Tirst:
DE EEMLANDER"
BUITENLAND
Geidersche
elveresfiigiiig
De Stem van Frankrijk.
PRÜS DER ACVERTEHTilH met inbegrip van ccn
Opgericht 1836,
10.000.000
- 4.400.000
Verricht alle bankzaken.
FEUILLETON.
bi] J. Orsotendorst
VT
18e Jaargang No. 225
pt- po»( t 2.<0, t*t week (met gratis verzckcr.ng
»rjrra o^.-VaUin) 0.176 aliondcilijke nummers
t i.<35. Tmïamöm 51Ï
it
OiRECTÊUR: J VALKHOFF.
BUREAU:
ARNHEMSCHE POORTWAL.
HOOFDREDACTEUR:
M„. D J VAN SCHAAR DEN 3URG.
Donderdag 18 Maart 1920
bewijsnummer, elke icgcl meer 0.20, dicnstaanbic*
dingen 1—5 legels 0.50. Voor handel cn bedrijf
bestaan zeer voordcellgc bepalingen tot bet herhaald
advcrtccrcn bij abonnement bene circulaire,
bevattende dc voorwaarden, wordt op aanvraag
toegezonden. Bewijsnummers 5 cent.
Politiek Overziehi
'.Kapp, als motief aanvoerend, dat Kij den
yredte ia binr.onland yjiide Kerstellen, is
afgetreden en met hem is ook von Lüttwitz
heengegaan. Generaal-majoor v. Seeckt is
.thans belast met de voorloopige waarne
ming der zaken, die verband houden met
het militair opperbevel. Naar verluidt is er
tusschen de leiders van de meerderheids
partijen. de Duitsche nationalen en de
Duitsche volkspartij overeenstemming be
reikt ten aanzien van drie punten.
1. De verkiezingen voor den rijksdag zul-
?en op zijn laatst in Juli plaats vinden.
2. De verkiezing van den rijkspresident
zal volgens de bepalingen van de grondwet
door het volk geschieden.
3. Een zoo spoedig mogelijke hervorming
van de riiksregeerihg wordt een vereischte
geacht.
Door de leiding van de democratische
partij is een manifest gepubliceerd, waaruit
blijkt, dat de troepen tot hoofden hebben
officieren, die zich stellen op den grondslag
cler rijksconstitutie. De volgende passage is
gelicht uit het manifest, waarin een vreugde
tot uiting komt, wijl de militaire dictatuur
ter zijde is gesteld:
„Op den grondslag van het recht en de
grondwet zullen wij een hervorming van het
ministerie en het zoo spoedig mogelijk hou
den van verkiezingen eischen. Wij blijven
ook vasthouden aan de in de grondwet vast
gelegde verkiezing van den president^ door
het volk. De misdaad der opstandelingen
heeft het bestaan en de eenheid van hel
land geducht in gevaar gebracht. -Waardig
aan zijn overwinning moet het volk uit
eigen beweging de orde en rust herstellen.
Weg met alle dictatuur! Voorwaarts en om-
hoogl Leve de democratische republiek!''
Liepen er reeds geruchten, dat in Berlijn
hevig werd gevochten en dat de radendio
latuur was ingesteld, latere berichten be
vestigen zulks nochtans niet. Zelfs wordt
vastgesteld, dat het in Berlijn zeer kalm is.
In München is door het stakingscomité de
staking voor geëindigd verklaard, terwijl
ook in het Roerbekken een aanzienlijk deel
der mijnwerkers het werk weer heeft opge
nomen. Op arbeidersvergaderingen moet
dan ook reeds zijn aangedrongen heden
(18 Maart) den arbeid te hervatten. Ook in
het koninkrijk Saksen moet het gisteren
rustig zijn geweest.
Ongunstiger berichten bereiken ons
echter uit Thüringen, waar hevige, nog on
besliste gevechten moeten zijn ontbrand tus
schen de rijksweerbaarheid eener-, onafhan-
kelijken en communisten anderzijds. Het
noodlottige hierbij is, dat beide partijen
voortdurend versterking krijgen. Te Dort
mund hebben, naar Wolff's Bureau me
dedeelt, gisterochtend zware gevechten
plaats gehad tusschen des nachts aangeko
men troepen van de rijksweerbaarheid, de
Einwohnerwehr en veiligheidsweerbaar
heid eener- en de arbeiders, die van wapens
waren voorzien, anderzijds.
Door de arbeiders is de stad in'bezit ge
nomen, nadat ze uit de omgeving verster
kingen hadden ontvangen en zoodoende in
staat waren de tegenstanders te overwin
nen. Overigens moet het rustig in de stad
zijn. Ook uit vele andere plaatsen in West-
falen is tamelijk hevig gevochten. Te Hagen
en Werne b.v. verkregen de gewapende ar-
beiders de overhand. Nadat de troepen weg
getrokken zijn, moet ook Rostock in han
den der arbeiders ziin gevallen.
De gewapende arbeidersbevolking, die
Woensdag en Donderdagochtend reeds pen
aantal buitenwijken van Leipzig had bezet,
waarbij zich felle gevechten ontsponnen.
rukte in den loop van den dag (Donderdag)
verder op naar het stadscentrum, waarvan
de verdediging was opgedragen aan vrijwil
ligers. In alle toegangsstraten werd sinds
gistermiddag vier uur levendig geschoten.
Te Halle hebben eveneens gevechten plaats.
Bij de straatgevechten van Zaterdagavond
vielen vijf en zestig- dood en, o. vf. Goldstein,
een onafhankelijk leider.
Buifenlandscho Berichten.
B e r 1 ij n, 17 Maart. (W. B.). De regcc-
ring-Kapp is afgetreden.
B e r I ij n, 17 Maart. (W. B.). Uit de
rijkskanselarij ontvangt het Wolff-Bureau de
volgende offideele mededeeling: Daar de
regeering-Bauer besloten heeft de voor
naamste politieke eischen, welker verwer
ping op 13 Maart tot het optreden der ra-
geering van Kapp leidde, thans in te willi
gen, beschouwt Kapp zijn zending als ver
vuld, treedt af en geeft de uitvoerende
macht aan den militairen opperbevelhebber
terug. Hij laat zich daarbij door
de overtuiging leiden, dat de uiterste nood
des lands een eenparig aaneensluiten van
allen tegen het vernietigende gevaar van
het bolsjewisme eischt.
Stuttgart, 17 Maart. (W. B.). Gis
teravond om vijf uur is onder voorzitter
schap van den rijkspresident ccn minister
raad gehouden, waaraan ook de vertegen
woordigers van de regeeringen van Wurtem-
berg, Pruisen, Baden en Hessen deelnamen.
Ook was generaal Maercker tegenwoordig,
die op eigen gezag naar Berlijn, naar Kapp
en Lüttwitz gegaan was en r.nor Stuttgart
was teruggekeerd om de regeering verslag
uit te brengen over zijn besprekingen te
Berlijn- Hij legde er den nadruk op, dat hij
niet kwam als onderhandelaar, doch, gezien
den vreeselijken toestand, waarin Duitsch-
lond zich bevond wilde hij den raad geven
zekere tegemoetkomingen te doen. Het ka
binet verklaarde eenstemmig, dat er ven on
derhandelingen of van een compromis geen
sprake kon zijn.
Stuttgart, 17 Maart. (W. B.) De
Pruisisohe regeering publiceert de volgen
de mededeeling
De leden der Pruisische regeeripg ziin tot
hun ambt geroepen door rlen wil van de
volksvertegenwoordiging. Alleen door een
besluit van de Nat. Verg. kunnen z»j van
hun taak ontheven worden.
Zoolang zulk een besluit niet genomen is,
vormen zij de wettige regeering van Prui
sen, óók, indien zij door militaire geweld
daden verhinderd worden hun ambt uit te
oefenen.
Deze verklaring is door alle leden van de
regeering onderteekend.
Aken, 16 Maart. (H. R.). De alge-
meene staking is geëindigd en de arbeid
overal hervat. In de geheele Belgische zóne
heerscht rust. Tijdens betoogingen te Duis
burg begaf een groep betoogers zich naar
het gebouw der intergeallieerde scheepvpart-
commissie en verzocht den commandant van
het Belgische detachement, de wapenen neer
te leggen. De commandant gaf den betoo-
geré bevel zich terug te trekken, hetgeen
onmiddellijk geschiedde.
Op de brug bij Duisburg is het verkeer
stopgezet. Naar aanleiding van de fusillade
van den vorigen dag op eenige honderden
meters van de brug, vertrok een Belgische
pantserauto op verkenning naar cl? stad en
herstelde de verbinding met het BeHs^he
detachement. Het detachement werd niet
lastig gevallen.
Berlijn, 17 Maart. (W. B.). Uit de
rijkskanselarij. Officieel. Blijkens met el
kaar overeenkomende berichten heeft gis
teren in Berlijn een vergadering plaats ge
vonden van vertegenwoordigers der oriaf-
hankelijken, communisten en meerderheids-
socialisten.
ARWHEIW.
Gestors Kapataa!
Ifêeserwen
Daar hebben de partijen zich verecnigd,
echter met dien verstande, dat de meerder-
heidssocialisien het programmapunt „o!,;c-
meene staking" als antwoord op de geweld
daad, hebben verworpen, en daartegenover
een» neutraal standpunt innemen.
Op alle andere punten werd volkomen
overeenstemming bereikt. De lijst van mi
nisters is opgemaakt. Ze vertoont de vol
gende namen Rijkskanselier Daeumig bin-
nenlandsche zakenKurt Geyer, buiten
land sche zaken: Neumann, onderwijs: Paul
Levy, landbouw dr. Rasch, arbeid Otlo
Gras-Remscheidt, voedselvoorziening: Geis-
manïi, justitie dr. Cohn, fipanciën Muller,
genaamd Adel, spoorwegen Julius Meier,
persDr. A. Goklsohmidt.
Uit deze feiten blijkt hoe groot hel gc^
vaar is. D£ radenrepubliek wil met gewold
dc m?cht trachten te veroveren.
De dictatuur van het proletariaat dieigt
alle leven 'in Duitschland te vernietigen, alle
ellende, alle gruwelen, alle onzettendo mis
daden van het bosjewisme bedreigen ons
en alle burgers, alle soldaten der rijksweer,
alle beambten der veiligheidspolitie, van
welke paitij ook.
Er is nu nog slechts een gemeenschappe
lijke vijandhet bolsjewisme, dat geen ge
zag erkent. Tegen d^zen vijand moet met
alle energiè de strijd worden aangebonden.
Berlijn, 17 Maart. (W. B Berlijn
was heden rustig. Er hebben zich geen noe
menswaardige botsingen voorgedaan De
trom rijdt nog niet. De stadsspoor rijdt se
dert vanmiddag gedeeltelijk.
B e r 1 ij n, 17 Maar t. (W. B.V De nlge-
rneene stakingsleiding heeft verklaard, dat
de spoorwegstaking haar volle uitwerking
heeft gehad en thans opgeheven wordt.
B e r 1 ii n, 17 Maar t. (W. B De Prui
sische landsregecring deelt mee, dat de be
scherming van de Stad toevertrouwd wordt
aan de ofdeelingen der veiligheids-veer, die
de regeering trouw gebleven zij.n De troe
pen, die onder generaal Lüttwitz binnenge
rukt zijn, zullen op zijn laatst Donderdag
weggeleid worden. Alle bepalingen voor
kranten-, telefooncensuur enz. zijn opgehe
ven.
B e r 1 ij n, 17 Maart. (W. B). Uit de
Rijkskanselarij. Het volkomen rustig verloop
van den afgeloopen nacht te Berlijn heeft
aangetoond, met welke „Tartarennachrich-
ten" de ^bolsjewistische propaganda werkt.
Helaas slaagde deze propaganda er maar
al te goed in, de rustige bevolking bevreesd
te maken, daar de dwaze, leugenachtige be
richten geloof vonden.
Reeds in den afgeloopen nacht wei-kien
de bolsjewisten met de bewering, dat de op
stand was uitgesteld, omdat er troepen in
aantocht waren, die de bolsjewistische bewe
ging zouden ondersteunen. Zelfs dit be
lachelijk bakersprookje vond geloof.
DusseldorP, 17 Maart. (W.-B). Bij
een botsing tusschen politie en spartocistcn
zijn twee spartacisten gedood en twee ge
wond.
Ebers walde. 17 Maart. (\V. E.}. Uit
de strafgevangenis zijn 27 gevangenen los
gebroken.
M n c h e ri, 17 Maart. (W. B.). Hinden
burg heeft tot een redacteur van het W. B.
gezegd: Twee verschilende regeeringen zijn
in een geregelden staat onmogelijk. Over
eenstemming, tusschen de beide is voor de
veiligheid van het vaderland vereischt. Het
leger moet rust en orde bewaren. Ik hoop,
als oud soldaat, dat officieren en manschap
pen dezen plicht zullen vervullen, vrij van
alle bij gedachten en van alle partij-politiek.
H a 1 i e, 17 Maart. (W. B.). De mijndi-
recteur Vogelsang is door mijnwerkers
doodgeschoten, daar hij weigerde hun zijn
automobiel af te stcan.
Rostock, 17 Tv] aart. (V. B.). De troe
pen zijn weggetrokken. De stad is in han
den van dc arbeiders.
Essen, 17 Maart. (W. B.). De Rhci-
nisch Wcr.tfalische Zeitung verneemt uit
Hannover, dat de Welfen zich donr in et de
communisten en de onafhankelijken ver-
eenigd hadden om een Welfenrepubliek te
nroclameeren. Het plan werd nog juist ver
ijdeld. De aanvoerder der Welfen is in hech
tenis genomen.
Londen, 17 Maart. (R.). In hel La
gerhuis deelde Bonar Law mede, dot een lid
van de Britsche commissie in het Rijnland
nis Brifsch vertegenwoordiger naar Stutt
gart gezonden is om voeling te houden met
de oude Duitsche regeering.
Washington, 15 Maart. (R). De
Senaat heeft met 56 tegen 24 stemmen het
voorbehoud op art 10 van de volkenbonds
overeenkomst goedgekeurd, 't welk onlangs
door Lodge was voorgesteld, en van welk
voorbehoud Lodge verklaart, dat het oor
spronkelijke republikeinsche voorbehoud
niet verzwakt.
Andere voorgestelde punten van voorbe
houd werden verworpen.
Constantinopel, 16 Maart. (H.
R De stad is hedenmorgen zonder moei
lijkheden door de geallieerde troepen on
der hevel van generaal Milner bezet. Er
heerscht orde en rust in de stad.
Ann de Turksche regeering is bericht, dat
de bezetting voort zal duren, totdat de be
palingen van het vredesverdrag behoorlijk
uitgevoerd zullen zijn en dat indien er nog
verder leed berokkend zal worden aan de
Christenen in Turkije, de vredesvoorwaar
den versoherpt zullen worden.
Londen, 15 Maart. (N. T. A. Draad
loos van Annapolis). Venezuela heeft mede
deeling gedaan van zijn toetreding tot den
Volkenbond.
P a r ij s 17 Maart. (N. T. A. Draadloos
van Parijs). De Temps geeft eenige bizon-
derheden óver de Opperste Economische
Commissie, die pas gevormd is. De commis
sie is geplaatst onder den minister van finan
ciën en belast met het onderzoeken en voor
stellen van alle maatregelen om staatsuit
gaven van allen mogelijken aard te vermin
deren en met name wijzigingen aan te bren
gen in den dienst en ambten, die niet drin
gend noodzakelijk zijn. De commissie heeft
een vrij uitgebreid enquéte-recht bij d«
ministeries en openbare bestuurslichamen^
Zij zal in het bizonder alle onderzoekingei
uitvoeren en controle uitoefenen ter plaatsi
Voorzitter van de commissie zal zijn di
procureur-generaal bij de Rekenkamer. Verj
der zal er in zitting hebben een legcr-nu
riteit en een ambtenaar van het ministeri^
der bevrijde gebieden, aangewezen dooa
dien minister in verleg met den minister vari
financiën. Deze zelf zal twee leden nnnwij*
zen.
De president zol nominatief en numeriek
de ambtenaren en beambten aanvragen, wiet]
medewerking hij noodzakelijk acht.
Londen, 16 Maart. (N. T. A. Drond^
loos van Carnorvon). Lord Harries, een voor*
aanstaand landbouwkundige, verzekert, dan
volgens betrouwbare inlichtingen de graant
oogst in het komende jaar zoo ruim zal zijny
dat de prijzen lager zullen woiden dan 100(
sh'-iling per quarter. Dit is het maximum, dal
de vegeering voor den inlondschen oogs^
heeft gewaarborgd. Indien de gemiddeld#
impoitprijs loger is, zullen de boeren nar/
vei houding ook minder krijgen.
Lissabon, 16Maart. (H. R.). Hef cö*
mité van ambtenaren besloot overal bel
werk te hervatten. Ter vergadering vnn omb*
tenoren van P. T. en T. wercl een delegatia
aangewezen, belast met bet Voorleggen dci^
c srhcn nnn den president der republiek. Dtf
staking zal voortduren totdat de voorwaard
den zijn aanvaard.
Lissabon, 17 Maart. (R.). BarbostW
de gewezen minister-president, is in hechte*
nis genomen.
Rome, 14 Maart (R). Nitti heeft hel
kabinet hervormd en daarbij zelf ad interim'
do portefeuille van koloniën aanvaard. Luz*
zitti wordt minister van buitenlandsche zo/
ken en Homoni minister van oorlog.
Par ij s, 17 Maart. (N. T. A. Draad-»
loos). De leden van het huis Hobsburg heb*
ben een familieraad gehouden te Olten on
der voorzitterschap van narishertog Frede*
rik. De aartshertogen van het huis-Habs-
burg hebben eenstemmig besloten af te zieni
van hun titels en privileges ingeval zij moch
ten terugkeeren naar het grondgebied der
voormalige monarchie, waar zij eventueel
zouden gaan wonen als gewone burgers. Da
leden van het huis-Habsburg hebben nog als
hoofd van hun huis erkend den ex-keizer
Karei van Oostenrijk. Alle aartshertogen
hebben hierin toegestemd, behalve aartsher
tog Joseph.
Budapest, 16 Maart. (H. K. B.). Do
bladen, meiden, dat de Rumenen te Debre
cen door hun requisities een schade van
milliard hebben aangericht. De Rumenen
hebben in Debrecen en het komilaat Hajdjer
223 Hongaarsohe boeren terechtgesteld.
Pa r ij s, 16 Maart. (N. T. A. Draadloos
van Helsingfors). In Finland is een nietrw
ministerie onder presidium van profe^or
Crichvient samengesteld, op den grondslag
van een burgerlijke coalitie. Het meeren-
deel van de leden'van het kabinet ziin aan-
hangeis van de Entente.
Washington, 15 Maart. (R.)._ Het
Huis van Afgevaardigden heeft met eien
overweldigende meerderheid het wetsont
werp goedgekeurd, waarbij de Government
G ain Corporation wordt gemachtigd 5 mH-
liocn vaten meel te leveren aan Polen ent
Oostenrijk op een langen termijn van beta
ling.
Cairo, 15 Maart. (R.). Telegromnie^,
uit Damascus melden, dat de leden van hef
Syrische Congres in den namiddag van S
Maart het paleis bezochten en de kroon aan
Emir Feisal aanboden, die haar aannam.
Koning Feisal kleedde zich daarop in de
uniform van veldmaarschalk en reed ondar
Men kan een leugenaar het best om den
tuin leiden, door hem de waarheid te ver
ellen.
Roman door
ADRIEN BERTRAND.
Bekroond met den Prix-Goncourt,
39
Vaissette was in een opgewekte stemming.
,'D'en morgen had hij een brief ontvangen van
"Lucien Fabre, die hem mededeelde dat hij
thans geheel genezen was en weldra naar het
(font zou terugkeeren. Men was juist bezig met
de nieuwe formatie van het bataillon en voor
al van dc kaders, met het oog op den alge-
■neeiien aanval, die tegen liet 'begin van het
.voorjaar was aangekondigd. De Quéré had
bij zijn compagnie een officier gekregen, den
tweeden luitenant Richard. Serre, die terug
gekeerd was, en die gedurende den winter het
bevel had gevoerd over de "vierde compagnie,
had het commando over een bataillon ont-
Vangen. Vaissette was in zijn compagnie heel
alleen. Deze compagnie zou zonder twijfel aan
^Lucien worden gegeven, zoodra hij was te
ruggekeerd. Aldus zouden zij te samen d-e
Veldtocht eindigeai, die zij in Lotharingen \Va-
ren begonnen.
„Alleen Nicolaï zal ontbreken," zeide hij.
VMaar in zijn plaats zullen wij de O.uéré heb-
£ei ifi
De avond viel over.de wijd© vlakte van
Vlaanderen. Het was een heerlijke en zachte
avond, het vredige einde van een lentedag.
De schemering hing nog in de grashalmen, die
even hoog waren als het prikkeldraad. Hun
teer genuanceerd groen was getooid met
veldbloemen en vooral met klaprozen. Het
scheen een grasveld, waarop bloedvlekken la
gen.
Een zoele nacht duisterde aan. Het was een
ontspanning voor den grond en voor dc men-
schenziel. Eirrdeloozc vrede en geheimzinnig
verlangen zweefden over het landschap. Men
kon zich niet voorstellen, dat het nu oorlog
was.
„Het koren 'begin tal hoog tp te schieten,"
zei Servajac.
Want hij bracht altijd het weer en de sei
zoenen in verband met den arbeid op het land.
De tirailleurs van kapitein de Quéré .hadden
zich over het veld verspreid. De nachtscha
duwen onttrokken hen aan het oog van den
vijand. Men hoorde geen enkel geluid. Aan
tien hemel, waaraan nog het vale licht hing
van den gestorven dag, waren geen sterren;
slechts Vonus schitterde en scheen te -léven en
te ademen; de jagers zagen naar haar op, met
weedom in het hart. Zij lagen tusschen de wil
de planten, die bezit hadden genomen van de
door dc meiischen verlaten velden, en tusschen
de hoog opgeschoten beetwortels, waarvan
de blokvormige bloemen een geur van honing
verspreidden.
Vaissette liet zijn compagnie voorwaarts
gaan. En men zette zich aan den arbeid. Er
moest een lange racht worden gegraven, die
als nieuweloopgraaf dienst zou doen. De vij
and bevond zich op honderd meter afstand;
Ilij hield zich stil. Maar zeifs deze stilte was
verschrikkelijk. De mannen gevoelden mis
schien grooter angst urn hier het houweel cn
de scliop te hinteoren, (dat ten slotte niets
dan hun dagelijksch werk was, zooals zij dit
thuis waren gewend), dan. om, met het ge
weer in de hand, het schieten van den vijand
te beantwoorden of een aanval of te slaan.
Wat deden dc Duitschers? -Vaissette was
doodelijk ongerust. Wel is waar bevonden zich
eenige meters voor lien ui,t dc tirailleurs van
de derde compagnie, maar deze konden wor
den overhoop geloopcn; en de Pruisen zouden
hij hen kunnen zijn. voordal hij erop veTdlacht
was. Hij trachtte het raadsel van den nacht
te doorgronden, maar de duisternis bewaarde
heel haar mysterie en men kon geen twee
meters voor -zich uit zien. Van tijd tot tijd
Koop* uw Schoenwerk
KOF 38
deed hij eenige schreden, tot bij de tirailleurs.
Maar niets bewoog zich. Ilij had naar de Duit
sche linie willen sluipen, om zich rekenschap
te geven van den toestand; maar bij zijn te
rugkeer zou hij door dc onzen «zijn neerge
schoten. Toen begaf hij zich weer naar zijn
mannen, die bezig waren met het omspitten
van den grond. Sommigen hadden zicli gehaast
met het werk, waarbij zij hun ransel en hun
'geweer niet eens 'hadden afgelegd: zij wilden
hun kuil spoedig gereed hebben, opdat ze er
een 'schuilplaats in konden vinden. De ande
ren, bloohartiger van aard, waren niet opge
schoten: zij waren languit op den grond blij
ven liggen. Men kon toch «niet overal tegelijk
zijn. Het was bovenal noodig, om geduid, te
oefenen, en den nacht te laten vooririjgaan/
terwijl het werk werd voltooid.
Vaissette had zijn besluit gonoimen. Hij ging
op zijn rug ligcf?n en keek in den naclit. Nooit
was dc hemel hem van een zoo groote rein
heid en klaarheid voorgekomen.
„Hoevelcn van deze manuien,zeide hij,
„graven, zonder dat zij het weten, den kuil
die hun tot graf zal dienen! Deze grondwer
kers zijn hun eigen doodgravers. Welke dich
ter zal de schoonheid,bezin gen van hiin daad?
Is hun werk niet liet symbool van heel den
arbeid der arme menschheid?''
Ilij voegde erbij:
„De menschheid pleegt zelfmoord en graaft
haar eigen graf. De arbeid der geleerden en
heel de menscbelijkc vooruitgang loopen uit
op dr constructie van de vernuftigste cn ver
schrikkelijkste toestellen, die men zich kan
denken, en waarvan het eenig doel is, dc ver
nietiging onzer medemenschen. Sedert lang
reeds heeft mijn Voltairiannscbe ziel aan het
bestaan van God getwijfeld. Maar deze oorlog
is er de absolute negotie van."
„Is deze oorlog dan misschien de bcvesit-
ging van de Red c?" voreg een stem.
liet was dc Qucré, die den luitenant gena
derd was.
En het gesprek werd voortgezet onder het
vredige licln der sterren.
De kapitein vervolgde:
„Jij ziet in de huidige gebeurtenissen esn
veroordecling vnn mijn beginslen. Maar ik
zie er een veroordecling van jou beginselen
in. Deze oorlog -is het failliet van de Redel
Jou Stoïcijnen beweren dat de wereld wordt
bestierd docy* onveranderlijke wetten en dat
de mensch wordt geleid door de Rede. Jou
Lucretius heeft ons geleerd, dat, om de dwa
ling en <lc duisternis der ziel te doen verdwij
nen, wij de zon niet noodig hebben» noch dc
klaarheid van den dag, maar slechts dc Wc*
tenschap en dc Rede... Maar waartoe dien*
dc wetenschap en waar is dc Réde?"
„Pk wil bekennen,'' antwoordde Vaissette^
,/diat ten spijt van priesters en philosophen,
een wind van waanzin over deze wereld waant
Tk wil de hoop nog niet opgeven, dat ntf
deze beproeving menschen zullen voortkomen,
die, wijl zij den dood hebben aanschouwd, bc*
.ter zijn geworden."
„Frankrijk/' bevestigde dc Quéré, „is zijn.
Lijdensweg gegaan, ten einde dc gelukzalig*
herd deelachtig te worden van de Durende
Opstanding.''
„Vindt u het niet bewonderenswaardig/'
onderstreepte Vaissette, „dat wij steeds de
realiteit der zinnelijke wereld kunnen aanpas*
sen aan onze theoretische smaak? Niets bc-
wijsti ets of ontkent iets. Ondanks, of juist tciï
gevolge van dc huidige ragérie, blijft God voor.
u bestaan. En voor mij blijven, indien ook de
Rede in dc natuur te looi' gaat, de voor*
naamste beginselen van mijn meesters onget
schonden: want de goddelijke Epicurus leer*
dc zijne vrienden, gezeten in een tuin en op;
een nacht even lieflijk als deze dat alleen
het Toeval, doch geen enkele goddelijke
da chic en geen redelijkheid den loop der din*
gen heheerscht; en ook mijn groote, haris«
tochtelijke Lucretius heeft gesproken van
domheid cn de slechtheid van het Heelal, dat
geen enkel doel te bereiken tracht en dat dooi
den Tijd voortschrijdt, alles veëbrijzeftd o|
zijn weg."
(Wordt vervolgd).
