fsswi5mrai®sU~"2. Raadsverkiezingen Bicsdag 20 Mei UOMEMEITSnUS 'Tm BUITENLAND STR0^H4EDER ^BINNENLAND „DE EEIV3LANDER" EERSTE BLAD 17e Jaargang No. 2«6 po,. t no. P« W«k (met pat), «reekering tegen ongdukten) f 0.15. .(ennderlijke oummere f Qi,5. Wekeliik,ch bUvocgid •Waédrcvuf pet i maanden 60 cent. Zaterdag 10 Wei 1919 1 HOOFDREDACTEUR; M*. D J VAN SCHAARDENBURG Uil GEVERS: VALKHOFF Co BUREAU - ARNHEMSCHE POORTWAL. MOM <m>pnHTinM<in« INTERCOMM TELEFOONNUMMER 513 dienvi.t.inhicdinijcn l-~5 regel? f 050. groot® Irftert' naar ptaaftruunfe Voor handel en bedrijf bestaan zeer voordccllge bepalingen tof hef herhaald advent terren in dit Blad. wil abonnement Eene circulaire bev^jfrnde de voorwaarden, wordt ot> aanvraag toegezonden. tv ij rfilviseeren onze lezers lt.j de s. tiiadsverhiezlBsenliuii sletnnit le brensen «1» èOn der cnndldnten TIWI de Vrijz. Dein. lijst, luldeu'lc H van Nijnattefl, A. M. Tromp van Holst, Corn- Ruitenberg. A G R. 0. Leinweber. Mr dr. f1, T, A, Verhoef, 3. i. Pant, fl. v. d. Knoop, Mej. E. Middelburg, Mevr. T- H. J. Belonje, 3 Henre, W. Mts. Door meer tlan een Candidaat tc stemmen mankt men hetstemlfil- jet ontjeldi^. Een celnkwensch voor de vrouwen. Hel is voor de vrouwen van Nederland gisteren 'n groote dag geweest. De Tweede Kamer heelt met 64 tegen 10 stemmen het wetsontwerp van mr. Marchant tot invoering van het actief vrouwenkiesrecht aange nomen. Sinds de jongste grondwetsherziening be stond hier de eigenaardige toestand dat de vrouw wel gekozen kon worden, doch zelve niet kiezen mocht. Thans is de politieke gelijkstelling ver kregen en-de vrouw zal in de staatshuishou ding de plaats kunnen innemen welke haar te lang onthouden was. Dat is 'n gelukwensch waard. Maar dat 't vrouwenkiesrecht komen zou, was toch ze ker. Nooit immers was één gemotiveerd ar gument aangevoerd waarom wei de man, doch niet de vrouw ter stembus geroepen moest worden. Het verzet is geluwd en de Novemberweek heeft menigeen, zoo niet bekeerd, dan toch gewonnen voor het vrou wenkiesrecht. En aldus is het mr. "Marchant, aeir JU/enerx strijder voor de gelfjk»fc«UtT\S van man en vrouw, gelukt zijn wetsvoorstel met overgroote meerderheid aangenomen te krijgen en de jarenlange actie der onver moeide strijders met succes te doen be kronen. Hulde voor hem, en bovenal hulde voor haar niet wettelijk geregeld, mede door toetre ding tot de in heT~Werkloosheidsbesluit 1917 vervatte regeling, bevorderd. Werkverschaffing door wegenaanleg, be strating, bouw -en graafwerk en andere, ge meentewerken, zoodanig over het jaar te verdeelen dat in tijden van slapte toch van gemeentewege werk beschikbaar is. Arbeidstoestanden van den mid denstand en zijn personeel worden verbe terd doorvervroegde sluiting en Zondags sluiting van winkels, kantoren, werkplaat sen enz., afschaffing van bakkersnachtar- beid, eischen omtrent winkel-, kantoorruim te enz., tegengaan van veldarbeid van kin deren. Ontginning van gronden, zoo noodig door verruiming van onteigeningsrecht. Gelegenheid tot gemeenschappelijk aan- koopen van gereedschappen. Zorg voor ruime toepassing der landarbei- derswet. B e 1 a s.t i n g.w e z e n. Belasting naar draagkracht met ruimere toepassing van progressie. Aandrang tot verruiming,van gem. belas tinggebied. Heffing van opcenten op divi dend- en tantième Belasting, belasting op de waardevermeerdering van onroerende goederèri, zoodra deze toegestaan wordt. Ook bij de tarieven van de bedrijven gel de progressie. Voorzoover het gebruik "of genot zich bepaalt tot datgene wat kan - or den beschouwd als te strekken tot bevredi ging van noodzakelijke levensbehoefte worde slechts de kostprijs gevorderd. Bureauvoor de statistiek ter verzameling en publicatie van alles wat van belang is. voor de kennis van de bevolking en ae hygiënische, economische en sociale toestanden in de gemeente er van hare fi nanciën. Keclamc Vrijz,-Dem. Gemeenteprogram, li. Gezondheid. Nauwkeurige controle /an voedingsmiddelen; drinkwatervoorzie ning; waschinriChtingen en slachthuizen; cen trale keukens en kosthuizen; verbetering v^n marktwezen, openb. hal len; sportterreinen, gymn.-lokalen, volksbad- hirizen eri zweminr.; reinigings- en ontsmeltingsdienst; gezonde, ruime woningen, pleinen en parken; verwijdering van ongezonde inrichtingen uit de bebouwde kom; ziekenhuizen, wijkverpleging, bestrijding van volksziekten, steun voor sanatoria en vac.-kolonies, le hulp bij ongelukken; gem. begrafenissen en oprichting lijk- ovens; bevordering van drankbestrijding. Volkshuisvesting. Krachtige uit voering der woningwet; steun aan ondernemingen in 't belang der volkshuisv. en waar deze niet voldoende in de behoefte voorzien gem. woningbouw op Tuime schaal; tijdige eigendomsverwerving van gron den, welke van belang zijn voor de uitbrei ding der gemeente; uitbreiding v. gem. grondbezit, uitgifte in erfpacht in plaats van vervreemding van gem. grond, tijdige grens verlegging; goed en schoon uitbreidingsplan met des kundige voorlichting in 't belang van de schoonheid van stad en land; goede architecten bij* gem. bouwwerken en parkaanleg, voorschriften tegen ontsie- ring. Armenzorg. Bevordering van samen werking tusschen de verschill. armbesturen door Armenraad. Opneming van arbeiders in de armbesturen; - u Yerheterino der verpleging van weezen, hall weezen, vondelingen, gebrekkigen en ouden met eerbiediging van godsdienstige overtuiging; bestrijding van bedelarij; individueele behandeling'bij de bedeeling. Verschaffing van bedeeling in den vorm van werk. Arbeidsbemiddeling en werk loos h e i d sz o r g.~ Arbeidsbeurzen, bu reau voor voorlichting bij beroepskeuze, on derzoek van arbeidstoestanden en opmaken van arbeidsst^tistiek. In het bestuur der ar beidsbeurzen gelijke invloed voor werkge- 'ers en werknemers. Werkloosheidsverzekering worde, zoolang! Politiek Overzicht De indruk, dien het bekend worden van de vredesvoorwaarden in Duitschland heeft teweeg gebracht, beantwoordt aan tie ver wachting. Het is één kreet van smart en wanhoop, die weerklinkt. „Finis Germoniaef roept een .Berlijnsch blad met een variant op het historische woord, waarmee Kos- ciuszko, de strijde'r voor Polen's onafhanke lijkheid in den tijd van de derde verdeel in g van Polen, zich den 10en October 1794 aan Russen gevfin^en gof. Dezelfde gedachte levert den grondtoon voor alle verklaringen, uitgaande van regeering en volksvertegen woordiging, en voor de beschouwingen in de pers. Maar al is deze wanhoopsstemmip.g ver klaarbaar, zij past niet voor wat er thans is te doen door hen, die voor Duitschlands belang hebben te waken. Dat besef leeft ir Duitschlands regeerders. Het hoofd de rijksregeering, minister-president Sch.ëide- mann, heeft wel gezegd: „Wij staan aan het graf van het Duitsche volk, wanneer alles wat hier vredesvoorwaarden wordt genoemd, tot een in een verdrag vastgesteld feit wordt." Maar hij heeft er aan toegevoegd: ,,De regeering moet dit stuk nuchter behan delen. Zij hoopt tot overeenstemming t men niet door handelen maar door onder handelen en heeft daarom de delegatie in Versailles opgedragen tegenvoorstellen in uitzicht te geven en te vragen om eene mondelinge gedachtenwisseling." In de persstemmen komt veelvuldig de raad voor aan de regeering, da zij deze voorwaarden moet afwijzen. Onder den c j; sten indruk van den schok is dit te begrij pen. Maar dat is de stemming- toch niet, waarin men zich er toe moet zetten om c-ea antwoord te vinden op de vraag: Aannemen óf verwerpen? De stemming, die daarvoor gevorderd wordt, vindt mén'uitgedrukt in het woord van den voorzitter der Wurtém- bergsche landsvergadering: „Wanneer zelfs de levensnood van het Duitsche volk de re geering mocht dwingen zulk een vrede te onderteekenen, dan zou toch ons- volk zich innerlijk nooiter mee verzoenen." Inderdaad er wordt van het Duitsche volk een ontzettende mate van zelfverloochening gevorderd om zich bij dezen vrede neer *e leggen. Daarvan getuigen vooral de in de vijfde afdeeling opgenomen bepalingen, die belrekking hebben op het leger, de vloot on de luchtstriidmacht. Wat het landleger betreft wordt geëischt: Demobilisatie van het leger binnen twee maanden. De verplichte, dienst bij het leger wordt afgeschaft. De strijdmacht, die Duitschland mag op de been houder., moet door vrijwillige dienstneming verkregen worden. De totale sterkte van <deze macht wordt bepaald op 100.000 man met inbe grip van niet meer dan 4000 officieren; daarbuiten mag geen andere militaire macht gevormd worden. De taak van het Duitsche leger wordt beperkt tot het bewaren an de binnenlandsche orde en het bewaken van de grens. Er mogen niet meer dan zeven infanterie- en drie cavallerie-^livisiën zijn en niet meer d3n twee korpsstaven. Het onder houden van een generalen staf is verboden. De productie van wapenen, munitie cn oorlogsmaterieel wordt beperkt foteen schaal, gebaseerd op de noodzakelijk ge oordeelde hoeveelheid voor het leger van den omvang, die is voorgeschreven. Geene reserves mogen worde^ gevormd; wat boven de gestelde limiet aanwezig is, moet ter be schikking van de geallieerden gesteld wor den. Invoer wan wapeneiv en munitie van buiten is verboden, vervaardiging van voor anderen bestemde wapenen en munitie eveneens. Militaire manoeuvres mogen niet gehouden worden; permanente werken tot vergemakkelijking van eene mobilisatie zijn verboden. Der vloot moefcbinnen twee maanden terug gebracht worden tot 6 iinieschepen, 6 lichte kruisers, 12 torpedojagers en 12 torpedo- booten of andere schepen ter vervanging van dezen, maar in .'geen geval duikbooten. Behalve onder bepaalde voorwaarden voor vervanging, mag Duitschland geene oor logsschepen bouwen of op andere wijze ver krijgen; duikbooten zijn in ieder geval uit gesloten. De munitie en het oorlogsmato- rieel mogen een bepaalde hoeveelheid niet te boven gaan; de bemanning mag niet ster ker zijn dnn 15.000 man, door vrijwillige dienstneming te krijgen. Tot verzekering van den vrijen doortocht in de Oostzee mag Duitschland geene ver sterkingen oprichten in zekere gebieden en geen kanon opstellen tot beheersching van dé'waterwegen tusschen de Noord-.en de Oostzee. De versterkingen, militaire inrich tingen en havens van .Helgoland moeten ge slecht worden;, zij mogen niet herbouwd worden en geene dergelijke verken mogen worden aangelegd. Over luchtr'.riïny-forHtc.n zal de gewapen de macht van Thiitsehland niet meer mógen beschikken. Al wat Duitschland daarvan be zit, moet binnen drié maanden worden uit geleverd behalve 100 ongewapende zee- vliegtuigen, die tot 1 October 1919 in dienst mogen blijven uitsluitend voor het zoeken naar onderzeemijn cn. Dit zal na denvrede het droevige overschot zijn van Duitschlands voor heen zoo geduchte strijdmacht. Om de pil te vei grilden, wórdt gezegd, dat deze bepalingen Duitschland worden op gelegd, ten einde het initiatief voor een algameené beperking der bewapening van alle natiën mogelijk te maken, als eerste stap naar de internationale ontwape ning. Kon men er maar op vertrouwen, dat deze verklaring ernstig gemeend isl Als de zekerheid bestond, dat hetgeen hier door dwang aan Duitschland wordt opgelegd, weldra voor alle natiën gelijk zal gelden, dan zouden deze bepalingen d^n doorn ver liezen van eene opzettelijke vernedering, die Duitschland wordt aangedaan. Men zou ze kunnen begroeten ais eene aankondiging, dat het oogenblik der vérlossing van den druk der oorlogstoerustingen op de komst is. Maar deze ontwapening, die Duitschland eenzijdig wordt opgelegd, laat de anderen vrij van eiken band. Daarin ligt voor den overwonnene de diepste vernedering, die hem kan worden aangedaan. Dernburg heeft gesproken in eene voor bracht, die hij in de Berlijnsche kamér van koophandel voor een breeder, kring van vertegenwoordigers der bank- en handels wereld- heeft gehouden over den finan- cleelen toestand van Duitschland en de mo- elijkheid van 't betalen eer.er oorlogs schadevergoeding. In eene inleiding wees dr. Dernburg op de oorzaken van Duitschlands teeenwoorai- gen economischen zwaktetoestand. Die. zijn te zoeken in den vaorbeeideloozen roof bouw, die moest worden verricht Cian mensch en materiaal om den reuzenstrijd te kunnen voeren. Maar schuld dragen ook de maat regelen der vijanden, de hongerblokkade en de meesterlijk aangelegde en zonder ver schooning gevoerde economische oorlog, die de fondementen der DuiTsche huishouding heeft ondermijnt.' De wapenstilstand heeft den - vijandelijkeneconomischen druk r.og versterkt. 'Het gevolg daarvan is, da' de oorheen bloeiende Duitsche volkshuishou ding heden heeft opgehouden een produc tiefactor in de wereldhuishouding te zijn. Zoo"is de toestand thans Wanneer men i raagt hoe di§- zal worden, dan moet in aan merking worden genomen, dat tot aan de politieke omwenteling de Duitsche oor logslasten tot !4T milliard mark waren ge stegen. De wapenstilstand bracht eon stil stand in de volkshuishouding, maar^niet in de uitgaven, die *n-og belangrijk zijn toege nomen. Meer dan 5 milliard mark zijn alleen aan legermaterieel verloren gegaan. De loo- Dende uitgaven voor de oorlogsinvalieden 8, KRAAL Langssfraat 25=1104. Telefoon 348. en de negelaten betrekkingen der gevalle nen bedragen jaarlijks minstens 4'J mil liard mark. Wat staat als actief tegenover de^e pas siva? Het Duitsche volksvermogeh is vóór den oorlog op 510 tot 315 milliard geschat.. Dergelijke schattingen van het volksvèrmo- gen hebben échter slechts zin onder den ge zichtshoek van de rentewaarde, want ail.e vermögensdeelen "hebben slechts waarde. wanneer de scheppende kracht van don werkzamen man er achter staat. Nier alleen aan rentewaarde, ook aan tastbare Waarde heeft de Duitsche volkshuishouding g. ote verliezen geleden. Met 1.600.000 gevalle ren is de arbeidswaarde van 8 pet. der be volking-of 16 pet. van het mannelijke ge- cleelte verloren. Millioenen oorlogsinva lieden hebben himne arbeidskracht gedeel telijk verloren en door een vierjarige onder voeding is de werkkracht van de geheele bevolking tot het minimum gebracht. Daar bij komt nog, dat de grond uitgemergeld is De productiviteit van den landbouw is ge daald. Op het gebied van de industrie heeft de inrichting voor het oorlogsbedrijf groote waarden vernietigd. De verkeersmiddelen zijn voor een deel .verloren gegaan; de rest verkeert in een troostek>ozen toestand. De pakhuizen van de kooplieden zijn leeg. Reus achtig is het Duitsche volksvermogen ge daald. "Dr. Dernburg- vréagtKunnen wij met het oog op dézen desolaten boedel betalingen c'oen aan het buitenland, en'zoo ja, met welke middelen Van locomotieven, sche pen, waardepapieren, buitenlandsche kapi talen ziin wij ontbloot. Wat blijft er..over? Niets. Wij hebben ons verbonden op Wil son's 14 punten en beloofd alle schaden in de bezette gebieden weer goéd te maken. Deze belofte zullen wij houden. Wij zullen daartoe in staat zijn met den arbeid van onze eigen handen. Maar slechts met geduld, met goeden wil van de tegenzijde. Wij kunnen immers slecht betalen met onzen coekom- siigen arbeid, istervooreerst met het cre- dfet, dat onze tegenstanders ons op onzen loekomstigen arbeid geven, en dat wij in den loop van den lijd zullen afdragen. Dsarom doe ik een beioep op al mijne volksgenoo- tenWerken en nog eens werken, opdat goederen en waarden verkregen worden." BaitRiilanfische Berichtui Versailles, 9M e i. (W. B.) Gister avond heeft de geheel* vredesdelegolie, met"inbegrip van de gecommitteerden en des kundigen. onder voorzitterschap van graaf Brockdorff-Rantzau, vergaderd. De zitting duurde van negen uur tot middernacht, ben groot aantal sprekers gaven hun meening over bepaalde hoofdstukken van het ont werp en over de*formuleering van de vra gen. opmerkingen en tegenvoorstellen waartoe het ontwerp aanleiding geeft. 3r werden vijf arbeidscommissiën gevormd, een poiitieke, economische, financieele, sociale en icchtspolitieke commissie. Overeeitsiemmend heerscht de opvaiting, dat het ontwerp in zijn tegenwoordigen vorm onaannemelijk is. Versailles, 9 Mei. (W. B.) De op grond van het vredesverdrag door Duitsch- iond te verrichten veeleveranticn, zijn de volgende: 1. aan de Fransche re eer in g 500 fok- hengsten van 3 tot 7 jaren 30.000 merrie veulens en merriën van 1-3 maanden tot 7 jaren van Ardennisch. Bouloneesch en Bel gisch ras, 2000 slieren van 18 maanden tot 3 jaren, 90.0000 melkkoeien van 2 tot 6 iaren, 1000 bokken, 100,000 schapen en 10.000 geiten. 2. aan de Belgische regeering 200 fokheng- s en an 3 lot 7 jaren, 5C09 merriën van 3 tot 7 jaren, 5000 merricveulens van '18 \aanden tot 3 jaren, allen zwaar Belgisch ras, 2000 stieren van 13 maanden tot 3 jaren, 50.000 melkkoeien van 2 tot 6 jaren, 40.000 jonge runderen, 200 bokken, 20.000 schapen, 15.000 varkens (zeugen). De afgeleverde dieren moeten van nor male gezondheid en verzorging zijn. Wan neer de geleverde dieren niet kunpen wor den thuis gebracht als weggevoerde of in beslag genomen exemplaren, zal hunne waarde aan Duitschland gecrediteerd wor den. Kameroverzicht t weede Kamer Bij de Vrijdag voortgezette behandeling^ van het wetso'ntwerp-Marchant tot invoering? van Vrouwenkiesrecht erkent de heef S c h ók k i n g dat er voordeelen veibon< den zijn aan de toekenning van kiesrecht aan de vrouw. Doch de bezwaren zij n irt zijn oog grooter. Daarom zal hij zich tegen he: ontwerp verzetten. De heer Lobman wijst rop. dut hijl re ris jaren geleden het kiesrecht voor de gehuwde vrouw verdedigd heelt. Thans is hi; ook voor kiesrecht vóór de, dfigehiuvde vrouw, omdat hij biet langer gelooft dat vrouwen afzonderlijke politieke partijen zul len vormen. Hii wer.scht ever.wel dat aart vrouwen vrijstelling van s t -dicht zal wor- uw. verleend op grond van onscicnliebe- zv.aren of bezwaren aan gezinsbelangen ont leend. Dc heer II e e rn s k e rk ooft, anders dan de ne.Lobman', n dc toekomst van organisch k srecht. De heer IvI arc h a r. t bestrijdt het al te ■oppo' tunislische standpunt van den heet» Ven Wijnbergen. Vrouwenkiesrecht moet worden ingevoerd omdat een einde moet worden gemaakt aan het bestkade onecht. Spreker komt op tegen de beg uselbezv.aren ven den heer Staalmanstelt tegenover het betoog van den hoer Troelstra, c t vrouwen»? kiesrecht moet worden ingevoerd, onafhan kelijk van de vraag of het ten goede zal ko men aan de een of andere klusse of een be paalde sexe. De Voorzitter acht hr t amendement-' Troelstra tot verlaging van n kio recht- léeftiid van 25 tot 23 jaar niet toelaatbaar. Do heer Troelstra erkent dit en trekt zijn amèndernent in; hii zei het initiotief- voorstel overwegen. De heer Beume,r licht eer. amendement toe om te bepalen dat dé wet in werking zal treden met; ingang van 1 Januari 1922 en niet dadelijk, teneinde* een beweging voor ontbinding van Kamer, S' ier. en gemeente raden, om spoeöigr-r van vrouwenkiesrecht gebruik te kunnen maken, te voorkomen. De heer Marchant vrees! niet voor zulk een actie en wil onmidd llijke ir,voe ring, mei hei oog op de mogc-hjkhcM van K am er-on i Mn d in'g De heer D'e G e'er L het d armee!"1 eens» De héér Nolens vraagt de regeering nar.i^'aet'vevb'and tus-cchen aanneming wets ontwerp en Kamer-ontbinding Minister R y s de B e e r e n- b r o u c k verklaart dat dit verband niei be staat. De heer B e u m e r trekt zijn amendement in. HeLontwerp wordt aangenomen met 64 tegen 10 stemmen. Tegen; de eeren Staalman, Schokking, Duymaer van Twist, Zijlstra, de Monté VerLoren, De Wilde, Snoeck Henkebans, Beumer, Van der Voorst van Ziip en Heemskerk.^(Toejuichingen ïm de Kamer). Zonder hoofdelijke stemming zijn r og aan genomen o. a. dc bepalingen tot bescher ming van mollen en de wijziging van de hooger onderwijswet Berichten fte<ler!ap<3 «m» ü-telt:!*. Holl. Nwsb. seint uit BrusselDe voor. loopige onderhandelingen tusschen BelgiÉ en Nederland over de quaestie van Mc.as-er Schelde zullen in de tweede helft ven Me? door den nieuwen gezant vaiv België in eNder!and, den heer Ce-tor r'Wifsrt, wor den geopend. M r. Marchant gehuldigd. Na» det gistermiddag in de Tweede Kamer he4 wetsont werp-Marchant; tot invoering van actief vrouwenkiesrecht, was aangenomen, hebben verschillende dames, leden deT Ver- eeniging voor Vrouwenkiesrecht, den heer Marchant in de hal van het Kamergebouw; bij het uitgaan opgewacht. Namens öezef vereeniging sprak mevr. Van Balen/Klaar, bij afwezigheid der presidente, dr. Aletta. Jacobs, die buitenslands vertoeft, hartelijke woorden van dank tot den heer Marchan* oor hetgeen hij in het belang van het vrou» venkiesrecht had tot stand «rrbracht, hem, daarbij bloemen overhandigen^ Begrafenis Hidder -!« Smers. Omtrent de begrafenis van Ridder de Stuers wordt ons door Havas uit Paviis het' volgende geseind: 's Morgens stond de baar opgesteld in de vestibuïè van de woning van den over lede-, ne, die in een rouwkapel was veranderd,.' met draperieën en de v/opens drager van' den gezant. Om 10 uur 's morgens werd de baar uit het sterfhuis gebracht, door een vicaris van Saint Pierre Chaillot. Over de kist lag een Nederiandsche vlag met oranjelinten. Do eerbewijzen werden gebracht door een es* kadron dragonders met hun vaandel, een bataljon infanterie met muziek en een bat* terij geschut onder beveL van generaal Mar- got, den vertegenwoordiger van den gou* verneur van Parijs. Koningin Wilhelmina, de regeering der republiek, de ari sche minister van buitenlandsche zaken, het diplcraative korps, de Nederiandsche vrij willigers, het Frcr.sc!,-Nederiandsche comi té en de Fransch-Nederlcndsche kunstver*

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1919 | | pagina 1