hmbhitwi r:.; t"? z "r „DE EEMLANDER" BUITENLAND De Stem van Frankrijk. FEUILLETON. 18e Jaargang Ne. 220 ptr po»! f 2-6?, pet week (met Rtltii vencUcr ng s-g-J-iHu'.n) 0.17*. ilzondetlijkc nummert GJQÖ. Ti:ir»ODn 513. DIRECTEUR: i. VALKHOFF. BUREAU: ARNHEMSCHE POORTVVAL. HOOFDREDACTEUR: M.. D. J. VAN SCHAARDENBURG. Vrijdag 12 Maart 1820 PüliS DER ADVESIENTIb'H niet Inbegrip van een bewijsnummer, elke regel meer 1 0.20, dcnstannb<c# dingen 1 -5 icgcls 0.50. \'oor handel tn bedrijf bestaan zcci vooideclige bepalingen lot het herhaald advcrlccren bij abonnement. Kcnc circulaire, bevattende de voorw.urdco wordt op aanvraag toegezonden. Bewijsnummers 5 cent. Politiek Overzicht y j!n afwachting, dai de definitieve besluiten Zver Turkije, waarover de geallieerden nu bezig zsijn overleg te plegen, vorm en wezen rullen hebben gekregen, worden de strijd krachten, die de Entente in het Turksche gebied tot hare beschikking heeft, ver sterkt. Dat is voor alle omstandigheden goed. Er wordt verzekerd, dat deze troepen macht niet handelend zal optreden zonder volledige instemming van alle geallieerden. Dat is een voorzorg, die door het verstand geboden wordt, want wanneer een militaire fictie noodig is om de uitvoering te verzeke ren van de besluiten, die de geallieerden cullen nemen over Turkije, dan mag er aan de onderlinge samenwerking niets ontbre ken. De nationale beweging, die onder den Indruk von het lot, dat Turkije boven het hoofd hangt, zich doet gelden onder de (Turken, kan de geallieerden nog veel te doen geven en mag zeker niet te licht wor den geteld. Die beweging heeft in Konstantinopel een regeeringskrisis in 't leven geroepen. Het ministerie is afgetreden. Welke combinatie, nu aan het bewind zal komen, is nog on zeker. Van maarschalk Izzet Pacha, die voor het grootviziersombt in aanmerking is ge bracht, heeft de correspondent van de Temps te Konstantinopel de volgende ver klaringen ontvangen: „Ik zal uit plichtsgevoel het bewind op mij nemen, ofschoon de toestand buitenge woon ernstig is, zonder dat ik er voor ver antwoordelijk ben. Ik kan op dit oogenblik geen meening uitspreken over de nationale beweging, maar ik geloof nog wel eenigen invloed te hebben op Mustafa Kemal en de oude militaire hoofden, die onder mij heb ben gediend. Het militaire verzet tegen de besluiten van de conferentie is strategisch onmogelijk; maar ik ben bevreesd voor een binnenlandsche omwenteling, die nadeelig zou zijn zoowel voor de belangen van de mogendheden als voor ons zelf. Ik zou een inlergeallieerd onderzoek willen vragen om de volledige waarheid aan 't licht te bren- ten over de omstandigheden, die geieid heb- oen tot de moorden van Cilicië en die de eventueele straffen zou bepalen, wanneer de nationale formatiën wal ik niet weet jchuldig zijn. Wij zouden den afstand van Armenië aanvaarden met de vilajets Van en Bitlis en een gedeelte van het vilajet Erze- roem en met een economischen uitweg naar de Zwarte zee, op voorwaarde dat ons zal porden toegestaan de verwisseling van >nze bevolking in Klein-Azië. Voor het overige zullen wij Konstantinopel verlangen met de Thracische grens van IQ 14, met in begrip van Aarianopel. Wij wenschen ook Smyrna te behouden en alle andere stre ken, waar de meerderheid van de bevolking •Turksch is. Ik ben bereid te aanvaarden wat de mogendheden willen wat het statuut van de minderheden betreft, mits de rechten van te minderheden die van de mohammedanen niet overtreffen. Wij begrijpen den bijzonde- ren toestand van Turkije, maar wij vragen ook de welwillendheid van de mogendheden om uit de tegenwoordige impasse te gera ken.'' Men voelt uit deze verklaringen een 'roote geneigdheid om zich aan te passen bij de besluiten, die de geallieerden,zullen nemen, maar ziet tegelijk, dat de plannen /an de Entente door een grooten afstand gescheiden zijn van datgene, waarbij Tur kije zich zou kunnen neerleggen. Sedert is /an de candidatuur van Izzet Pacha af/e- zien, omdat de nationale beweging in kracht is toegenomen; de afstand is dus nog groo- gt geworden dan hij reeds was. Van de beoordeeling der economische bepalingen van het vredesverdrag van Ver sailles kan met volle recht gezegd worden:' Les idéés marchent. Steeds meer dringt het inzicht door, dat het werk van de vredesconferentie van 1919 met cardinale gebreken behept is. De Duitsche vredes- delegatie heeft die gebreken aangewezen en er nadruk op gelegd, dat het document, dat haar ter onderteekenir.g was voorge legd, twee eiscben stelde, die onmogelijk waren te vereenigen, door eenerzijds de volkomen economische onmacht van Duitschland te verlangen en aan den ande ren kant het verplichtingen op te leggen, die slechts kunnen worden nagekomen door een staat, die in het volle bezit is van de gegevens om productieven arbeid te verrich ten. Men heeft naar die waarschuwingen niet geluisterd en Duitschland is gedwongen geweest te onderteekenen, om erger dingen te ontgaan. Nog voordot de ratificatie-oorkonden van het verdrag van Versailles waren gedepo neerd, zijn deze waarschuwingen herhaald in het boek van J. M. Keynes, een lid van de Britsche delegatie bij de in Versailles gevoerde onderhandelingen. Dit boek, dat zeer de aandacht heeft getrokken, is door andere publicaties gevolgd. Ook in de regeeringskringen zajn gaandeweg de oogen opengegaan. Steeds nieuwe stemmen zijn opgegaan om de noodzakelijkheid der ver zachting van de al te strenge bepalingen van dit gedeelte van het vredesverdrag te bepleiten. Dezer dagen nog schreef de New York World, dat een arm Duitschland een economische, ja zelfs een politieke bedrei ging voor zijne buren zou beteekenen. In Engeland heeft lord Robert Cecil, de intel- lectueele leider van de conservatieven, in een gesprek met den Franschen schrijver Naudeau gezegd, dat nu de oorlog voorbij is het er niet meer om te doen is veldsla gen te winnen, maar aan den wederopbouw* van Europa te werken. Wanneer Midden- Europa ineenzakt, wordt men door een ramp bedreigd, waarin de geheele bescha ving zal ondergaan. Alle staten staan aan den rand van een economischen afgrond. Onder de natiën, die in gevaar verkeeren, is Duitschland de belangrijkste. Daarom moet worden voorkomen, dat het ineenvalt. Een herziening van het verdrag is niet be paald noodig, maar wel moeten zekere ge wichtige punten nader omschreven worden. Men kan niet langer het bedrag, dat Duitschland kan en moet betalen, in het onz-ekere laten. Men kan niet tegelijk de beide met elkaar strijdige oogmerken na streven, hierin bestaande, dat eenerzijds Duitschland machteloos en onbekwaam om te betalen wordt gemaakt en anderzijds geld van Duitschland wordt geëischt. In ieder geval moet Duitschland zich weer kun nen oprichten. Zoo spreken thans organen van de open bare meening en staatslieden van gezag in de Ententelanden. Maar het meest afdoen de bewijs van den vooruitgang der denk beelden is, dat men niet meer heeft te doen met individueele meeningen. De opperste raad der geallieerden zelf heeft fich bezig gehouden met het onderzoek van de eco nomische en financieele moeielijkheden, die thans zorg baren aan de meesten van de voormalige oorlogvoerenden. Eene sfdee- ling van dezen raad heeft dit vraagstuk on derzocht en de vrucht van zijne onderzoe kingen neergelegd in een manifest, dat is publiek gemaakt. Het stuk is verdeeld in vijf hoofdstukken: I. Een inleiding betreffend^ den wereld- toestand op economisch gebied en de wis selkoersen. II. Beschouwingen over de noodzakelijk heid van den wederopbouw der verwoeste landen, alsmede van Duitschland en van Oostenrijk. IH. Voorwaarden van het herstel van den economischen vredestoestand en van de gezondmaking der nationale financieele omstandigheden. IV. Positieve maatregelen voor den weder opbouw van de verwoeste landen. V. Verlenging van den termijn voor de betaling van het bedrag der door Duitsch land te betalen vergoedingen en positieve maatregelen voor den wederopbouw van Duitschland en van Oostenrijk. Buitenlandsche Berichten. P a r ij s, 11 Maart. (N. T. A. Draadloos). Uit Londen wordt bericht, dat de politieke afdeeling van den Oppersten Raad Woens dag slechts één zitting heeft gehouden, die echter bijzonder belangrijk schijnt geweest te zijn. Volgens de Petit Parisien zijn de ant woorden onderzocht van de hooge commis sarissen der Geallieerden te Konstantino- pele op de instrucfiën die hun Maandag waren gezonden door hunne respectieve re- geeringen. De conferentie heeft volgens de aanwijzingen, die haar verstrekt waren, be sluiten van het grootste gewicht genomen. Zij moeten namelijk besloten hebben eeni- ge punten te bezetten van de kust van Klein-Azië, aan de Zee van Marmora en aan de Zwarte Zee. Londen, II Maart. (N. T. A. Draad loos uit Carnarvon). De zitting van den Op persten Raad van gisteren wordt van zeer groot belang geacht, wegens de aanwezig heid van Winston Churchil, den eersten lord der admiraliteit Walter Long, den eer sten zee-lord Bealty en den chef van den militairen verkenningsdienst, generaal Thwaite. De tegenwoordigheid van Venize- los schijnt aan te duiden, dat ook Grieksche belangen ter sprake gekomen zijn. Als doel van déze vergadering wordt aangegeven het onderzoek van de maatregelen, die moeten genomen worden voor de bescherming van de Armeniërs en de andere minderheden in Turkije. De Daily Cronicle schrijft: De disciplinaire bezetting van Konstanti nopel is definitieT door de Geallieerden be volen, en zal onverwijld ten uitvoer gebracht worden. Voor het "oogenblik zal deze daar in bestaan, dat Geallieerde troepenafdeelin- gen op strategische punten van de stad aan weerszijde van den Gouden Hoorn opge steld worden Voor dit doel zijn genoeg troepen aanwezig, terwijl er nog meer kun nen worden aangevoerd binnen eenige da gen. De verdere maatregelen hangen af van wat Tinraje zal doen. De Times schrijftHet probleem is niet beperkt tot Konstantinopel, maar omval ook de militaire maatregelen ter bescherming der Armeniërs en het beletten van een ac tieve samenwerking tusschen de Turksche nationalistische strijdmacht onder Mustafa Kemal en zekere afdeelingen der Arabie ren In Syrië. In de regeeringskringen gelooft men dat de ter plaatse beschikbare troepen en sche pen met die welke de Grieksche regeering beschikbaar zou stellen, voldoende zullen zijn voor alle gebeurtelijkheden in de naas te toekomst. De Daily Telegraph schrijft dat Venize- los de medewerking van het Grieksche le ger van 90.000 man in en om Smyrna heeft aangeboden. De deskundigen van sommige mogendheden hebben aangeraden Mustafa Kemal en zijn zoogenaamd leger zonder meer uit te roeien, maar de bespre king van dit vraagstuk werd uitgesteld to-t- dat die uitwerking der thans genomen maat regelen op de Jong-Turken kan worden na gegaan. De Parijsche Temps bericht, dat de maat regelen der geallieerden hoofdzakelijk zul len bestaan in het effectief maken van de bezetting van Konstantinopel en het uit oefenen van controle op de telegrafische ge meenschap. Ook is het waarschijnlijk, dat de geallieerden van de Turksche regeering zul len eischen dat 2ij Mustafa Kemal ontheft van het commando over een legerkorps om aan te toonen, dat zij de nationalistische hoofden niet steunt. Londen, 11 Man r t. (N. T. A Draadloos van Carnarvon.) Rev. Harold Buxton, die on langs uit Armenië is teruggekeerd, heeft op de bijeenkomst ten behoeve der Armeonselic vluchtelingen, die floor den Lord Mayor van Londen werd geopend, gezegd, dot president Wilson de ofiieicele verantwoordelijkheid voor Armenië, zoo niet voor geheel Klein-Azië droeg. Terwijl hij Amerika alle e'er gaf voor zijn prachtig werk ten behoeve der oorlogsslacht- oflers in geheel Europa, zcide Buxton: Het doet mij'leed té vernemen, 'dat sommige Ame rikanen beweren, dal Engeland en Frankrijk in Ivlein-Azië op landroof uit zijn. M. i. is deze bewering volkomen onjuist. Ik weet uit zeer goede bron, dat zoowel Enge land als Frankrijk het zouden toejuichen in dien Amerika er toe kon besluiten op zeker, nader te bepalen voorwaarden een mandaat over geheel Klein-Azië of een deel daarvan te aanvaarden. L o n tl e ii, 1 1 M a a r t; (N. T. A. Draadloos uit Carnarvon.) Naar aanleiding van het in do afgeloopeu maand door 'den in Londen bijeengekomen raad van den volkenbond ge nomen besluit, om een conferentie bijeen te roepen voor de bespreking der EurOpecsehc financieele crisis, -zullen dc betrokken "mo gendheden tot een algemeciic conferentie wor den uitgenoodigd, die waarschijnlijk eind April in Brussel zal worden gehouden. Ver wacht wordt, .dat Duitschland vertegiiwoor- digd zal zijn. Op een vrocgcreli datum rul de "vierde bij eenkomst van den raad van den volkenbond in Rome worden .gehouden, om een aantal vraagstukken tc behandelen, die uit de over eenkomst nopens den volkenbond voortsprui ten. o. a- dc kwestie der bewapening. Londen, 1 1 M aart. (N. T. A. Draad loos). Alle uitgenoodigde staten, dertien in getal, die geene onderteekenaars van het vredesverdrag zijn, hebben thans de verkla ring, dat zij toetreden tot den volkenbond, •bij den secretaris-generaal ingecHend. P a r ij s, 1 1 AT a a r t. (N. T. A. Draadloos). Het gemengde scheidsgerecht, ingesteld in gevolge het verdrag van Versailles, tot op lossing van particuliere geschillen tusschen Franschen en Duitschers, is thans samen gesteld en heeft Woensdag zijn eerste zit ting gehouden. De minister van justitie pre sideerde deze vergadering. Dit hof van arbitrage omvat vier afdeelingen, elk gepre sideerd door een neutraal ópper-scheids rechter, geassisteerd door een Duitschen en een Franschen scheidsrechter. De neu trale opperscheidsrechters zijn: Mercier, hoogleeraar aan de universiteit te Lausanne; nïr. Asser, advocaat te Amsterdam; Sjae- borg, directeur van het ministerie van bui tenlandsche zaken te Stockholm; professor Botella, gezantschopsraad bij de Spaansche ambassade te Parijs. P a r ij s, I 1 Maart. (N. T. A. Draadloos). De marine-commissie, die Woensdag verga derde onder presidium van Doumergue, heeft volgens de bladen Bignon gehoord, den onder-staatssecretaris voor de koop vaardij over twee punten, n.l. over de 500,000 ton der Duitsche vloot, die door Frankrijk worden gehouden, en over het wetsontwerp betreffende het herstel der koopvaardijvloot. Na hem gehoord te heb ben heeft de commissie eenstemmig beslist, aangaande het eerste punt, dat het onmo gelijk is, om redenen van feitelijken en rechtskundigen aard, dat Frankrijk iets van de tonnage, <}ie zij thans in bezit houdt, weder afstaat. Brussel, 11 Maart. (H.-R.). I)e cor< respondent van de Soir te Aken mede dat da, op het oogenjdik in Duitschland rerblijl vende Belgen herhaaldelijk door dc bevoM king worden gemolesteerd. Dinsdagavondl werd een dactylogrule, die op een der mi«[ litaire bureaux werkzaam is, vergezeld dooir een andere dame, door de menigte aangek» rand. De dnctylogrofe werd vrij ernstig goJ wond. B e r 1 ij n, 10 Maart. (W. B.) Op eert! vraag van den afgevaardigde Waldstein i* door den rijksminister van buitenlandscha 2aken geantwoord, dat de rijksregeering inz de Sleeswijksche kwestie geen andere be-»' slissing zal erkennen dan eene, die ana letter en geest van het vredesverdrag bcant-«| woordt. De grens zal dus zoo bepaald moe-* ten worden, dat overal waar de bevolking overwegend Duitsch heeft gestemd, met uiW zondering van de Duitsche enclaves inl| zuiver Deensch gebied, de betrokken stro-» ken bij Duitschland moeten blijven. Wan-* neer mocht worden beproefd een grootctf stad als Flensburg of andere streken vani de tweede zóne, ofschoon zij Duitsch ge*) stemd hebben, aan Duitschland te ontne*' men en aan Denemarken toe te kennen, don', zal de Duitsche regeering alle middelen, dier- haar ten dienste slaan, aanwenden om zulk een schending van het vredesverdrag» af te weren. Berlijn, 11 Maart. (W. F.) In da nationale vergadering werden heden drt landsbelastingwet en de rijksinkomstenbew lasting in derde lezing aangenomen. Hett wetsontwerp op de heffing van de bierb*»- lasting werd in alle drie lezingen aangeno men. Brussel, 1 1 M a a t t. (I I-R.J. De ge mengde nationale commissie voor het mijn bedrijf heeft het voorstel tot verhooging der loonen met 15 pet. van 1 Maart af, goedge keurd- Er zul worden toegestemd in een ver»* hooging van den prijs der kolen, opdat er een compensatie zal zijn voor de verhoo ging der loonen, zonder dat er echter eert vermeerdering der winsten het mijnbe* drijf uit voortvloeit. P a r ij s, 11 Maart. (H.-R.). In de wan delgangen van dé Kamer wordt verzekerd^ dot de regeering binnen kort een wetsonb* v/erp zal indienen tot herstel van de betrefc» kingen tusschen Frankrijk en het Vaticanim In de memorie van toelichting zal wordenf gezegd, dat het herstel van de betrekkingeit gerechtvaardigd wordt door afdoende rede nen van nationaal belang en dat déze maat regel in geen enkel opzicth afbreuk zou doen aan de heerschappij van het leckenelement en aan de scheidingswct, die onaantastbaar zijn. Tweede telegram. Aan het einda van de zitting van heden heeft de regecring hel wetsontwerp tol herstel van de betrek kingen met het Vaticaan ingediend. Londen, 11 Maart. (R.) De national® federatie van werklieden, die VA millioeri leden telt, heeft heden de houding bespro ken, welke zij op het morgen te houdert vakvereenigingscongres inzake de nationali satie der mijnen zal aannemen. Met alge-- meene stemmen nam de federatie oen be sluit ten gunste van parlemtaire actie e» tegen actie door middel van staking. Hbll bestuur van den Nationalen Bond vart spoorwegen nam eveneens een dergelijk* besluit. Londen, 1 1 M a a r i. (N. T. A*. Draadloos uit Carnarvon.) Op liet vandaag in West* minster gehouden bizonderc vakvereenigings congres is de politiek der directe actie1, ten» einde de nationalisatie -der mijnen door eert nlgemcene staking af tc dwingen*, verworpen* Er werden 3.800.000 voor en slechts één mil lioen stemmen tegen liet omwerp urtgebrachtii Het voorstel een rechtmatige politieke acti® Een goede bedoeling is een te korte ladder. Roman door ADRIEN BERTRAND. Bekroond met den Prix-Goncourt Si 'lerst werden de onzen begraven. De roodc en blauwe plekken* door hun broeken en ka- 'potjassen gevormd, verminderden snel: de doodgravers werkten ijverig. ITet lot der doo- den scheen er des.lc droeviger om. Tn hun helle uniformen, die glansden in dc zon, was nog iets van hen zelf, van hetgeen zij als le vende wezens waren geweest. Maar thans was alles wat aan hen herinnerde verdwenen. Niets bleef er over van hun onbekende toewij ding, vaji hun naamloos martelaarschap. De moederaarde nam hun overblijfselen weer tot zich en bedekte ze gretig met-zaden en zand korrels. Zij had het groote offer van hen igeëischt. Zij had het bloéd gedronken van hare slachtoffers, die waren gevallen op dc grasvelden, de ploegvoren en dc hooioppers, als op altaren. Zij drukte lien weer aan 'haar gevoellooze en moederlijke borst. Men begroef ook de anderen, en de sol daten voelden daarbij nog meer tegenzin; maar tfij vervulden hun taak met evenveel piëteit. £r moest worden voortgemaakt. De stank was 1 reeds verschrikkelijk. De walgelijke uitwase ming van menschenvlecsch, dat te rotten lag in de zon, vervulde den omtrek. En men begroef ook -de paarden, met hun stijf gestrekte lichamen, hun opstaande poo- ten, hard als ijzeren stafen, hun opgezwollen buiken, die dreigden te bersten. Zij werden met petroleum overgoten en verbrand. Het vleesch werd geroosterd, de beenderen wer den doorgezaagd of gebroken. En alles keerde terug tot de aarde. Dit was dan het slagveld. Het sidderde van koortsachtig leven, toen plotseling dc Dood er over heenging. Thans had het de einde- looze droefheid van de onbeweeglijkheid. En wat nog de ellendigste indruk maakte, was misschien niet zoozeer de ophooping der le dige granaathulzen, der weggeworpen uit- rustings-stukken, de zoo kwistig rondgestrooi de lijken: als wel liet onnoemelijke aantal ge broken flesschen, dat den weg afbakende, welken dc Pruisische troepen hadden geno men. De matrassen en stoelen, weggenomen uit de vreedzame huizen en naar de loopgraaf gesleept, duizend en één voorwerpen, waar van men zich de aanwezigheid niet kon ver klaren: een tafel op drie pooten, zwarte ja ponnen zooals ze door de boerinnen werden gedragen.de pop van een klein meisje- De tweede-luitenant Vaissette en Girard hadden het marktplein van Buzanthois be reikt. De gewonden kwamen daar ook. Van de vuurlinie en van dc hulpposten hadden zij zich voortgesleept, geleund op een geweer of op een stok, liet gelaat doodsbleek of vuur rood van congestie. Van sommigen was het verband purperrood van bloed. Het was onbe grijpelijk, hoe zij zich met onwrikbare wils kracht ophielden, ten spijt van hunne won den. Ziifi die niet konden loopen, werden door vrachtwagens cn boerenkarren aangebracht. Snel werden zij afgeladen. Ook waren er rij tuigen en automobielen, die de mannen, welke in staat waren te reizen ,naar bet station van evacuatie brachten. De motoren der auto's raasden, de koetsiers klapten met hun zwee- pen; het was een oorverdoovend lawaai. Vaissette ging dc gemeenteschool binnen. De geneesheeren opereerden hun patiënten op de speelplaats. De hospitaal-soldaten brach ten onophoudelijk gewpnden op de draagba ren aan. Er waren tafels neergezet, bedekt met een matras of een laken, druipend \an bloed. Bij elke tafel stond een chirurgijn majoor met twee of drie hospitaal-soldaten en onderzocht een wond. Eén hospitaal-soldaat had niets anders tc doen, dan bij de pomp emmers te vullen en een-oogenblik later het rood geworden water uit te gieten. Een liter bloed was voldoende om een emmer water hel irood'te kleuren, zoodat het scheen alsof de soldaat de plaats wilde, verdrinken in een bloedstroom. De gekwetsten lagen op stroó op den grond en wachtten hun beun: sommi gen in ijlkoorts, onderen rustig en kalm. Dan werden zij op de tafel gelegd. Om het werk te bespoedigen werden hun uniform en het eerste verband stukgesneden. Sommigen beef den als kinderen; de meesten echter toonden zich stoicijnsch kalm. De stalen scharen, de kleine mesjes, dc zagen blonken. liet was een onophoudelijk komen en gaan van patiënten, en geopereerden; de akeligst denkbare op- hoopïng van vernielde ledematen en gekorven vleesch. De wond moest met instrumenten worden doorwoeld om -de kogel of de granaatscherf té kunnen -vinden; en men moest zoo goed en -zoo kwaad als het ging, het laken verwijde ren «dat mef het projectiel was naar binnen gedrongen. Er moesten vingers worden afge sneden, die slechts met een enkel lapje vleesch aan de hand hingen cn ledematen af gezet, die door koudvuur waren aangetast cn door zand en modder waren verontreinigd. De geneesheeren hadden zelfs geen tijd om tot hun patiënt een woord van opwekking cn aan moediging tc spreken. liet zweet brak hun uit. Sedert dien morgen waren zij zonder een enkele rustpoos bezig met snijden en kerven en het aanleggen van verbanden; hun linnen operatie-jassen waren (nat cn rood van het bloed van honderden mannen. liet was om tc stikken van benauwdheid in -dc kamer, waar-, in de luclit van chloroform zich vermengde met die Van zweet en van rottend en etterend vleesch: door de open ramen kwam van uit de velden dc stank der lijken. En door de deur kwamen maar steeds nieu we ge^vonden binnen; langs dc vensters reden de grijze ambulance-wagens voorbij en al dc andere voertuigen, die men voor -flit doel had kunnen vinden: voertuigen, opgestapeld met al de pliysieke ellende, die men langs den weg had. opgeraapt. De hospitaal-soldaten hadden zelfs geen tijd om de lichamen, die evenals de uniformen met modder waren overdekt, tc wasschen. Het zand schrijnde i,n liet bloederige «vleesch cn dreigde met infectie. Soms zag men niets dan een heel klein gaatje, dat slechts met moeite kon wórden ontdekt, aan de elleboog, op dc borst of in (Le buik. Soms had dc kogel het lichaam weer vfrlaten, nadat hij daar ver raderlijk zijn verwoestingen had aangebracht. Soms echter was de wonde een enorm gat, om ringd met lappen paars en blauwachtig vleesch, en waarin spieren cn zenuwen bloot lagen. Op al deze bloedige akeligheden leg den de hospitaal-soldaten antiseptische wat ten, waarvan de witheid een belofte van re'ffc ding en verlossing was. Snel weiden 'dc. ge* broken of gekneusde lichaamscelen verbonk- den, en onmiddellijk werd 'dc zieke wegga* dragen om plaats tc maken voor een andert Een veeg met een natte spons over den grondt een emmer water er overheen cn het wü£ in orde. Van tijd lot tijd nam dc hospitaair, soldaat, wanneer hij naar buiten ging, om zijn emmers tc ledigen, een afgezetten arm ol been mede, een arm menschclijk lid dat eert oogenblik tc voren nog leefde en 'dat nu werd' geworpen in een kuil, die in een hoek Vau den tuin was gcgraveJV Ook de tuin, waar Idc platanen hun scha», duw wierpen, was vol met gewonden, die zwijmd lagen, of kermden in hun doodsstrijd* Met wijd open angstoogen keken deze laatsteatj naar het komen en gaan van den ongolukkir! gen hospitaal-solklaat. De ondergaande zoii' liet op hen en op al hun smarten dc genade dalen van haar licht en het zgehte avond)* windje deed op den muur de bladeren ritst* len yan dc wilde wingerd, purper gekleurd door dén herfst. De luitenant had aan een "hospitaal-soWa? gevraagd, waar Lucicn v:as. De man wist niet. „Gaat ii maar naai* boven," zei hij. „Da^ liggen nog zwaar gewonden.'' En inderdaad, op dc eerste verdieping dc kamer van de onderwijzeres, lagen nog een aantal mannen uitgestrekt op een dtumö laag stroo; zij lagen dicht aaneen op dezn plaats der smarten. Sommigen ijlden. In hurt visioenen mc-cnklen zij dat dc strijd nog voort» duurde. Zij riepen: Voorwaarts... liggen... at" takeerenl..." (Wordt vervolgd)^

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1920 | | pagina 1