„DE EEMLANDER"
TROTS.
ÉfctawB&rrïzlZ
Vlaanderen.
FEUILLETON.
k V-
ÏS<Ï .jaafjjang no. oo
per port f 2.3<x pet «eek (mei pralii vcrjekcr.ng
legen ongelukken) 0.1J, «Wonderlijke nummer*
1 O-0*-
hoofdredacteur: m«. d.j. vam schaardenburg
uitgevers: valkhoff 6 c,
fNTEERAcÖMMNTr^E P00RTWAl-
iniercomm. telefoonnummer 513
Prof. dr. M. Minnaert schrijft ons het vol
gende:
Een schoon land. Een ongelukkig land.
Een wijdsche deining van korenvelden,
groenende akkers, luchtige boomgaarden,
met boordevolle rivieren, kronkelend ei
doorheen weide-omzoomd. Overal rust het
3og op boomengroepen, hagen en struikge
was; overal schiet en spruit het, één rijkdom
van' kleurenspel en afwisseling, één borre-
ling van overweelderige levenskracht. Aan
den einder rijzen de stoere torens op van
de Vlaamsche stad, en beiaardgetingel rin
kelt ons tegemoet, wijl gegons van zware
klokken de lucht vervult.
O *dat heerlijke bloeiende Vlaamsche
landschap! O die herinneringen aan vroe
gere eeuwen, toen hier de gemeenten het
teeken der vrijheid gaven aan heel Europa,
toen de kooplieden uit Noord en Zuid sa
menstroomden naar hunne jaarmarkten,
toen de kunstenaars en geleerden van het
rele Christendom deze Nederlandsche lan
den roemden als het brandpunt der bescha-
•:r.g! Hier leefde een Jacob van Maerlant,
een der grootste volksverlichters van zijnen
tijd; hier ontstond de moderne muziek, door
het werk van een Ockegem, een Adriaan
willaaït, een Lassus; hier droomde een
Hemlïnck en schilderde Van Eyck. Vlaande-
;:i had de eerste geneeskundigen der we-
oid, de beste natuuronderzoekers, de
flinkste wiskunstenaars; De heele geschiede
nis van dit volk is een epos van vrijheids
liefde- en arbeidslust; ze getuigt dat de Vla
mingen een heerlijken aanleg hebben, een
gezonde en onuitputtelijke volkskracht.
Een schoor. Inndf
Maar een ongelukkig land. Terwijl de
noordelijke provincies der Nederlanden zich
Iconden vrij vechten van Spanje, viel Vlaan
deren weer in handen van den overweldiger;
en seclert dien heeft het helaas geen
vrijheid meer gekend. Van de ééne hand in
de andere ging het over; het ergst werd
hei rond 1800, toen de Fransche troepen
op de brutaalste wijze het land arm plun
derden en het gebruik der Nederlandsche
taal over:1 onmeedoogend verboden. Deze
twintig jaar F;ansche overheersching heb
ben in Vlaanderen een kleine kaste ver-
franschte aristocraten doen ontstaan; dié
kregen de macht en wonnen het geld; zij
hielpen weer hunne zonen aan de regee-
ringsamblen en aan de exploitatie der groote
'handelsondernemingen. En tot op dezen
dag zijn die enkele verfranschte Vlamingen
m Vlaanderen de ambtenaar en de groot-
nijveraars gebleven: ,,de franskiljons"; hoe
wel ze zeker minder dan 1 van de bevol
king uitmaken, hebben zij de werkelijke
macht in handen, en gebruiken die ten na-
deele van het volk, dat ze misprijzen en ver
achten.
Aldus was de'staat der Nederlanden, die
in 1815 tot stand kwam, reeds verzwakt
door veelvermogende tegenstanders; de
omwenteling van 1830 was in hoofdzaak
een Fransch-Waalsche onderneming, waar
tegen de Vlamingen zich veeleer verzetten;
de muiters droegen de Fransche vlag en
werden aangevoerd door Fransche officie
ren; het plan was, daarna samen met het
verwachte Fransche leger, op te trekken tot
■veiovering van den linker Rijnoever.
Toen werd dus de staat België gesticht
door de diplomaten rond de groene tafel.
Geen rekening is gehouden van den wensch
der bevolking of met de nationaliteiten; d e
staat België omvat twee geheel
verschillende volkeren: ten Zui-
'den woneh 300.000 Walen, ten Noorden
4200.000 Vlamingen (getallen van 1910).
•De Walen spreken Franschde Vlamingen
Nederlandsch, dus dezelfde taal als de N.-
Nederlar.itcr-ibeide \cikcrcn zijn volko
men verschillend in hun heelen aanleg. En
nu moet men bec'.cr.kcn cct de omwenteling
van 1830 hcelemaal in het teekeri stond
van de Franschdolheid; aan begrijpt men
hoe de enkele machtige Franschkiljor.s in
Vlaanderen, gerugsteund door een Waal-
sche minderheid, den Belgischen Staat
van dén beginne af ten hunnen voordeele
konden inrichten, de macht naar zich toe
halen, en Vlaanderen beschouwen als een
soort wingewest dat ze veilig konden uit
buiten.
Alles wat men nu en dan hoort over de
achterlijkheid en de verfransching in Vlaon
deren, is nog verre beneden de waarheid.
Men bedenke bijvoorbeeld dat er nog vele
steden zijn met meer dan 20 volslagen
ongeletterden (boven 15 jaar); dat er van
staatswege geen enkel gymnasium of hoo-
gere burgerschool voor meisjes bestaat (ge
mengde ontbreken eveneens). Reeds vanaf
de lager school wordt het kind van de hoo-
gere standen in het Fransch opgeleid, ter
wijl men wel verplicht is de volkskinderen
in 't Vlaamsch te onderwijzen omdat zij
geen andere taal begrijpenZoo ontstaat dc
kloof Jusschen de standen, die in Vlaande
ren veel dieper is dan in alle naburige lan
den. In 't middelbaar onderwijs is Fransch
algemeen de voertaal, met uitzondering van
een paar vakken; men stelle zich vóór welk
een belemmering dit vormt voor begaafde
werkmanskinderen die zich willen omhoog
werken! Wat de universiteiten betreft, er
zijn er 4 in België? en de Vlamingen, die de
meerderheid der bevolking vormen, hebben
er geen enkele van: het heele hooger onder
wijs is Fransch. De sociale invloed der Uni
versiteit wordt aldus onmogelijk gemaakt
degenen die overal als dragers en versprei
ders van beschaving en kennis zouden moe
ten optreden, komen niet in aanraking met
het volk waarvan ze vervreemd zijn; begrijpt
men nu waarom de populair-wetenschappe-
lijke werkjes in Vlaanderen zoo zeidzaam en
zoo slecht zijn? Tenslotte is het muziiüf- en
kunstonderwijs alweer Fransch; van de ve
le heerlijke jonge kunstenaars die men daar
bij eiken stap ontmoet, is er geen tiende
dat tot ontwikkeling komt.
Even slecht zijn de sociale toestanden; de
kindersterfte is veel grooter in Vlaanderen
dan in Wallonië, wat we o.a. in verband
moeten brengen met de veel geringe staots-
toelage voor net bouwen van gezonde
werkmanswoningen en met het gebrek aan
waterleidingen. De dronkenschap is een wa
re nationale ramp. De onontwikkelde
Vlaamsche arbeider (nijverheidsonderwijs
Franschis verplicht in de koolmijnen van
Wallonië en in den vreemde het zware werk
te doen, terwijl bekwame Duitschers en En-
gelschen goed betaalde aanstellingen krij
gen in Vlaanderen.
De landbouw is verachtend. 't Gebeurt
nog dat de aangeklaagde niets begrijpt van
het rechtsgeding dat tegen hem in 't
Fransch wordt gevoerd. Het leger van
den IJzrr bestond voor 80 uit Vlamingen,
maar de instructie- en commandstaal is
Fransch. En zoo voort.
Om in deze onhoudbare toestanden ver
betering te brengen, is de Vlaamsche
B e w e g i n g tot stand gekomen Evenals
in Ierland en ééns in Russisch Polen, zoo
zijn ook in Vlaanderen de edelsten en flink-
sten tot het besef gekomen dat ze aan hun
volk het zelfbewustzijn moeten teruggeven
en het weer groot maken. Eerst langzaam,
dan steeds sneller heeft de Vlaamsche Be
weging zich ontwikkeld le. aanvankelijk
was ze veeleer letterkundighandschriften
werden uitgegeven, oude Jiederen opgetee-
kend; 2e. daarna werden -verscheidene taal
wetten verkregen voor het onderwijs en het
Dinsdag 9 September 1919
WIIS BES MliffllM .'.'Cmr
bewijsnummer, elke ic-el mee, 0 20. dienstambt
dingen I -5 segcl. 0.50. Voor handel en bedrlj a
beslaan teci voordecilge bepalingen lol hel herhaaiJ
"'eeren bij abonnement. bene circulaire,
bcvallenoe da s oor waar den. wordt op aanvraag
toegezonden. Bewijsnummer! 5 cent.
gerecht; 3e. eindelijk,'hand in hond met de
studie van de sociale an economische rijde
van het vraagstuk, werd- een machtige poli
tieke volksbeweging op louw gezet. Reeds
vóór 1914 waren de hoofdpunten van het
programmaVernederlondsching der IIoo-
geschool te Gent, en bestuurlijke scheiding
van Vlaanderen en Wallonië'.
Tijdens de vijf lange oorlogsjaren zou het
bondgenootschap met Frankrijk den gena
deslag hebhen gegeven aan het zoo prach
tig ontluikende Vlaamsche nationaliteit, was
het niet dat de Vlaamsche soldalen aan den
Uzer en de activisten in, het bezet gebied
elk van hunne zijde de Vlaamsche Bewe
ging bleven voortzetten. Twee jaar long be
stond te Gent de Vlaamsche Hoogeschool,
en niet zonder luister! Tegen de laster
praatjes welke over het activisme worden
verspreid, moge hier ernstig gewaarschuwd
worden.
Thans heeft de tarugkeerende Belgische
regeering'alles opnieuw verlranscht. Maar
Vlaonderen is nu voor goed wakker gewor
den; het eischt zelfstandigheid, het eert zijn
honderden martelaars die In de gevangenis
sen zitten of moesten uitwijken; het ver
klaart zich tot een vinnig
tegenstander van de Belgi
sche Regeering in zake de an
nexatie van Zeeland en Lim
burg, en springt in de bres voor de noor
derbroeders.
Vlaanderen wordt zichzelf, en zijn Ieuzc-
is niet meer alieen „in Vlaanderen
Vlaamsch". maar ook: ..Vlaanderen aan de
Vlamingen". Dr. M. M.
Politiek Overzicht
Het protest tegen het vredesverdrag, dat
morgen in Saint-Germain zal worder. onder
teekend, is door de nationale vergadering te
Weënon eenstemmig vastgesteld. Tegen het
verleenen van cle machtiging tot ondertee-
kening bestond oppositie. De stemmingslijst,
die vermeldt, dat cle machtiging met 97 te
gen 23 stemmen verleend is, geeft geen juist
beeld van* de sterkte van cioze oppositie,
want behalve de 23 leden, die hunne stem
tegen hebben' uitgebracht, zijn er velen ge
weest, die zich van deelneming aan de stem
ming hebben onthouden. Hun aantal wordt
als 40 opgegeven. Dié leden hebben zich la
ten leiden door de overweging, dat cle aan
neming van het verdrag een gebod der nood
zakelijkheid was. In geen geval mocht dus
het getal van hen, die zich openlijk tegen
verklaarden, zoo groot zijn, dat de goedkeu
ring in gevaar werd gebracht. Door zich niet
bij de tegenstemmers aan te sluiten, hebben
die leden op hunne manie, den raad ter
harte genomen, dien de staatskanselier Ren
ner, de man aan wiens leiding het voeren
van de onderhandelingen is toevertrouwd
geweest, aan de vergadering gaf in de woor
den „Wij kunnen noch den oorlog weer
opvatten, noch verder leven in den toestand,
waarin wij ons bevinden. Breng het offer,
sluit het verleden af. Dit moge ons den weg
wijzen in de toekomst."
Wat het doen-van dezen zwaren stap heeft
verlicht,-is de hoop op den volkenbond, die
met het tot stand komen van den vrede in
het leven zal treden. Staatskanselier Renner
heeft in de nationale vergadering gezegcl
„Aller harten vereenigen zich heden in den
wensch Moge de volkenbond, waarop wij
hopen, wiens oprichting, wiens in werking
treden, wiens rechtvaardige werkzaamheid
in onze oogen de hoofdvoorwaarde is voor
de geldigheid en de duurzaamheid van het
vredesverdrag van Saint-Germain, moge de
ze volkenbond het onrecht, dat Saint-Ger-
moin ons heeft aangedaan, weer te niet
doen."
Daarmee komt overeen hetgeen Renner
een paar dagen te voren, toen hem in Soint-
Germain het verdrag was overhandigd, had
gezegd„Men is geneigd te zeggen Wij
zijq een autonome provincie van den vol
kenbond. Dat zou te dragen zijn als men
maar wjsl, dat cle volkenbond zal bestaan
en dat hij~zoo zal zijn georganiseerd, dat hij
in slaat is rechtvaardig te zijn. In ieder geval
is voor Duitsch-Oostenrijk het bestaan en
de .werkzaamheid van den volkenbond een
hoofdbepnling van het verdrag, waarmee dit
staat of volt."
Het is verklaarbaar, dat in Weenen dit
werk van de vredesconferentie met bitter
heid beoordeeld wordt. Men moet zich bij
dit vredesverdrag neerleggen en omdat men
het moet, wil men het ook; maar men ver
zuimt niet er nadruk op te leggen, dat men
voor de gevolgen elke aansprakelijkheid af
wijst. Het is overigens niet in Weenen al
leen, dat men die gevolgen donker inziet.
Een opmerkelijk voorbeeld daarvan levert
de Londensche Daily News, die aan eene
opsomming van de hoofdbepalingen van het
verdrag deze scherpe woorden toevoegt
„Dit zijn de grondslagen waarop Oosten
rijk Wordt aangemaand zijn berooid fortuin
weer op te bouv. en. Het heeft weinig nut op
dit oogenblik deze-bepalingen aan de recht
vaardigheid te toetsen. De praktische over
weging is, det een slechte regeling in Oos
tenrijk even noodlottig zal zijn voor Oosten-
rijk's buren als voor Oostenrijk zelf. Eene
vereèniging, als die wordt gewenscht, tus-
schen Oostenrijk en Duitschland verbieden
is een vuur" van ontevredenheid aanblazen
in beide landen, en wat erger is van recht
matige ontevredenheid. Boven Oostenrijk
cle bedreiging houden van finnncieele
eischen, die hel niet in staat is te dragen, is
alle hoop verijdelen op het herstel van een
productieve industrie. Er zal natuurlijk ont
dekt worclen,.zooals reeds ontdekt is in het
geval van Duilschland, dal de eischen, die
de geallieerden verkozen hebben op te leg
gen, volstrekt niet voor vervulling vatbaar
zijn. Maar to lat die ontdekking is gedaan,
zal cle onvermijdelijke ongeregelde toestand
voortduren. Alleen reeds het feit, dat de ge
allieerden met hunne vredesvoorwaarden
tien maanden hebben getalmd terwijl Oos
tenrijk aan den rand van de revolutie en in
de diepte van de economische ellende werd
gebracht, is voldoende om de methodes an
de conferentie van Parijs te veroordeelen."
Duftenlandscbc Rerichtui
P a r ij s8 Sept. (N. T. A. Draadloos
uit Lyon). Uit Weenen wordt bericht, dat in
cle commissie van herstel, die vier vertegen
woordigers in Weenen zal hebben, de vol
gende staten vertegenwoordigd zullen ziin:
Engeland, Frankrijk, Italië (die ieder twee
stemmen zullen hebben), Griekenland, Po
len, Rumenië en Czscho-Slowakije, ieder
met één stem. Duitsch-Oostenrijk zal slechts
vertegenwoordigd zijn als de commissie
zulks noodig acht; het zal in geen geval
recht van medestemmen hebben.
P a r ij s, 8 S e p t. (N. T. A. Draadloos van
Lyon). De opperste raad heeft in zijne ver
gadering van heden, die gepresideerd werd
door Clemenceau, kennis genomen van een
nota van de Rumeensche delegatie, waarin
werd medegedeeld, dat zij van hare regee
ring een instructie heeft gekregen, die haar
machtigde het vredesverdrag met Oosten
rijk te ondertekenen, maar daarbij een
voorbehoud te maken ten aanzien van art.
60, dat handelt over de bescherming van
dc minderheclen~en het economische régime.
De raad was van meening, dat Rumenië, als
Jiet onderteekent, dat moet doen zonder
voorbehoud.
P o r ij s, 8 S e p t. (N. T. A. Draadloos van
Lyon). De ltaliaansche minister van buiten-
landsche zaken Tittoni zal waarschijnlijk in
de loop van cle volgende week naar Rome
vertrekken, nadat Oostenrijk de vredesvoor
waarden aanvaard zal hebben en het Bul»
ganrsche verdrag overhandigd i#
Het Bulgoarsche verdrag wordt waarschijn
lijk Woensdag aan cle Bulganrsche delegatie
Ier hand gesteld.
P a r ij s, 8 S e p t. (N. T. A. Draadloos van
Lyon). De legatiernad Schmidt, die tijdens
cle afwezigheid van baron Lersner. de Deut
sche missie in „Les Reservoirs" leidde, is
naar Berlijn teruggeroepen en heeft dien
tengevolge Zondagavond aan het Xoorder-
stalion de sneltrein naar Keulen genomen.
Dr. Hons Meyer, die hem vervangt, over
handigde aan kapitein Laperche twee nieu
we noto's n.l. over de uitlevering van <1®
kustvaartuigen en de kali-kwestie
Berlijn, ÖSept. (N. T. A. Draadloos
\cn Nuuen). Op de conferentie, welke U
Keulen werd gehouden tusschen vertegen
woordigers van de Engelsche en van dó
Diu'tsche regeering, is men overeengeko
men, dot voorloopig dagelijks 2000 gevan
genen uit Engeland le Keulen zullen arri-
verren en wekelijks 300 man op Engelscho
schepen naar Rotterdam .zullen worden ge
transporteerd. Tijdens de onderhandelingen
kon men constatceren, clot de Engelsche rev
geering bereid is cle terugzending der DuiU
sche krijgsgevangenen te bespoedigen.
Tot den 6cn September kwamen te Keu
len reeds 0000 Duitsche krijgsgevangenen
aan. Met cle terugzonding van de zich in
Frankrijk bevindende krijgsgevangenen kan
vóór de ratificatie van het vredesverdrag,
door Frankrijk niet gerekend worden. De
eerste gewonde krijgsgevangenen uit Frank
rijk uil het kamp van St. Qüentin zijn (hans
te Keulen aangekomen in het geheel 2640
licht gewonden en cenige zwaar gewonden.
P a r ij s, 8 Sept. (X T. A. Draadloos uit
Lyon.) Volgens de „Petit Parisicn" zou de
opperste raad van geen toegeven willen we
ten in zake de wijziging van c!e Duitsche
grondwet.
B e r I ij n, 7 Sept. (V. B.) Naar cle Vor-
würts verneemt, hebben zich reeds ongeveer
400,000 Duitsche arbeiders aangemeld voor
het herstellingswerk in Noord-Frankrijk.
Londen, 8 Sept. (R.). De admiraliteit
maakt bekend, dat de in de Oostzee verlo
ren gegene kruiser niet was.de S 19, uvaar
cle Verulam.
Londen, 8 Sept. (R.) Admiraal lord
Beresford, die in 1911 den dienst heeft ver
loten na hooge posten te hebben bekleed,
is plotseling overleden. Hij was 73 jaar.
Londen, ÖSept. (R.) Een deiachemenj
van 17 soldaten van het Skropshire-regiment
die gistermorgen te Ternoy in Ierland zich
noor cle kerk begaf, is dicht bij het kerkge
bouw aangevallen door een troepje van 12
lieden, die de auto's waarin de soldaten
reden, besprongen en met revolvers bescho
ten. Een soldaat werd onmiddellijk gedood,
terwijl onderen ernstig gewond werden dooi
knuppels, waarmede de aanvallers hun te
lijf gingen, nadat ze hunne revolvers hadden
afgeschoten. De aanvallers maakten zich'
meester van de geweren van de meeste sol
daten, die geen munitie bij zich hadden en
maakten zich in de automobielen uit cle
voeten.
M i t a u, 6 Sept. (W. B.) Minister-pre
sident UlmaAis heeft de portefeuille van oor
log overgenomen. Kalmin werd minister van
landbouw, binnenlandsche zaken blijtt onbö*
zet.
Vele mc-nschen liegen nooit, doch jokken
veel.
Roman
door
Ml L 11 J. LAMBERTS HURRELBRINCK.
o
Een blij zich voelen als hij met zijn vrouw
en twee kindoren wandelt over zijn akkers,
zijn blikken Iaat dwalen over den wijden kring
van golvend graan, thans alles zijn eigendom,
met geen cent d'r op, zoo vrij als goud; zij
hebben d'r bard voor moeten werken, bij en
zn Irni die heeft d'r handen ook niet op
haar knieën laten rusten om de Weerlicht
niet; van :.s morgens vroeg tot 's avonds laat
'had ze gezwoegd, als dc nederigste boeren
meid, heele weken, dat ze behalve des Zon
dags om haar de Mis te gaan geen schoe
nen aan d'r voeten had geliad, altijd op klom
pen, net &L cle meiden precies zijn eigen
moeder.
Gelukkig, dat hun kinderen nel ico zijn, ook
hun grootste liefhebberij in het werk.
Berbkc, de oudste, nu twintig jaar, is een
flinke hulp voor moeder; die Ie ook. niet bang
om haar handen vuil t© snaken of zich de voe
ten aan blaren te loonei* jammer, dat zc een
•goed oogje op Kobru le hepben, d^n
„eersten knecht, tm\ flirucon, former, braven, op-
passenden Jor.gr:. daar ginrg niks \an al i
iW het hejnji wel recht cp z':i poolen zou
tvctan to houden daar was hjj zeker van
maar zoo'n rijke boerendochter zou toch wel
op een voornameren vrijer aanspraak kunnen
maken, die ook wat in het landje had liggen
afijn, zoo ver was het nog niet, dat had
nog 'n paar jaar den tijd en dan Jcane, zijn
jongen, nu negentien, die met paarden kon
omgaan zooals er geen in drie uur in de con-
trée en het land ploegen, zoo mooi ol do, vo
rens met een griffel naast den regel op een lei
waren getrokken.
En pienter, bij dc hand, als die jongen was,
den slimsten koopman nog tc glad af; d'r wa
ren wel eens Joodsehe vcëkocpcrs gekomen,
die hem tc grazen hadden wi'len nemen
maar die waren op de koffi* gekomen; Mordiu
.nog, betaald hadden ze tot den botsten cent.
dien hjj vroeg, r.l hadden ze r.og zoo staan
pingelen niks, niks, geen roeien duif had
den zij van hem kunn«n loskrijgen en toch
prijzen, die hij durfde vragen hij begreep
niet waar dc jongen de astrantigheid vandaan
haalde.
Hij had dan ook wel eens ruzie met hem
gehad, o.ls cle kooplui :zct van woede glinste
rende co gen c*n in de lucht zwaaiende vuisten
raasden, dat hét niks anders was als gemcenc
afzetierij, wat die snotneus hun durfde vra
gen en dat ze niet begrepen, dat z'n eigen
vader, dien ze altijd als een eerlijken koop
man hadden gekend, daar zoo goedsmoeds bij
kon bbiver. staan, zoo'n schandalige oplich
terij permitteerde dai *.c vandaag den iautsten
voet op de Leianho! 'ntd-Jcn gezet, dat ze hen
daar nooit meer tonden zien, dat hij daar don-
dev op kor **g«en. Ui*wJH z:j met driftige pas
sen liet en" ver.HeNsii.
„Binnen 't uur *jjn die terug," had Jeanc
dan lachend gezegd en... hij had gelijk ge
had... 'q uur was nog niet .voorbij, als zij reeds
terugkeerden en clelccon mot klnppcnden band
slag voor den vollen bedongen prijs werd ge
sloten; en zoo met alles, niet alleen met liet
vee, maar ook met het koren, met de vruchten
en aardappelen; uit alles wist hij tc halen, wat
er uit te halen was maar als hij casueel eens
iets moest koopen, dan had hij dikwijls com
passie mei den koopman geluid, zooals hij de
zen wist tc bedonderen niet alleen een boer
van dc bovenste plank, maar ook voor de
commerce allemaal te goochem af.
't Zou geen wonder zijn, als die twee, Jeanc
en Bcrbkc nog eens dc rijkste boer en dc
rijkste boerin werden van cle gansche parochie.
Alieen jammer, dat zij niet geleerder waren
dan elke andere boer en boerin, dat zij, om
ze.o maar iets te zeggen, geen Fransch kenden;
t was altijd zoo deftig, zoo voornaam van tijd
tot tijd zoo'n paar Fransche woorden te laten
hooren; ze zagen je met zooveel meer respect
aan 't was de beste manier om al gauw lid
van den gemeenteraad le worden, misschien
•later van de Staten en dan zou z'n jongen nog
veel meer zijn dan de burgemeester, .want die
ging niét elk jaar op diné bij den gouvérneiu
in Maastricht, zooals die van de Stalen cn
God weel met wie hij dan nog eens zou trou
wen, welke voorname dame dan nog eens
zijn schoondochter zou worden en welke def
tige landheer Berbke nog eens in huis zou
brengen, die hem „vader" zou noemen voor
de duiten hoefden ze 't niet te laten die wa
ren d'r zal. a
Jawel, jawel, da's allemaal hec] mooi ge-
prakkezeerd, maar hoe... hoe dat nou aan te
leggen om hem die geleerdheid hij tc bren
gen waar moet Jeanc dat Fransch vandaan
halen?
Hij zou les kunnen gaan nemen, te Maas
tricht neen, dat ging niet, daar ging iedere
Jceer 'n halve d^g mee weg cn 't zou niet
je v.are zijn, zoo'n paar uur les in dc weck
als jc een taai wilt leeren moet je in 't land
zelf zijn, waar die laai gesproken wordt, had
hij wel eens gehoord jummig, jummig, daar
heeft hij op eens een idee gek, dat hij daar
niet direct aan gedacht l^ceft dc oudere
zusier van Trui is getrouwd met een kleer
maker uit Luik, die ze daar heeft leeren ken
nen, toen ze in 't Bel^ehe was, om het naaien
te leeren; zc moeten er ccn pracht van ccn
winkel hebben, zoonis dc burgemeester hem
wel eens verteld heeft; op z'n bruiloft had bij
het best met zijn zwager kunnen vinden, al be
grepen zij elkaar^ook niet en op dc begrafe
nis van den vader van z'n vrouw, was hij altijd
even vriendelijk en affabel geweest.
Als hij dezen nu eens vroeg om Jeanc in den
winter 'n paar maanden bij zich te nemen,
dan was er toch niet zooveel werk op de
hoeve hij zou dan den jongen wel een tijdje
kunnen missen 't sprak van. zelf, dat bij
er voor betalen zou en rejaal ook.
Verdikkeme ja dat was een goecl idéé
hij zou dan ook maar terstónd'aan Anneke,
dc zuster van z'n vrouw, schrijven die zou
zeker haar eigen taal nog niet vergelen zijn.
't Duurde niet lang voor antwoord kwam
Gr ad us zou den jongen maar sturen cn hij kon
er zekor van zijn, dat, als Jeanc absoluut wil
de, als hij goed zijn best deed, hij binnen drie
maanden, vóór de winter nog voorbij was,
Franscli zou kunnen spréken als de beste
als jc nog jong bent leer jevzóo'n taal van zelf,
als je niks anders hoort
Den volgenden dag reeds was Jeanc in Luik
bij zijn oom Alfred Durand, marchand tail
leur et proffesseur dc coupe, eigenaar van
hel .grootste magazijn ..Le Palais des Modes"-
Spoedig een lange brief, waarin hij uitweid^
de over al hel mooie cn mirnbilantc, dat h'j
daar zag, over de sjiekc dames en hecrcn, die
bij oom in den winkel kwamen met zulke
tigc manieren nog heel iets anders als de
baron en zijn vrouw van het kasteel dat lüj
ook al in dc comcdie was geweest, waar alle
maal meisjes dansten met korte rokjes z&
noemden dat hier „ballet" hij had nooit ge«
dacht, dal cr zoo iets moois in dc wereld bc«
stond; oom had hem ook beloofd, dat, zon
gauw als hij 't Fransch goed kende, hij hein
ook eens mee naar het theater zou nemen,
waar Franscli werd gesproken en gezongen
nou, hij begon al aardig op le schieten, hij^
begreep al 'n hceleboel woorden, dit- zijn ne«
ven Réné en I'mile hem hadden geleerd, narj
dige, fidcele jongens, die hem eiken avondf
m-cnnmen naar een groot café, met zeker hon
derd deuren cn vensters en lichten... lichten io
de zalen van bijkans een halve bunder groot'
net of dc gehccle boel in brand stond.
Gepasseerden Zondag was hij met hen gaa.
paardrijden naar Chaudfontaine jongen,
jongen dal was iels anders geweest dan o.»
hun boeren knollen en ook anders rijden
hij dacht van ziclizelvcn nog al een gocd^uf*.
ter te zijn cn in Hclzhcim was hij zeker .cjo*
dc beste \an allemaal geen een van al de
zonen van dc pachters uil de conlróc die tcge^
hem op kon zijn la lag vol van prijzen,'dU
hij bij de verschillende festivals in het ringj
steken en in het harddraven had behaald, mnarf
dat was allemaal maar flauw kinderspel tefto^
da', rijden vn Rcné en Emilc zooals die OU
het paard zaten 't was of ze eraan vaslgqf
groeid waren neen zoo had. hij nog nooU
zien rtfden.
fWordt vervolgdi,
