ABOHHEMENTSPRIJS j T7.T &Z
DE EEMLANDER"
?1IIS DE» ADVERTEHTIËN met inbegrip van een
Aan het werk 1
BUITENLAND
TROTS.
FEUILLETON.
18e Jaargang Ne. 81
P« po»l f i5* r" ««k <met erati* wreker ng
lege» onge'"kken) f 0.15. «Ironderlijke nummcti
1 0.0L
HOOFDREDACTEUR: M«. D. J. VAN SCHAARDENBURG
UITGEVERS: VALKHOFF A C.
BUREAU: ARNHEMSCHE POORTWAL. hok utmcHTeoiiesi».
INTERCOMM. TELEFOONNUMMER 613
Dinsdag 30 September 1910
'u'Mrijsnummcr, elke regel meer 0.20, dienstaanbici
ngen l 5 icgcl» 0.50. Voor handel en bcdrijJ
bestaan zeer vootUccligc bepalingen tot hel herhaald'
adverteeren. bij abonnement Hcno clicuiaire,
bevattende dc voorwaarden, wordt op aanvraag
toegezonden. Bewijsnummer» 5 «ent
H taut juger le« écrits d'après leur date.
Niet alleen geschriften, maar ook politieke
programma's en sociale verlangens moeten
beoordeeld worden naar den tijd. waann ze
ziin opgesteld en het getuigt van Staats-
manswiisheid. als men, inziende dat elke tijd
eigen eischen heeft, niet te star vasthoudt
jan ééns nog zoo goe* geformuleerde wen-
scben.
Wij herinneren ons van lang geleden een
werkmanslied, waarin „Hooger loon, minder
werk en een menscHelijk bestaan werd ver
langd en al waren er toen in onze omge
ving, die dit verlang-lijstje heel rood en heel
socialistisch vonden, wij hebben reeds toen
voldoende democratisch sentiment gehad,
om deze verlangens van den arbeider bil-
ik en juist te achten.
Wel beseften wij reeds in die dagen, dat
'de eisch van „een menschelijk bestaan" zeer
rekbaar en weinig zeggend is, maar wij be
grepen, dat cteze meer om rijm en maat was
opgesteld, terwijl „hooger loon en „minder
w^Tk" eigenlijk de concrete wenschen van
den werkman waren.
Men stelde in die dagen deze eischen te
recht. IJe. loonen waren bespottelijk laag
een wepKman die zijn vak verstond, verdien
de zoadat:/ 10 a 12 per week, -een onge-
"'hoold/werkman zelfs maar een gulden of
7 5 8 en de arbeidsduur was veel te lang.
Dagen van 12 tot 14 werkuren waren niet
zeldzaam.
Democratische oeconomen poogden ook
toen reeds de fabrikanten te overtuigen van
de mogelijkheid, den arbeidsduur te verkor
ten, zonder dat de productie zou worden ge
schaad. De groeiende macht der arbeiders
organisaties dreef, in verband met den stij
genden levens-standaard, de loonen om
hoog en langzaam maar zeker werden hoo-
gere loonen én mindere werkuren zdó
lang vrome wenschen gebleven blijde
wei keli ikheid.
Er was bijna overal voorspoed. De prijzen
van levensmiddelen, van kleeren en schoei
sel, en de huren stegen slechts heel lang-
zae.m, zoodat de finantieele positie van den
werkman gaandeweg beter werd. Er werd
overal hard gewerkt, de productie van de
meest gewilde levens-benoodigdheden wer
den hoog opgevoerd en daardoor waren de
voorraden groot. Aan bijna geen artikel was
ooit gebrek.
Wat dit beteekende? Het beteekende, dat
hei aanbod van. de meeste waren grooter
uc.s dan de vraag; daaruit volgde, dat de
prijzen; van de meeste artikelen slechts heel
>einig boven den kostprijs stonden. De on
dernemers-winsten waren alleen groot bij
grooten omzet.
Toen kwam de oorlog. In den aanvang
bleek in ons neutrale landje hoe sterk
de prijzen van eet- en drinkwaren afhangen
van vraag en aanbod. Er was plotseling geen
export en we kochten vleesch, boter en kaas
legen ongekend lage prijzen. Het aanbod
bleef groot, de vraag werd nu het buiten
land niet kocht heel klein.
Maar langzamerhand werd het anders. De
aanvoer van goederen van het buitenland
werd hoe langer hoe kleiner. We aten onze
voonaden op en overal overtrof de vraag
het aanbod. De prijzen van alles, wat we
noodig hebben, liepen op.
Men schold op de kettinghandelaren. Te
recht?-Ten deele slechts. Zij, die in gewone
tijden den kost verdienen met handel drij
ven, moesten ook nu geld verdienen. De om
zetten in hunne artikelen waren kleiner en
dus moest de winst grooter zijn, percentisch
en absoluut. Hoe kleiner de voonaden wer
den, des te hooger moesten de winsten wor
den èn door de wet van vraag en aanbod èn-
op dezen grond, dat de kooplieden tocK ook
wilden en moesten bestaan.
Thans zou herstel moeten intreden van
den vroegeren toestand, maar we merken er
weinig of niets van. De prijzen blijven droe
vig hoog.
Van een teruggaan der prijzen tot het ni
veau van 1913 is trouwens geen sprake. De
kostprijs van alle handelswaren is gestegen,
door de gerezen loonen, vrachten, grond
stoffen. Voorloopig kan alleen de winst van
den fabrikant en den tusschenhandel tot een
•lager peil worden teruggebracht.
Daarbij zullen wetgevende maatregelen,
naar wij gelooven, niet veel vermogen. De
prijzen zijn, ondanks alle loffelijk pogen
van den wetgever, sterk gestegen door de in
de maatschappij levende krachten; de maat
schappij zal ook die krachten moeten ont
wikkelen, die aan de buitensporige winsten
een einde maken.
Wij ontkennen niet integendeel dat
men door consumenten-vereenigingen de
pnjzeri van sommige artikeLen kan helpen
omlaag drukken, dat door coöperatie èn
door winkeliers èn door verbruikers iets te
bereiken valt, maar in het algemeen en over
de geheele linie zal slechts daling van prij
zen kunnen worden bereikt door oeconomi-
schen arbeid, gericht op verandering van de
vérhouding van vraag en aanbod.
En nu gaat het niet in de goede richting.
De arbeiders hebben geprofiteerd van de
politieke verhoudingen van het oogenblik en
zoo staat in ons land de acht-urige arbeids
dag te worden ingevoerd. Als goede demo
craten hebben wij de aanneming van Aal-
berse's verbeterde ëditie van Schaper's wets
ontwerp hartelijk toegejuicht.
Maar wij zullen ons alleen dan blijven ver
heugen in dezen zoo belangrijk socialen
maatregel, als zal blijken, dat de arbeiders
in de nabije toekomst inderdaad in acht uren
verrichten, wat nu nog in tien uren wordt
gedaan. Dat dit mogelijk is, is door tal van
proeven op groote schaal bewezen.
Want een verminderde productie zou nu
juist een ramp zijn. Teruggang van prijzen
is alleen mogelijk, indien er van de eerste
levensbehoeften meer wordt voortgebracht
dan direct noodig is, wanneer van alle mo
gelijke fabrikaten en grondstoffen voorraden
kunnen worden opgestapeld.
Daarom behoort een ieder, die het wel
meent met de menschheid, harder te wer
ken dan hij ooit heeft gedaan; dient een elk
dié iets begrijpt van den oeconomischen
toestand, de waarheid te propageeren, dat
we slechts door een tot nu ongekend hoo
ger productie uit de duurte-misère kunnen
komen.
Helaas bereiken we door zulk eene pro
paganda we maken ons geen illusies
niet dé groote massa's en die juist moeten
mèt ons aan het werk. Vandaar dat de werk
man zal moeten worden genoopt, door zijn
eigen belang te prikkelen, tot stagen arbeid.
Wij zien daartoe geen ander middel dan
een terugkeer tot 'het door de socialisten en
ook door andere democraten sterk gelaakte
stukloon. Niet omdat wij dit zulk een ideaal-
loon-stelsel vinden. Maar omdat zij onder
de omstandigheden, waaronder wij nu le
ven, in de wederinvoering van het stukloon
het eenige middel zien, om den werkman
te brengen tot een zoo intensieven arbeid,
als de gemeenschap, als aller belang nu
eischt.
Vóór den oorlog voelden wij veel voor
de argumenten, tegen stukloon aangevoerd.
Ook nu zien wij de schaduwzijden van dit
stelsel wel heel goed in. Maar die leelijke
kanten zullen we op den koop toe moeten
meenemen. Productie en nog eens productie
is nu het "wachtwoord.
Wij eindigen met de meening, waarmee
we zijn begonnen: niet te star vasthouden
aan vi'oeger geformuleerde wenschen, in
dien .gewijzigde toestanden nopen tot ver
andering of loslating van die wenschen. Als
we nu de invoering van stukloon aanprijzen,
gelooven wij daarom niet slechte democra
ten te ziin.
Politiek Overzicht
Met een bliksemslag uit helderen hemel
is de staking gekomen, die nu het spoor
wegbedrijf in Engeltfhd tot stilstand heeft
gebracht. Den 23en September heeft de mi
nister van het vervoerwezen Sir Eric Ged-
des het bestuur over de sporwegen over
genomen van zijn Ambtgenoot van het han
delsdepartement, die ér tot dien datum
mee belast was. In don namiddag van dien
dag zond het bestuur van de nationale ver-
eeniging von spoorwegmannen hem een
schrijven, de mededeeling inhoudende dat
een door het 'departement voorgestelde
nieuwe regeling der loonen van het spoor
wegpersoneel verworpen werd, en tevens
het dreigement, dat een algemeene staking
zou worden afgekondigd als een in den mid
dag van den 25en nieuw voorstel was ont
vangen. Den minister werd dus dadelijk
nadat hij deze nieuwe taak had aanvaard,
het mes op de keel gezet. Hij moest binnen
twee dagen met een nieuwe loonregeling
komen, die natuurlijk aan de eischerf van
het spoorwegpersoneel geheel moest tege
moet komen, onder aanzegging, dat anders
het bedrijf geheel zou worden stop gezet.
Het betreft hier geen nieuwe zaak. De
onderhandelingen tusschen de regeering in
de National Union of Railwaymen zijn reeds
sedert 6 Februari van dit jaar gaande. Blij
kens een Verklaring van den secretaris der
vereeniging J. IT. Thomas, heeft de wensch
om de oplossing van de kwestie te verhaas
ten, de drijfveer geweest tot dit kdasse op
treden van het bestuur. De vraag is echter
geoorloofd of hier niet al te kras is gehan
deld. De Spectator schrijft niet zonder
reden: „Hoe men ook moge denken over de
vraag wie gelijk heeft in dit geschil, de
spoorwegmannen hebben niet het recht de
taktiek van een straatroover aan te nemen.
Wat zij nu verdienen, is hun gewaarborgd
tot het einde van het jaar en overtreft ver
hetgeen zij verdienden voor den oorlog. Zij
hebben drie maanden voor den boeg om
le onderhandelen over nog betere voorwaar
den dan de-door de .regeering aangebodene.
Nu te roepen: „Uwe beurs of uw leven!" tot
een natie, die worstelt om weer op de been
te komen na een kostbaren oorlog, is van
hen schandelijk."
In cijfers uitgedrukt, beteekent het nieu
we standaardloon, dat de spoorwegmannen
ingevolge het door hen verworpen stan
daardloon zullen genieten, een verhooging
van het gemiddelde loon in den tijd vóór
den oorlog met minstens 100 pet. Den vol
wassen spoorwegarbeider wordt een mini
mum-loon van 40 shillings per week ge
waarborgd, zonder dat een daling in de
kosten van het levensonderhoud daarop van
invloed kan zijn, tegen 18' 20 shillings in
den tijd vóór den oorlog. De loonrekening
bij de spoorwegen, ^lie 47 millioen p. st.
bedroeg vóór den oorlog, zou stijgen tot 112
millioen, hetgeen zou leiden tot eene ver
hooging van de vrachten voor goederen
met minstens 50 pet., hUgeen zeer een
stijging van de prijzen van de voedingsmid
delen en verdere levensbenoodigdheden ten
gevolge zou hebben. Maar de spoorweg
mannen willen zich hiermee niet tevreden
stellen; zij eischen nog meer. De regeering
berekent de kosten van de door haar voor
gestelde loonsverhooging op 6.700.000
p. st. per jaar. Wat de Union of Railwaymen
eischt jou 14 millioen p. st. meer beteeke-
nen.
Daar de regeering op dezen eisch niet
terstond ja en amen heeft gezegd, is de sta
king afgekondigd en in den nacht van 26 op
27 September in werking getreden. Het be
stuur der vereeniging wascht zijne handen
in onschuld; het verklaart geen middel on
beproefd te hebben gelaten om een krisis te
voorkomen, waarvan de gevolgen niet zijn
te overzien. De rejjeering is daartegenover
van oordeel, dat deze staking een ander ka
rakter heeft dan dat van een eenvoudig
loonsgeschil tusschen werkgever en werk
nemer en dat dé handelwijze van de Union
er den stempel op drukt van een staking
tegen de gemeenschap, die met alle hulp
middelen van de gemeenschap moet worden
bestreden.
Bnitenlandsche RerichUii
Londen, 28 Sept. (R.) President Wil
son is heden morgen hier teruggekeerd. In
weerwil van de optimistische verklaringen
van zijn dokter, gelooven eenige dagblad
correspondenten, die de reis van den pre
sident hebben meegemaakt, dat hij gedwon
gen zal* zijn gedurende vele weken zijne
ambtelijke plichten te laten rusten.
Luxemburg, 2 9 Sept. (H.-R.) De
volksslem - - is zonder incidenten verloo-
pen. Aon do stemming hebben 60 pCt. der
kiezers deelgenomen, voor het meerendeel
vróuwen. Met het opmaken van den uitslag
der stemmen zijn 20 commissiën bezig. De
uitslag zal eerst over eenige dagen bekend
zijn.
B e r 1 ij n, 2 9 Sept. (N. T. A. Draadloos
uit Nauen). De Parijsche correspondent van
de Berlingske Tidende concludeerde uit
Pichon's verklaring inzake de in het vredes
verdrag voorziene volksstemming in Sjees-
wijk, dat' de Volkenbond ook behalve ten
aanzien der beide stemmingen zich zoude
mengen in het bestuur van Sleeswijk.
Het Wolffbureau merkte hierbij op Deze
uitlegging is volkomen willekeurig en onge
fundeerd. Voor Duitschland gelden alleen de
bepalingen van het vredesverdragvolgens
deze is de inmenging van den Volkenbond
ten aanzien van de door het vredesverdrag
niet genoemde 'gebieden van Sleeswijk on
toelaatbaar.
B e r 1 ij n, 2 9 Sept. (N. T. A. Draadloos
uit Nauen). Wegens het kolengebrek zullerv
vanaf 30 Sept, tijdelijk tusschen Altona en
Berlijn sneltreinen uitvallen.
Berlijn, 2 8 S e p t. (W. B.) Volgens de
Voss. Ztg. bedraagt het aantal stakers in de
metaalindustrie 24.000 tot 27.000 en dat
der uitgeslotenen 68.000.
De Fieiheit spoort de arbeiders en ar
beidsters aan op 2 October zich solidair te
verklaren met de stakers en uitgeslotenen
en te protesteeren tegen de loondaling.
B e r 1 ij n 2 9 Sept. (W. B.) De commis
sie voor de hulpverleening aan werkeloozen
voor Groot-Berlijn heeft medegedeeld, dat
de arbeiders die in verband met het conflict
in de metaalindustrie zijn ontslagen, niet zul
len worden ondersteund.
Geestemiinde, 29 Sept. (W. B.)
De door den Zeeliedenbond geleide staking
is verloopen. De laatste drie dagen voeren
alhier zestien stoomvisschersvaartuigen uit.
Meerdere liggen klaar om hun voorbeeld te
volgen. Alle pogingen de nieuw aangemon
sterde manschappen te bewegen de sche
pen te verlaten, bleven vruchteloos.
Lenden, 28 Sept. (R.). Er is een
kennisgeving gepubliceerd, bevattende een
beschrijving van de -maatregelen, die geno
men zijn om de verzorging met en de uit-
deeling van melk, gist, vleesoh en onderö
voedingsmiddelen in stand te houden.
Londen, 2 8 Sept.*(R.) De steenkool
controleurs hebben op bekomen last allo
verschepingen van steenkool van Cardiff
naar het buitenland opgeschort, te begifw
nen Zondagnacht om 12 uur. Het doel is
alle voorradige steenkool te bewaren vopr
binnenlandsch gebruik. i
Het Londensche omnibus- en tramperso
neel heeft besloten morgen ae-« Ket werk to
blijven. Maandag zal de tAestand opnieuw
overwogen worden.
Londen, 28 Sept. (R.). Het hoofdbe
stuur der posterijen neemt maatregelen om
de officieele mails naar België, Nederland
en andere landen, met morgen te beginnen,
te doen geschieden met de luchtvaartdienst
LöndenBrussel.
Londen, 28 Sept. (R.), 7 u. 15 v.m. In
de spoorwegstaking is weinig verandering in-*
getreden. De Londensche spoorwegstations
waren hedenmorgen verlaterv Er is echter
een tiein vertrokken naar Crewe, Portsmouth
en Southampton. De „London Brighton and
South Coast Railway" heeft bekend gemaakt,
dat de dienst naar het vasteland via New-
haven en Dieppe gestaakt is. De boot-trein
naar Folkestone is echter op den gewonen
tijd van Brighton vertrokken. De maatschap
pij begint morgen met een dienst om het half
uur naar Crystal Palaceno donker loopen:
echter geen treinen.
In Schotland zijn zwaarbeladen treinen ver
trokken van Edinburgh naar Aberdeen, Perth'
en Glasgow.
Londen, 28 Sept. (R.) De stuking
heeft een «rnstigen toest<\i\d in het zuiden
van Wales in het leven geroepen. De meeste
mijnen zullen morgen moeten sluiten. De
staal-, ijzer-, tin- en kopéf-industrieën zullen
ook stop moeten zetten, hetgeen de sluiting
van nog anderen na zich 'zal sleepen
De Great Western heeft heden eenige
treinen tusschen Londen en Reading laten
rijden en voorts ook tusschen verschillende
provinciesteden en een aantal lokanltreinen.
De South Western en de Metropolitan zijn
begonnen met een beperkten dienst naar
de voorsteden.
Londen, 29 Sept (R.) De regeering
heeft een beroep gedaan op de bevolking
om haar te helpen bij het bestrijden der sta
king, door zuinig te zijn met benzine, licht,
steenkolen en voedsel en met het gebruik
van telefoon, telegraaf en posterijen. Zij
roept voorts vrijwilligers op, die bekend zijn
met motorvoertuigen. Er worden ook vrij
willigers gevraagd voor politie-diqnsten en
voor de draadlooze telegrafie.
Londen, 29 Sept. (N. T. A. Draadloos
uit Cornavon). De spoorwegmaatschappijen
deelen mede, dot een aanmerkelijk aantal
spoorwegmannen, die de staking afkeuren,
zich aangemeld hebben om te werken. De
hulp van technische vrijwilligers maakt eert
dienst op beperkte schaal mogelijk. De
„Great Western" laat 200 treinen loopen,
terwijl de goederentreinen op de lijn naar
Southampton en die der „London Brighton
and South Coast Railway" maatschappij vrij
talrijk zijn. Een aantal machinisten van de
South-Eastern en Chatham maatschappij
moeten aangeboden hebben het werk te her
vatten. De regeering maakt gebruik van
vliegtuigen om dringende brieven en berich
ten naar de provincies te zenden.
Volgens de dagbladen is de regeering van.
oordeel, dat zij de staking zoo goed be-
heerscht, dat het miet noodig zal zijn het
parlement vóór den normalen tijd in het na
jaar bijeen te roepen.
B e r 1 ij n, 2 8 Sept. (N. T. A. Draad*
loos -van Nauen). Te Innsbrück hebben be*
sprekingen plaats tusschen Czecho Slowa-
Er bestaat altijd nog het gezichtspunt
van den ander.
Roman
door
Mi' L. H. J. LAMBERTS HURRELBRINCK.
14
Veertien ringen Inter is Jeanc gekomen met
gezegeld papier, de akte vnn borgstelling in
bet 1-ransch gesteld - hij heeft den vader
gé''vekend potlood-kruisje gewezen, waar
bij zijn nnarn moest zetten.
\Yee-r enkele jaren voorbij.
J.en mooie morgen in Augustus.
De zon, iiis laaiende vuurbol, hoog aan den
iicmcl, beginnst in oneindige uitgestrektheid
den Leienliolf thans in volle weelde; na moei
tevollen, inspannenden arbeid slentert Gradus
A onckën naar huis, den blinkenden zeis over
den si houder, blijde, trotschc blikken werpend
lover hef wcidsch panorama om hem heen.
Gouden stoppelvelden, waarop als pyramiden
zich verheffen de hoogpuntige wijd ronde ko-
renmijten, omcirkeld door groene weiden,
"waarop grazen in rustige rust talloozg paar
den, koeien en lammeren; de vruchtboomen,
zwaar beladen met hel rijpe ooft alles ge
inige van hun noesten vlijt, van hun rusleloo-
*en arbeid, van Truike en van hem, alles ver
diend met de kracht van hun tien vingers
hun Hemel op aarde, hun heiligdom en Jeanc
had hem eens durven propoueeren om dat hei
ligdom te verkoopen, het te verlaten... hoe
had hij het in z'n hersens gekregen!
Dien middag is er op de hoeve .gekomen een
hem onbekende mijnheer, die hem gevraagd
had of hij is-Gcrardus Voncken, landbouwer
te Holzheim.
„Ja, dat hen ik,"' heeft hij verbaasd geant
woord.
„Of hij dan bereid is om te betalen ten be
hoeve van de Crédit Liegeois te Luik dc som
van vierhonderd duizend francs, waarvoor hij
borg is gebleven voor Réné Durand, Emile Du-
rand en Jean Vongkon, directeuren dér naam-
loozc vennootschap „Le Dalais des Modes" te
Luik.
Een schok, die doel wankelen hel lichaam,
een koude rilling, die ophuivert langs den rug,
een lijkbleek, dat de kaken overtijgt.
„Wal.... wat"' heeft hij gevraagd, „...ik ....ik
begrijp niet"
„Of hij bereid is om Vierhonderd duizend
francs te betalen, waarvoor hij borg is geble
ven, en tegelijk heeft die mijnheer hem ge
duwd in de hand langwerpig, gezegeld papier
hij moest dat maar eens op z'n gemak lezen,
dan zou het hem wel duidelijk worden.
Op knikkende, knieën, terwijl hij met de
handpalm het zweet wcgwischt, dat bol staat
op zijn voorhoofd, is hij naar binnen gestrom
peld; plomp, logzwaar is hij neergekwakt op
'n stoel hij heeft, telkenmale met z'n knok
kels bewrijvend de schiller-gloei-oogen, gele
zen dat in z'n hand trillenden blad, waarvan
de letters springen hoog cn laag, dansen heen
en weer.
Heden den...
Ten verzoeke van...
Aangezien...
Aangezien...
Aangezegd...
Te betalen de som van vierhonderd duizend
francs.
Hij heeft gelezen en weer herlezen die dof
fe, wazige, tol grooten, zwarten vlek verva
gende massa op dat wit net of hij blind
wordt on om zijn hoofd een ijzeren knclband
met scherp gloeiende punten, 'die priemen
diep, heel diep in z'n hersenkas, daar binnen
alles verschroeien.
Hij begrijpt niet, hij kan "t niet stampen in
z'n suffen, verwarden kop hij zal Truike
eens gaan vragen neen, neen, in Godsnaam
nietdie niet, want 't is iets verschrikkelijks
met Bcrbke en Jeanc... dal, dat begrijpt hij
toch nog... Truike niet-, 't zou haar kapot
maken, maar wat dan... wat dan., hij h
weten... absoluut zeker welen... pis 1:
naar den pastoor ging met dal panier, die zou
het hem wel expliccercn, neen. die ook niet,
die ook niet, die hoeft luin schande niet le
kennen, want ér zit ook iets schandaligs ach
ter, zooveel benul heeft hij nog... maag wat-
wat in Godsnaam dan... verdomme nog, dal is
het, ja dat moet hij doen... naar Luik gaan-
zelf aan Jeanc en aan die Réné gaan vragen,
wat dat allemaal beteekent direct, hij zal
even z'n jas gaan aandoen en z'n schoenen aan
trekken z'n pel kan hij wel ophouden, want.
't is dezen keer niet voor de deftigheid, dat hij
naar Luik gaat.
Aan de poort Kobus, die hem verwonderd
aanziet.
„God meester, ga je weg en 't hcele veld
aan de Beek moet vanmiddag nog gemaaid
worden.''
„Ik weet wel. Kobus, maar die m'inbeer van
zooevcn is me komen zeggen, dat ik schiet
naar Maastricht moet zeg maar aan mijn
vrouw, dal ze niet op me moet wachten met
eten.''
„Ik zal het doen, meester.''
Lang heeft Kobus den man nagestaard, die
met gebogen hoofd en on v as telt slap ijlings
voortwankclt over den weg, die voert naar het
station.
„Daar is iets niet in orde met den oude,"
heeft hij in zich zeiven gemompeld, „als
het maar niks ergs is met Jeanc of Bcrbke."
Klein, gebogen zit hij in den trein met sta
rende brandende gloeioogen; huizen, kerken,
dorpen, gele velden met hooge schoven, groene
weiden met bonlgevlekt vee, die voorhij schui
ven in ra zenden vaart hij ziet ze niet, hij
ziet slechts dien mijnheer, die hem dat lange
papier in de hand heeft geduwd, waarop die
woorden: heden ten verzoeke... aangezien—
aangezegd.... Te betalen vierhonderd duizend
francs; hij hoort niet liet eentonig regelmatig
•gestamp Van de machine, -het- sclicl gefluit,
telkenmale, als de trein nadert een dorp, 't
vcrocsl alles in dicht dofklankig gedreun,
slechts vage ruischgeluideh in zijn ooren; hij
hoort slechts duidelijk, helder dat ééne, éénc,
die stem. die krakende, hatelijke stom van den
man met dat papier, 't enkele geluid, dat gonst
in zijn kop; in z'n hart, in z'n slapen doffe,
bonsende slagen; stram klemmen de kaken te
gen elkaar achter de vast geperste lippen, ter
wijl de krampachtig gebalde vuist in dier-
woeslc" drift siddert, als wil zc vcrmorselen.
Een vurig" ziedend verlangen om daar le
zijn, waar hij zal vinden zijn zoon, zijn doeh-
terien tegelijkertijd een ontzettende angst voor
dat eerste ontmoeten, het oogenblik, dat hij
driegend zal staan tegenover z'n kinderen.
Eindelijk... eindelijk is bij er, in Luik. hij
zal een rijtuig nemen neen, dat gaal niet,
de koetsier zal hem niet verstaan... hij,, zal
loopen, hij kent den weg, rlc tramrails langsr
over den brug cn dan verder, verder tot eerc
plein waarop een standbeeld slaat... dan
rechts, dau is hij er cn hij stormt voort
voort tot hij staal' voor den grooten winkel
Jezus Christus nog in den Hemel 't is oE
alles draait om hem heen, of golft dat uitge
strekte plein op cn neer, of die voorover hel
lende buizen dreigen in een te storten, hem
willen verpletteren alles gesloten, dc gor
dijnen neergelaten achter de groote spiegel
ruiten. Een krachtige ruk aan den hel met on
vaste, driftige hand - H onheilspellend geluid1
die sombere metaalgalm.., als er nu maar
gauw iemand komt een' nieuwe ruk, bar
der nog dan zoo even... hij hoort slofschui-
vende slappen daarbinnen Goddank, lang
zou hij het niet meer hebben uitgehouden, hijr,
voelt, dat hij neergeploft zou zijn.
Een knarsend sleulelgcdraai en langzaam,,
als geopend met ahgsligc hand, schuift we#-
de deur; een oude vrouw staat voor hem; zc^
zegt iels, maar hij verstaat haar niet; mett
zijn arm duwt hij haar weg en .wringt ziélt
naar binnen.
„Jeanc'' „Bcrbke,de enkele woorden, di<r
hij stamelen kan. Een even driftig schouder
ophalen, ten lecken van niet hegrijpen —ver
der over die mooie, -sierlijke mozaickvlocrei».
in. de hooggewelfde ruimten, waarin hol lclin»
ken cn echoën z'n zware slappen, langs die:
marmeren toonbanken, waarachter geen en*-
kelc bediende alles leeg verlaten, dpodscli
als op e.en kerkhof.
(Wordt vervolgd).
