachtigheid viel bijna overal waar ie ne
men. Ook in onze Tweede Kamer. Reeds
de wijze, waarop de Minister vsn Oorlog
meedeelde, dat de opperbevelhebber van
't leger heenging, en dat enze krijgsmacht
democratisch zou werden ingericht, had
voor ons gevoel olthons iets, dat gezegd
werd met het gelaat gewend naar de soc.-
democroten, en 't verwierf dan ook hun
goedkeuring. Maar daarbij bleef het niet.
Er was gevraagd afschaffing van de Eer
ste Kamer. Wclnti, zelfs met een grappig
gebaar werd geantwoordOns is 't wèl.
Gij wilt den 8-urcn arbeid Gij- zult hem
verkrijgen f Gij wilt derrtobilisetio We zijn
er reeds mee begonnen Gij wilt vrouwen
kiesrecht Zoo spoedig mogelijk zult gij 't
hebbenGij wilt intrekking van de sta-
kingswet Wel, ei valt over le spreken I
Gij wilt Staatspensioen zeg op 60-jori-
gen leeftijd? Blijf er maar op aandringen
langs wettigen weg I 7vfaar de sociaal-de
mocraten kwamen er voor uit, dat zij ston
den noor de regeermacht. En toen is men
tot bezinning gekomen.
Wormen dank brengt Dr. Bronsveld aan
alle autoriteiten, aan ons leger en aan al
len die er toe hebben medegewerkt, dat wij
thans niet zijn gewikkeld in al de ellende
van een burgeroorlog.
Wij zijn er nog niet I Ik kan 't niet ge
beteren, maar ik moet hier verklaren, dat
ik de houding' van onze Tweede Kamer
tegenover de belagers van onzen Staat
uiterst slop vind. Men vraagt daar aan de
heerenWoest r.u eens zoo goed, en zegt
ons wat gij van plan zijt. Zult gij revolutie
maken als gij meent er in te kunnen slagen,
of ziet gij doarvon af voor goed Men
krijgt daarop geen antwoord, en nu blijft
olies bij het oude. Troelstra houdt zich nog
wat achteraf, maar komt weldra terug als
„de geachte afgevaardigde van Leeuwart
den". Zijn adjudant Schaper sloeg nu reeds
tegenover den heer v. d. Loer een toon
aan, wij zouden zeggen in strijd met de
waardigheid van de Kamer, inJien wij meer
von die waardigheid zagen. De heer Hey
koop voert weer 't hoogste woord. Mer
zal nu, met medewerking van de revolutie
mannen, alles gaan „verdemocratizeeren
'tKomt mij voor, ik zeg niet de verkeerde
manr zeker niet de gewenschte wereld t<
zijn.
Dr Bronsveld is er niet gerust op, dat
de Christelijke arbeiders geheel immuun
zijn voor het vergif der socialisten.
We zouden hun toe willen roepen eischt
nu niet op eenmaal alles wat gif begeert.
Wij hooren dingen vrogen. waarvan wij
