NMANTELS :/®5y|£2S| Ü1 Middenstands Miettai iïyOGW DE EEMLANDER" Amersfoort en Omstreken. IMEACHÏ No. 4. TELEPHOON No. 394 BUITENLAND «JTUUISV 9 PLU) imwuisNus 7?;- z tl m. VleeschhouWer, -t papenhofstede EERSTE BLAD. Hergroepeering. Fourneert Cheques op Binnen- en Buitenland nu Heeft uitgebreid Giro-verkeer.] 1 19e'Jaargang No. 21 per post 1 2.60, pet week (met firatls veirckcr.ng tegen ongelukken) f 0.17s, sliondctlijke nummers V C.05. AMERSFOORTSCH DIRECTEUR: J. VALKHOFF. BUREAU: ARNHEMSCHE POORTWAL. TEL. INT 513. Zaterdag 24 Juli 1920 bewijsnummer, elke regel meer 0.25, dienstaanhc* dingen en Licldadigheids-advc. tentien voor de helft der prijs. Voor handel en bedrijf bestaan zeer vooidcclige bepalinqen voor het advertccren- Lcne circulaire, bevattende de voorwaarden, wordt op aanvraag toegezonden Meubelfabrikant - Hof 48. amersfoort Fabriek t in den grooten Magazijn-Voor* raad zult U allieht iets van Uwe gading - - vinden - In de jongste vergadering van den Economischen Bond heeft prof. Treub, de vader van dezen bond, de leider van tiezon bond, de groot-propagandist voor zijn onpolitiek-streven, voor het uitbannen van de politiek uit 's lands vergaderzaal, y'oor het vereenigd optrekken van allen, 'die 's lands welvaart willen bevorderen, een merkwaardige openingsrede gehou den, een openingsrede, die tegelijk graf rede is voor den tot politiek lichaam ge worden Economischen Bond. Den aanhanger van een politiek begin sel zou prof. Treub's redeneering slechts een: „de Econ. Bond ruste in vrede" be hoeven te ontlokken, indien de veelbe sproken speech inderdaad zuiver het ka rakter van eene grafrede zou hebben ge had. Maar nu er in die speech van langen adem een politiek vraagstuk is aange roerd, nu prof. Treub op zijn politiek sterf bed nog richtlijnen meende te moeten aan geven, die „de vrijzinnigen" zouden heb ben te volgen, nu is er alle reden om Treub's opvatting te toetsen aan de wer kelijkheid. 1 Laat ons dus een oogenblik teruggaan tot de verkiezingscampagne van 1918, de perste verkiezing gehouden onder de vi- gueur van het stelsel van evenredige ver tegenwoordiging. Wij zijn als goede democraten, altijd voorstanders van dit stelsel geweest en we hebben mede gepropageerd voor de invoering er van. We hebben er altijd de groote voordeden van gezien en zien die nog. Maar we zien ook de nadeden en hebben die ook, lang van te voren, voor speld. Eerste nadeel is de mogelijkheid voor éénlingen, om een aantal menschen om zich te groepeeren, die, te vereenigen tot eene politieke (of onpolitieke!) partij, om zoodoende in het gestoelte der eere te komen. De mogelijkheid van belangen groepen om vertegenwoordigers te zenden naar de volksvertegenwoordigers, waar door het parlementaire stelsel in zijn we zen wordt aangetast, is een tweede na deel. Dat we mét de voordeelen van de even redige vertegenwoordiging ook die nadee- len hebben aanvaard, het geschiedde in liet vertrouwen, dat deze nadeelen van zeer tijdelijken aard zonden blijken. Welnu reeds in 1918, bij de eerste po ging tot samenstelling van eene volksver tegenwoordiging op den grondslag van evenredige vertegenwoordiging, bleken de nadeelen niet zoo heel groot. Het aantal eenlingen, dat streefde naar een plaats in de politiek, was heel klein, liet aantal be- langen-groepen had veel grooter kunnen zijn. De invloed èn van die eenlingen èn van de belangengroepen bleek zeer gering. De „neutrale" kamerfractie van 1918-1922. zal voor den historicus een maat zijn voor de grootte van iiet parlementair besef van Nederland's kiezers in 1918. Slechts onge veer 7 percent dier kiezers heeft zich la ten foppen. De Economische Bond was liet maak werk van Treub. Voor den tijdgenoot valt liet moeilijk uit te maken of deze bond werd georganiseerd om Treub in de Ka mer te brengen, dan wel of niet feitelijk ook deze bond een belangengroep was. Voor Treub zelf was de organisatie van dezen bond eene poging om de bestaande politieke scheidingslijnen weg te wisschen. Treub had in de regeering gropie dingen gedaan en al had hij daarbij^iok groote voor i fouten gemaakt, toch werd hij door den gemiddelden Nederlander voor een groot man gehouden. Dit wist Treub en hij meende van zijn populariteit als kracht figuur gebruik te moeten maken, nu hij ook zich zelf een groot man achtte. Hij, Treub, zou nu eens beproeven, wat de groote politici ter linkerzijde sinds de da gen van Groen van Prinstercr tevergeefs hadden geprobeerd. Hii zou de Kitypc- riaansche antithese den nek omdraai m. Hij zou in zijn partij vrijzinnigen, Room- schen en protestantsch-clericalen vereeni- gen! Hij dit deed op eene wijze, dm in den politiek geschoolden Treub onbegrijpelijk was. In stede van een nieuw staatkundig beginsel op te stellen, verkondigde hii, dat alle staatkunde uit den booze was. Hij maakte zich dus schuldig aan de fout, die in de leiders der belangen-groepen, (die de zelfde fout maakten) begrijpelijk mocht zijn, maar die voor den politicus onvergeeflijk was. Hij wilde staatkunde zonder politiek, hazepeper zonder haas! Slechts de betrekkelijk weinigen onder de kiezers, die verblind waren door Treub's groote daden of die onder de be koring zijn gekomen van Treub's propa gandistische kracht, misten het inzicht in het wezen van het parlementaire stelsel, en meenden dus Treub's nieuwe „begin sel" te moeten volgen. Het gros der kie zers bleef de altijd beleden beginselen getrouw. En thans? Treub ziet nu in, dat er voor zijn-Economische» Bond geen plaats is in de rij der politieke partijen. Noch voor hem en zijn oeconomische vrienden, nóch voor den middenstander, den amusements kunstenaar, den landbouwer of den onder officier, is er in den parlementairen strijd plaats. Het pleit voor Treub dat hij dit, nu hij liet inziet, openlijk uitspreekt en dat hij derhalve adviseert het in 1918 betreden dwaalpad te verlaten. Maar wat ons in Treub verbaast is, dat hij, begrijpende dat hij zich twee jaar ge leden ernstig heeft vergist, zich opnieuw als groot-politicus aanmeldt en zich in staat acht ons en anderen te vertellen, hoe de vrijzinnigen zich nu moeten liergroe- peeren. Daarbij vertelt hij niets nieuws. Er is niets grootsch in zijn plan. Al jaren en ja ren is dezerzijds betoogd, dat er slechts voor twee vrijzinnige partijen plaats is in ons land. Er zijn maar twee wegen om daartoe te komen. De eene is de snelste: de Liberale Unie als middelgroep, ga over tot harikiri en hare leden sluiten zich aan bij de Vrije Liberalen, sommige bij de Vrijzinnig-Democraten. De Unie heeft ge meend dit al een paar malen gegeven ad vies niet. te moeten opvolgen. Dies blijft er maar ééne methode over en deze gaat langzamer. De kiezers zullen meer en meer zich richten naar de Vrije Liberalen en naar de Vrijzinnig-Democraten; beider standpunt is duidelijk en beider beginsel vindt steun in ons volk. Wat wij, vrijzinnig-democraten al jaren en jaren lang wenschen, liet wordt nu ook door anderen -als gewensclit uitgesproken. En liet zal er ook wel toe komen. Of men dit procédé zal kunnen versnel len door conferenties'die tot samenwer king of tot fusie zouden kunnen leiden, blijft de vraag. De pogingen, die men zou willen be proeven, 0111 alle vrijzinnigen in ééne par tij te vereenigen, blijven in elk geval beter achterwege. Wij, vrijzinnig-democraten, doen er onder geen voorwaarde aan mee. ovciden een en twintig machinegeweren en bemachtigden tevens verdere buit. In de streek van Doebrro moet de Poolsche tegen stand gebroken lijn en werden de Polen uit ce stad gejaagd. Nabij Wolonlsjisk, ten Z. en Z.W. van Doebno, zijn de twee belligc- renten met elkaar in gevecht gewikkeld. Zelfs zijn samentrekkingen van bolsjewis tische troepen waargenomen aan de grens van Karelië, hetgeen in Finland ongerust heid heeft verwekt, 2. De Duitsche zaakgelastigde te Parijs, dr. Mayer, heeft Donderdag Millerand een bezoek gebracht, waarbij hij Millerand's aan dacht vestigde op het gevaar voor Duitsch. land bij een opmarsch der Russische troe pen. Millerand heeft geantwoord, dat de ge allieerden missies naar Polen hadden gezon den en dat hij de rapporten van deze missies moest afwachten, voor hij iets over den' toe stand kon zeggen. Ondertusschen heeft de Eerlijnsche ver tegenwoordiger der sovjet-regeering een te legram ontvangen, waarin regeering te Moskou opnieuw verzekert geen duimbreeds Duitsch gebied te zullen betreden en dat het streven van Rusland is met Duitschlond in vrede te leven en de beste betrekkingen te onderhouden. Naar de Danziger Zeitung weet te berich ten, is Donderdag in de haven van Neufahr- wasser een Poolsch stoomschip binnenge- loopen, dat oorlogstuig voor Polen aan boord had, maar de havenarbeiders hebben gewei gerd het te lossen; de Poolsche vertegen woordiger heeft in verband met dit feit de bemiddeling gezocht van het Christelijke en het Duitsche verbond van transportarbei ders, maar men is niet tot overeenstemming gekomen. 3. Het Journal des Débats Levicht, dat de Poolsche bisschoppen aan de Katholieke geestelijkheid der geheele wereld een ge- meenschappelijken oproep zullen zenden, met het verzoek om dit land te hulp te ko men. Het begint dus voor Polen, dat met verlangen naar den bijstand der geallieer den uitziet, te nijpen. Wij hebben reeds uit voerig meegedeeld, dat Lloyd George en Millerand, resp. in het Engeische Lagerhuis en de Fiansche Kamer hun protégé hulp hebben toegezegd; laatstgenoemde heeft nu in den Senaat een soortgelijke verklaring af gelegd als Dinsdag in de Kamer. Sprekende over de Poolsche kwestie, verklaarde Mil lerand, dat er een Fr-ansche en een Engei sche commissie naar Warschau waren ge zonden, die aan de beide regeeringen moes ten meedeelen, welke h het Pnnlsrhe leger eischt. Millerand voegde er aan toe, dat de Fransche regeering vast besloten was het mogelijke en onmogelijke te doen om „onzen geallieerde" te hulp te komen. „Wij hebben niet tot heden gewacht om aan Polen nuttige wenken te geven. Het is nu niet het oogenblik voor verwijten. Onze Poolsche vrienden verwachten iets anders; ik geef hun de verzekering, dat zij er niet tevergeefs op zullen wachten m gros ,-^-nr wik. r<- v. JCJ T.vjjoci.r-j Politiek Overzicht Ten aanzien van de Poolse h-Russische kwestie bestaan er enkele punten, die bi- zondere aandacht verdienen: 1. De stand der krijgsverrichtingen. 2. Duitschland's houding tegenover de belligerenten. 3. De maatrege len, door de Entente te nemen bij het con flict der strijdvoerenden. 4. Tsjitsjerin's ant woord op Lloyd George's eerste telegram. 5. Rusland- en de Volkenbond. 1. Naar verluidt heeft generaal Brc.'/ssi- lof, de Russische opperbevelhebber, /aan zienlijke strijdkrachten samengetrokken[voor Dwinsk (Dunaburg), dat in handen it der Letten, maar thans rechtstreeks wordt be dreigd, evenals de rechtervleugel vai het Lettische leger. De roode legers dringe bij hun opmarsch naar de Duitsche grens r- ieds Lithausch gebied binnen, maar Polen schijnt gevrijwaard te zijn tegen een inval; wanneer de berichten niet moedwillig te rose zijn getint, is het Poolsche leger stevig ver schanst aan weerszijden van de groote Pri- peï-moerassen, waar het zich, indien het al thans er in slaagt voldoende hoeveelheden munitie toegezonden te krijgen," ^oor onbe- paalden tijd allicht kan handhaven. De bolsjewisten moeten 80 K.M. (50 En geische mijlen) verwijderd zijn van het ge bied van Memel, dat overeenkomstig het vredesverdrag aan de geallieerden is afge staan en thans bezet is door een Fransoh garnizoen ondci generaal Odry. Volgens een draadloos bericht uit Meskou zetten de roode troepen met succes de aanvallen voort langs de beide Njemeno.evers en heeft de vijand zware verliezen geleden: de maakten gevangenen, ver- 4. De Tribune weet den tekst mee te deelen van het draadloos geseinde ant woord der regeering te Moskou op Lioyd George's telegram, waarin deze voorstelde een wapenstilstand met Polen te sluiten en te Londen een vredesconf-eren ie t? h.Quden. Het Russische antwoord luidt als volgt: Moskou, 10 Juli. Volkscommissaris van buitenlandsche zaken Tsjitserin heeft aan het Britsche ministerie medegedeeld, dat de nota van de Britsche regeering, welke ten doel had van Polen de gevolgen" der vijan delijkheden, die voor Polen zoo noodlottig zijn geweest, af te-wenden, niet kan worden geacht afkomstig te zijn van een onpartij dige derde partij, die alleen in alle omstan digheden als bemiddelaar tusschen de strij dende groepen zou kunnen worden geac cepteerd. Het was noodzakelijk de Britsche regeering er aan te herinneren, dot zij zelf dan toestand, die na het aannemen der voor waarden van den len dezer ontstond, als „wapenstilstand" aanduidt, en zichzelf dear- door als in staat van oorlog met Sovjet-Rus land verklaart, een omstandigheid, die geenszins er toe geëigend is om Engeland de rol van een bemiddelaar tusschen Rus land en ar.dere oorlogvoerenden te laten spelen. De Russische regeering heeft in haar antwoord op het memorandum van den len dezer maand een volstrekt verzoenende ver klaring afgelegd en alle eischen, die die Brit sche regeering stelde, aanvaard. Ze heeft daardoor duidelijk getoond, dat ze alle voor wendselen voor verdere conflicten uit den weg wil ruimen en een definitieve vrede met Groot-Brittannië wil tot stand brengen. Zij wenscht tevens vrede met Polen en zij houdt voor dit doel rechtstieeksche onderhande lingen met dit land, met uitsluiting van elke inmenging van buiten af, voor 't beste. Die vorm van onderhandeling is eveneens nood zakelijk tegenover Groot-Brittannië zelf, in dien er tusschen Rusland en Groot-Brittan nië een vrede zou zijn tot stand te brengen. De Sovjet-regeering is des te minder ge negen de bemiddeling van Engeland bij de onderhandelingen met Polen toe te laten, daar deze bemiddeling zonder twijfel de .on derhandelingen zou verzwaren, wijl de be^ longen en het lot van Polen in vergelijking met die der anderen, welke uit den vrede met Rusland voordeelen willen halen, een totaal ondergeschikte plaats innemen. Met die openhartigheid, die alleen geschikt is om alle misverstanden tusschen de beide regee ringen uit den weg te ruwneh, wenscht de Sovjet-regeering de Britsche regeering er aan te herinneren, dat een der leden van het Britsche Lagerhuis de hulp van Groot-Brit tannië aan Koltjsak en Denikin hiermede rechtvaardigde, dat strijd van Denikin en Koltsjak tegen Sovjet-Rusland bijdroeg ter verdediging van Britsche belangen in Indië en Azië, ter afweer dus van eert groot ge vaar voor Groot-Brittannië. Bij de onderhandelingen betreffende de handelsbetrekkingen tusschen Sovjet-Rus land en andere landen, werden tol van be trekkingen tusschen Rusland en andere lan den aangeroerd, die enkel Russische en geen Britsche belangen moesten dienen. De Sovjet-regeering is van meening, dat een verzoening tusschen haar en Polen alleen dan met succes kan worden tot stand ge bracht, wanneer de belangen van d'eze beide landen alleen in bet oog worden gehouden. Deze belangen zijn gemakkelijk te vereeni gen, terwijl een verzoening buitengewoon moeilijk zou zijn, indien ook met de belan gen van een derde macht gelijktijdig reke ning moest worden gehouden. De arbeiden de massa's van het Russische rijk wenschen een volkomen verzoening met Polen en om deze tot stand te brengen, moet de bemiddeling van alle elementen, die de belangen en wenschen der bevolking en van de beide regeeringen benadee- len, worden geweigerd. Naast de levens kwesties en de wenschen van de Russische arbeidende massa, houdt de Sovjet-regee ring enkel en alleen d«e belangen van de Poolsche-arbeidende massa's van belang en zij is van meening, dat om den zoozeer ge- wenschten vrede met Polen te bereiken, al leen rcohtstreeksche onderhandelingen vrucht kunnen afwerpen. De Sovjet-regee ring stelt daarbij op den voorgrond, dot het haar zonder inmenging van buitenaf gelukt is vrede te sluiten met drie naburige staten en dit ondanks de waarschuwing van den Oppersten Raad aan die kleine staten om geen vrede te sluiten. Bij de onderhandelin gen in Londen is gebleken, dat de Britsche regeering van het feit dezer vredessluitin- gen niet op de hoogte was en zelfs op 12 dezer noemde de Britsche regeering Litauen. als een der randstaten, die met Sovjet-Rus- land vrede had te sluiten, terwijl on land zich reeds sinds langen tijd in vredestoe stand met Sovjet-Rusland bevindt. De Sovjet-regeering#gelooft, dat zij met hetzelf de succes als bij de drie andere Randstaten ook met Polen kan onderhandelen, zonder dat van eenigerlei inmenging van buitenaf daarbij sprake kan zijn. (w. g.) Tsjitserin. 5. De algemeene secretaris van den Vol- s u Rflaison L'HirondelIe" kenbond heeft een démenti openbaar ge maakt van de beschuldigingen, vervat in de nota der sovjet-regeering. Hij zegt, dot de raad van den volkenbond nooit in de gele genheid is gesteld om kennis te nemen, of kennis heeft genomen van de kwesties tus schen Polen en de sovjet-autoriteiten. Óe Raad heeft nooit «enig aanbod van bemid deling tussohen Polen en de sovjet-autoritei ten gedaan, daar de kwestie nooit voor dien Raad is gebracht, noch door een van de be trokken partijen, noch door eenig lid van den raad. De verdachtmaking, dat een lid van hef secretariaat Roemenië of een ander Jand zou hebben trachten te overreden om vijandig op te treden tegen de sovjet-autori teiten, wordt geheel onjuist genoemd. Buitonlandsche Berichten. B e r 1 ij n2 3 Juli. (W. B.) Op het mi nisterie van defensie heeft een bespreking plaats gevonden tusschen vertegenwoordi gers van alle Duitsche staten omtrent de ontwapening der burgerbevolking. Men was het erover eens, dat het rijk zelf de ontwape ning zoo snel mogelijk ten uitvoer móet brengen. Een wetsvoorstel dienaangaande is reeds uitgewerkt. Berlijn, 2 3 Juli (\V. B.). In de Vor- warts schrijft Otto Hue over de opbrengst der F rans oh e kolenmijnen o.a. Ook op de ze plaats moet ik verklaren, dat Frankrijk zelfs dan aanspraak zou kunnen maken op onze talenlevering, als Duitse hlend in den oorlog de overwinnaar was geweest. Wij willen het helpenalleen al daar wij die hulp ais onzen men schel ijken plicht be schouwen. Waarom is te Spa de oplossing van de kolencri'sis niet van dit gezichtspunt bekeken? Doordiat men te Spa het zwaard als toll: i shrinkte, kon men wel de in mili tair opzicht zwakste partij dwingen tot on- derfreekening van het voorschrift, maar die oplossing van het internationale talenvraag stuk liet men buiten beschouwing. Als wij, trots onze goede voornemens, stuiten op onoverkomelijke bezwaren tegen het afleveren van c!e voorgeschreven 2 mil- "WEESPERS •,;t lioen ton per maand en maarschalk Poch1 rukt nochtans het. Roerbekken birunen, dan kan dot niet anders opgevat worden dan nis een militaire executie van de arbeiders, da mijnwerkers in de eerste plaats. De gevol* gen zouden zeker geen eind maken aan deni kolenmood in West- en Zuid-Europa. Danr- om moet men nu eindelijk het zwaard eens in de schede steken, des te beter zal men er in slagen de productieve krachten op ta wekken om elk ear wederzijds in den VoH kenbond te steunen. J B e r 1 ij n, 2 3 Juli (W. B.). Op de cojv- ferentiie in het ministerie voor de voedsel voorziening gaf minister Brauns de richt* snoeren aan voor de uilvoering van het ko- lenverdrng. De verhoogimg van de kolenop- brengst werd als dringend noodzakelijk op den voorgrond gesteldals voornaamste maatregel werd vergrooting der ploegen, met name van die der houwers, gcëischt. B ru s s e 1, 2 3 Juli (H. R.). In den loop der besprekingen over de begrooting van buitenland9che zaken in den Senaat heeft de minister, sprekende over de kwestie dor oorlogsmisdadigevs, bevestigd, dat het be sluit der geallieerden na lang beraad was genomen. Te Spa zijn wijzigingen gevraagd van de uitvoering der berechting van 45 schuldigen door het Hooge Hof te Leipzig. De minister constateerde, dat de uitlog van het verdrag, die aan alle geallieerden g&> meen is, geen enkele arrestatie toesloot in het gebied, dot sinds 10 Jan. 1920 is bezet. B e r 1 ij n, 2 2 Juli (N. T. A. Draadloos). Terwijl het rijk het plan om poroeleinenl geld te vervaardigen wc e.r heeft laten varen, boI do Soi.oiocko desondanks daarvan voor vijf miHioen mark aan porceleineu geld uitgeven. R o m e, 2 3 J u 1 i (H. R.). De staking is af- geloopen en de stad krijgt weer haar nor- maal aanzien. P r ava g, 2 2 J u 1 i (C. S. P. B.). De alge meene staking in de streek van Liberets enl Joblomets duurt voort. De fabrikanten heb ben zich eens van zin verklaard met de ar beiders en eischen vrijer export van grondw stoffen. De Czechiche pers kant zich tegen- 't drijven- der Duitsche nationalisten, dia '■an de staking een politieken strijd tegen den Czecho-Slowakischen staat wenschen te maken. Praag, 22 Juli (C. S. P. B.). De Oos- tenrijksche commissie voor den handel, fi nanciën en voedselvoorziening is gisteren te Praag aangekomen voor het openen derf onderhandelingen over het afwikkelen vo«n het compensatie verdrag van 1919. (oloanti Vürjum, W-A ^4. enZy Weenen, 23 Juli (W. B.). De groot-* Duitsche afgevaardigde Schürff heeft bij do Nat. Verg. het voorstel Ingediend om bij dó verkiezingen van 17 October, met vone in* achtneming van artikel 88 van het verdrag) von St. (Jj er main, een volksstemming te 'hou den om den wil van het Oostenrijksche kie zerscorps nopens de aansluiting van Oos tenrijk bij Duitschland te 1 eieren kennen. W e e n e n, 2 3 J u 1 i (W. B.). Volgens M Arbeiterzeitung is de toonbeweging van df landarbeiders geëindigd. Zij hebben eer( verhooging van 40 50 gekregen. Stonislanof, 18 Juli. (U- P. B.)< Slechts een klein deel der Ukrainische troe< pen, n.l de Galicische afdeelingen en de afd deeling Betsroetsjiko, heeft na den slag bij Kamenetz de Zbroetj overschreden om op Galicisch gebied terug'te trekken, tenv'jj het gros van het leger, bestaande uit het le< ger van Pawlenko, oostwaarts getrokken if en thans in Podolië optreedt tusschen df Zbroetsj, de Dnjeper en den spoorweg Bal^

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1920 | | pagina 1