iiiirniiïi met Inbegrip van ceo
G.
mmm rj Tit ;r: *zz
„DE EEMLANDER"
BUITENLAND
RegenmantelsbijMaison L'Hirondeüe
ï».fLUS^,
0 VOGEL
OPLUIMVËË
IVQEDËP
m. VleeschhouWer.
papenhofstede
EERSTE BLAD
Utrechtschestraat S3,
- - Jaierèctg J/ïei - -
uitsluitend le klas artikelen,
VAIV JD VIJST,
BINNENLAND
O'
18e Jaargang Ne. 267
pc, vott I 1 to. r» week (met etatli wreker og
tescn aaselukken) f 0.17», aliondcrlijke 'nummera
r ('.OS. TILEPHOON 513.
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
DIRECTEUR: J. VALKHOFF.
BUREAU:
ARNHEMSCHE POORTWAL.
HOOFDREDACTEUR:
M,. D. J. VAN SCHAARDENBURG.
Zaterdag 8 Wei 1920
bewijsnummer, elke regel meer 0.20, dicnstaanbio
dingen 1-5 tegels f 0.50. Voor handel cn bedrijf
bestaan iccr vooidcclige bepalingen lol hel herhaald
advcrlccrcn bij abonnement. licne chculairc.
bevattende de voorwaarden, wordt op aanvraag
toegezonden. Bewijsnummers 5 cent.
Meubelfabrikar)t - Hof 46.
AMERSFOORT
Pabriik:
Eenvoudige
zoowel als
artistieke meubileering
Politiek Overzicht
Hongarije mokt en geeft uiting aan zijn
felle verbittering en diepe teleurstelling,
daar de hardheid der vredesbepalingen er
schuld aan draagt, dat het geamputeerd,
bijna gevierendeeld wordt. Het verzet tegen
het tractaat manifesteert zich onophoude
lijk; gisterochtend zijn op de muren van alle
Budapester huizen biljetten aangeplakt,
waarop de kaart voorkomt èn van het oude
Hongaarsohe rijk èn van het Hongarije, zoo
als het is versnipperd in 't vredesverdrag.
Het onderschrift geeft uiting aan de ge
voelens, die het Hongaarsche volk, dat met
de amputatie geen genoegen kan nemen,
bezielt: „Verdoemd zij de hand, die dezen
vrede teekent". Maar, is men geneigd te
vragen, wat zal er gebeuren, wanneer d'e
vredesgedelegeerden weigeren het tractaat
van hun handteekening te voorzien? Hon
garije staat voor een beangstigend-moeilijk
dilemna, want buiten kijf zal onmiddellijk
Rumenië, mocht worden besloten tot niet*
teekenen, met zijn legers de zwakkee prooi
bespringen, zoodat het toch reeds door
oorlog en revolutie deerlijk gehavende land
in nog dieper ellenden zou storten. Het is
voor Hongarije 'een tijd van rouw; zal Hon
garije deswege rouwvlaggen uitsteken in
zijn straten? Neen, wordt in een veel ver
spreiden oproep aangemaand, geen rouw
vlaggen, want het historische Hongarije zal
niet sterven. Het verzoek wordt dan ook
gedaan, ten teeken van hoop een groene
band of andere groene onderscheidingstee
kenen te dragen. Is het niet merkwaardig,
dat in een land, dat zóó door het leed is
bezocht, zoozeer nog wordt gehecht aan
naïeve symbolen?
De liga ter bescherming van een onge
schonden Hongarije richt een oproep tot de
Hongaarsche natie, waarin nadrukkelijk
wordt geconstateerd, dat de vrede met de
Ententemogendheden niet mag worden ge
teekend: tot den dag, dat de gebiedseen*
heid van Hongarije weer een feit zal zijn,
dient de Godsvrede er te heersohen.
Vooral in de pers klinken stemmen op.
die hun misnoegen over het karakter van
't iredesverdrag, dat het toekomstig geluk
van Hongarije bedreigt, niet kunnen ver
helen. Zoo schrijft de Nemzeti Ujsag, het
orgaan der christeliik-national<e vereeniging-
„Wij weten niet, cf de regeering dezen
vrede zal onderteekenen. Maar één ding
weten wij: de Hongaren zullen nooit hem
willen erkennen."
En ook de Uj Brazda, het blad der kleine
boeren, stelt de vraag, hoever het is geko
men met Wilson, den propagandist van het
recht der zelfbeschikking. Geen voetbreed
zal Hongarije van zijn gebied afstaan'en
het is niet bereid zijn eigen doodsvonnis te
onderteekenen. Aan zijn broeders, die aan
gene zijde der demarcatielinie wonen, roept
het dan ook toe: Wij# laten u niet in den
steek.
T)it klinkt wel allemaal wat gezwollen en
hevig-lyrisch, maar dit neemt niet weg, dat
er alleszins aanleiding toe bestaat het over-
kropt gemoed te ontlasten. De Sozat stelt
dan ook vast, dat het verdrag niet mag
worden geteekend en het gelooft dan ook
niet, dat in Hongarije een regeering zou zijn
te vinden, die zijn hand tot een dergelijke,
zij 't dan ook formeefe, verbrokkeling-door-
zich-zelf zou willen leenen. De Budopesti
Hirlap herinnert er aan, dat de Fransche
politiek sinds 1870 zich slechts één doelwit
stelde: de revanche in verband met de af
rekening van Elzas-Lotharingen. „Van ons
duizendjarig Hongarije", roept het blad uit,
„wil men ons twee derde afnemen. Meent
de Fransche minister-president, dat de re
vanche-idee aan de Seine het bloed eerder
aan 't koken brengen 'kan dan tusschen
Donau en Theiss?"
De Pester Lloyd schrijft dan fren slotte:
„Deze vrede is door het geweld gedicteerd;
het recht zal hem echter ondermijnen." Wat
het eerste gedeelte van den zin betreft, de
■opvatting, die daaruit blijkt, is juist en gold
indertijd en geldt nog evenzeer ten aanzien
van Duitschland en Oostenrijk. Ook in
deze landen werd luide verkondigd, dat ir»
geen geval «mocht worden geteekend, maar
op 't kritieke moment geschiedde het toch.
Oo!k Hongarije zal zijn deel alsem uit den
beker moeten drinken en het is slechts de
hpop op beter tijden en op den terugkeer
tot humaner inzicht bij zijn weinig zacht
zinnige vijanden, die het er, zij 't met on
eindige moeite, er boven op zal kunnen
houden.
Buitenlandsche Berichten.
P a r ij s, 7 Mei. (H.-R.) Aan de Hongaar
sche afvaardiging is een uitstel van vijf da
gen verleend om haar antwoord op de vre
desvoorwaarden der geallieerden bekend
te maken.
Parijs, 7 Mei. (H. R.) De Turksche
delegatie zal op 11 Mei te vier uur 's mid
dags het vredesverdrag in ontvangst nemen
Berlijn, 7 Mei. (N. T. A. Draadloos).
De landdag van Wurtemberg besloot krach
tig te protesteeren tegen het gebruik van
zwarte troepen in de Duitsche steden, die
door Prankrijk zijn bezet.
P a r ij s, 7 Mei. (N. T. A. Draadloos van
Lyon). De staki-ngstoestand blijft stationnair
met een neiging naar verbetering op de
spoorwegen. De staking zal a.s. Maandag
geheel ophouden.
Par ij s 7 Mei. (R.) De toestand is op
alle spoorwegnetten verbeterd, ondanks de
bedreigingen van de stakers. Sedert de vak-
vereeniging der spoorwegarbeiders de uiter
ste richting in is geslagen, bedanken telkens
meer leden. Zij telt thans nog maar een
derde van alle spoorwegmannen.
Op de Algerijnsche spoorwegen is de toe
stand verbeterd, doordat overal het werk
hervat 'wordt. -
Parijs, 7 Mei. (H. R.) In de mijnen
de toestand ongewijzigd. 'De bootwerkers
hebben het werk hervat, behalve te Duin
kerken, Havre en Marseille.
Londen, 7 Mei. (R.). Dr. Weizman, de
Zionistenleider, is heden te Londen geïnter
viewd. Hij zeide dat er geen sprake is van
een algemeenen uittocht der Joden uit Enge
land, maar dat de Joden in Rusland en Po
len zeer verlangend zijn naar hun nieuwe
vaderland te vertrekken. Het bestuur van
Palestina zou in handen van een hoogen
commissaris en een raad worden gegeven,
tot een vertegenwoordiging was ingesteld.
Rome, 7 Mei. (N. T. A. Draadloos uit
Lyon). Het Italiaansche Kamerlid Brssolati,
die een groot voorstander is geweest van
Ilalië's deelnemen aan den oorlog aan de
zijde der geallieerden, is overleden. Bii
het verklaTen van den oorlog aan Oosten
rijk nam hij op 57-jarigen leeftijd weer
dienst bij het regiment, waarin hij in zijn
jeugd gediend had en bleef aan het front,
totdat Boselli, als opvolger van Salar.dra,
hem als minister zonder portefeuille in zijn
kabinet opnam. In het kabinet Orlando is
Bissolati minister voor de militaire pen
sioenen geweest.
Be 1 g r a d o 7 Mei. (H. R De minister
raad onder voorzitterschap van den prins-
regent besloot, na kennis te hebben geno
men van het door Troembitsj aan den mi
nister van buitenlandsche zaken gerichte
rapport, met algemeene stemmen de directe,
besprekingen met Italië voort te zetten om
de Adriatische kwestie op te lossen.
Budapest, 7 Mei. (H. K. B.) Daar be
kend was geworden, dat het Ame-rikaan-
ische Roode Kruis en de steuncommissie
voor kinderen eerlang hun werkzaamheid
in Hongarije zullen staken, zijn hedfen
.20,000 vrouwen en kinderen het hoofd
kwartier van de Amerikaansche missie
voorbijgetrokken. Uit naam der hoofdstad
heeft burgemeester Bady den Amerikaan-
schen gezant Grant Smith verzocht het
daarheen te lei-den, dat de Amerikaansche
missie haar zegenrijke werkzaamheid in
Hongarije zal vcortzeten. Dé gezant ver
klaarde, del hij het verzoek ter kennis van
zijn reg-eeijr.g en de missie zal hrengen.
Warschau, 7 Mei. (N. T. A. Draad
loos uit Annapolis) Er wordt no? dag en
nacht hevig_ gevochten tusschen Pole.n en
'bolsjewisten, om het bezit van Kiew. De Po
len dringen d e rood en langzaam terug in
een halven cirkel. Een bericht \an het front
meldt, dat de Polen reeds Kiëw konden bin
menrukken, maar daarmede wachten om de
Ukrainiërs èen kans te geven- het eerste de
stad binnen te trekken.
C a r o 7 Mei. (R.). Gisteravond is een
Engelsch officier in de Boulao-wijk doodge
schoten. Er hadden geen arrestaties plaats.
Washington, 6 M ei. (R.) In verband
rnet het besluit, genomen door het depar
tement van arbeid, dat het lid-zijn van de
communistische partij op zich zelf niet vol
doende is cm iemand uit het land te laten
zetten, is een vergadering bijéengeroepen
van de immigTatiecommissie uit den Senaat
om te overwegen of er een dringend amen
dement zal word-en voorgesteld op de immi-
gratiewet.
N o g a r e s 7 M e i. (N. T. B. Draadloos
van Annapolis). Villa heeft zich met 200
man te Chihuahua bii de revolutionaire troe
pen aangesloten. Hij brengt zoodoende
10.000 man op de hand van Obregon, die
een manifest heeft uitgevaardigd, waarin hij
verklaart zich bii de revolutionaire troepen
aan te sluiten. Het garnizoen te Torreon,
onder generaal Castro, is in opstand geko
men De stad staat onder revolutionair bp-
Amerstcort Mei '30.
Ivf. M.
Hiermede hebben xvjj het genoegen XJ kennis te geven van
de verplaatsing der zaak van Langesti aat 143, naar - - -
waarvan de OPEN IN G
zal plaats hebben.
"Wij willen U nog attendeeren op onze
waarvan immer ruime keuze voorradig.
XJ heleetd tot een bezoek uitnoodigend
Hoogachtend,
Juwelier.
stuur. JDe opstandige beweging breidt zich.
Van Mexico vertrekken geen-treinen meer.
Generaal Gonzales zal aan het hoofd van
10.000 man van uit Chihuahua op Mexico
aanrukken.
M e x i c o C i t y 5 M e i. (R.) In zijn wti
gering zijn ambt neer te leggen zegt Carran-
za, dat hij vechten zal tot het einde om den
opstand le onderdrukken, dat hij aan nie
mand, die niet wettig is verkozen, het pre
sidium zal overdiagén en dot het onmoge
lijk is op 4 Juli verkiezingen te houden.
M e x i c o, 7 Mei. (N. T. A. Draadloos).
Lïit Juarez wordt bevestigd, dat 10,000
man uit Chihuahua weldra zullen opmar-
cheeren naar Mexico.
Kameroverzicht
Tweede Kamer
In de zitting van Vrijdag werd de motie-
Van Ravensteij-n beheuende herstel der be
trekkingen m?t Sovjet-Rusland verwor
pen met 48 tegen 13 stemmen, nadat dé heer
T roelstrn verklaard heeft dat zijn fractie
zal voorstemmen, op internationaal-socialis-
tisr.he en niet op nationaal-kapitalistische
gronden.
De heer B r a a t vraagt verlof tot een in
terpellatie over het niet uitbetalen van be-
waarloon van aardappelen.
De heer D u y s vraagt een interpellatie
aan over de verhouding der regeering tot de
Hongaarsche republiek en over maatregelen
tegen de massamoorden aldaar. Op deze
verzoeken zal morgen worden beschikt.
ring zou er toe gebracht Kinnen worden
overhaast dat verdrag te onderteekonen.
Het congres spreekt der\ wensch uit, dat de
Fransche regeering België niét alleen zal
laten staan tegenover Nederland, ma^r dat
zij reeds thans, ook al is er 1>(r een
Fransch-Belgisch bondgenootschap 'geslo
ten, aan België haar meest beslisten steun
zal geven teneinde het aan de Belgische
regeering mogelijk te maken de onder-
teek-^ning te weigeren van een ver
drag, dot zoo blijkbaar in strijd is met de
levensbelangen van Frankrijk zoowel als
van België.
ï)o .\e<l«riMi4l.n(ili-DRU«oho
overeen komst.
Het Hbld. meJdt
Donderdag is tusschen de Duitsche en Ne
der lands dhë onderhandelaars een nadere re
geling van den kolenprijs voor het geval de
aanhangige kolen- en credietovereenkomst
niet tot stand mocht komen, vostgesleld.
Mvr. weet, dat de regeering zich had ver
plicht, de sedert 1 Januari 1920 ingevoer
de Duitsche kolen met f 75 per ton te be
taler ingeval van uitvoering der algemee-
ne overeenkomst zou echter, met terugwer
kende kracht tot dienzelfden datum, de mid-
donpriis c. i. f. van alle hier te lande van
overzee aangevoerde kolen gelden. Thans
is bepaald, dot ook ingeval de overeenkomst
niet tot stond komt, van 1 April—15 Juni
cle middenprijs der c. i. f-kolen zal gelden.
Inmiddels kan worden verwacht, dat he
den, Zoterdag, de Neclèrl. regeering haar
goedkeuring aan de overeenkomst hech
ter. zal. Het zonderlinge gerucht deed Vrij
dag de ronde, dat de minister van Land-
Lager Onderwijswet.
De amendementen de Buisonjé en Ossen-
dorp betreffende den leerplicht voor hel ver
volgonderwijs worden ingetrokken» omdat
die quaestie behoort bij de herzi:r,inj der
Leerplichtwet.
De M i n i*s t e r neemt het am ndement-
Otto om de gemeenten te verplichten, ge
legenheid te geven tot vervolgonderwijs als
er zich minstens 6 leerlingen voor aanmel
den, over. Het amendemc-nl-Ossendorp om
bij bedoelde verplichting niet te binden aan
een voorstel, het vervolgonderwijs ook op
dagscholen te geven, wordt verworpen met
47 tegen 16 stemmen.
De heeren Ossen dorp eh'K e t e 1 a a r
verdedigden hun amendementen betreffende
invoering der verplichte schoolvergaderin
gen met regelende bevoegdheid.
De heer Otto licht een amendémenl toe
om verplichte schoolvergaderingen met ad
vise eren de bevoegd beid in te voeren.
De Minister verklaart de amendemen
ten-Ketelaar en Ossendorp, die neerkomen
op afschaffing van het hoofdschap, onaan
nemelijk. De verbeteringen in het voorge
stelde stelsel der oclriseerende schoolver
gaderingen, bedoeld door d:A anunden-.?^.-
ten-Otto en Zijlstra, acht spreker overbodig.
De-heer Ketelaar trekt zijn amende
ment in ten behoeve van het anundemcnl-
Ossendorp. Over dit laatste wiydi de stem
ming aangehouden tot Dinsdag o. s.
Nom'OS I'Riï4Ï «BI ESoitfltf.
Het nationaal congres van de groote
Fransche vereenigingen onder voorzitter
schap van het Kamerlid Louis Marin heeft,
naar uit Brussel wordt gemeld, een motie
aangenomen, waarin gezegd wordt, dat hél
congres besluit, de aandacht van Frankrijk
te vestigen op het vei drag nopens de
Schelde en Limhure. De Belgische regee-
bouw.alsnog, na het beëindigen der bespre
kingen, nieuwe wenschcn zou hebben ge
uit Van Duitsche zijde kon daarop te ken
nen zijn gegeven, dat men de onderhande
lingen als gesloten beschouwt en de gede
legeerden In ieder geval-Zaterdag vertrek
ken hetzij met de geteekende overeen
komst, hetzij zonder. Dat inderdaad op het
laatste oogenblik, terwijl een maandenlange
periode tusschen de vaststelling van den
provisioneelen en den definiticven tekst der
overeenkomst alle gelegenheid heeft gege
ven lot een gedegen onderzoek, nog bezwa
ren. zouden zijn gerezen bij den minister
lijkt zóó ónwaarschijnlijk, dat men goed zal
doen aan deze geruchten geen overdreven
waaide toe te kennen.
■WEESPER- ES.
KARSPEL
lieécrlaail es lupna.
Xaar „Eastern Service" uit goede bron
verneemt, is de uitnoodiging van Japansche
zijde tot een bezoek van een aantal voor
aanstaande Nederlanders aan Japan hier te
lande met belangstelling en sympathie ont
vangen, doch is de voor een dergelijk be
zoek onmisbare voorbereiding nog niet zoo
ver gevorderd, dat aan de uitnoodiging nog
in dit jaar gevolg zou kunnen worden ge
geven. Er mag worden verwacht, dat het
volgend jaar de verwezenlijking van het
plan zal rien en dit te eerder, wanneer de
tijdsQnv-.'.-meligheden daartoe medewerken.
D e X c de rlanders in China.
Bij de Tweede Kamr is ingekomen 't vol
gend telegram, verzonden uit Shanghai en
gericht aan de Eerste en Tweede Kamer der
Staten-Generaal
Shanghai- Tijdens aanwezigheid Neder-
landsche oorlogsschepen verzochten land-
genooten c'.hier mij u hc-t volgende le seinen:
Ter gelegenheid ^skaderbezoek Shanghai
brengen Nederlanders in China ware hulde
aan Marine voor hetgeen deze door werk-
dadige handhaving ontijdigheid gedaan
heeft in belang onzer vrijheid, welvaart, han
del en koloniën en verzoeken u Iloogmoi*
gen-den eerbiedig uitvoering bestaande
bouwplannen en voorziening voldoende ma
teriaal en personeel krachtig te willen be«
vorderen.
(w. g.) Schuurman, consul.
Nederland en Venezuela,
De voorloopige president ven Venezuelo,
senor Bustillo, heeft een boodschap gezon
den aan het congres te Caracas.
Donrin wordt o.m. meegedeeld, dat spoe
dig de diplomatieke betrekkingen met Ne
derland zullen worden hervat. Deze waren
sedert de dagen van president Cast-ro ge
schorst. (N. R. Ct.)
Met toestemming von den minister
van Buiten-I. Zaken heeft de consul-gene
raal, de heer A. M. Marcke te Wiesba'den,
het eere-voorziltcrschnp aanvaard van de
Ned. Kamer van Koophandel voor het be
zette Rijngebied te Krefeld.
Pensioenen burgerlijke amb
tenaren. Het Tweede Kamerlid Rink heeft
aan den minister van Financiën verzocht
aan de Kamer mede te deelen, hoever do
voorbereiding van het wetsontwerp tot be
tere regeling van de pensioenen der burger
lijke ambtenaren gevorderd is en wanneer
ongeveer de indiening er van kan worden
tegemoet gezien?
Het Amsterdamsche garni
zoen vermind e-%fl. Gister zijn de troe
pen, die te Amsterdam tijdens de staking
ter versterking aanwezig zijn geweest, weer
naar hun garnizoen teruggekeerd. De huza
ren zijn vertrokken.
De troepen, die op wacht zijn, betrekke®
hun posteh met ongeladen gewaar.
Onderscheiding prof. Ro
che b 1 a v e. H. M. de Koningin heeft
het commandeurskruis der Huisorde van
Oranje verleend aan prof. S. Rocheblave,
h'oogleeraar in de Fransche letteren en
kunstgeschiedenis aan de universiteit te
Straatsburg.
De heer Schaper. Het
Tweede Kamerlid Schaper is van zijn reis
.naar Polen teruggekeerd en was gistermid
dag weder in de vergadering der Tweede
Kamer aanwezig.
G. 7. C. F r a s e r. fin den leeftijd vam
81 jaren is te Den Haag overleden de ge-
pensionneerde kolonel-hoofd-intendant van
hei Nederl. Oost-Indische leger G. Y. G
Fraser. De overledene was ridder in de orde
van den Nederlandschen Leeuw. Zijn stof
felijk overschot zal Maandag 11 uur op de
begraafplaats Oud-Eik-en-Duinen worden
ter aarde besteld.
Op ruim 90-jarigen leeftijd is te Lei
den overleden de heer J. J. Masijk Huijset
van Reenen-, oud-lid van den gemeenteraad
aldaar, in welke kwaliteit hij tevens «enige
jaren deel uitmaakte als lid van den Militie'
raad in het 3e district van Zuid-Holland.
De overledene was mede-oprichter van
de buitensocieteit Musis Sacrum, waarvan
hij tevens tal van jaren als president fun
geerde.
T. J. S wier stro. Te Arnhem ij
overleden de heer T. J. Swierstra, een be
kende persoonlijkheid in de zuivelwereld
Hij was o.a. zuivelconsulent in Zuid-Holland
en later te Utrecht, vervolgens directeur
van de rijkszuïvelschool te Bolsward, terwijl,
hij later dc eerste veeteelt-consulent werd
met standplaats Arnhem.
Hulp roor liet Roergebied.
Men meldt uit Essen aan Het Volk:
Na de nederlaag van het zoogenaamde
spartacistisch regiem is er eenige verbele-
ing gekomen in de levensmiddelenvoorz:fi
ning van het Roergebied. Niettegenstaande
blijlt de toestand verschrikkelijk en spoe
dige hulp geboden, zullen niet honderden e«
duizenden kinderen en zwakken binnen op
zienbaren tijd als slachtoffer vallen van horn
ger en ondervoeding. De hoop van alle stal
den, maar voornamelijk van de arbeiders
klasse, blijft gevéstigd op het buitenland.^
Groote teleurstelling in dit verband heeft
het feit gewekt, dat een enquête-commis
sie, bestaande uit de dames mevr. dr. Aletta
Jacobs, mevr. Escnauzier, mevr. Van Lyn-
den welke namens het Nederlondsch comité
voor Duitschland een onderzoek naar den
toestand in het Roergebied zou instellen^
blijkens ontvangen berichten van haar voor
nemen heeft aftrezien.
